Pojęcie przestępczośći- młodzieżowej ( nieletnich)
I tak ,teorie biologiczne koncentrują się na czynnikach wewnętrznych(organicznych) i aspektach rozwojowych, podczas gdy teorie socjologiczne biorą pod uwagę cały zakres uwarunkowań i nacisków społecznych – poczynając od rodziny i grupy rówieśniczej aż do społeczeństwa jako całości.
Według W.B. Sandersa ,teorie przestępczości muszą uwzględniać i objaśniać dwa zasadnicze problemy. Pierwszy dotyczy wzorów przestępczości, czyli teoria musi objaśniać formy (rodzaje),częstotliwość występowania oraz społeczny zasięg zachowań przestępczych. Po drugie, teorie muszą wyjaśniać cały zespół procesów motywujących młodzieży przyjmującej przestępcze wzory. W związku z tym, aby wyjaśnić przestępczość młodzieży , trzeba postawić dwa pytania: 1) jakie elementy społecznej organizacji lub struktury są „odpowiedzialne” za obserwowane rozmiary i formy przestępczości i 2)jakie powodują one (te elementy) skutki u jednostek przestępczych i nieprzestępczych , dlaczego tylko u pewnych jednostek te skutki są negatywne. Tak więc teorie przestępczości musza uwzględniać wieloraki i specyficzne mechanizmy wiążące czynniki zewnętrzne i wewnętrzne
W poniższej pracy skupię się na zjawiskach pozostających w konflikcie zarówno z normami prawnymi jak i społeczno-obyczajowymi
Cz. Czapów młodzież popełniającą nagminnie czyny przestępcze nazywa wykolejonymi przestępczo, uważając ją za społecznie nieprzystosowaną.
Do zachowań przestępczych nieletnich zalicza się: przemoc, agresję, napady rabunkowe, włamania i kradzieże, wymuszenia oraz zabójstwa. Osoby nieletnie, wykolejone przestępczo uprawiają takie formy jak:
? przestępczość złodziejską (kradzieże, kradzieże z włamaniem, wyłudzenia);
? przestępczość bandycką (kradzieże rozbójnicze, rozbój, wymuszenie celem zaboru mienia, przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu związane z zaborem mienia);
? przestępczość zabawową (np. uszkodzenie cudzego mienia mające charakter wandalizmu, przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i godności osobistej, wynikające z motywów zabawowo-agresywnych, bójki, zgwałcenia).
Przestępczość nieletnich jest obecnie poważnym problemem na całym świecie i związana jest z ?przesunięciem socjalizacyjnym?, upadkiem autorytetów, stanowiących podstawy wychowania w rodzinie, grupie rówieśniczej oraz instytucjach zajmujących się edukacją i wychowaniem.
Walka z niekorzystnymi zjawiskami społecznymi, do których zaliczamy przestępczość i demoralizację nieletnich, wymaga określenia i poznania czynników je rodzących. W rozwoju psychicznym dziecka - o jego przystosowaniu, względnie nieprzystosowaniu decyduje wiele czynników wzajemnie ze sobą powiązanych. Przyczyny wykolejenia społecznego nieletnich są różne i złożone, tak jak objawy, postawy formy zachowania oraz motywacja postępowania niezgodnego z zasadami moralnymi czy obyczajami. Przestępczość nieletnich jest więc objawem zachwianego procesu socjalizacji jednostek. Zachowania przestępcze często stanowią bezpośrednią reakcję dziecka na określone warunki środowiskowe, albo są próbą rozwiązania konfliktu, wynikającego ze zderzenia się potrzeb nieletniego z wymaganiami zewnętrznymi. Zachowania przestępcze często uzależnione są od pierwotnych przyczyn rozwoju jednostki.
Przestępczość nieletnich
Osoba małoletnia - to osoba, która nie ma jeszcze w pełni zdolności do czynności prawnych, a więc osoba, która nie ukończyła 18 r.ż.
Osoba do 13 roku życia nie ma żadnych zdolności do czynności prawnych. Jeżeli zaś osoba ukończyła 13 rok życia, wówczas ma ograniczone zdolności do czynności prawnych.
Małoletni w przeciwieństwie do osoby nieletniej to dziecko, które nie weszło w kolizję z prawem.
Osoba nieletnia - to osoba niedojrzała psychicznie, nie posiadająca jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych. Jest to osoba, która weszła w konflikt z prawem, czyli dopuściła się czynu przestępczego, ale nie jest obciążona na równi z dorosłymi odpowiedzialnością za swoje czyny.
Sąd w stosunku do takiej osoby stosuje środki:
- wychowawcze
- poprawcze - w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym
Przestępczość to drastyczny przejaw naruszenia zasad współżycia społecznego. Uznana jest jako krańcowa forma zachowania aspołecznego.
Przyczyny przestępczości nieletnich:
1. biologiczne, psychologiczne
- zaburzenia związane z okresem dojrzewania
- infantylizm - osoba dorosła przejawia cechy psychiczne dziecka
- nieśmiałość a z drugiej strony agresja w działaniu, wybuchowość
- choroby psychiczne; zaburzenia nerwicowe, lękowe, fobie, histeria, neurastenia - szybkie wpadanie w szał i szybkie opadanie emocji, choroby mechaniczne
- niedorozwój umysłowy, choroby umysłowe
2. społeczne:
- alkoholizm rodziców i starszego rodzeństwa
- niewłaściwe metody wychowawcze wobec dzieci
- negatywny wpływ środowiska rówieśniczego
- procesy urbanizacji, bezdomność, bezrobocie
Przyczyny przejścia grupy rówieśniczej w grupę chuligańską:
- czerpanie wzorców postępowania z mediów
- brak wzorców do naśladowania
- utrata kontroli ze strony osób dorosłych, rodziców itp.
- czynniki kryminogenne
Sprawy nieletnich zawsze rozpatrywane są w sądzie rodzinnym.
Wobec nieletniego, który dopuścił sie czynu przestępczego, ale w chwili orzekania ukończył 18 lat, zachodzą podstawy o umieszczeniu w zakładzie poprawczym.
Jeżeli nieletni popełnił czyn zabroniony łącznie z osobą dorosłą, to każda sprawa rozpatrywana jest oddzielnie.
Zgodnie z Ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich, wobec nieletnich sąd rodzinny może:
1) udzielić upomnienia,
2) zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,
3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,
4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego,
5) zastosować nadzór kuratora,
6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,
7) orzec zakaz prowadzenia pojazdów,
8) orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,
9) orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii albo w ośrodku szkolno-wychowawczym,
10) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym,
11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym