Filozofia a religia
W odmienny sposób odpowiadają na te pytania. Filozofia jest dyscypliną opartą na rozumie, natomiast religia opiera się na wierze, wynikającej z objawienia i tradycji. Wierzenia religijne mają nadto charakter partykularny i przyjmują postać konkretnej doktryny religijnej. Z kolei filozofia zajmuje się takimi pojęciami jak Bóg, absolut, religia, sacrum w najbardziej ogólnym sensie.
Dowody na istnienie Boga- Najbardziej znaczące były dziełem Arystotelesa, który wypracował tzw. dowód z ruchu, powiązany ściśle z jego teorią aktu i możności - stwierdziwszy, że każda zmiana jest przejściem danego bytu z możności do aktu pod wpływem innego bytu, będącego już aktem, po odrzuceniu możliwości działania nieskończonego ciąg czynników poruszających, przyjął istnienie Pierwszego Poruszyciela, tj. Czystego Aktu będącego praźródłem wszelkiego ruchu w świecie. Do dokonań filozofii greckiej nawiązali apologeci wczesnochrześcijańscy i ojcowie Kościoła. Elementy różnych dowodów na istnienie Boga, nie rozwiniętych jednak w sposób systematyczny, obecne są w pismach św. Augustyna. Oryginalnym jego dziełem jest dowód z istnienia prawd wiecznych i koniecznych; wskazując, że rozum ludzki dostrzega owe prawdy, skonstatował, że nie można ich było odkryć w rzeczach stworzonych, z natury przemijających i przygodnych, więc pochodzić mogą tylko od wiecznego i niezmiennego Boga, objawiającego się człowiekowi.
Koncepcje prawdy-W filozofii problem adekwatnego zdefiniowania czym jest prawda obecny jest od bardzo dawna. Przed definicją tego pojęcia stawia się wymagania zgodności z intuicją prawdy, ale również możliwości rozstrzygania co jest, a co nie jest prawdziwe. Najważniejsza jest tu koncepcja klasyczna, wywodząca
się od Arystotelesa. Stwierdza on: „ powiedzieć o czymś co jest, że jest i o czymś co nie jest, że nie jest to powiedzieć prawdę”. Definicja ta wypełnia nakładane wymagania, ale choć zgodna z sylogistyką okazuje się zdecydowanie zbyt wąska. W ten sposób pojawiło się rozszerzenie – prawda rozumiana jako zgodność
wypowiedzi i rzeczywistości. Koncepcja najbliższa istocie prawdy, niestety powodująca poważne problemy rozstrzygalności, nie jest możliwe proste określenie, czy dana wypowiedź jest, czy też nie jest prawdziwa
Etyka – dział filozofii, zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne. Etyka bywa też nazywana filozofią moralną.
Stanowiska w etyce: *skrajny absolutyzm (pryncypializm), który zakłada, że zasady etyczne mają uniwersalny, ponadczasowy charakter. Do głównych reprezentantów skrajnego absolutyzmu etycznego zalicza się Immanuela Kanta, który głosił, że źródłem zasad moralnych jest rozum
*skrajny sytuacjonizm (relatywizm), głosi on, że z etycznego punktu widzenia każda sytuacja, w jakiej znajduje się człowiek, jest niepowtarzalna i z takich czy innych względów wyjątkowa. Najbliżsi temu stanowisku są egzystencjaliści i postmoderniści, według których wszystkie lub nieomal wszystkie normy etyczne obowiązują w sposób względny.
*umiarkowany sytuacjonizm czy relatywizm, który przyjmuje, że normyetyczne średniego poziomu, które sytuują się między normami ściśle skonkretyzowanymi a normami najogólniejszymi i których jest najwięcej, są bardzo często normami konfliktowymi, co oznacza, iż nie można ich równocześnie spełnić.
*immoralizm wyrażający pogląd, że reguł etycznych nie można w żaden sposób uzasadnić, pozbawione są przeto wszelkiej wartości. W wersji skrajnej immoralizm staje się amoralizmem, który żąda zniesienia wszelkiej etyki, a także etycznych ograniczeń nakładanych na postępowanie człowieka Wybitnym przedstawicielem tej orientacji jest Fryderyk Nietzsche (1844 -1900).
Filozofia nauki – dział filozofii zajmujący się badaniem filozoficznych podstaw nauki oraz jej metod, starający
się odpowiedzieć na pytanie, jakie poglądy można uznać za naukowe, a jakie nie i dlaczego.Prowadzone od początków filozofii rozważania na temat rzeczywistości przyrodniczej nosiły nazwę filozofii przyrody. Rozwój nauk ścisłych i przyrodniczych doprowadził do zmierzchu tej tradycyjnej dyscypliny, nie rozwiązał jednak wielu podstawowych problemów, podejmowanych dawniej przez filozofów. Z tego powodu, w XX wieku ukształtowała się filozofia nauki, umieszczająca w centrum zainteresowania nauki empiryczne i ich osiągnięcia. Jej obszar tematyczny obejmował w dużej mierzę problematykę dawnej filozofii przyrody[1]. Część filozofii nauki zajmuje się jednak odmiennymi tematami, np. etyką nauki, czy filozofią nauk społecznych.
Metafizyka - Nazwa pochodzi od Andronikosa z Rodos, który skatalogował pisma Arystotelesa.
Później termin metafizyka zaczął oznaczać to, co przekracza granice fizyczności.Metafizyka Arystotelesa stanowiła tzw. "pierwszą filozofię", bo rozważała tylko powszechne własności bytu. Metafizyka Arystotelesa stała się przyczyną rozwoju takich działów filozofii, jak nauka o Bogu, o przyrodzie i o duszy. Ukształtowała takie pojęcia jak: forma, materia, energia, potencja, istota rzeczy. Z niej zostały wyprowadzone dalsze.
Epistemologia - teoria poznania lub gnoseologia – dział filozofii, zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie. "Co to jest poznanie i czym jest poznawanie? Wyjaśnianie praw dotyczących zarówno poznawania i tego, co jest poznane. Ten dział nauki zwany jest epistemologią
Socjologia -Jest to nauka badająca funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa. Socjologowie badają społeczne reguły, procesy i struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludźmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badają zarówno jednostki, jak i relacje między ludźmi (np. podziały społeczne), grupy społeczne, instytucje czy całe społeczeństwa.
Szkoła chicagowska - nurt w socjologii empirycznej związany z Uniwersytetem w Chicago, utworzonym w 1892 roku z pierwszym wydziałem socjologii na świecie.