Listerioza

Listerioza, listereloza[1](łac. Listeriosis) – bakteryjna choroba zakaźna, diagnozowana u ludzi i zwierząt.

Chorobę tę wywołują Gram-dodatnie pałeczki Listeria monocytogenes, które charakteryzują się szerokim rozpowszechnieniem w środowisku naturalnym, szybkim wzrostem i znaczną liczbą gatunków. Chorują: owce, świnie, bydło, konie, zające, króliki, kury, świnki morskie, szynszyle.

Znanych jest obecnie 13 odmian serologicznych gatunku Listeria monocytogenes patogennego dla człowieka. Inne gatunki bakterii rodzaju Listeria nie mają istotnego znaczenia w wywoływaniu choroby u ludzi.

Rezerwuarem bakterii są zwierzęta, dlatego chorobę określa się mianem zoonozy. Zakażenia u ludzi wywoływane są najczęściej przez żywność zawierającą bakterie L. monocytogenes (nabiał, surowe owoce i warzywa). W 2005 roku w Polsce zanotowano 22 zachorowania na listeriozę[2]. Najczęściej chorują osoby z grupy ryzyka: kobiety w ciąży, noworodki, ludzie starsi i osoby z upośledzeniem odporności. Zakażenie Listeria monocytogenes należy do grupy zakażeń oportunistycznych.

Przebieg choroby

Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Przebieg choroby może być ciężki i prowadzić do śmierci.

Objawy w okresie noworodkowym:

Objawy w późniejszym okresie życia:

Zakażenie może być bezpośrednią przyczyną poronień u kobiet. Powoduje niepłodność, nieprawidłowy przebieg ciąży, powstawanie u noworodków wad rozwojowych.

Diagnostyka

Chorobę u ludzi rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych oraz badań diagnostycznych (np. posiew, PCR), które udowodnią obecność Listeria monocytogenes we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu czy smółce u noworodków, innym materiale tkankowym.

Leczenie

Jedyną metodą leczenia jest antybiotykoterapia. Stosuje się amoksycylinę z aminoglikozydem, kotrimoksazol, makrolidy.

Zapobieganie

Podstawą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny. Osoby z obniżoną odpornością nie powinny spożywać produktów wytworzonych z surowego mleka.

Listerioza

Listerioza jest chorobą zakaźną, szerzącą się głównie wśród zwierząt; u ludzi jest szczególnie niebezpieczna dla noworodków i osób z obniżoną odpornością.

Gram-dodatnia pałeczka Listeria monocytogenes, obdarzona ruchem, charakteryzuje się pleomorfizmem, nie wytwarza zarodników ani otoczek, jest oporna na działanie czynników zewnętrznych i pokrewna antygenowo wielu drobnoustrojom.

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA

Zarazek jest bardzo rozpowszechniony w przyrodzie. Poza zwierzętami domowymi i wolno żyjącymi, ptakami i rybami, stanowiącymi główny rezerwuar zarazków, bytuje w glebie i wodzie. Człowiek może być nosicielem bezobjawowym, u około 1% zdrowych ludzi pałeczki znajdują się w kale.

Na człowieka listerioza przenosi się poprzez żywność, głównie nie pasteryzowane mleko i surowe jarzyny a także sery, lody, surowe warzywa, fermentowane surowe kiełbasy, surowy i gotowany drób, surowe mięso (wszystkich gatunków) oraz surowe i wędzone ryby. Wrotami zakażenia jest przewód pokarmowy; u zdrowych osób, posiadających fizjologiczną florę jelitową, do zakażenie jednak nie dochodzi, gdyż uniemożliwia ona penetrację bakterii Listeria monocytogenes do ściany jelita.

Na listeriozę zapadają najczęściej osoby z obniżoną odpornością: chorzy na nowotwory i po przeszczepach nerek. Objawy, które u nich występują mogą przybierać postać grypopodobną lub postać ciężkiej listeriozy (zapalenie wsierdzia, ogólnonarządowa bakteriemia, zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych).
Do zakażenia dochodzi na drodze bezpośredniego kontaktu z chorymi zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego, poprzez przewód pokarmowy, dospojówkowo, w czasie kontaktu płciowego; od ciężarnej zakażeniu może ulec płód poprzez łożysko lub noworodek, a także lekarz lub położna w czasie odbierania porodu.

Mechanizm zakażenia jest różny w poszczególnych postaciach klinicznych.
W najczęściej spotykanej listeriozie noworodków do zakażenia dochodzi w łonie matki lub w czasie akcji porodowej. Dotychczas nie jest wyjaśnione, czy płód ulega zakażeniu poprzez łożysko w czasie bakteriemii u ciężarnej, czy na drodze wstępującej z dróg rodnych.

Listeziozowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i postacie posocznicowe rozwijają się na skutek uogólnienia zakażenia, niezależnie od drogi wprowadzenia zarazków. Stwierdzana często w przebiegu listeriozy monocytoza we krwi obwodowej jest wywołana frakcją lipidową pałeczki; również z tą frakcją wiążą się właściwości adiuwantyczne zarazka, natomiast frakcja wielocukrowa wykazuje działanie toksyczne.
U ciężarnej zakażenie może przebiegać skąpo objawowo albo dawać obrazy kliniczne w postaci gorączki, objawów grypopodobnych, zapalenia dróg moczowych, biegunek i in. Skutkiem choroby może być poronienie, poronienie nawykowe, poród płodu martwego, płodu z ciężką postacią listeriozy wrodzonej, ale także może urodzić się dziecko
zdrowe.
Listerioza wrodzona ujawnia się najczęściej jako postać posocznicowa, przebiegająca bardzo ciężko, dziecko zwykle ginie.

Listeriozowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych pojawia się zazwyczaj w 6 — 10 dniu od urodzenia.

W listeriozie noworodków dość często spotyka się zapalenie spojówek i błon śluzowych nosa, czasami objawy zapalenia płuc. Charakterystyczne dla listeriozy bywają współistniejące zmiany skórne, w postaci drobnych pęcherzyków, rumieni i wybroczyn, zlokalizowanych najczęściej w skórze pleców i pośladków noworodka. Rzadziej stwierdza się powiększenie wątroby i śledziony.

Listerioza u dorosłych dotyczy najczęściej osób z obniżoną odpornością w przebiegu chorób wyniszczających oraz u osób w trakcie leczenia immunosupresyjnego. Rozwija się z reguły jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Czasami jako objaw wstępny mogą wystąpić zaburzenia psychiczne. Niekiedy obraz kliniczny jest zbliżony do za-palenia opon na tle gruźliczym lub wirusowym. Badanie morfologiczne i chemiczne płynu również nie rozstrzyga rozpoznania. Płyn może być wodojasny, ksantochromiczny lub mętny, pleocytoza niewielka, początkowo obojętnochłonna, później z przewagą postaci jednojądrzastych, poziom cukru — prawidłowy lub obniżony. Przebieg choroby jest ciężki. Znacznie rzadziej u dorosłych występują inne postacie listeriozy.

Postać posocznicowa występuje z reguły u osób poddanych intensywnemu leczeniu immunosupresyjnemu lub u osób wyniszczonych; może również wikłać listeriozowe zapalenie opon. Obraz kliniczny i przebieg nie różnią się od posocznic o innej etiologii. Dotyczy to także listeriozowego zapalenia wsierdzia.

Wyjątkowo listerioza może dawać obraz zlokalizowanego zapalenia węzłów chłonnych szyjnych, odosobnionych zmian skórnych (u weterynarzy) i zapalenia spojówek.

Nierzadko ciężkim postaciom listeriozy (zapalenie opon, posocznica) towarzyszą objawy zapalenia płuc o tej samej etiologii.
Pałeczka L. monocytogenes może także dawać zmiany o różnorodnym umiejscowieniu (angina, zapalenie cewki moczowej, zapalenie ucha wewnętrznego i in.).

PROFILAKTYKA I ZAPOBIEGANIE

Najskuteczniejszą metodą uniknięcia skażenia żywności przez bakterie Listeria monocytogenes jest spożywanie żywność posiadającym system GMP i GHP oraz HACCP.
Wszystkie produkty Calivita posiadają atest GMP oraz GHP

PROFILAKTYKA I ZAPOBIEGANIE

Wśród podstawowych środków zmniejszających ryzyko skażenia żywności należy wymienić: czyszczenie i odkażanie posadzek, kanałów ściekowych, urządzeń do schładzania oraz miejsc uboju zwierząt, gdyż Listeria monocytogenes preferuje do rozwoju miejsca wilgotne oraz odpady organiczne. W gospodarstwie domowym należy wiedzieć, że Listeria monocytogenes nie rozwija się w temperaturze poniżej 2°C i powyżej 45°C., ginie natomiast w czasie obróbki cieplnej (gotowanie i pasteryzacja) i pod wysokim ciśnieniem.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Listeria monocytogenes
ang Lacto Lister
bakterie wykłady, 3. erysipelotrix,listeria, Mikroby wkłady 17
Listerioza owiec, Epi, Owce
Listerioza, Zootechnika, Choroby
LISTERIOZA, Technik weterynarii, choroby
Prątki, Listeria, Błonica, Różyca
Lister Nasha voyna 285872
Listeria monocytogenes; zakażenia przewodu pokarmowego, Mikrobiologia
listerioza
Tajemnica lorda Listerdalea
Listerioza Zagrożenie dla ludzi i zwierząt
Rodzaj Listeria
Christie Agatha Tajemnica lorda Listerdalea
Agatha Christie Tajemnica lorda Listerdale`a
ćw 8 Lister
Bieda Lister
erysipleothrix r. & listeria, weterynaria, mikrobiologia

więcej podobnych podstron