29. Nowatorskie nurty edukacyjne w oświacie i wychowaniu XX wieku
Nowe wychowanie Ellen Key nazwała wiek XX "stuleciem dziecka". Walczyła ona o szkołę jutra, czyli szkołę radosnego życia dziecka, doskonaliła metody nauczania i wychowania szkolnego w oparciu o przemyślaną psychologicznie i społecznie opiekę nad każdym dzieckiem. Pedagogika wg niej powinna przyjmować charakter humanistyczny, tzn. opowiadać się po stronie dziecka jako człowieka i jego niezbywalnych praw ludzkich do szacunku, szczęśliwego dzieciństwa i edukacji na miarę indywidualnych zdolności.
Maria Montessori - Istota pedagogiki Marii Montessori polega na stwierdzeniu, że każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych. W planach tych zapisane są jego możliwości, kompetencje i umiejętności, umożliwiające mu naukę samodzielną i efektywniejszą. Maria Montessori wysuwała postulat wychowania naturalnego, co znaczy, że w wychowaniu należy uwzględniać naturalne prawa rozwoju, naturalne reakcje i naturalne tendencje występujące w zachowaniu wszelkich istot żywych. W Metodzie Montessori zapewnione powinno być Przygotowane Otoczenie, w którym dzieci mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie materiałami. Dzieci mają wrodzoną chęć do uczenia się, a przy tym nauka ich nie męczy, ale raczej zachwyca i czyni szczęśliwymi. Rodzic czy nauczyciel powinni umieć obserwować dziecko i przygotowywać dla niego odpowiednie materiały i zadania, by wspomóc jego chęć dążenia do rozwoju, a nie hamować ją. Nauczyciel jest odpowiedzialny za stworzenie atmosfery spokoju, bezpieczeństwa, porządku i radości, oraz powinien być dostępny dla dziecka, by w razie potrzeby pomóc mu czy zachęcić do działania. Takie podejście pomaga dziecku w rozwoju poczucia pewności siebie i wewnętrznej dyscypliny.
Koncepcja nauczania całościowego - Ideą całościowego nauczania jest wykorzystanie w procesie kształcenia treści i metod w sposób całościowy, adekwatnie do naturalnego rozwoju dziecka, jego zdolności, umiejętności, doświadczeń i zainteresowań. Całościowe nauczanie nie wprowadza podziału na poszczególne przedmioty szkolne, wprowadza nauczanie tematyczne skoncentrowane na określonych tematach. Tematy te dotyczą zjawisk pojawiających się w bezpośrednim otoczeniu dziecka – świata przyrody i życia społecznego oraz zagadnień, sytuacji i problemów pojawiających się w jego życiu. Współczesne, zintegrowane nauczanie nawiązuje do tej koncepcji.
Dewey "learning by doing" - uczenie się przez działanie. Doświadczenie jest źródłem zdobywania i weryfikowania wiedzy. Twierdził on, że dziecko poznaje nowe sprawy nie dla wiedzy samej lecz dla działania, interesuje się tym, co może bezpośrednio zrobić. Stworzył "szkołę pracy". Szkoła ta powstała na wzór samowystarczalnego gospodarstwa domowego, gdzie dzieci wykonywały różne zajęcia rzemieślnicze i gospodarcze. Akcent położony był na aktywność praktyczną i manualną. Głównym celem szkoły było pobudzanie wrodzonych zdolności dzieci, zainteresowań, wzbogacanie doświadczeń, samodzielna praca, natomiast wiedzę zdobywało się niejako przy okazji. W szkole nie było lekcji i przedmiotów, ośrodkiem był problem, który napotykało dziecko w codziennym życiu i jego rozwiązanie mające doprowadzić do nabywania wiadomości, dlatego zadaniem szkoły było stwarzanie sytuacji będących źródłem owych problemów.
Koncepcja oÅ›rodków zainteresowaÅ„ Ovide Decroly. - WedÅ‚ug tych zaÅ‚ożeÅ„ odrzucano podziaÅ‚ materiaÅ‚u na przedmioty i lekcje, a podejmowano zagadnienia odpowiadajÄ…ce naturalnym zainteresowaniom dzieci, wyzwalajÄ…c aktywność w zdobywaniu wiedzy.Â
Nowe metody nauczania:
- metoda projektów - Wiliam Kilpatrick - Metoda projektów polegała na tym, że uczniowie sami organizowali swoje działanie w formie projektu, czyli sami wybierali sobie zadania, planowali, ukierunkowywali i wykonywali swoją pracę. Działanie kończyło się zweryfikowaniem go w praktyce, oraz oceną wywołanych przez nie skutków.
- nauczanie przez rozwiązywanie problemów - Dewey: uważał on, że uczenie się powinno przebiegać w procesach myślenia i działania, a myślenie to rozwiązywanie problemów, których punktem wyjścia są odczuwane trudności. toteż uczenie się jest procesem badawczym, opartym na rozwiązywaniu problemów.