Procedury likwidacyjne banku

Bank
Osobą prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń: koncesje i uprawniona do wykonywania czynności bankowych. Działalność bankowa regulowana jest przez prawa bankowe.
„Prawo bankowe” – to zbiór wszelkich norm i przepisów dotyczących działalności, założenia, likwidacji banku. Podstawowym źródłem prawnym dla każdego banku jest ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 989)– Prawo bankowe


Procedury likwidacyjne banku
W razie powstania straty bilansowej lub groźby jej powstania jak również w przypadku wystąpienia ryzyka niewypłacalności wszczynane jest postępowanie naprawcze.
Bank ma obowiązek przygotowania programu takiego postępowania i przedstawienia go Komisji Nadzoru Bankowego. Komisja podejmuje decyzję o ustanowieniu kuratora, którego zadaniem jest nadzorowanie wykonania programu naprawczego przez bank. W okresie realizowania programu bank nadal prowadzi obsługę klientów indywidualnych i instytucjonalnych, jest również uprawniony do dokonywania wszelkich czynności bankowych określonych w ustawie prawo bankowe. Ograniczenia, którym bank jest poddany w trakcie postępowania naprawczego to:
- częściowy lub całkowity zakaz wypłaty z zysków banku za poprzedni rok,
- przekazanie części lub całości zysku na powiększenie funduszy własnych,
- ograniczenie lub całkowity zakaz udzielania kredytów i pożyczek osobom związanym z bankiem – akcjonariuszom, członkom zarządu, rady nadzorczej i jego pracownikom.
Ważnym uprawnieniem nadzorczym komisji jest prawo żądania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia w celu powzięcia decyzji o pokryciu straty bilansowej, zwiększeniu funduszy własnych, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od zwołanego zgromadzenia. Zrealizowanie programu naprawczego zapobiega ryzyku niewypłacalności i pozwala na dalsze prowadzenie przez bank działalności. Jeżeli jednak podjęte działania nie przyniosą spodziewanych rezultatów KNB jest uprawniona do podjęcia decyzji o przejęciu banku przez inny, wyrażający na to zgodę bank, może również podjąć decyzję o likwidacji banku.
Najczęściej, mający kłopoty bank zostaje przejęty przez silniejszego konkurenta. Operacja taka dla klientów banku przejmowanego zwykle jest korzystna, bowiem uzyskują dostęp do szerszej sieci usług bankowych, jednocześnie z dniem przejęcia bank przejmujący wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki banku przejmowanego. Przejmującemu bankowi przysługują specjalne uprawnienie. Może on żądać zmiany treści zobowiązania zaciągniętego przez czynność prawną banku przejętego w okresie roku przed przejęciem, jeżeli w wyniku tej czynności druga strona uzyskała wierzytelność na warunkach korzystniejszych od stosowanych w banku przejmującym. Z dniem podjęcia przez Komisję Nadzoru Bankowego decyzji o przejęciu banku przez inny bank:
- zarząd banku, zarząd komisaryczny oraz rada nadzorcza przejmowanego banku ulegają rozwiązaniu, a kompetencje walnego zgromadzenia zostają zawieszone,
- bank przejmujący obejmuje zarząd majątkiem banku przejętego,
- wygasają prokury i pełnomocnictwa udzielone przez przejęty bank.
Bank przejmujący dwukrotnie ogłasza w pismach o zasięgu ogólnopolskim i w Monitorze Sądowym i Gospodarczym decyzję o przejęciu banku oraz wzywa wierzycieli tego banku do zgłoszenia roszczeń w terminie miesiąca od daty ostatniego ogłoszenia. Obowiązek ten nie dotyczy wierzycieli z tytułu rachunków bankowych. W przypadku banków spółdzielczych wystarczające jest ogłoszenie w piśmie lokalnym i Monitorze Spółdzielczym.
Bank przejmujący zgłosi do właściwego rejestru przejęcie banku wraz z wnioskiem o wykreślenie z rejestru banku przejmowanego.
Przejęcie banku następuje na podstawie bilansu sporządzonego na dzień przejęcia. Z tym dniem bank przejmujący wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki banku przejmowanego. Fundusze własne przejętego banku przeznacza się na pokrycie strat bilansowych tego banku. Po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli banku przejętego bank przejmujący dokonuje wypłat akcjonariuszom lub członkom banku przejętego z jego pozostałego majątku w proporcji do posiadanego uprzednio kapitału albo wydaje akcjonariuszom tego banku akcje własne, a w przypadku banku spółdzielczego przyznaje członkom banku przejętego prawo do funduszu udziałowego odpowiedniej wartości. Wydanie akcji własnych nastąpi po ustalonej cenie emisyjnej, nie wyższej jednak niż wartość księgowa akcji, natomiast wartość prawa do funduszu udziałowego jest ustalana przy uwzględnieniu ostatniego zatwierdzonego bilansu banku przejmującego.
Jeżeli nie dojdzie do przejęcia banku KNB może podjąć decyzję o jego likwidacji. W zależności od formy prawnej, w jakiej prowadzony był bank, likwidacja jest dokonywana zgodnie z zasadami obowiązującymi przy likwidacji spółek handlowych czy spółdzielni z zastosowaniem prawa bankowego. Zarząd nad majątkiem likwidowanego banku obejmuje powołany przez Komisję Nadzoru Bankowego likwidator, na którego przechodzą uprawnienia zastrzeżone w ustawie i statucie dla organów banku. Likwidator reprezentuje bank w likwidacji w sądzie i poza sądem. Z dniem przejęcia zarządu majątkiem likwidowanego banku przez likwidatora:
- rada nadzorcza, zarząd i inne organy banku ulegają rozwiązaniu,
- członkowie rady nadzorczej banku oraz członkowie zarządu banku zostają odwołani z mocy prawa.
Jednym z głównych zadań powołanego likwidatora jest zrealizowanie zobowiązań banku, w tym zaspokojenie wierzytelności klientów przysługujących im w stosunku do likwidowanego podmiotu.
- w okresie likwidacji nie wypłaca się dywidendy ani oprocentowania udziałów,
- bilans otwarcia likwidacji, program likwidacji oraz rachunek z przeprowadzonej likwidacji podlegają zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Bankowego,
- likwidator nie rzadziej niż raz na miesiąc składa Komisji Nadzoru Bankowego sprawozdanie z przebiegu likwidacji,
- podział pomiędzy akcjonariuszy (członków) majątku pozostałego po zaspokojeniu i zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem roku od daty ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji.
Likwidatorowi przysługuje prawo żądania zmiany treści zobowiązania:
- może on potrącić z wierzytelności likwidowanego banku dług wynikający z rachunku bankowego także wtedy, gdy terminy jego spłaty jeszcze nie nastąpiły.
- po zakończeniu likwidacji likwidator sporządza sprawozdanie likwidacyjne i składa je Komisji Nadzoru Bankowego oraz sądowi rejestrowemu z wnioskiem o wykreślenie banku z rejestru.
Komisja Nadzoru Bankowego może podjąć decyzję o odwołaniu likwidatora wyznaczonego przez bank, jeżeli prowadzi on likwidację banku w sposób zagrażający bezpieczeństwu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych. Komisja Nadzoru Bankowego powołuje wówczas nowego likwidatora.
Depozyty zgromadzone w bankach objętych systemem gwarancji działających w Polsce, gwarantowane są przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Zasady gwarantowania depozytów przez BFG wzorowane są na rozwiązaniach przyjętych w Unii Europejskiej. W razie upadłości banku, BFG zbiera środki od innych banków, aby wypłacić kwoty gwarantowane klientom upadłego banku.