Główne nurty (szkoły) teorie w zarządzaniu
Szkoła klasyczna
- naukowe zarządzanie: koncentruje się na procesach produkcyjnych i usługowych w różnych dziedzinach gospodarki. Kładzie nacisk na zwiększenie wydajności poprzez analizę i podział czasu pracy. Pominięto czynnik ludzki – degradacja człowieka, wyzysk
Przedstawiciele: Taylor, Gilberthowie, Emmerson, Gantt, Adamiecki, la Chatelier
- szkoła administracyjna: skupia się na organizacji procesów w gospodarce, ale też administracji państwowej, szkolnictwie, sądownictwie. Przedmiotem zainteresowania jest praca kierownicza i administracyjna w b. dużych organizacjach.
Przedstawiciele: Fayol, Weber
Szkoła humanistyczna – kładzie nacisk na indywidualne postawy i zachowania oraz na procesy grupowe. Czynnik ludzki wysunięty na pierwszy plan.
Przedstawiciele: Mayo, Mac Gregor (teoria X- ludzi trzeba namawiać do pracy i teoria Y- ludzie lubią pracować.)
Szkoła systemowa- patrzenie na organizację, jako na system, czyli jednostkę posiadającą określoną strukturę, która tworzy logiczna całość.
Przedstawiciele: Nadler i Bernard
Szkoła neoklasyczna – zmniejszenie dystansu między nauką a praktyką
Współczesne teorie zarządzania
Reeingineering – celem jest poprawa efektywności w krótkim czasie przez szybkie i radyklane przeprojektowanie procesów zachodzących w organizacji.
Outsourcing – przekazanie pewnych funkcji wykonywanych przez pracowników firmie zewnętrznej, np. księgowość do biura rachunkowego
Benchmarking – uczenie się od najlepszych (kopiowanie sprawdzonych wzorców, porównywanie z konkurentami itp.)
CRM – zarządzanie relacjami z klientem – skupienie uwagi na pojedynczym kliencie. Sprzedaż wielu produktów jednemu klientowi i poszukiwanie nowych.
CSR-społeczna odpowiedzialność biznesu – obowiązek wyboru przez kierownictwo takich decyzji i działań, które przyniosą zysk dla przedsiębiorstwa oraz ochronią i pomnożą dobrobyt społeczeństwa.
TQM – Kompleksowe zarządzanie jakością – działanie organizacji podporządkowane idei jakości. Wprowadzanie metod, które poprawią jakość produktów/usług.
TBM – zarządzanie czasem – pogląd, który mówi, że czas jest najważniejszym czynnikiem w procesach zarządzania organizacją.
Zarządzanie przez cele – system umożliwiający znaczne usprawnienie krótko i długo terminowego planowania oraz koncentracje na działaniach istotnych dla firmy jako całości.
Organizacja ucząca się – organizacja biegła w realizacji zadań tworzenia, pozyskiwania i przekazywania wiedzy, a także modyfikowania zachowań w reakcji z nową wiedza i doświadczeniem.
Lean Managment – zarządzanie wyszczuplające – dostosowanie organizacji do warunków panujących na rynku w drodze przekształceń organizacyjnych i funkcjonalnych.
Wzrost gospodarczy – metody pomiaru i konsekwencje społeczno – gospodarcze
Wzrost gospodarczy – powiększanie się zdolności danego społeczeństwa do produkcji dóbr i usług zaspokajających ludzkie potrzeby
Miernikami wzrostu gospodarczego są:
PKB (produkt krajowy brutto)
PKN (produkt krajowy netto)
PNB (realny produkt narodowy brutto)
PNN (produkt narodowy netto = dochód narodowy
Konsekwencje społeczne i ekonomiczne:
Deficyt budżetowy- to część wydatków zaplanowanych na konkretny rok, na których pokrycie nie wystarczy pieniędzy z dochodów budżetu.
Dług publiczny- jest to całkowite pozostające do spłaty zadłużenie państwa
Inflacja to proces w którym wzrost cen w jakimś okresie ma charakter względnie trwały oznacza wzrost ogólnego (tj. średniego) poziomu cen- wynika z tego że nie każdy wzrost cen musi wywoływać inflację
Deflacja oznacza trwały spadek ogólnego poziomu cen.
postęp techniczny i organizacyjny
zmiany struktury zatrudnienia
Bezrobocie (B)- zjawisko w którym część osób w wieku produkcyjnym, zdolnych i gotowych do pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo podejmowanych poszukiwań pracy
4.Polityka monetarna i funkcje pieniądza
Polityka monetarna systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Prowadzona jest przez bank centralny lub inna upoważnioną instytucje. Oddziałuje na ilość pieniądza w obiegu, wysokość stóp procentowych i kursy walutowe.
- Ekspansywna - BC zwiększa podaż pieniądza w celu pobudzenia popytu globalnego, wzrostu dochodu narodowego i zatrudnienia (zmniejsza stopy procentowe) - powstaje tu realna groźba inflacji.
- Restrykcyjna - BC ogranicza podaż pieniądza dążąc do zmniejszenia nadmiernego popytu (podwyższenie stóp procentowych) i związanego z tym wzrostem cen (wykorzystywany w walce z inflacją).
Funkcje pieniądza:
- środek wymiany – pośrednik w transakcjach kupna-sprzedaży
- środek płatniczy – regulowanie zobowiązań
- środek tezauryzacji – gromadzenie pieniędzy
- środek wymiany międzynarodowej – środek rozliczeń międzynarodowych
- miernik wartości towarów – pozwala porównywać ceny towarów
Kryteria typologii przedsiębiorstw
Wielkość
Mikro – zatrudnia do 10 pracowników, roczny obrót ze sprzedaży towarów poniżej 2 mln zł
Male - zatrudnia do 50 pracowników, roczny obrót ze sprzedaży towarów poniżej 10 mln zł
Średnie- zatrudnia do 250 pracowników, roczny obrót ze sprzedaży towarów poniżej 50 mln zł
Duże - zatrudnia więcej niż 250 pracowników, roczny obrót ze sprzedaży towarów więcej niż 50 mln zł
Charakter własności
Państwowe
- przedsiębiorstwa SP
- przedsiębiorstwa państwowych osób prawnych
- przedsiębiorstwa JST
Prywatne
- przedsiębiorstwa krajowych osób fizycznych
- przedsiębiorstwa pozostałych krajowych jednostek prawnych
- przedsiębiorstwa podmiotów zagranicznych
Forma organizacyjno – prawna
Działalność osoby fizycznej
Spółka jawna
Spółka cywilna
Spółka partnerska
Spółka komandytowa
Spółka partnerska
Spółka zoo
Spółka akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółdzielnia
Przedsiębiorstwo państwowe
Forma prawna
- jednoosobowe przedsiębiorstwo,
- spółki prawa handlowego
- spółki cywilne
5. Zakres odpowiedzialności (spółki jednoosobowe, dominujące i zależne, powiązane, publiczne)
6. źródło pochodzenia kapitału ( krajowe, z udziałem kapitału zagranicznego)
7. zakres internacjonalizacji (lokalne, krajowe, międzynarodowe, wielonarodowe, globalne)
8. udział w rynku kapitałowym (giełdowe, pozagiełdowe)
9. układ terytorialny (jednozakładowe, wielozakładowe, sieciowe)
10. rodzaj działalności (wg PKD)
6. Źródła finansowania przedsiębiorstw
1. Środki własne: 2. środki obce
- wypracowany zysk - kredyty
- kapitał zapasowy - dofinansowanie z budżetu państwa
- kapitał rezerwowy - środki UE
Procedury i zasady uruchamiania własnej działalności gospodarczej
Osoby fizyczne i spółki cywilne
Podlegają wpisowi do Centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej, którą prowadzi minister do spraw gospodarki. Muszą wypełnić wniosek o wpis do ewidencji, wniosek o nadanie nr REGON, zgłoszenie do US, ZUS i wybrać formę opodatkowania. Wniosek można złożyć na 3 sposoby:
- przez Internet wypełnić wniosek
- na papierze w Urzędzie Gminy/Miasta
- pocztą wysyłając wniosek do Urzędu Gminy/Miasta
Osoby prawne, spółki osobowe i kapitałowe
Podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, którą prowadzą sądy rejonowe.
Działalność może być rozpoczęta w dniu złożenia wniosku do CEIDG lub KRS (pod warunkiem, że nie wymaga dodatkowych pozwoleń, np. koncesji) lub później. Przedsiębiorca musi w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności zgłosić siebie do ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego. Musi także odwiedzić US w celu wybrania formy opodatkowania i zgłoszenia dotyczącego VAT. Musi wyrobić pieczątkę i otworzyć konto firmowe. Jeśli działalność wymaga dodatkowych zezwoleń przedsiębiorca musi się zgłosić do odpowiedniego organu wydającego je, np. sanepid.
Obszary zainteresowania logistyki
Zakres logistyki:
- obsługa klienta: dostarczenie właściwemu klientowi właściwego towaru, we właściwym czasie, ilości, kondycji, we właściwe miejsce, i po właściwych kosztach
- transport – wybór środka transportu, przewoźnika, sposobu i drogi przewozu
- kontrola zapasów – odpowiedni poziom zapasów do osiągnięcia określonego poziomu obsługi
- składowanie – decyzje dotyczące magazynów, ich wielkości, liczby, lokalizacji
- lokalizacja zakładów i składów
-zaopatrzenie materiałowe produkcji – wybór dostawców, forma zakupów materiałów, czas zakupów, cena, kontrola jakości
- prognozowanie popytu – ustalenie ilości produktu i serwisu, które w danym okresie w przyszłości będą zakupione przez klientów
- zarządzanie informacjami- informacje między jednostkami organizacji
- manipulacje materiałowe – obieg materiałów w firmie
- zaopatrzenie w części zamienne i usługi posprzedażowe
- opakowanie
- obsługa zwrotów towarowych
- gospodarowanie odpadami i złomem
Elementy logistycznej obsługi klienta
Obsługa klienta – zdolność systemu logistycznego firmy do zaspokojenia potrzeb klientów pod względem czas, niezawodności, komunikacji i wygody.
- czas – czas cyklu zamówienia (od zamówienia do otrzymania produktu)
- niezawodność – zgodny czas cyklu zamówienia + bezpieczeństwo i prawidłowość wykonania
- komunikowanie się – dialog między kupującym i sprzedającym
- wygoda – dostosowanie się do potrzeb i oczekiwań indywidualnych klientów
Źródła i rodzaje konfliktów w organizacji
Konflikt – sytuacja, w której dochodzi do zetknięcia się dwóch sprzecznych interesów, postaw i wartości, wywołujących określone zachowania.
Źródła konfliktów:
- nieobiektywny system wynagrodzeń
- nieprzestrzeganie prawa pracy
- niesprawna organizacja pracy i produktu
- złe warunki pracy
- zła informacja w firmie
- zła polityka kadrowa
- nieprzestrzeganie zasad kultury osobistej i pracy
Rodzaje konfliktów:
- wewnętrzny - występuje wówczas, gdy dana osoba nie wie, jakiej pracy się od niej oczekuje, gdy niektóre wymagania dotyczące jej pracy są sprzeczne albo, kiedy oczekuje się od niej więcej, niż uważa, że jest w stanie zrobić.
- między poszczególnymi osobami w tej samej organizacji - przypisuje się często różnicom osobowości. Na ogół jednak konflikty takie powstają wskutek nacisków związanych z odgrywanymi rolami (np. między kierownikiem a podwładnym) albo personalizacji konfliktów między grupami.
- między jednostką a grupą - często jest spowodowany sposobem reagowania poszczególnych osób na naciski wywierane przez grupę roboczą
- między grupami w tej samej organizacji pojawiają się najczęściej między linią a sztabem oraz między pracownikami i kierownictwem.
- między organizacjami - najczęściej określa się go, jako konkurencję.
Style i metody rozwiązywania konfliktów
Style:
- Unikanie: najbardziej przydatny w początkowej fazie konfliktów gdy emocje sięgają zenitu. Dobrze jest odsunąć konfrontacje w czasie aby obie strony mogły ochłonąć, pozwala również zebrać dodatkowe informacje.
- Współpraca: szukanie rozwiązań, które w pełni zadowolą obie strony konfliktu. Wymaga elastyczności, ale jest najbardziej efektywna.
- Kompromis: przydaje się gdy potrzebne jest szybkie rozwiązanie. Często takie połowiczne rozwiązania są nietrwałe. Często najpierw zawierany by szukać rozwiązań lepszych.
- Rywalizacja: stosuje się tylko gdy jedna za stron ma przewagę (atuty) i potrzebne jest szybkie rozwiązanie.
- Uleganie: jeżeli długoterminowe relacje są ważniejsze od osiągnięcia aktualnego celu to czasem lepiej się dopasować.
- Mediacje: Wprowadzanie neutralnego mediatora.
Metody:
- walka, czyli dążenie do realizacji interesów za pomocą siły
- ustępstwa polegające na rezygnacji jednej ze stron ze swoich interesów w imię kompromisu;
- negocjacje, czyli proces wzajemnego poszukiwania takiego rozwiązania, które satysfakcjonowałoby zaangażowane w konflikt strony.
Zasady i techniki negocjacji.
Zasady:
- Nie przerywać rozmówcy, nie krzyczec.
- Doceniac to co dało sie już rozwiązac.
- Mówic otwarcie o swoich uczuciach.
- Nie oceniac rozmówcy.
- Atakowac problem, a nie ludzi.
- Nie uzywac słów "Nigdy, zawsze, nic"
- Oddzielic emocje od problemów.
- Jasno określic cel, uzasadniac dlaczego dana propozycja jest lepsza od innej.
- Uważnie słuchac.
- Wymyslac wiele propozycji, rozwiązan, aby wybrac najkorzystniejsze.Techniki:
1.Sztuka ustępowania
2. Mierz wysoko Wysokie żądania negocjatora bardzo korzystnie wpływają na osiągane przez niego rezultaty. Zbyt wysokie niczym nieuzasadnione żądania mogą zirytować partnera, a przez to utrudnić rozmowy. Najprawdopodobniej najlepszą strategia jest wysuwanie takich żądań, które partner uzna za spore (budzi to bowiem respekt- i po prostu jest korzystne), ale nie przesadne
3.Nie zgadzaj się na pierwszą propozycję Pierwsza propozycję odrzucamy gdyż, z reguły jest ona zbyt wygórowana i partner przygotowany jest na ustępstwa. Po drugie nasza akceptacja dla pierwszej oferty traktowana jest jako nasza słabość.
4.Technika "dobry - zły facet" Z jednej strony występuje dwóch negocjatorów, z których: pierwszy rozpoczyna negocjacje stawiając wygórowane żądania, tworząc nieprzychylną stresującą sytuację a drugi negocjator przejmuje inicjatywę, zachowując się bardzo grzecznie stosuje technikę małych ustępstw.
Narzędzia analizy typowych problemów decyzyjnych.
Problem decyzyjny – problem przechodzenia od problemu do jego rozwiązania.
Narzędzia:
- modele optymalizacyjne – stosowane, kiedy znany jest cel i posiadamy informacje dotyczące zasobów, które sa niezbędne do osiągnięcia celu.
- modele symulacyjne – polegają na tym, że decydent stara się jak najlepiej opisać rzeczywistość
- modele prognozowania – służą do podejmowania decyzji przyszłościowych. (czy badana wielkość w przyszłości będzie kształtować się korzystnie czy nie)
- modele graficzne – bardzo popularne przy podejmowaniu decyzji dotyczących organizacji pracy, np. PERT
- gry decyzyjne – narzędzie, które pozwala przeprowadzić analizę i przewidzieć racjonalne zachowania ludzi w sytuacjach konkurencyjnych
Metody programowania liniowego w procesach decyzyjnych
Programowanie liniowe występuje, gdy funkcja celu i warunki ograniczające mają postać funkcji liniowej.
Metody:
- graficzna/geometryczna (model posiada dwie zmienne, po określeniu zbioru rozwiązań rysujemy go w układzie współrzędnych, szukamy funkcji celu, która posiada przynajmniej jeden punkt wspólny ze zbiorem rozwiązań dopuszczalnych)
- algorytmiczna/simpleks (sprowadzamy warunki ograniczające do układu równań liniowych, obliczmy zmienne decyzyjne, które przedstawiają najlepszą decyzję do ustalonego modelu)
Zakres i metody analizy strategicznej
Analiza strategiczna polega na badaniu i ocenie czynników występujących w firmie i jej otoczeniu, które wpływają na jej funkcjonowanie.
Zakres:
cele wyznaczane przez osoby związane z organizacją
zasoby przedsiębiorstwa
otoczenie zewnętrzne
Metody analizy:
- metoda delficka/ekspercka - polega na wyborze ekspertów, którzy zajmują się formułowaniem problemów i wydawaniu ekspertyz
- metody scenariuszowe - przygotowują różne wersje rozmaitych scenariuszy opisujących sytuację organizacji gospodarczych i stan otoczenia oraz budują strategię działania dla każdego scenariusza.
scenariusze możliwych zdarzeń opisują rozwój firmy i jej otoczenia z uwzględnieniem czynników wewnętrznych i zewnętrznych.
scenariusze symulacyjne opisują otoczenie konkretnego elementu i czynniki mające na niego wpływ.
scenariusze stanów otoczenia opisują jak mocny wpływ na firmę będą miały poszczególne czynniki otoczenia oraz szacują jakie jest prawdopodobieństwo, że wystąpią.
scenariusze procesów w otoczeniu
- metody portfelowe - zbiór narzędzi umożliwiających dokonanie oceny różnych możliwości działania oraz określenie przyszłej pozycji przedsiębiorstwa,
analiza SWOT(wewnątrz – zewnątrz) /TOWS (zewnątrz – wewnątrz) – określanie mocnych i słabych stron firmy oraz szans i zagrożeń
macierz BCG – wzrost udziału w rynku ("Znaki zapytania", "Dojne krowy", "Gwiazdy", "Psy")
macierz McKinsleya – macierz atrakcyjności w branży – określenie pozycji firmy w branży na podst. listy kluczowych czynników sukcesu
macierz ADL – ocena rynku (zdolność produktu do generowania zysku zależy od poziomu konkurencyjności i stopnia dojrzałości sektora)
Podstawowe strategie konkurencyjne
Kosztowa – polega na zdobywaniu wiodącej pozycji w sektorze pod względem kosztów całkowitych. Motyw przewodni – niski koszt wytworzenia w porównaniu do konkurencji.
Dyferencja – polega na odróżnieniu się od rywali w cechach ważnych dla odbiorców (pozytywne wyróżnianie się wśród konkurencji).
Koncentracja – skupienie działań na określonych segmentach, np. na określonej grupie nabywców (tworzona w celu szczególnie dobrej obsługi danego segmentu)
Źródła strategicznej przewagi konkurencyjnej
Przewaga konkurencyjna – osiągnięcie przez firmę nadrzędnej pozycji wobec większej liczby konkurentów.
Źródła przewagi konkurencyjnej – zasoby firmy i umiejętności posługiwania się nimi dla stworzenia własnej przewagi konkurencyjnej, np. innowacje technologiczne, rynkowe, organizacyjne, unikalne zasoby intelektualne, ochrona ze strony państwa, umiejętność naśladowania dobrych wzorców itp.
Źródła przewagi wg Portera:
- przywództwo kosztowe – nastawione na minimalizację kosztów całkowitych i przyciągnięcie nabywców niższą ceną od ceny konkurentów
- zróżnicowanie produktu – oferowanie klientowi atrakcyjnego wyrobu lub usługi, czyli zaoferowanie klientowi oferty o unikalnym charakterze, którą jest w stanie docenić. (Przekonanie, że standardowy [produkt nie zadowala wszystkich. Są klienci, którzy zapłacą więcej za produkt, który zaspokaja ich potrzeby).
Metody wyodrębniania kosztów stałych i zmiennych
Metoda księgowa – zaliczanie poszczególnych pozycji kosztów do kosztów stałych lub zmiennych przez księgowego lub innego specjalistę na podst. ich zachowania w przeszłości
Metody statystyczne – opierają się na założeniu, że koszty całkowite zależą w sposób liniowy od czynnika zmienności kosztów, czyli y=ax+b
Metoda „dwóch punktów” – polega na znalezieniu wśród obserwacji punktu o najwyższym i najniższym poziomie kosztów całkowitych (KC). Następnie oblicza się różnicę między KC i różnicę czynnika zmienności kosztów między tymi punktami. Iloraz różnicy kosztów i różnicy czynnika zmienności stanowi koszt zmienny jednostkowy (KZJ). Koszty stałe szacuje się w najwyższym lub najniższym punkcie z wykorzystaniem obliczonego kosztu zmiennego jednostkowego.
Metoda wizualna – polega na narysowaniu linii prostej tak, aby była jak najlepiej dopasowana do obserwacji. Kreślenie prostej należy zacząć od możliwie najwyższego punktu. Punkt przecięcia z osią y wyznacza poziom kosztów stałych. KZJ wyznacza się w punkcie najwyższym wykorzystując koszty stałe.
Metoda najmniejszych kwadratów – polega na znalezieniu takiego równania linii prostej, aby suma kwadratów pionowych odległości między ta prosta, a obserwacjami była jak najmniejsza. KZJ i koszty stałe wyznacza się za pomocą wzorów.
Ceny w marketingu międzynarodowym.
Trzy podejścia zarządzania cenami:
- standaryzacyjne: dąży się do ujednolicenia cen w wymiarze międzynarodowym. Standaryzacyjne kształtowanie cen zakłada, że produkt ma taka samą cenę na wszystkich rynkach zagranicznych.
- adaptacyjne: prowadzenie odrębnej polityki cenowej przedsiębiorstwa na poszczególnych rynkach zagranicznych. (różne ceny na różnych rynkach)
- pośrednie: kombinacja ujednolicania i różnicowania cen. Zakłada się, że każdy zagraniczny rynek jest inny i wymaga analizy czynników decydujących o standaryzacji lub adaptacji cen produktów.
Implikacje otoczenia dla działalności przedsiębiorstwa
Otoczenie firmy może generować dla niego szanse i zagrożenia, dlatego musi być brane pod uwagę przy budowaniu strategii firmy oraz wyznaczaniu jej celów.
Otoczenie dzielimy na:
- bliższe (mikrootoczenie), które bezpośrednio wpływa na działanie firmy, np. dostawcy, pośrednicy, konkurenci, klienci, lokalne samorządy
- dalsze (makrootoczenie), czynniki o szerszym zasięgu, które wpływa na działanie wszystkich podmiotów obecnych na danym rynku. Za zwyczaj czynniki te są niezależne i trzeba się do nich dostosować, np. czynniki demograficzne – struktura i wielkość wg płci danego kraju, czynniki polityczno – prawne – stałość przepisów prawnych itp.
21. Podstawowe założenia koncepcji zarządzania procesami
Zarządzanie procesami - całościowa koncepcja zarządzania organizacją bazująca na założeniu, że procesy są kluczowym mechanizmem dostarczania wartości klientom, właścicielom i innym interesantom.
Podstawą jest opis przebiegu procesów w przedsiębiorstwie uwzględniając wiele czynników za pomocą mapy procesów zachodzących w organizacji. Każda firma powinna opracować główne procesy operacyjne i procesy wspomagające.
Główne procesy operacyjne:
Rozumienie rynków i klientów
Opracowanie wizji i strategii
Wytwarzanie produktów i usług
Marketing i sprzeda z
Fakturowanie i obsługa klienta
Procesy wspomagające:
Zarządzanie zasobami ludzkimi i rozwój personelu
Zarzadzanie systemami informacyjnymi
Zarzadzanie zasobami finansowymi i zasobami
Zarzadzanie relacjami zewnętrznymi
Zarzadzanie doskonaleniem i zmianami
Wdrażanie programów środowiskowych
22.Etapy wnioskowania statystycznego
1. Sformułowanie hipotezy H0 i H1
2. wybór testu statystycznego
3. określenie poziomu istotności alfa
4. wyznaczenie obszaru krytycznego testu
5. obliczenie statystyki na podst. próby.
6. podjęcie decyzji
Jeżeli wartość znajduje się w obszarze krytycznym – odrzucamy H0
Jeżeli wartość nie znajduje się w obszarze krytycznym – nie ma podstaw do odrzucenia H0
23. Etyka zarządzania przedsiębiorstwem w perspektywie społecznej gospodarki rynkowej
Etyka zarządzania zwraca uwagę, że przedsiębiorstwo ma nie tylko zwracać uwagę na uzyskiwanie lepszych wyników gospodarczych, ale również powinno spełniać warunki dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia, moralności publicznej oraz ochrony środowiska.
Głównym założeniem społecznej gospodarki rynkowej jest możliwość i konieczność pogodzenia twardej logiki zasad gospodarki rynkowej, swobodnego działania jej mechanizmów z zabezpieczeniem określonego poziomu świadczeń socjalnych i zapewnieniem w ten sposób spokoju społecznego. Przedsiębiorstwo powinno dbać o ochronę środowiska, mikrootoczenie, pracowników, którzy są wartością przedsiębiorstwa ii żyją w zewnętrznym otoczeniu firmy. Branie tych elementów pod uwagę może w efekcie podnieść jakość pracy a co za tym idzie uzyskiwać większe zyski. Inwestowanie w pracowników i dbanie o ich zabezpieczenie socjalne powoduje, że
Pracownicy identyfikują się z zakładem pracy i nie traktują go, jako nastawionego na wyzysk.
24. Źródła informacji o nieruchomościach
- księgi wieczyste – rejestry prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości
- ewidencja gruntów i budynków – ustanowiona w celu gromadzenia i przechowywania informacji o gruntach, budynkach i położonych na nich lokalach
- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – określa warunki zagospodarowania terenu
- mapa zasadnicza- wielkoskalowe opracowanie kartograficznym, w którym zawarte są informacje o rozmieszczeniu przestrzennym ogólno geograficznych obiektów oraz elementów ewidencji gruntów i budynków
25. Księgi wieczyste – cel prowadzenia, układ i zakres informacji
Cel – ustalenie stanu prawnego nieruchomości
Składa się z 4 działów:
Dział I
Dział I-0 – oznaczenie nieruchomości (dane z ewidencji gruntów i budynków)
Dział I-Sp – spis praw związanych z własnością
Dział II – oznaczenie właściciela/li lub użytkownika wieczystego
Dział III – ograniczone prawa rzeczowe (bez hipoteki), ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub UW, prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości
Dział IV – hipoteki (waluta, wysokość, zakres, rodzaj itp.)
26. Ewidencja gruntów i budynków – cel prowadzenia, układ, zakres informacji
Cel: ustanowiona w celu gromadzenia i przechowywania informacji o gruntach, budynkach i położonych na nich lokalach. Informacje gruntów i budynków dotyczą stanu prawnego nieruchomości, właścicieli lub władających gruntami SP lub JST.
Ewidencja gruntów zawiera informacje o:
- powierzchni
- położeniu
- rodzaju gruntu i klasie gleby
- wpisach w księdze wieczystej
- właścicielu gruntu
- wpisie do rejestru zabytków
27. Polityka przestrzenna a poziom inwestycji lokalnych
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewiduje istnienie dwóch dokumentów, na podst. których gmina prowadzi politykę i gospodarkę przestrzenną:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
28. Skutki planowania przestrzennego (ekonomiczne, przestrzenne i środowiskowe)
Przestrzenne
- trwałe zmiany krajobrazu i jego jakości
- podniesienie atrakcyjności gruntów dzięki zaprojektowaniu i zrealizowaniu obszarów zieleni
- kształtowanie i ochrona ładu przestrzennego
- zmiana pierwotnego, rolniczego charakteru
- wzrost atrakcyjności turystycznej regionu
Ekonomiczne
Dotyczą właścicieli i użytkowników wieczystych, których wartość nieruchomości wzrosła lub zmalała.
Środowiskowe
- Skutki dla środowiska, które
wynikają z projektu zagospodarowania terenu, powodowane zwłaszcza wprowadzeniem gazów i pyłów do powietrza, wytwarzaniem odpadów, wprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, emitowaniem hałasu
wynikają z realizacji projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na powietrze, powierzchnię ziemi, glebę, kopaliny, wody, klimat, zwierzęta.
- ocena stanu i funkcjonowania środowiska, jego zasobów i odporności na degradację i zdolność regeneracji
- działania, które wyeliminują lub ograniczają niekorzystne oddziaływania na środowisko
29. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego
Inwestor – dokonanie wszelkich czynności formalnych umożliwiających prowadzenie procesu budowlanego (zakup gruntu, projekt, uzyskanie pozwoleń na budowę, odbiory, zgłoszenie budynku do użytkowania, zapewnienie płynności finansowej)
Inspektor nadzoru inwestorskiego – sprawdzenie wszystkich kolejnych prac na budowie, użytych materiałów i technologii zgodnie z przepisami. Ma prawo żądać od kierownika robót dokonania poprawek lub zmian dotyczących robót, technologii lub materiałów.
Projektant – wykonanie projektu i uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń umożliwiających budowę obiektu i nadzoru jego wykonania. Ma prawo sprawować nadzór autorski z możliwością wpisu do dziennika budowy. W skrajnych przypadkach może wstrzymać prace budowlane, jeśli są niezgodne z projektem lub stwarzają zagrożenie.
Kierownik budowy – przygotowuje teren do budowy, zapewnienie zaplecza i organizacja budowy. Musi prowadzić prace budowlane zgodnie z otrzymaną dokumentacją, zgłaszać inwestorowi i dokonywać cząstkowych odbiorów oraz prowadzić dziennik budowy.
30. Utrzymanie obiektów budowlanych
Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest zobowiązany użytkować obiekt zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać go w należytym stanie technicznym i estetycznym.
Obiekty budowlane powinny być poddawane:
- okresowej kontroli, co najmniej 1 raz w roku – sprawdzenie sprawności stanu technicznego: elementów budynku, budowli, i instalacji (nie dotyczy domów jednorodzinnych, zagrodowych, letniskowych i tych obiektów które nie wymagają pozwolenia na budowę); instalacji urządzeń służących ochronie środowiska; instalacji gazowych oraz przewodów kominowych
- okresowej kontroli, co najmniej 1 raz na 5 lat – sprawdzenie sprawności stanu technicznego i wartości użytkowej całego obiektu budowlanego, estetyki i jego otoczenia (instalacja elektryczna i piorunochrony)
Właściciel lub zarządca ma obowiązek:
- prowadzić i przechowywać dokumentacje dotyczącą obiektu
- usunąć stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości,
- rozebrać obiekt, jeśli wydano taki nakaz
- zaprzestać użytkowania obiektu, jeśli wydano taki nakaz
31. Ogólne warunki ubezpieczeń w ubezpieczeniach majątkowych
Zgodnie kodeksem cywilnym, ogólne warunki ubezpieczenia powinny zawierać w szczególności:
przedmiot i zakres ubezpieczenia,
sposób zawierania umowy ubezpieczenia,
zakres i czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,
prawa i obowiązki stron umowy
tryb, warunki, sposób oraz przesłanki i terminy wypowiedzenia umowy przez ubezpieczającego lub zakład ubezpieczeń,
sposób ustalani i opłacania składki ubezpieczeniowej lub opłat pobieranych przez zakład ubezpieczeń oraz metod ich indeksacji, a także ich wysokość,
sposób indeksacji składki ubezpieczeniowej
tryb, warunki oraz sposób dokonywania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas nieokreślony,
sposób ustalania wysokości szkody oraz wypłaty odszkodowania lub innego świadczenia wypłacanego przez zakład ubezpieczeń,
sposób i tryb dochodzenia roszczeń z umowy ubezpieczenia,
informację o sądzie właściwym dla rozstrzygnięcia sporu mogącego wyniknąć z danej umowy ubezpieczenia,
sumę ubezpieczenia i warunki jej zmiany
32. Wycena nieruchomości (podejścia, metody techniki)
1. podejście porównawcze – wartość nieruchomości odpowiada cenom, jakie uzyskano za nieruchomości podobne na określonym rynku w ostatnich 2 latach
a) metody
- porównywanie parami - porównuje się nieruchomość wycenianą, kolejno z nieruchomościami z obrotu rynkowego, których ceny i cechy są znane. (przynajmniej 3)
- skorygowana cena średniej - przyjmuje się do porównań grupę nieruchomości, które zostały wyodrębnione próbka reprezentatywna na lokalnym rynku.
- analiza statystyczna rynku – polega na analizie dużej liczby cen transakcyjnych i określeniu średniej ceny w próbie oraz określeniu wskaźników korygujących.
2. podejście dochodowe – wartość nieruchomości opiera się na założeniu, że nabywca zapłaci za nią cenę, której wartość uzależnia od przewidywanego dochodu (czynsz, dochód z reklamy, parkingów, garaży itp.), jaki uzyska za nieruchomość
a) metody:
- inwestycyjna: stosowana przy określaniu wartości nieruchomości przynoszącej dochód z czynszu
- zysku: stosowana przy określaniu wartości nieruchomości, którego dochód określa się jako udział właściciela nieruchomości w dochodzie netto osiąganym z działalności prowadzonej w tej nieruchomości
b) techniki
- kapitalizacja prosta: wartość nieruchomości = roczny dochód generowany przez nieruch. * współczynnik kapitalizacji
- strumienie pieniężne: suma zdyskontowanych strumieni pieniężnych z przewidzianych dochodów + zdyskontowana wartość rezydualna (wartość nieruch. Po ostatnim roku dyskontowania)
3. podejście kosztowe – określenie wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada kosztom jej odtworzenia pomniejszoną o wartość zużycia nieruchomości.
a) metody:
-kosztów odtworzenia
- kosztów zastąpienia
b) techniki
- szczegółowa
- elementów scalonych
- wskaźnikowa
4. podejście mieszane – zawiera elementy powyższych podejść
Metody:
- pozostałościowa
-wskaźników szacunkowych gruntu
- likwidacji kosztów
33. Wycena przedsiębiorstw i ich majątku (metody i techniki)
metody dochodowe – zakładają, że firma jest dobrem, którego wartość zależy od korzyści finansowych, jakie przyniesie w przyszłości właścicielowi. Wartość przedsiębiorstwa = zaktualizowana na moment wyceny suma przewidywanych dochodów finansowych
metody majątkowe – wartość przedsiębiorstwa jest wynikiem wyceny majątku.
- metoda księgowa: opiera się na obliczeniu wartości firmy na podstawie zapisów bilansowych –aktywów i pasywów
- metoda odtworzeniowa: opiera się na oszacowaniu sumy nakładów finansowych potrzebnych do ewentualnego odtworzenia poszczególnych elementów majątku firmy
- metoda likwidacyjna: opiera się na oszacowaniu przychodów uzyskanych ze sprzedaży składników majątku firmy
- metoda porównań rynkowych: polega na ustaleniu wartości przedsiębiorstwa na podstawie informacji o mnożnikach, których wartość rynkowa jest znana.
Metody porównawcze – polegają na określeniu wartości nieruchomości porównując ją z innymi podobnymi firmami.
Metody mieszane – opierają się na założeniu, że wartość nieruchomości zależy od wartości majątku firmy, ale też od możliwości generowania przez ten majątek dochodu.
34. Prawa do nieruchomości (rzeczowe i zobowiązaniowe)
Prawa rzeczowe – przepisy, które normują powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności i innych praw uprawniających do rzeczy.
Własność i współwłasność – faktyczne i prawne dysponowanie nieruchomością, używanie rzeczy i pobieranie pożytków i innych dochodów/ przy współwłasności w częściach ułamkowych
Użytkowanie wieczyste – oddanie gruntu należącego do SP lub JST w użytkowanie na okres od 40 do 99 lat, opłata pierwsza i opłaty roczne
Posiadanie – niemożność udokumentowania prawa do nieruchomości.
Ograniczone prawa
- użytkowanie – obciążenie rzeczy prawem zezwalającym na użytkowanie i pobieranie pożytków
- służebność – prawo obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą (służebność gruntowa), albo zapewnienie zaspokojenia określonych potrzeb osoby fizycznej (służebność osobista).
- prawa spółdzielcze – spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego, lokalu użytkowego, domku 1-roodzinnego
- zastaw – zabezpieczenie wierzytelności na majątku dłużnika
- hipoteka – obciążenie pozwalające wierzycielowi dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, kto jest właścicielem
Prawa zobowiązaniowe – regulacja wymiany dóbr i usług o wartości majątkowej oraz ochronę dóbr majątkowych i niemajątkowych.
Najem – umowa cywilna oddająca najemcy rzecz do użytkowania, za opłatą czynszową oznaczoną w pieniądzem lub innym świadczeniem
Dzierżawa – umowa oddająca najemcy rzecz do użytkowania, czerpania z niej pożytków, za opłatą czynszową
Użyczenie – zezwolenie na bezpłatne korzystanie z rzeczy
Darowizna – umowa, która zezwala na bezpłatne korzystanie z rzeczy osobie obdarowanej kosztem majątku osoby, która dokonała darowizny
Renta – zobowiązanie wobec innej osoby do określonych świadczeń okresowych
Dożywocie – umowa cywilnoprawna, w której jedna ze stron zobowiązuje się do dożywotniego utrzymania w zamian za przeniesienie prawa własności na druga stronę.
35. Rodzaje praw do nieruchomości
1. własność
2. użytkowanie wieczyste
3. ograniczone prawa rzeczowe
36. Podatki majątkowe od władania nieruchomością
Podatek od nieruchomości
- organ właściwy – wójt, burmistrz, prezydent miasta
- przedmiot opodatkowania: budynki lub ich części, budowle lub ich części i grunty (nie rolne i nie leśne)
- obowiązkowi podatkowemu podlegają: os. fizyczne, os. prawne, jednostki nieposiadające os. prawnej, którzy są właścicielami, użytkownikami wieczystymi gruntów, posiadaczami samoistnymi
- podstawa opodatkowania:
Budynki – powierzchnia użytkowa
Budowle – wartość
Grunty – powierzchnia
- stawki ustala gmina, nie mogą wyższe od stawek MF
- obowiązek podatkowy: od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu, np. zakupu nieruchomości.
Podatek rolny
- organ właściwy – wójt, burmistrz, prezydent miasta
- przedmiot opodatkowania: użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych
- obowiązkowi podatkowemu podlegają: os. fizyczne, os. prawne, jednostki nieposiadające os. prawnej, którzy są właścicielami, użytkownikami wieczystymi gruntów, posiadaczami samoistnymi
- podstawa opodatkowania:
Gospodarstwo rolne: 2,5 qwintala żyta od 1 ha przeliczeniowego
Pozostałe grunty: 5 qwintali od 1 ha faktycznego
- stawki ustala gmina, nie mogą wyższe od stawek MF
- obowiązek podatkowy: od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu, np. zakupu nieruchomości
Podatek leśny
- organ właściwy – wójt, burmistrz, prezydent miasta
- przedmiot opodatkowania: lasy
- obowiązkowi podatkowemu podlegają: os. fizyczne, os. prawne, jednostki nieposiadające os. prawnej, którzy są właścicielami, użytkownikami wieczystymi gruntów, posiadaczami samoistnymi
- podstawa opodatkowania:
0,22m3 średniej ceny sprzedaży drewna za 1 ha faktyczny
- stawki ustala gmina, nie mogą wyższe od stawek MF
- obowiązek podatkowy: od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu, np. zakupu nieruchomości
- zwolnienia: drzewostan do 40 lat, użytki ekologiczne, wpisane do rejestru zabytków.
37. Podział, scalenie i podział i wywłaszczenie nieruchomości
Podział:
- wyznaczana jest granica dzieląca jedną działkę na wiele części
- procedura geodezyjna: podzielenie na części
- procedura prawna: przypisanie praw do wydzielonych części
- podział na wniosek zainteresowanego, starosty (nieruchomości SP), zarządu powiatu lub województwa
- podział z urzędu, gdy nieruchomość jest własnością gminy i nie jest oddana w UW lub gdy podział jest niezbędny do celów publicznych
- podziału dokonuje się na podst. decyzji organu administracji samorządowej /wójt, burmistrz, prezydent/ lub orzeczenia sądu
- podziału można dokonać dla:
Wydzielenia budynków z działkami przy nieruchomości zabudowanej dwoma budynkami (współwłasność)
Użytkownika wieczystego, gdy nieruchomość została nabyta z mocy prawa
Wydzielenia części nieruchomości przeznaczonej pod drogę publiczną
Wydzielenia działki pod zabudowę
Scalenie i podział:
- scalenia i podziału nieruchomości dokonuje gmina, koszty ponoszą uczestnicy podziału, proporcjonalnie do powierzchni ich nieruchomości gruntowych.
- wójt dokonuje podziału i scalenia na wniosek UW lub właścicieli
- z urzędu jeśli w miejscowym planie przewidziano tereny do scalenia i podziału których w 50 % gmina jest właścicielem lub UW
- scalenia i podziału można dokonać gdy:
nieruchomości są położone w granicach obszarów objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i są przeznaczone w tych planach na cele inne niż rolne i leśne,
nieruchomości nie zostały objęte postępowaniem scaleniowym na podstawie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów,
o scalenie i podział występują właściciele lub użytkownicy wieczyści posiadający ponad 50% powierzchni gruntów objętych scaleniem i podziałem, przy czym zabudowane części nieruchomości mogą być objęte scaleniem i podziałem za zgodą właścicieli lub użytkowników wieczystych.
Wywłaszczenie nieruchomości:
- wywłaszczenie to odebranie praw do nieruchomości
- następuje w drodze postepowania administracyjnego, zakończonego decyzją
- organ właściwy – starosta
- wywłaszczenie = odszkodowanie równe wartości nieruchomości
- wywłaszczenie tylko na cele publiczne, określone w miejscowym planie …, np.na budowę drogi
- od decyzji można się odwołać do wojewody
- może być przyznana nieruchomość zamienna
38. Tradycyjne i asekuracyjne techniki finansowania inwestycji
Tradycyjne to finansowanie przez:
- kapitał własny (wypracowany zysk)
- kredyt
- kapitał pochodzący z emisji i sprzedaży akcji i obligacji
- środki rządowe i gminne
Asekuracyjne finansowanie to transakcje typu:
- swap: wymiana długów ze stałą stopą oprocentowania na zmienną stopę oprocentowania lub odwrotnie
- cap: kontrakt, w którym określony jest maksymalny wzrost stopy oprocentowania. Za gwarancję płaci się bankowi premię w chwili zawarcia umowy
- floor: kontrakt, w którym bank daje gwarancje minimalnej stopy oprocentowania w zamian za premię
- collar: (cap + floor) ustala zakres wahań stopy procentowej od minimum do maksimum
39. Partnerstwo publiczno – prawne w finansowaniu inwestycji.
Partnerstwo publiczno – prawne to umowa między władzami publicznymi a przedsiębiorstwem prywatnym, których celem jest realizacja projektów infrastrukturalnych oraz świadczenie usług publicznych. Partnerstwo obejmować może takie dziedziny jak np. budownictwo mieszkań na wynajem, centra sportowo-rekreacyjne, parkingi, szkoły, siedziby władz publicznych czy gospodarka komunalna, ale również budowa dróg i autostrad, portów czy lotnisk. Zadaniem partnera publicznego jest bowiem świadczenie usług publicznych, do czego obliguje go prawo, natomiast partner prywatny ma prowadzić działalność gospodarczą i osiągać zyski. Istotnym elementem z punktu widzenia partnera publicznego jest przerzucenie na inwestora obowiązku zgromadzenia w całości lub części nakładów potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia albo zapewnienia źródła finansowania wspólnego projektu. Typy współpracy: kontrakty na usługi, kontrakty BOT (podmiot prywatny zobowiązany do budowy i eksploatacji przez okres umowy, następnie przekazuje prawa podmiotowi publicznemu), koncesje komunalne, kapitał społeczności lokalnych, joint ventures (więcej niż jedna firma).
40. Metody wyceny ryzyka na rynku inwestycji rzeczowych
Inwestycje rzeczowe to proces, którego celem jest powiększanie, odtworzenie lub modernizacja aktywów firmy.
Należy pamiętać, że każdej inwestycji towarzyszy ryzyko, które można zmniejszyć przez jego zdefiniowanie, pomiar i zarządzanie nim.
Metody:
- korygowania efektywności: uwzględnianie ryzyka poprzez narzuty procentowe wybranych parametrów i zmiennych wykorzystywanych w metodach oceny opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych
- wrażliwości: zmiana wybranych parametrów i zmiennych, a następnie analiza tych zmian na opłacalność przedsięwzięcia, po czym ustala się wartości krytyczne i margines bezpieczeństwa określający poziom opłacalności
- probabilistyczno – statystyczne: wykorzystują rachunek prawdopodobieństwa i statystykę
- symulacyjne: badają wpływ wielu zmiennych na opłacalność przedsięwzięć oraz pozwalają przeprowadzać symulacje poziomu ryzyka
- analizy scenariuszy: tworzenie dla projektu prognozy kształtowania się różnych wielkości, które wpływają na wartość NPV w przypadku różnych możliwych scenariuszy
- analizy wrażliwości: bada wpływ przyszłych zmian na kształtowanie się podstawowych zmiennych przedsięwzięcia na poziom jego opłacalności
- równoważnik pewności: modyfikuje NPV poprzez korygowanie strumienia wartości przepływów pieniężnych
41. Metody analizy rynku nieruchomości
Analizy makroekonomiczne uwzględniają:
Poziom i perspektywę rozwoju gospodarki;
Strukturę gospodarki;
Układ stosunków politycznych- zasady polityki;
Tendencje rozwoju i stabilności rynku kapitałowego, inflację;
Sytuacjię demograficzną;
Stan rynku pracy.
Analizy lokalne dotyczą głównie takich elementów jak:
Stan i perspektywa rozwoju miasta;
Znaczenie w regionie, powiązania zagraniczna promocja miasta;
Stan i perspektywa rynku nieruchomości;
Zasady gospodarki terenowej- plan przestrzennego zagospodarowania;
Stan, deficyt odnoście danego rodzaju nieruchomości;
Liczba mieszkańców, przyrost naturalny; wiek, zatrudnienie, dochody mieszkańców;
Zasięg miasta, otoczenie, struktura gospodarcza, infrastruktura techniczna.
Granice analizy lokalnej:
Granice miasta, gminy, powiatu regionu;
Granice naturalne, jeziora, rzeki, lasy;
Tradycje historyczne i kulturowe;
Funkcje stref miast- gospodarka przestrzenna.
Oczywiście, by można było mówić o działaniu racjonalnym należy określić cel, jaki chcemy osiągnąć dzięki przeprowadzonej analizie. Cel może wpływać na wybór metody.
Celem analizy rynku nieruchomości może być:
Ocean stanu i stopienia rozwoju rynku w odniesieniu do rodzaju nieruchomości stanowiącej przedmiot wyceny;
Ocena uwarunkowań w zakresie popytu i podaży, oraz kształtowania się na tym tle cen;
Ocena stanu i wpływu kryteriów przestrzennych (rynek lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy);
Ocena reprezentatywności nieruchomości stanowiącej przedmiot wyceny do cech charakteryzujących rynek;
Zebranie właściwego zakresu danych przyjętych w procesie wyceny.
42. Istota i pojęcia zarządzania projektami inwestycyjnymi
Zarzadzanie projektami inwestycyjnymi – zbiór zadań inwestycyjnych, które są od siebie wzajemnie zależne i wspólnie dążą do osiągnięcia celu przedsięwzięcia inwestycyjnego. Istotą jest uchwycenie całości niezbędnych działań koncepcyjnych, planistycznych, wykonawczych, kontrolnych itd. oparcie ich na mniej lub bardziej sformalizowanych zasadach i procedurach oraz zorganizowanie w jeden proces przebiegający w odpowiednich do konkretnych warunków ramach organizacyjnych.
43. Metody oceny ryzyka projektów inwestycyjnych
Proste metody oceny:
- metoda stopy zwrotu
- metoda księgowej stopy zwrotu
- metoda okresu zwrotu
Dyskontowe metody oceny
- metoda zdyskontowanego okresu zwrotu
- metoda wartości bieżącej netto
- metoda wewnętrznej stopy zwrotu