PREHISTORIA KINA

Jest czasem do 1895 kiedy BRACIA LUMIERE wynaleźli KINEMATOGRAF.
kino jest opowieścią narracyjna gdzie „prawda objawiana jest przez słuch i wzrok”.
- pierwsze próby ujęcia ruchu to jaskinia w Hiszpanii „Altamire”, we Francji „Lasquo” i we Włoszech „Valqua Monica”. Tzw. Naścienna opowieść narracyjna.

-III w . n.e. to czas Teatru Cieni – Chiny.

-Starożytna Grecja i PLATON. JASKINIA PLATOŃSKA – prototyp kina.

- Arystoteles – filozofia ruchu. Punkty nakładaj się na siebie. Tworzą fazę ruchu połączoną z czasem, wzrokiem i przetworzone przez mózg sprawiają wrażenie RUCHU. Czyli zauważanie ruch jest wynikiem niedoskonałości naszych oczu.

-1883 KINETOSKOP – Thomas Edison. Uprzedzenie pozwalające na oglądanie ruchomych obrazków ale tylko przez jedną osobę. Publiczna projekcja odbyła się na BRODWAYu 55 postawiono dziesięć kinetoskopów które pokazywały 16-20 sekundowe filmiczki.

-1894 KZAIMIERZ PRÓSZYŃSKI – stworzył PLEOGRAF. Pierwszy aparat kinematograficzny. Utrwalanie zdjęć, klatka po klatce i odtwarzanie z nich ruchomych obrazów.

ERA OŻYWNIENIA FOTOGRAFI- XIX w.

Na scenę wkracza AUGUST i LOUIS LUMIERE. (1862-1954, 1864-1948)
Pochodzą z bardzo zamożnej rodziny, która zajmuje się produkcją papierów fotograficznych w Lionie.
Początkowo zajmowali się produkcją nowoczesnych sprzętów medycznych. Stworzyli CINEMAPTOGRAPHE- czyli opisanie ruchu. Używali żarówki, taśmy 35 mm z perforacją po obu stronach, chwytak czyli przesuw skokowy. Ich urządzenie nie tylko filmuje ale umożliwia
projekcję. Puszczali filmy w tempie 16 klatek / 1 sekundę. Wcześniej możliwe było puszczanie od 10 do 48 klatek.
-13.02.1895r. został zaprezentowany pierwszy kinematograf
-22.04.1895r. prywatny pokaz filmu „wyjście robotników z fabryki”. Odbył się w HOTELU SCRIB na BULWARZE KAPUCYNEK 14
-28.12.1895r. PIERWSZA PŁATNA PUBLICZNA PROJEKCJA- POCZĄTEK KINA. Grand Cafe ( przy grand hotelu) w Sali Indyjskiej. Puszczone dziesięć filmów maks. 50 sekund ( więcej taśmy nie mieściło się w kamerze). Rejestracja rzeczywistych zdarzeń „wyjście robotników z fabryki”, „posiłek dziecka”, „woltyżerka”, ale i początek fabularyzowania opowieść. „Ogrodnik Oblany”- opowieść z morałem.
- Wprowadzali coraz więcej nowinek. „burzenie muru” to film na którym bracie Lumiere pokazują, że można cofnąć taśmę i oglądać to co się dzieje od tyłu. W tym momencie zdobywają władzę nad czasem! Coś niebywałego!

FILMY, PLANY, MONTAŻE:

WYJŚCIE ROBOTNIKÓW Z FABRYKI: plan odległy, ogólny. Widać całe postaci od butów po czubek głowy i tło.
POSIŁEK DZIECKA: pół plan, plan do pół-piersia. Udokumentowanie scenki rodzinnej.
BURZENIE MURU: cofnięcie taśmy, panowanie nas czasem ( retrospekcja, futurospekcja -w przyszłości.) Film składający się z dwóch ujęć!
POLANY OGRODNIK: Z morałem. Pierwsi aktorzy. Film fabularyzowany i przećwiczeni aktorzy do tego jak zachwycać się w stosunku do kamery.
WYJŚCIE Z ŁODZI NA KONGRES: naturalna reakcja ludzi na kamerę. Plan ogólny.
WJAZD POCIĄGU NA STACJĘ: plan zbliżający się postaci do kamery. Zastosowano montaż wewnątrz kadrowy. Pojawia się najazd i odjazd kamery.
POCIĄG ODJEŻDŻAJĄCY Z JERUZALEM: *TREWLING- kamera towarzysząca podmiotowi w ruchu. Kamera również w ruchu.

UJĘCIA- wyznaczane są przez cięcia montażowe. Czyli jest to obraz z taśmy między jednym a drugim cięciem.
MONTARZ- ostry ( bezpośrednie przecięcie taśmy i sklejenie jej), miękki ( zatuszowanie miejsca sklejenia za pomocą efektu-nakładanie, rozmycie…)

KRAKAUER, (podział kina na) :

LINIEA LUIMEROWSKA LINIE MELIESOWSKA
(film dokumentalny – ale (filmy fabularne, kracyjne)
z elementami kreacyjnymi)

GEORGES MELIES ( 1861-1983): wirtuoz kamery i taśmy. Twórca kreacyjnej wizji kina. Stworzył około 450 filmów. Miał własny teatr na Bulwarze Włoskim w Paryżu i zajmował się prestidigitatorstwem. Stworzył sztukę filmową. Połączył umiejętności teatralne z możliwościami jakie dawała kamera. Wymyślił cały język filmowy i jego środki. Wprowadził do Teatru Kinematograf w 1896 roku. W roku 1912 musiał zamknąć swoją wytwórnię filmowa a 1913 zbankrutował i w akcie desperacji spalił wszystkie rekwizyty i elementy scenografii. Zaczął pracować w małym sklepiku na dworcu w Montreuli. Od 1923 roku powtórnie zaczęto się nim interesować. Grupa jego wielbicieli odnalazł go na dworu i w roku 1929 wydano Gale na cześć twórcy.
Stworzył filmy takie jak:
-Rezydencja diabła
-PODRÓŻ NA KSIĘŻYC
-20 tysięcy mil podmorskiej żeglugi

Dodatkowo swoje filmy kolorował ręcznie na taśmie.

SZKOŁA FILMOWA W BRINGHTON
(1896-1910)

Angielska „szkoła filmowa”. Reprezentują ją dwaj artyści fotografowie którzy zaczęli tworzyć krótkie filmiki. Georg Albert Smith oraz James Wiliamson.

-POCAŁUNEK W TUNELU: film składający się z 3 ujęć. Wjazd, scena pocałunku oraz wyjazd pociągu. Pełna fabuła umiejscowiona w konkretnym czasie i przestrzeni.

-POZWÓLCIE MI MARZYĆ ZNÓW: film stworzony z 2 ujęć. Rozmycie użyte jako element tuszowania montażu (montaż miękki).

-SZKŁO POWIĘKSZAJĄCE BABUNI: użycie diafragma iris aby wydobyć kształt szkła powiększającego. Ukazanie detalu- ujęcie DETAL oraz ZBLIŻENIE.

­-PODGLĄDANIE PRZE LUPĘ: wydobycie głębi ostrości. Widać zabudowania w 5-6 linii po planie głównym (pierwszym). 3 ujęcia a historia z morałem.

-CHORY KOTEK: ukazanie myśli narratora aby przysunąć obraz dla pogłębienia dramatyzmu-zbliżenie. Film złożony z 3 ujęć.

Zaczyna się budowa roli, mimiki i gestu. Stosuje się również podwójną ekspozycję aby uzyskać efekt rozmycia –duuuuucha. Zaburza się też teorię czwartej ściany. Aktorzy zaczynają zwracać się do odbiorców i wciągać ich w historie jaką przedstawiają.

-ATAK BOKSERÓW NA MISJE W CHINACH: film autorstwa Jamesa Wiliamsona.

FILMY PRODUKCJI FRANCUSKIEJ

Ludzie którzy uznali kino za górę złota. Zauważyli, ze kino może być dochodowe…

LEON GAUMONT – zajmował się handlem sprzętami optycznymi. W 1895 roku założył spółkę GAUMONT AND COMPANY. Był to monstrualny potwór producencki. Traktował kino jako produkt. Uważał że jest jak każdy inny towar na rynku, który należy sprzedać. (1924 roku w gazecie filmowej 10 MUZA pojawiła się wzmianka o filmie, który bywa sztuką ale przede wszystkim jest wyrobem konsumpcjonizmu). Wprowadził KRONIKĘ FILMOWĄ, która działa do 1965 roku. Liczne przedsiębiorstwa komercyjne i produkcyjne zatrudniały ludzi wytwórni.

ALICE GUY – była sekretarką pana Gamont. „jako pierwsza kobieta dostała do rąk kamerę i mogła realizować filmy”. 1907 roku wyszła za mąż za operatora i wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Do tego czasu zrealizowała 250 filmów dla wytwórni Gaumont.

CHARLES PATHE – 1896 roku utworzył wytwórnie PATHE FREER (bracia Pathe). Logiem firmy był Galijski Kogut. Pathe był geniuszem produkcyjnym. Nazywano go „Napoleonem kina”. Wprowadził filmową kronikę, która trwała do końca lat 70 XX wieku.

O pierwszych filmach ( niemych) krążą opinie niepochlebne. Mówi się ze to jarmarczne tandetne i tanie produkcie. Na ich powstanie źle zareagowali ludzie teatru stając w obliczu zagrożenia. Aleksander Jackiewicz określa to kino mianem prymitywnego. Ale wiemy jaka jest prawda. Kino było rozrywką dla zamożnych ludzi i dla ludzi zwykłych. Było masową rozrywką jednak okazało się ze zamożne warstwy społeczne oczekiwały czegoś bardziej elitarnego. I mniej monotonnego. Taśmy filmowe bowiem były odkupywane między wytwórniami i pokazywano je aż do „zdarcia”. 1908 i 1909 roku powołano KONGRES PARYSKI żeby zawrzeć porozumienie o nie sprzedawaniu a wynajmowaniu filmów. Prężna działalność dystrybucyjna.(działa to do dziś). Ustalono ze trzeba zwiększyć „Target”…

FILM d’ARTE- powstaje nowy rodzaj kina. Oparte na technikach teatralnych. Był to FILM SZTUKI traktujących o wysokich tematach. Nazwę zaczerpną od wytwórni (nad która nadzór sprawowała wytwórnia braci Pathe). Reżyserami i aktorami byli ludzie z Comedii Frances ( czyli z najwyższej rangi Teatru). Powstały specjalne miejsca stylizowane na wykwintne teatry i zostały nazwane „Pałacami Kinowymi. Pierwszym takim było KINO CLARA w 8-mej dzielnicy Paryża gdzie mieszkała szlachta. Przedstawiono tam 09.11.1908 roku film ZABÓJSTWO KSIĘCIA GWIZJUSZA. Wówczas pojawiły się też pierwsze napisy w filmie które łączyły poszczególne fragmenty i stanowiły zapis dialogowy. Filmy te trzymał się konwencji teatralnej do 1911 roku. Później stały się niezależne.

Ruch adaptacji kinowych (sztuk wszelakich)

Później We Francji następuje przełom. Zaczyna rozwijać się aktorstwo filmowe! Rezygnuje się z teatralnych przerysowań na rzecz wyrafinowanych gestów i mimiki. ( jednym z nich jest wybitny komik MAKS LINDER)

LOUIS FEUILLADE (Lui Fejad). KRÓL KINA FRANCUSKIEGO. Żył w latach 1874 do 1924. Był dziennikarzem i pisarzem. Jednak równie szybko nauczył się narracji kinowej. Stworzył serię filmów pod tytułem „TAKIE JEST ŻYCIE”. Była to próba ukazania ciekawych zdarzeń z życia codziennego. Historie łączyła tematyka codzienności a bohaterowie byli zmienni. W 1913 roku ( do 1914) powstaje seria adaptacji FANTOMASA którym podbija Francję. Przed ekranizacją został wydany w 32 odcinkach w cotygodniowych „kajecikach”. Był pierwszym pełnokrwistym, czarnym charakterem kina. Był wcieleniem zła („ czym pasiemy oczy do dziś”). Był pełen charyzmatu i nieustanie się przepoczwarzał. 1913 roku powstaje „towarzystwo przyjaciół Fantomasa”, w którym spotykali się uczeni i wykształceni francuzi aby dzielić się swoimi spostrzeżeniami na temat tego wielkiego dzieła Kinowego. ( jego resztki dziś odnajdziemy w sieci).
stworzył również serię filmów o WAMPIRACH – czyli społecznych przestępcach. W filmie tym tancerkę zagrała Stasia Napierkowska oraz ważną rolę odegrała Irma Vet. Obie piękne kobiety dodał wielkiej rangi całemu przedsięwzięciu. Jego innym znamienitym dziełem był JUDEX. Serial opowiadał o przychodach sprytnego i romantycznego dżentelmena. Sprawującego straż nad porządkiem świata. Był to człowiek dobry i wielce charyzmatyczny. Przy jego boku kroczył wielki biały owczarek. W 1916 roku Feuuillade musiał dokręcić kolejne odcinki.

Poza kinem serialowym rozwija się również „gatunek” kina historycznego. Liczne adaptacje wielkich eposów są jak najbardziej na miejscu. Dochodzi do ekranizacji powieści „Qvo vadis” pełnej awangardowych ujęć i odważnego przedstawiania rzeczywistości. Dokonał tego w 1913 roku ENRICO GUZZONI.

W 1914 roku powstaje wybitna produkcja na skalę światowego kina. Trwa ponad 3 godziny ( choć czas trwania zależy od dostępnej wersji). CABIRIA wyreżyserowana i napisana przez GIOVANIEGO PASTRONE we współpracy ze znamienitym artysta-perforatorem GABRIELE D’ANNUNZIO. Nazwisko znanego artysty zapewniło reżyserowi dostateczne zaplecze finansowe aby stworzyć najpotężniejsze przedsięwzięcie kinematograficzne tamtych lat. Film opowiada o zdarzeniach z III w. p.n.e. gdzie podczas wybuchu Wezuwiusza piraci kartageńscy porywają mała księżniczkę CABIRIĘ aby oddać ją jako ofiarę dla bogów. Pojawia się kultowa postać niewolnika MACISTE ( który służy u Flawiusza Axilla) uwalnia Cabirię. Następnie czeka na nich wiele perypetii. Film od strony zarówno technicznej jak i fabularnej stanowi przełom w historii kinematografii świata.
Reżyser stosuje nowe triki techniczne takie jak TREWLING (carello – jazda cabiri) czyli najazd kamery na postacie i ujęcia. Kamera została wprawiona w ruch. Postawiona na wózku zaczyna być towarzyszką historii a nie biernym elementem umożliwiającym narrację. Równocześnie mamy do czynienia z panoramą ( czyli obrotem kamery wokół własnej osi) i oświetleniem elektrycznym na wysokim poziomie. Użyto około 12 jupiterów z których każdy pochłaniał około 100 amperów.
zdjęcia do filmu wykonał Secundo de Chamón.

Ważnymi postaciami filmów niemych były tzw. GWIAZDY kina. Wśród nich piękne polki , zwane divami kina. Były to : HELENA MAKOWSA (MODRZYŃSKA) czy LEOKADIA KONSTATNTIN

Filmy produkcji amerykańskiej

Era wielkiego Hollywoodu to nic innego jak wymuszone przesiedlenie żydów z nowego Yorku do Kalifornii. To dzięki nim dziś Hollywood jest stolica kina!
Historia tam ma swój początek w 1908 roku kiedy Edison zakłada własną wytwórnie filmową Edison Movie Company. Od 1905 roku działał aktywnie system NICKLEODON, czyli kin do których wejście kosztowało odona - czyli pięć centów. Kina zdobywały filmy głównie z Europy, w formie piractwa, dla tego często twórcy starali się oznaczyć swoje dzieła ( Melies na dekoracjach pisał Star Film). Kiedy małe kina stają się co raz bardziej nie zależne i zbierają rzesze publiki Edison rozpoczyna niemal ze krwawą wojnę o monopol na filmy w Ameryce. Nasyła na właścicieli swoich ludzi i zrównuje z ziemią ich sale i sprzęty. Przedsiębiorcy ( głównie żydzi, którzy uciekali przed wojną z Europy) muszą znów uciekać, tym razem w głąb Ameryki- do Kalifornii. Tam osiedlali się przy powstałym w 1886 miasteczku Hollywood. Wiadomo bowiem, ze kino przynosi fortunę, jest nowe i wciąż nie wyczerpane tematycznie. Powstają wytwórnie połączone z dystrybucją ( później rząd wprowadzi przymus rozdzielenia dystrybucji od produkcji). Przedsiębiorcy żydowscy tworzą niemal „jedno wielkie plan filmowy”. Powstają najważniejsze studia filmowe:

1912 PARAMOUNT PICTURES COMPANY Adolph ZUKOR

1912 UNIVERSAL- Karl LAEMMEL

1915 FOX OFFICE ATRACTION COMPANY –Twentieth Century Fox Film Corporation- William FOX

1919 UNITED ARTISTS Douglas FAIRBANKS, Mary PICKFORD, Charlie CHAPLIN, David WARK GRIFFITH

1923 WARNER BROS ( warner brothers) Albert, Sam, Harry, Jack WARNER

1924 METRO-GOLDWYN-MAYER Samuel GOLDWYN, Marcus LOEW, Louis MAYER

1930 RKO Radio pictures Howard HUGHES

Nareszcie po tylu latach ucieczki Ci niesamowici Panowie znaleźli swoją “ziemie obiecaną”. Czuli się bezpiecznie i mogli rozwijać swoje przedsiębiorstwa. Ich przywiązania kulturowe, nadzieje, pragnienia i wyznawane wartości odzwierciedlały filmy które kręcili. Choć byli producentami a nie „ciałem filmowym” to jednak do nich zawsze należał ostatni głos. To oni decydowali kto, co, jak i kiedy zagra. Ich filmy niosą za sobą wielką dozę emocji związanych z kultem rodziny, nadziei (wiecznego happy endu) i walki o własne „ja”. W filmy wkładają całe swoje doświadczenie i przeżycia. Chcieli podkreślić, ze człowiek przedsiębiorczy zawsze da sobie radę, ze musi się starać ( patetyzm i wydźwięk moralizatorski kina Hollywoodu). tak powstaje myśl o „Fabryce snów, w której życie jest piękne a dobro zawsze zwycięża.”

Kino gatunkowe - film niemy

MAX LINDER - uczył się w komedii del’Arte. Wymyślił postać „MAX’a” , która funkcjonowała w kinie od 1910 roku. „Była to postać o konkretnych rysach charakterologicznych i fizycznych. Gentelman z burżuazji Paryskiej, elegancki wygląd, frak, lakierki, cylinder o siedmiu blaskach, płaszcz z bobrowym kołnierzem. Istny dandys, zawsze odpowiednio ubrany. Kobieciarz który każdy swój związek kończy małżeństwem”. Był gwiazda wielu kontynentów. ( 1914 roku zagrał w polskiej produkcji Aleksandra Hertza). Od 1920 roku zmierzch czasów świetności Maxa. Zmienia się świat i sposób kręcenia filmów. Popełnił jeszcze dwa długometrażowe „Na pomoc” i „ Król Cyrku” ale nie odniosły one wielkiego sukcesu. W 1925 roku popełnia samobójstwo wraz z żoną. Od 1936 roku za sprawa jego córki, dzieła filmowe wracają do łask.

MACK SENNETT ( 1880-1960), mistrz Komedii Niemej. Zaczynał od bycia „chłopcem na posyłki” w 1908 roku u D.Balasco. Od 1910 sam zaczyna robić filmy z częstotliwością jednego na tydzień. A od 1912 posiada własną wytwórnię Keystone. Jego filmy były krótkimi etiudami komediowymi. Przetrwał do 1916 roku później wraz z rozwojem dłuższo-metrażowego kina odchodzi w niepamięć. Nie potrafił odnaleźć się w nowej modzie. W Raz z rokiem 1920 kompletnie pozostawia filmy.

CHARLES CHEPLIN – i jego Charlie. Kolejna gwiazda komedii niemej. Postać Charliego była wzorowana na postaci Maxa lecz na zasadzie przeciwieństwa. Niezbyt wyględny i oględny mężczyzna, ubrany często nie adekwatnie i wielce komicznie. Melonik, wąsik, buciorki cyrkowe, laseczka przymała marynareczka. Zubożały bogacz , który stał się ikoną kina.
Cheplin zadedykował swoją rolę „Maxowi Lenderowi, mojemu jedynemu mistrzowi”. Początkowo był nielubianą postacią. Jednak swoim perfekcjonizmem i życzliwością skradł serca publiki. Każdy jego kadr był wypiękniony i wypracowany (nie raz robił po 40 dubli) a gagi trafiały w gusta publiczności. „Gorączka Złota”, „Aby zarobić ma życie”, „Hrabia z Hongkongu”, „Titina”.

HARRY LANGDON – 1884-1946 ROK. Jego kariera była krótka i burzliwa. Nie stworzył konkretnej postaci o rozpoznawalnym pseudonimie ale kreacje, której odpowiadały konkretne warunki psychofizyczne. Przez delikatny makijaż i krępą budowę zwany był księżycowym pierrotem . przez problemy wynikłe z choroby w wieku dziecięcym ogrywał pewną niedołężność. Wyglądem przypomniał nieco chłopca 12-14 letniego. W ten sposób też prezentował się na ekranie, jako strachliwy, stroniący od wszelkich uciech fizycznych. Dopiero w momencie gdy jego strój zmienia się z krótkich spodenek na długie jego postać zaczyna przejście w dojrzałość. ( na podstawie psychoanalizy Freuda).Tafił na plan filmowy jako cyrkowiec.

HAROLD LLOYD – 1893-1971, prawdziwy American-Boy. Zawsze ubrany dostojnie w koszulę, marynarkę reprezentując inteligencję i prace. Jego postać była zwinna i cechowała się sprytem, zawsze wychodził z kłopotów cało. Jego uśmiech zniewalał kobiety. Nakręcił ponad 200 filmów niemych oraz 6 pełnometrażowych filmów dźwiękowych. 1955 roku otrzymał Oskara za całokształt twórczości. 1924- w gorącej wodzie kąpany. 1932- Movie Crazy.

BUSTER KEATON – postać stworzona przez Josepha Franciska Keatona 1895-1966. Nigdy nie zagrał u Mack Sennetta. Był niesłychanie sprawny fizycznie i przystojny. Jednak swe role budował na tzw „kamiennej twarzy”. Niemal nie używał mimiki i nie uśmiechał się, przyciągał widzów swoim spojżeniem. Nie był sentymentalny, nie budził takich emocji jednak był rewelacyjnym komikiem filmów niemych. Nie umiał jednak odnaleźc się w epoce filmów dźwiękowych. Jego karera runeła a sam popadł w alkoholizm. Przemówił raz jeden w „Bulwarze zachodzącego Słońca” a od 1956 roku stara się wyjść i gra w 10 filmach tworzonych przez zakochanych w nim reżyserach: „Kolejarz”, „Film”. 01.02.1966 roku umiera na apopleksje.

FILM KOWBOJSKI a WESTERN

Zaczyna się od 1989 roku. Specyficzny rodzaj dzieła filmowego, charakteryzującego się tematyka szroko pojętego Dzikiego Zachodu, został określony mianem filmu kowbojskiego. Filmy te opierały swoja fabułe na sytuacjach miających miejsce w histori jak i zdarzeniach opisanych w literatusze. W tego rodzaju produkcjach najważniejsze były zawsze 3 wątki: IKONOGRAFIA ( a więc miejsce, które miało oddawac klimat Dzikiego Zachodu), ZDERZENIE CYWILIZACYJI Z NATURĄ (wszsytko co dotrzyczy kowbojskiego życia na preriach) oraz oczywiście wątek INDIAŃSKI. Za pierwszy znamienity film kowbojski uznaje się BAR W CRELCH. W 1901 roku powstał film „Kowboj i Dama” a w 1903 NAPAD NA EKSPRES nakręcony przez Edwina S. Portera z najsłynniejszym filmowym zakończeniem w którym strzał pada w publikę. W Filmie tym zagrał Gilbert Anderson zwany „Brancho Billy”. Stał się prekursorem kowbojskiego „emploi”. Stowrzył doskonałą, klasyczną postać dzikiego kowboja. Ważna postacią przy filmach kowbojskich był Thomas h. Ince. Był bardzo przedsiębiorczym filmowcem który trzowył filmy jak w produkcji taśmowej. Od 1912 roku jednocześnie realizował kilka filmów pod okiem jednego sposnsora. W 1916 roku nakręcił film Bramy Piekła którego był pomysłodawca i producentem. W filmie wystąpił Williem S. Hart w doskonałej kreacji aktorskiej. W 1923 roku powstał film „Kryty Wóz” Jamesa Cruiza. Jest to historia o adaptacji Dzikiego Zachowdu. Wraz z ludźmi którzy osiadali na preriach rodzi się cywilizacja Dzikiego Zachodu. Ważnym elementem w kinie kobojskim ( i westernie) stała się Kolej. Ta maszyna śmierci była wdzięcznym tematem do napadów, morderstw, grabieży i miejscem wielu innych zbrodni. Na ten temat filmy nakręcili między innymi John Ford w 1924 „Żelazny Koń”, czy „Białe Złoto” z 1927 roku nakręcone przez W. Halrorda(?).

Dopiero od 1920 roku pojawia się sfromułowanie WESTERU stosowanegp jako nazwa gatunku filmowego. O Westernach mówiło się, że „zmieniały się konie ale nie scenriusze”. Lata 30 XX wieku to rozkwit tego gatunku. W 1939 roku powstaje kolejny film Johna Forda „Dyliżans” z kapitalną kreacją Johna Weyna.

KINO AUTORSKIE

Przekaz formuowany jest przez indywiduum artystyczne uciekające od indentyfikacji z grupa. Artysta mówi sam o sobie do swojej publiczności, która dostała prawa do bezpardonowej wścibskości wobec życia „prywantego” artysty. Od lat 50 XX wieku we Fracji zauwaząny jest boom kina artystycznego. Jednak wczesniejsze lata to czas idywiduów i prekursrów takich ja David Griffith czy Erick von Stroheim.
Kino autorskie cechują dwa podstwowe elementy.
- Osobisty pierwiastek w twórczości reżysera, (publika doszukiwać się może osobistej realacji,wątku, rezysera z twożonym przez niego dziełem. Elementy autobiograficzne
- Zindywidualizowany styl: zbiór cech określających dane dzieła podpisane tym samym nazwiskiem.

KINO AMERYKAŃSKIE

DAVID GRIFFITH: „nauczciel kinowych opowieści”- to on pokazał jak powinno opowiadać kino. Żył w latach 1885 – 1948, pochodził z Kentaki. Żyl niemalże w kleszczah hollwooodu. Uciekł z farmy rodziców aby zostać aktorem. W 1908 roku zagrał w pierwszym filmie u Edison Company „ Uratowny z Orlego gniazda”. W tym samym roku 14.07.1908 wyreżyserował „ Przygody Dolly”. 1909 roku nakręcił film „Przyjaciele”. W filmie tym znajdują się jedne z pierwszych tak precyzyjnie zrobionych przybliżeń twarzy aktorów. Griffith nauczył się jak wykorzystywać śroki wyrazu filmowego do budowania napięcia i sterowania emocjami. Stwrzoył Owalne zbliżenie twarzy na ciemnym tle podczas gdy całe ciało pokazywał na jasnym. Nauczył się jak wpływać na odbiorcę i jego wyobraźnię. W tym samym roku tworzy film „Lepki Lekarz” gdzie zastosował montaz równloegły aby pokazać na przemiennie 2 akcje filmowe. Rozbija vcałkowicie konwencje przyczynowo skutkową. Fabuła zarysowuje isę obok dramatycznej postaci doktora który zostawia swoje dziecko by leczyć pozostałe, w tym czasie jego pierworodny umiera z powodu niewyleczonej choroby.
1910-11 to czas powstania filmu 2-częściowego, krótko metrażowego „ Enoch Arden”. Historia marynarza rozbitka, który na długi czas utknął na bezludnej wyspie. W tym samym czasie rodzina i przyjaciele zapominają o nim uznając go za zmarłego. Znów mamy doczynienia z montażem równoległym. 1912 roku nakręcił film „ Telegrafistka” również opraty na mpontażu równoległym. 1914 rok to przełom w histori kinematografii Griffitha! Powstaje wówczas film złożony z taśmy filmowje 1200 m! „Judyta z Betuli”. Film opowiada historie bilijnej Judyty, która uwodzi Holofernesa i zabija go po wspólnie spędzonej nocy. Następnie 1915 roku kręci film wszechczasów „Narodziny Narodów”. Film doprowadził do wileu kontrowersji ale i przemian w branży filmowej. Reżyser uzył kamery z dwoma obiektywami aby uchwycić sceny zbiorowe. Przyznaczył ponad 110.000 $ i 9 tygodni na realizację filmu. Jednak zewzględu na sposób przedstawienia Afroamerykanów (dzikusów i założycieli KKK) zostao usunięte 107 ujeć z filmu. Urażony cenzurą tworzy nastepny film pod tytułem „Nietolerancja”. Przyznacza na niego niemal całe swoje dochody i 6 godzinnego materiału tworzy film dwuodcionkowy. Przeszedł do historii kina jako „spekltakularna klęska”. Zrobił arcydzieło, które unudziło publikę. 01.09.1916 miała miejsce premiera w Nowym Jorku. Film zupełnie isę nie sprzedawał to tez postanowiono ukrócić go i POUKŁADAĆ WĄTKI! Pociąeto oryginał i nigdy nie udało się już odworzyć pierwotnej wersji Griffitha.

Wątki fabularne „Nietolerancji”:
- Upadek babilonu w 538 r. p.n.e. oraz postać Cyrrusa najeźdcy,
- Życie Jezusa, 33 r. n.e.
- Noc świetego Bartłomieja i rzeź na Hugenotach.
- Matka i prawda. Młode małżeńśtwo, małżonek osadony w więzieniu,
- Leitmotiv: Kobieta kołysząca kolebką. Łacznik przeszłości z teraźniejszością.

Od tego momentu rozpoczyna się schylek kariery Griffitha. 1919 roku tworzy „Złamaną Lilję” a nestępnie kręci już tylko filmy krótkometrażowe.

ERICK VON STROHEIM: austriacki rezyser i aktor pochodzenia żydowskiego. Urodził się w 1885 roku a zmarł w 1957. Najbardziej zachwycający prekursor kina autorskiego. Był oficerem poborowym, jego ojciec pochodził z Gliwic i był żydem matka zaś z Czechosłowacji. Tułał się poświecie szukając angażu. Jako że był dośc gibkiej budowy w 1914 roku zjawił się w Hollwood i został statystą oraz kaskaderem. Tak trafił na plan filmowy do Griffitha. Sam mówił o sobie jako o uwodzicelu o mocnej głowie ( w rzeczywistości uwodzicielem nie był a z nóg powalała go połowa szklanki ). 1917 roku gra w filmie „For France”. Wcielił się w ppostac francuskiego oficea z monoklem w oku. Pewny siebie i niezwykle okrutny. Zagrał później podobne role ( w pewien sposób kreował nie postacie lecz samego siebie). Ten typ postaci (Brudny hun) to „człowiek, którego kocha się nienawidzić” wykreowany przez Stroheina. Jako rezyser twierdził, że kto potrafi sprzedać lep na muchy, potrafii sprzedać wszstko. Spragniony bogactwa traktował filmy jako idealny sposób na zdobycie majątku jednak nie czyniło go to tandetnym i nie utalentowanym. Przeciwnie. Potrafił świetnie posługiwać się środkami wyrazu filmowego. W filmie „Ślepi mężowie” poisał się kunsztem ujęcia i kadrowania. W sposób bardzo precyzyjny wydobywa głębie ostrości w prezentowanych pejzarzach. „Diabelski Paszport” to jeden z droższych filmów początkowo przyznaczył na niego 80.000 $ skończył na bagatela 100.000. później stworzył film dla Universal „Szalone żony”. Film realizował 12 miesiący. Sam go wyrżyserował, napisał oraz zagrał główną role. Wydał kolejną horendalną sumę. 1920 roku chciał wyrezyserować „Dziewczynę z karuzeli” jednak odsunięto go od produkcji. Zaczął mieć problem z producentami. Nie chciano go sponsorować na tak wielkie kwoty. 1923-24 to lata w, któ®ych Strohein musi tworzyć filmy aby przeżyć. Tworzy filmy: „Chciwość” – po raz pierwszy i ostatnie nie o arystokracji. Wrócił do wsponień o ploretariacie i nigdy więcej tego nie uczynił. Film doskonały z subtelną linią rysów psychologicznych postaci jednak nie cieszył się popularnością. Zostalo okrótnie skrócone i „zmasakrowane”. Montaż wtórny był tak okropnie zrobion, iż utrudnił odbiór fabuły a sam temat nie jako rozczarował widzów. Kręci następnie „Wesołą Wdówkę” aby ratować się po klęsce. „Marsz Weselny”, kolejne dzieło, które niosło za soba powazne kłopoty. Zaczynał tworzyć je u Metro Glodwyn Mayer ale musiał zmieniac wytwórnie w efekcie film został dokończocny przez Jozefa von Sarnberga. 1928 roku kręci „Królowa Kelly” z Glorią Swanson. Wielka gwiazda, która miała zostać ukazana jako królowa burdelu.

W końcu trafił do Irvina Thalberga, doskonałego producenta jadenak bardzo wymagjącego. Dla niego 1941 roku nakręcił filmy „Ostatni z Wielkich” oraz „Ostatni Tajhun”.

SZKOŁA SZWEDZKA

Bardzo istotnym elementem mającym wpływ na wydźwięk (haha Dobre słowo w kontekście do kina niemego) na kinematografie szwedzką miało wyznanie religijne: protestantyzm. Poza tym odziaływanie przyrody: 9 miesięcy zimy i tylko 3 lata. Bardzo intensywnego, które niemalże znienacka wybucha. Szwedzi są niby uśpieni i panujący nad sobą ale do czasu aż nie „wybuchną”. Ta cecha narodowa odzwierciedla się niema w każdym dziele filmowym. Innym elementem okaże się być fenomen tożsamości narodowej. Szwedzi ze względu na uboga historię walk tożsamościowych nie odczuwają potrzeby propagowania tożsamości narodowej. Kino szwedzkie będzie też częściej uciekać się do adaptacji literackich niż historii mających swe źródło w historii.

Pierwszy film został wyświetlony w 1986 roku w Oslo a od 1987 roku tworzy się „Towarzystwo Filmowe” a zarazem przemysł kinematograficzne. Wczesna, szwedzka kinematografia charakteryzuje się szybkim rozwojem języka filmowego (subtelność kreacji bohaterów, zdjęcia nakładane, wrażliwość na światło).

VICTOR SJÖSTRÖM: urodził się w 1879 roku zmarł 1960. Aktor teatralnym, reżyser i scenograf. Debiutował 1912 roku w filmie pt. „OGRODNIK”. W 1913 roku tworzy film „INGEBORGA HOLM”, który nieoficjalnie może uważany być za początek szwedzkiej szkoły filmowej. Do 1916 roku nakręcił 32 dzieła filmowe. A tegoż roku stworzył adaptacje poematu „TARJE OIGEN”. W następnych latach powstał „BANICI”-doskonałe dzieło-adaptacja sztuki teatralnej (1917),
KLASZTOWR W SANDOMIERZU” (1919). Następnie popełnij wielkie dzieło „FURMAN ŚMIERCI-„wózek widmo”. Przedstawia metafizyczność śmierci i jej personifikację. Jest to kolejna genialna adaptacja powieści (Selmy Largerlof- Niewidzialny woźnica). Przenosi kompozycje szkatułkową na ekran kina. Przedstawia opowieść w opowieści. Bardzo skomplikowany zabieg ale wykonany z niezwykła precyzją. Główny bohater ma problemy z alkoholem i z własną egzystencją. Opuszczony przez żonę i dzieci trafia do Armii Zbawienia. Victor później od 1923 roku znajduje się w Hollywood i tam kończ swoją karierę. Nakręcił jeszcze kilka filmów między innymi „wicher”, „boska kobieta”, „stworzona do miłości”. W filmie Bergmana „TAM GDZIE ROSNĄ POZIOMKI” był odtwórca głównej roli.

MAUNITZ STILLER: urodził się w 1883 roku zmarł w 1928. Był pochodzenia żydowskiego był nie zwykle wrażliwy i dystyngowany. Był niezwykle wrażliwy w 1912 roku nakręcił film „Matka i Córka”. Następnie do 1916 nakręcił 30 innych dzieł. 1916 nakręcił „MIŁOSĆ I DIZENNIKARSTWO” to komedia pomyłek. Wyrafinowana jednak na trwający 60 minut film pojawiają się napisy 25 razy. W 1920 roku nakręcił słynny film „EROTICOT”, adaptację powieści, film jest zbudowany na podstawie czworokątów. To pikantna, cyniczna i zmysłowa opowieść. Każda postać jest dopracowana a klimat bardzo elegancki. 1921 rok to czas powstania „SKARB RODU ARNE”. Opowieść o buncie armii. Pojawia się zagrożenie dla cywilów. Bardzo zagmatwana fabuła. Jednak przedstawiona z niezwykłą dbałością. 3 Szkotów ucieka z więzienia wojskowego i napada na dwór Pana Arne. Jednak w jednym z nich zakochuje się panna z dworu. Szkoci powinni uciekać lecz przeszkadza im w tym pogoda. Fabuła filmu komplikuje się z każdą minutą a psychologiczny rys postaci czyni film atrakcyjnym i wciągającym.

Maunitz był zakochany w Grecie Garbo. Uczynił z niej wielką gwiazdę, niestety ich relacje były bardzo trudne i burzliwe. Filmy jakie z nią tworzył były absolutnie rewelacyjne. Bawił się światłem na kształt malarstwa Vermeera a od aktorów wymagał niesłychanego kunsztu w fachu. Był tak zapatrzony w Grete, że dostawszy zaproszenie do Ameryki powiedział, że bez rety nie wyjedzie. 1926 roku rusza do Hollwood. *** Tam kręci „Hotel Imperium” z Polą Negri. W tym samym czasie Greta Garbo zajmuje się innymi produkcjami i ich ścieżki niemal się rozchodzą. W 1928 roku na planie „Kusicielki” Greta Garbo dowiedziała się o śmierci drogiego Stillera. Ponoć jedynie odwróciła się na kilka chwil poczym zarządziła dalsza pracę.

GRETA GARBO: urodziła się najprawdopodobniej w 1904 roku zmarła około 1990. Początkowo pracowała u fryzjera a później jako sprzedawczyni kapeluszy. Tam jeden z filmowców zobaczył w niej piękną urodę i niezwykły urok. Trafiła do szkoły filmowej a stamtąd zabrał ją Stiller aby uczynić z niej prawdziwą gwiazdę. Jak przystało na gwiazdę „zdziwaczała” i ponoć nabawiła się schizofrenii. Wysoko ceniła swoją osobę i nie bała się stawiać surowy warunków swoim pracodawcom. Na przykład podczas produkcji „ Chłodnego promienia Szwecji” wytwórnia Metro - Goldwyn Mayer musiała dla niej zmienia cumowe i stracić sporo pieniędzy. Zagrała w takich produkcjach jak: *** „Symfonia zmysłów”, „Anna Karenina” (zarówno w wersji niemej jak i dźwiękowej), „Malowana Zasłona” (film polskiej produkcji gdzie na czołówce pojawia się WIELKIE nazwisko GARBO a później długo, długo nic), „Mata-hari”( miała niezrównany sposób kreacji własnej osoby. Odchylała głowę przy pocałunku prezentując śnieżnobiałą szyję. Reżyser zmyślnie przełamuje konwencie i Greta wydaje się całować mężczyznę lecz zbliżenie na jej usta sugeruje jakoby Greta całowała nas- widownie pod postacią kamery! Cudo!) w późniejszych latach Greta popada w popłoch przed odrzuceniem i odejściem. W filmie „Ninczka” zmienia swoje emplua. Jednak nie skutecznie. W 1941 roku mając 37 lat gra w filmie „Dwulicowe Kobiety” tam dochodzi do niej, że to koniec a jej uroda przemija zbyt szybko. Ukazała się w napoły przezroczystym szlafroku a to przypieczętowało jej tragedię… Nastała cisza po Grecie…

AWANGARDA KINA

Śmiał manifestacja wyobraźni w kinie. Koniec I WŚ i 20-letcie między wojenne. Odegrało to dużą rolę w życiu twórców, reżyserów, artystów. Silnie reagowali oni na nowe oblicze świata.

Ricciotto Canudo – myśliciel i „filmoznawca” stworzył artykuł o „sztuce kinowej”. W 1911 roku przedstawił „Manifest siedmiu stuk” w którym znajduje się pierwsza refleksja nad filmem pojmowanym jako sztuka. Wiąże film jako pochodną plastyki i muzyki a nie literatury i teatru. Ukazuje w ten sposób zupełnie inne podejście niż było przyjęte. Plastyka filmu wynika z jego obrazowość a muzyka od RYTM- nie używał pojęcia montażu ale wczuwał rytm czyli pewien porządek rządzący filmem. Widzi więc film jako wartościową i pełnoprawną sztukę.

KINEM (poza kinem bulwarowym, rozrywkowym) zainteresowali się intelektualiści, bohema artystyczna. Gdzieś tu zaczyna się początek DKF- klubów filmowych. Młodzi ludzie zbierali się, żeby razem oglądać film i komentować najnowsze dokonania artystów-twórców. Powstają takie związki jak: „klub przyjaciół siódmej sztuki”, „la ouide de Paris” „Cine Club”.
Twórcy odcinali się od tego co było. Odcinali się od Wojny i tego co ją zapowiadało przed. Rodzi się dadaizm, ekspresjonizm i wszystko co związane jest z antytradycjonalizmem. Chcieli się odciąć od realizmu i naturalizmu XIX wieku. Według nich skompromitowanego i błędnego, do niczego nie prowadzącego. Zmieniają się więc środki wyrazu.

• Nastawienie na eksperyment, poszukiwanie czegoś nowego

• Dążenie do programowości i teoretycznego uzasadnienia swoich działań. Programy prowokacyjne, miraże dla sztuki przez nich uprawianej.

• Pragnienie skandalu, kto nie wywoła skandalu ten przegra – nie zapisze się w pamięci.

IMPRESJONIZM FILMOWY:

Następuje rozbicie klasycznej budowy, rozbicie struktur narracyjnych. Zaczyna się możliwość prowadzenia historii od dowolnego momentu. Historia może składać się z poprze mieszanych płaszczyzn budowanych na wzór snu. Zatem dochodzi do zaburzenia w chronologii i czasie. Bohaterzy działają więc nieracjonalnie, pod wpływem wspomnień i niewiadomych nam motywacji, są przez to trudni do uchwycenia w przekazie psychologicznym. Ich postacie są poplątanie i skomplikowane ujawniają się dwa oblicza, dobre i złe. Ciężko więc wyodrębnić czystą strukturę narracyjną, dotycząca naszego życia. Filmy stają się niezwykle cenną sztuką i powstają specjalne domy dbające o taśmy filmowe.

Herni Larglois: przystosował termin „Impresja”- wrażenie - do określenia filmów impresjonistycznych. Zatem są one SUBIEKTYWNE i NIEWERYFIKOWALNE. Pojawia się teoria i koncepcja obrazowania snu.

Louis Delluc: dziennikarz i filmowiec. Zarówno autor, reżyser jak i sporadyczny aktor. Był populizatorem życia filmowego. W 1920 roku nakręcił „Milczenie” jeden z pierwszych filmów impresjonistycznych. Bohater trafia na pamiątki dawnych czasów i chce zostać „mścicielem” i rozliczyć świat z tego co było. Czas teraźniejszy miesza się z przeszłością i wyobrażeniami głównego bohatera. 1921 roku kręci kolejny film „Gorączka” opowiadający historię marynarza zakochane w dziewczynie. Cała historia opowiadana jest z baru choć miała miejsce zupełnie gdzie indziej. Następny rok niesie ze sobą produkcje „Kobiety z nikąd”. Historia wpływu przeszłości i podświadomości na teraźniejszość Kobieta zakochana chce porzucić męża ale nie wie jak to zrobić i pojawia się… KOBIETA Z NIKĄD, która opowiada jej swoją historię sprzed lat gdy popełniła błąd pozostawiając swego męża. Film jest zrobiony niezwykle obrazowa z pięknym prowadzeniem kamery i ujęć. Mówi się ze Louis mógł być tym, który określił jako pierwszy czym jest „fotogeniczność”. Jego aktorzy niezwykle korzystnie wyglądali na wielkim ekranie. W 1923 roku wydaje „Dramaty Filmowe: tom scenariuszy filmowych dostępnych dla zwykłych czytelników.

Germaine Dulac: krytyk teatralny a później twórca filmowy. Stworzył impresjonistyczne dzieło „Uśmiechniętą Panią Beudet”. Bazuje na montażu skojarzeniowym prowadzącym do dramatycznego układu między postaciami.

Abel Gance: poeta, dramaturg, aktor i reżyser. Związał się z ruchem awangardy dopiero od 1918 roku i zaczął działać w impresjonizmie. Stworzył dzieła takie jak „10 symfonia”, „Koła udręki” i „Napoleon” nakręconego w 1927, zastosował ujęcia trójkoamerowe. Kręcił jedną scenę z trzech kamer łącząc potem obraz w idealną całość ( NIE BYŁO WIDAĆ RÓŻNICY MIĘDY UJĘCIAMI Z POSZCZEGÓLNYCH KAMER) idealna poliwizja dająca niesamowicie przejmujące odwzorowanie przestrzeni.

Jean Epsein: w 1923 roku nakręcił wielkie dzieło :„Wierne Serca”. Historia trójkąta. Dziewczyna nie umie zdecydować Kobo wybrać robotnika czy młodzieńca. Mężczyźni starają się zdobyć kobietę. Ich perypetie pokazane są przez pryzmat onirycznego marzenia.

DRUGA AWANGARDA

Film Abstrakcyjny: jednym z twórców filmu abstrakcyjnego był Walter Ruttmann malarz i wizjoner. Od 1921 roku do 1925 zajmował się serią filmów, które tytułował „opus (i numer adekwatny)”. Malował farbą olejną na taśmie filmowej a następnie odpowiednio sklejał tworząc różne układy geometryczne wyświetlające się w nieco chaotyczny sposób. Innym twórca dzieł abstrakcyjnych jest Hans Richter, który tworzył filmy przedstawiając ciąg różnych „plam”. Zabawa białym i czarnym prostokątem – „RYTM 21”. Ważnym twórca jest też Viking Eggeling autor „Symfonia diagonalna” ciąg abstrakcyjnych wzorów i figur. Trwa około 9 minut.

Film Dadaistyczny: Man Ray (Emannule Rudzitsky) amerykański fotograf I filmowiec. Stworzył specyficzne dzieła filmowe zwane „Rayogramami” charakteryzujące się techniką „Non-camera”. Kładł na taśmę filmową różne przedmioty, poddawał taśmę różnym eksperymentom ( cięcią, koloryzacji, niszczeni itp.) a następnie rzutował powstały na niej obraz na ekran (tak jak czyniono to z „normalną” taśmą filmową). 1923 rok „Powrót do Rozumu” to jego najbardziej znane dzieło filmowe łączące różne techniki. Innym twórca był Fernand Leger, który w 1924 roku nakręcił dadaistyczne dzieło „Balet Mechaniczny”. Filmy dadaistyczne tworzył (obok filmów abstrakcyjnych) również Hans Richter, na przykład w 1928 roku nakręcił „Upiór przedpołudniowy”. Ważny twórcza był również Rene Clair. Debiutował w 1924 roku filmem Antrakt. Jego filmy były błyskotliwe i dowcipne jednak jego kariera jako filmowca nie układała się tak pomyślnie. Początkowo do drugiej połowy lat 30tych był bardzo dobrze odbierany. Później w kinie dźwiękowym przysporzył sobie wielu krytyków i musiał wyjechać do Hollywood.

Filmy drugiej awangardy odkryły miasto. Twórcy tacy jak Rene Clair(Paryż śpi), Albberto Colrozano (Mijające godziny), Walter Ruttmann (Berlin: symfonia wielkiego miasta 1927) czy twórca filmów dokumentalnych Joins Irens (Most 1928, Deszcz 1929) ukazywali w swoich dziełach nowe oblicza miasta. Powstały liczne filmy, których elementem wyjściowym dla fabuły była właśnie przestrzeń. Zabłysną również Dżiga Wiertow filmem „Człowiek z kamerą” z 1929 roku. Film ma rzekomo opierać się na autotematyzmie.

Głównymi założeniami filmu awangardowego były: bunt przed komercją i wpływ awangardy plastycznej i literackiej na dzieła filmowe, ucieczka od fabuły jako ciągłej historii odzwierciedlającą rzeczywistość, eksperymentalizm w zakresie języka filmowego i środków technicznych, zrzeszanie klubów filmowych i liczenie się tylko z wąska grupą odbiorców a nie z masową publicznością, zabawa i żart, i wszechobecny skandal.

Film Surrealistyczny: film surrealistyczny opiera się głównie na wyzwoleniu wyobraźni i odwołaniu do poetyki oniryzmu. Dzieła te mają utrzymane być w klimacie abstrakcji, luźnych skojarzeń i mar sennych. Mówi się o tak zwanym obrazie nad realistycznym. Za pierwszy film surrealistyczny uznaje się Muszelkę i Pastora nakręcony przez G. Dulac na podstawie scenariusza Antoina Artauda. Film pełen jest napięć o charakterze erotycznym. Utrzymany w konwencji sennego zjawiska. W 1928-9 roku powstaje najbardziej znany film surrealistyczny Pies Andaluzyjski produkcji Luisa Bunuela i Salvadora Dali. Inspiracją do filmu miała być sen i chęci zaszokowania publiczności. Ważnym elementem ich dzieł było to że na ekranie pojawiali się sami twórcy (scena przed ujęciem Oka czy malarz przywiązany do fortepianu). Bunuel, Dali i Federico Garcia Lorca byli bliskimi przyjaciółmi a równocześnie naj bardziej znanymi postaciami „awangardy surrealistycznej”.
Luis Bunuel – najwybitniejszy twórca filmów surrealistycznych pracował zarówno sam jak i z ze swymi przyjaciółmi. Jego twórczości jest zróżnicowana. Pierwszy etap to lata 1929-1930 kiedy powstaje „Złoty Wiek”, który wywołuje wielki skandal. Film był pół niemy, pół dźwiękowy został zakazany do 1980 roku. Film był 6 segmentowy. Pierwsza sekwencja była robiona na wzór filmu dokumentalnego o skorpionie, druga sekwencja to historia bandytów, trzecia opowiada o wmurowaniu kamienia węgielnego, czwarta opowiada historię młodzieńca, który znajduje się w Rzymie i widząc ślepca atakuje go (Bunuel jakoś bardzo nie lubił ślepców), piata sekwencja przedstawia przyjęcia markiza, a szósta sekwencja mówi o 120 dniach sodomy. Bunuel krytykuje kościół, burżuazje i ograniczenie wolności i wyobraźni. Manifest przeciw „ramom narzuconym odgórnie”. W 1932 roku nakręcił Ziemię bez chleba, film dokumentalny zrealizowany w Pirenejach o Hurdach (nędzarze i biedota). Następnie w 1935 roku Luis wyjeżdża do USA, potem trafia do Meksyku i tam zaczyna się jego II okres twórczy. 1950 roku robi film Zapomniani (trafia na festiwal w Cannes) 1961 roku to film skandaliczny Viridiana, a później 1972 kręci Dyskretny urok burżuazji i powoli kończy się kariera Bunuela. Kreci jeszcze dwa filmy i odchodzi.

EKSPRESJONIZM NIEMIECKI

Ekspresjonizm niemiecki sprzeciwia się wobec realizmu. „Tajemnica burzy niemieckiej” . sztuka nie-mimetyczna. Nie ma odzwierciedlać rzeczywistości. Ekspresja-czyli przeżycia jednostki konfrontowane ze światem. Przedstawiali rzeczywistość groteskową, chaotyczną, nie oczywistą. Ekspresjonizm najbardziej rozwinął się w Niemczech ze względu na : specyfika czasu ( bieda) sytuacja Francji (zbyt racjonalna, nie dająca swobody) i predyspozycje Niemiec (?). Za znamienitych teoretyków ekspresjonizmu uznaje się Siegfrieda Kracauera, autora teorii kina niemieckiego „od Caligariego do Hitlera”, Lotte Eisner autorkę „Ekranu demonicznego” oraz Marie Janion, która uznała, że „niemiecki ekspresjonizm przenika pamięć kina na wskroś”. Tu rodzi się fantastyka filmowa.

Zapowiedzią ekspresjonizmu niemieckiego było dzieło z 1913 roku Student z Pragi którego autorem był Stellan Rye. Odtwórcą głównej roli był doskonały aktor teatralny Paul Wegener. Młody człowiek zawiera pakt ze złem i sprzedaje swój cień. Okazuje się więc, że człowiek skonstruowany jest z dwóch twarzy jednej dobrej i złej- jasnej i ciemniej. Pojawia się wykorzystywany później ( niemal zawsze) motyw lustra. W 1926 roku powstaje inna wersja dzieła a w 1935 zostaje dodany dźwięk. Ważna historią dla początków ekspresjonizmu okazuje się być Opowieść o Golemie. Żydowski odpowiednik opowieści o frankensteinie. Zostaje stworzony człowiek z gliny o kolosalnych rozmiarach, jednak jest zbyt naiwny i głupi i by radzić sobie z otoczeniem. Niszczy wiec wszystko co stanie mu na drodze. Historię tę opowiedział na ekranie w 1914 roku (znany z roli Studenta praskiego) Paul Wegener. Po niedoskonałej wersji postanowił zrobić remake i w 1920 roku w raz ze znamienitym operatorem Karlem Freudem nakręcił kolejną wersję. Tym razem zdecydowanie lepszą a Karl „poruszył kamerą”, która do tej pory była nieruchoma.

Od 1920 roku daje się zauważyć „nowy ekspresjonizm” (dojrzały). Rozpoczyna się od słynnej produkcji Carla Mayera i Hansa Janovitza pod tytułem Gabinet doktora Caligari wyreżyserowany przez Roberta Wiene. W filmie zagrali miedzy innymi Werner Krauss i Conrad Veidt. Klamrą kompozycyjną jest rozmowa w szpitalu psychiatrycznym, która dzieje się w czasie teraźniejszym. Później przenosimy się do historii, której czas nie jest nam do końca znany ale na pewno jest związana z przeszłością. Jest to historia somnambulicznego pacjenta doktora Caligariego, ma on na imię Cezar. Doktor wprowadza go w swego rodzaju trans i zmuszał go do robienia różnych rzeczy. Nad całą produkcją czuwał Erich Pommer, który chciał zrobić film po najmniejszych kosztach. Do dekoracji ( znamienitych) zatrudniono malarzy. Byli to twórcy z grupy „Der Sturm”. Były to genialne obrazy zrodzone w zupełnie abstrakcyjnych umysłach. Gabiniet doktora Caligari nie jest genialnym dziełem filmowym ze względu na nowatorski język filmowy ale na fabułę, klimat i oprawę graficzną ( dekoracje, rekwizyty) a to właśnie cechuje ekspresjonizm. W 1920 roku powstaje wyreżyserowane przez Karla Heinza dzieło niezwykle malownicze i o niesamowicie ekspresyjnym klimacie: Od poranka do północy. Twarze bohaterów oraz dekoracje są wymalowane przez doskonały artystów w prążki, tworzące klimat niemalże psychodeliczny. Do innych znamienitych dzieł ekspresjonizmu niemieckiego należy „Gabinet figur woskowych” autorstwa Paula Leni z 1924 roku. Dzieło to doskonale podkreśla ważną dla ekspresjonistów mieszaninę sfery sacrum i profanum, której odzwierciedlenie filmowcy upatrzyli sobie w figurze schodów – moście między tym co wysoki a co niskie. Oczywiście to właśnie w czasie Ekspresjonizmu Niemieckiego rodzi się pierwszy film wampiryczny (jakże by inaczej skoro jesteśmy w epoce fantazy, mar sennych, nadzwyczajnych i demonicznych opowieści). 1922 Nosferatu Symfonia Grozy czyli dzieło Fredricha Murnaua i Henrika Galeena. Historia miała opierać się na legędzie dotyczącej Wlada IV Drakuli panującego w latach 1430-1476, człowieka wyrafinowanego w grozie…Dzieło to zrodziło artystę „Jednej Roli” Maxa Schrecka, który później nie stworzył już postaci tak doskonałej i przerażającej. Złośliwie mówiono o nim jakoby sam miał być wampirem. Nosferatu jest najważniejszym dziełem Murnaua, którego kariera skończyła się w 1930 roku nagłą śmiercią w wypadku samochodowym.

Fritz Lang: żył w latach 1890 – 1976. Urodził się w Wiedniu gdzie później studiował malarstwo i architekturę. Jednak po jego debiucie w 1919 roku dziełem „Skaza Krwi” został odkryty przez Pommera i zaczął pracę na stałe w kinematografii niemieckiej. W 1921 kreci znamienite dzieło „Zmęczona Śmierć”. Fabuła toczy się wokół pary zakochanych, z których jedno umiera. Dziewczyna zrozpaczona postanawia udać się do śmierci prosząc o przywrócenie chłopca do życia. Zawiera układ, ze jeśli uratuje chłopaka trzy raz od śmierci, dostanie go z powrotem. Opowieść zamknięta jest w ramę teraźniejszości ( rozmowa dziewczyny ze śmiercią) a wplecione zostały w nią trzy wątki, nie dające określić się czasowo (w Wenecji, Chinach i wątek arabski). Niezwykła postać stworzył Bernhard Goetzke oddając ślepe i osamotnione spojrzenie Zmęczonej Śmierci, która dość nacierpiała się wypełniając wolę Boga. To chyba największe dzieło Langa. W 1922 powstaje kolejny film „Doktor Mabuse” (dwuczęściowy z podtytułami „Wielki gracz-obraz epoki” oraz „Inferno”). Historia to wielka gra i pościg miedzy inspektorem Norbertem von Wencka a tytułowym królem gangu morderców Doktorem Mabuse. W 1933 dokręcił kolejną część filmu pod tytułem „Testament Doktora Mabuse” jednak został on ze względu na politykę Niemiec zakazany. Tym razem Mabuse trafia do szpitala psychiatrycznego profesora Bauma, który staje się ręką i nogą odchodzącego Doktora. Później Fritz opuszcza Niemcy i osiada w USA. W 1960 powstała ostatnia cześć filmu nakręcona przez Fritza Langa „Tysiąc oczu doktora Mabuse”. Tym dziełem pożegnał się mistrz z kinem. Poza serią filmów „dreszczowców” o upiornym doktorze, mistrz stworzył niezapomniane arcydzieło „Nibelungi (Śmierć Zygfryda, Zemsta Krymhilidy) 1924-1925. Filmem tym powrócił do gatunku fantastyki i klimatu ekspresjonistycznego takiego jak w „Zmęczonej Śmierci”. Fabuła wywodzi się z eposu Germańskiego „Pieśni Nibelungów” o rycerzu z rodu Kurenbergów. 1926 rok to najsłabszy czas mistrza. Stworzył „Metropolis”, które w brutalny sposób zostało odrzucone przez niemiecką publiczność. Dzieło przeniosło realia społeczeństwa w świat scionce-fiction. Po klęsce zostało poddane licznym przeróbką przez producentów. Jednak w 2002 powróciło w najbliżej pierwotnej wersji i zostało docenione między innymi przez Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków Filmowych.

KAMMERSPIEL

Gatunek filmów niemieckich przeciwstawny do ekspresjonizmu. „Film kameralny”. Utwory z niewielką liczbą aktorów rozgrywające się w wąskiej przestrzeni. Nie realizują one ściśle zasady trzech jedności. Za głównego scenarzystę filmów tego gatunku uznaje się Carla Mayera (współtworzącego Gabinetu Doktora Caligarego). 1922 Vanina (wraz z Arthurem von Gerlachem), 1921 Schody kuchenne i 1923 Duch Ziemi (wraz z Leopoldem Jessnerem), czy wraz z Wilhelmem Murnauem: Zamek Vogelod 1921, Portier z hotelu Atlantic 1924, Świętoszek 1925. W większości z jego dzieł niemal nie ma napisów a zakończenie na ogół jest negatywne. Ciężko mówić o charakterach dla Kammerspiel liczą się bardziej typy postaci, dlatego też bywa, że nie poznajemy imion bohaterów, tak by nie utożsamiać ich z konkretną postacią. Filmy kammerspiel w specyficzny sposób wykorzystywały kamerę. Poruszyły ją tworząc z niej współuczestnika zdarzeń. Wokół zdarzeń przedstawianych zawsze krąży mroczna aura i atmosfera grozy, szaleństwa pewnej nieprzewidywalnej egergii. Wybija się z tego opowieść o portierze z hotelu atlantic. Happy End został w tym filmie narzucony przez producentów dlatego Mayer musiał zmienić scenariusz. Dodał jednak napis w epilogu „historia taka w prawdziwym życiu, niestety, się nie zdarza”. Portier nie odziedzicza spadku i nie trafia do swego dawnego miejsca pracy jako bogacz. W ten sposób Mayer uratował założenia kammerspielu nadając mu jeszcze głębszego i bardziej tragicznego wydźwięku.

KINO DOKUMENTALNE

ROBERT FLAHERTY : nazywany ojcem filmu dokumentalnego. Był kartografem, podróżnikiem i wędrownikiem. Z wykształcenia był inżynierem górnikiem. Odbył 4 wyprawy arktyczne. Około 1921 roku pomyślał o kamerze na wyprawie. Miał nakręcić film o tym co tam zobaczył. Jadąc na północ znalazł sponsorów: Braci Revinion. 1922 to projekcja „Nanuka z Północy”. Film nie tylko o przyrodzie ale też o człowieku, człowieku walczącym z żywiołem. Musiał wybrać bohatera, rodzinę i dać możliwości swojemu „aktorowi”.  Sposób prezentacji rzeczywistości: np. ze statku zbliżając się do Grenlandii. (szok- wprowadzenie publiczności na łódź). Film zyskał nieprawdopodobne powodzenie- niezwykły film z punktu poznania rzeczywistości przedstawionej. Publiczność została bowiem zabrana na drugi koniec świata. Język filmowy zaś niczym nie odbiega od innych produkcji. Ważnym okazał się być temat: opowiada prawdziwą* choć podkoloryzowaną historię. Bardzo świadomie używa kamery. Ładnie zaprojektowane kadry, przyjemnie do oglądania. Opowieść o trudach rzeczywistości – jak ludzie musza sobie w nim radzić. Wymiar czyste i estetycznej gry. Flaherty związał się z branżą filmową. w 1926 pojechał na wyspy Samoa  aby nakręcić film „Moana”, opowieść o cudownym życiu dalekiego ludu. Punktem jest dojrzewanie młodziutkiego chłopca plemiennego Moana. Najistotniejszy staje się rytuał inicjalny. Jednak film się nie spodobał. Publiczność uznała go za nieciekawy i nie pociągający.

Flaherty zaczął się niepokoić jak dalej realizować filmy. Wtedy nawiązał współpracę z Wilhelmem Murnauem. Zaprzyjaźnili się i razem na wyspach Bora-bora stworzyli dzieło „Tabu”. Film to niesłychana, piękna i wyrafinowana historia. Jesteśmy na Haiti. (Tabu- rzecz dla Boga, nie dla zwykłego człowieka). Tabu jest młoda dziewczyna, w której zakochuje się piękny młody chłopak. Film to nie kino dokumentalne bo budzi w nas zbyt wiele emocji. Dziewczyna została zabrana z wyspy i została gwiazdą. W Paryżu poznał ją Eugeniusz Bodo, który z nią zrobił film „czarna perła”.

1934 na wyspę owczych nakręcił nowy film „człowiek z Aran”, surowe życie rybaków. Gdzieś tam daleko, żyją ludzie i borykają się  problemami w podłączaniu z przyrodą, którą próbują sobie podporządkować. Piękne ustawienie karu i śliczna realizacja z całą świadomością sztuki filmowej.

1948 roku „Opowieść z Luizjany” : arcydzieło udźwiękowione . Moczary Bayu (wielkie rozlewiska, piękne widoki) a po nich płynie łódka. Ideologia filmu to – docieranie cywilizacji – odkrycie ropy… czy zatem przyroda i dzikość zostanie ujarzmiona „ucywilizowana”. Jednak są to kreacje… wykoncypowane przez realizatora. To nie „ukryta kamera” a przemyślany plan filmowy. Zajmująca dla widza. – Ingerencja w to co pokazywane na ekranie… (plan filmowy, uwagi reżyserskie). „Autorski film dokumentalny”.

JOHN GRIERSON: adwokat filmu dokumentalnego. Jako pierwszy użył nazwy „dokument filmowy”- rozumiany jako film niekreacyjny. Uważał że należy pokazywać ludzi przy pracy – w ich zwyczajnym życiu. Stworzył teorie kina dokumentalnego.

1929 roku nakręcił film „Poławiacze śledzi”. Przedstawił rybaków którzy wykonują swoja pracę tylko po to by żyć nie dla historii filmowej. Film jednak nosi ślady narracji i bardzo stara się odsunąć od artystyczności bo ona prowadzi do kreacji. Uważał, że najlepiej zostawić kamerę samą sobie. Dzieło Griersona stało się fundamentalne, spełniało wszystkie cechy kina dokumentalnego: ukazywało środowisko człowieka, prawdziwą pracę bez umowności i aktorów, spontaniczność zachowania na ekranie – ludzie nie powinni wiedzieć że są kamerowni, równocześnie lekceważenie środków wyrazu filmowego ( jednak jednocześnie doskonale zdaje sobie sprawę z możliwości kamery)

Humphrey Jennings: dokumentalista brytyjski zakochany we własnej kulturze i kraju. Tworzył filmy, które często odwoływały się do zdarzeń najważniejszych dla Wielkiej Brytanii. 1941 roku – „posłuchaj głosu Anglii”, „Wybuch pocisku”, „Pamiętniki dla Tymoteusza”.

Free Ciemna: tendencja w filmach dokumentalnych lat 50 tych XX wieku w Wielkiej Brytanii. Wszyscy znakomici twórcy brytyjscy którzy stworzyli „Kino młodych Gniewnych”- kina fabularnego na czarno białej taśmie. Wywodzili się albo z klasy robotniczej albo zdegradowani i byli młodzi i oczywiście zbuntowani przeciw Imperium (stratyfikacji społecznej).

Joris Ivens: doskonały dokumentalista holenderski, świadomy tego że dekonstruują film- nie ukrywał, ze kameruje. „Most” z 1928 to przykład świadomości filmowej – ujęcie na kamerę która dokumentuje rzeczywistość wokół. Widać w jego twórczości było naleciałości po awangardzie –interesowała go rejestracja życia miasta. W 1929 roku nakręcił „Deszcz”. Miejsce rejestracji filmu to Amsterdam. Mnóstwo wody i gra światła. Później niemal że powrót do korzeni (tak jak niegdyś operatorzy braci Lumiere) postanowił wyjeżdżać w różne zakątki świata i rejestrować rzeczywistość. W 1950 przyjechał do Polski i tworzy razem z Jerzym Bossakiem „Pokój zdobędzie świat”. Raz jedne zdecydował się na film fabularny „Przygody Dyla Sowizdrzała” KOMPLETNY GNIOT! (Z amantem Gerardem Philipem.)

 

KINO RADZIECKIE

6.05.1986 rok pierwszy pokza filmowy w Moskwie.
14.05.1986 pierwsza rejestracja to (ujęcia Cara).
Początkowo mówiono, że film to „cień życia”. Filmami zajmowali się głównie fotografowie.

Aleksandr Drankov : pojechał z kamerą do Jasnej Polany gdzie żył Lew Tołstoj i nakręcił jego „Chłopomanie”. W 1908 roku stworzył pierwszy film fabularny rosyjski STIENKA RAZI.

Aleksandr Chanżonkov:* chanżonkowszczyzna- podkreślenie i urzeczownikowienie (bardzo pejoratywne) tandeta, komercja, lipa. Dla niewybrednej publiczności przed rewolucją. „Obrona Sewastopola” 1911 . Film miał 100 minut o silnym wydźwięku patriotycznym i narodowym w duchu który obowiązywał. Później w 1912 zrobił „1812” ( o Napoleonie, koprodukcja z wytwórnia braci Pathe).

Przełom XIX i XX wieku przed 1917 roku to niezwykły czas w rozwoju sztuki i kultury Rosji tzw. Srebrny Wiek. Wyjątkowy rozwój ( szczególnie literatury). Symbolizm, ekspresjonizm i dekadentyzm. 1910-1917 – Okło 80 filmów „Ojciec Sergiusz” legendarna opowieść- wielka projekcja z gwiazdą- Ivanem Możdżuhinem!(i nazwiskiem Lwa Tołstoja)

DZIGA WIERTOW

Redaktor gazety „Prawda(?)”

numer 21 i 22 pośiwęcony głównie leninowi.- film był bardziej sugestywny niż książki ( nie wszyscy bowiem umieli czytać)

Trzy piesni o Leninie ( kult totalitarysty).

MANIFESTY:

Kino Oko- pierwszy zwiad? 1924:

My nazwyamy siebie kinokami ( płynna grupa młodych ludzi), my Kinocy ( Kino-ocy) widzimy siiat przez kamerę czyli inacze niż wy. My szukamy, poszukujemy i tworzymy nową wizję rzeczywistości

Kinocy (?): zwrot do WAS, innych filmowców. Manifest bezpośredni drugo-osobowy.

1924- pierwsza cześc cyklu ( i ostatnia ) „Życie z Nienacka” – łapane na gorąco.

Pierwsze dzieło niewymyślone: bez aktorów, bez scenariusza i nie w studiach. Zdjęcia Michael Kaufman.

1929 Człowiek z kamerą : autotematyzm główny motyw to świat widziany okiem kamery- wizualizacja tego co widzi kamera.

Symfonia dombasa- efekty akustyczne z prawdziwej rejestracji. Fim w 3 częsciach. Że lenin Wiecznei żyje. 2 pierwsze częśi to cytaty lenina, odwołania do jego myśli, odwołanie do jego opiekuńczej roli. Ostatnia sekwencja „Kochaliśmy go” pogrzeb lenina i smuteczek za nic.

Później gdy Lenin umarł, artystów dogonił kryzys. Nie ma pracy… Wiertow zamilkł na wieki. (rzecz nie w talencie ale w tym kto nim kieruje).

LEW KULESZOW

Lew Kueszow 1899- 1970. Dekorator u Chanżonkowa. Podczas ewoluci był w związku radzieckim. Pisał teksty i miał własna „pracowię”.

Mia tez sowją grupę ludzi. W 1918 roku wymyślił i przeprowadził eksperyment: „Efekt kuleszowa” /motaz może więc zmanipulować emocje i grę aktorską…

Mimechnika- zerwanie z koncepcją psychologizacji postaci. 1944 sybiracy

1942 przysięga Timura ) timur i jego drużyna)…

SIERGIEJ EISENSTEIN

Genialne dziecko, „zabogatych” rodziców. Miał być architektem na wzór taty. Po rozwodzie rodziców, zostaje w rydze z apodyktycznym tatą, którego Sergiusz się bał. Wraz z rewolucją buntuje się przed ojcem. Wyjeżdża na front, później wyjeżdża do Moskwy do dziadków niby studiować. A to pretekst żeby się wyswobodzić. Troszkę studiował Japonistytkę ( znajomość pisma Japońskiego- montaż intelektualny).-1920. Zakochał się w teatrze. Zaczął jako reżyser teatralny i aktor. 1921? Roku trafił jako słuchacz do szkoły reżyserskiej. Za swojego mistrza uznał Wsiewołoda Meyerholda

Na tle okrągłego słupa pojawiają się artyści ze spektaklu- pierwsza reklamówka 1923. Wiertow wprowadził ten film, „dziennik Gumowa”, do kina prawdy- czyli kroniki kinowej. W 1928 Eisenstein oglądał teatra Japoński w Moskwie i zachwycił się teatrem Kabuki. W 1935 roku w Moskwie pojawia się Opera Pekinska- kolejna fascynacja enseinsteina. A następnie w 1939 roku wyreżyserował Walkirie (wagnerowską) . Próbował odwrócić ideologię, nie to co Niemcy Hitlerowskie.

W 1924 roku nagle zadebiutował w kinie. Realizuje swój pierwszy film- twórczy debiut: „Strajk”. Manifestacyjnie afabularny. Historia robotnika, pracującego w dużym zakładzie pracy ( na długo przed rewolucją- synteza strajków rosyjskich 1902-1907). Historia dorastania Mas do poczucia własnej siły. Główny bohater zostanie nie słusznie oskarżony kradzież i popełnia samobójstwo ( iskra rozpalająca poczucie wielkiej krzywdy.- biedni ludzie podporządkowani okrutnym kapitalistom). A to porwadzi do strajku, który może prowadzić tylko do zwycięstwa… a jednak. Fim dzieli się na 6 dynamicznych części , któ®e układają się w jedną narracyjną całość.

W projekcie tym Ensenstein wprowadza „typarz” postaci. Nie używa aktorólecz ludzi, którzy przez swoje cechy fizjognomiczne pasują do danej roli ( kapitalista gróby, nauczycielka szczupla i tak dalej). Proste rozpoznawanie „typów”- wyglądał na tego kim był. Pararela śmie®ci bezbronnych robotników do sen w rzeźni, szlachtowania krówki.

Agresywny moment, działanie na zmysłi i psychikę – doświadczalniy i matymatycznie wyliczony. Wszsytko musi być swiadomie wprowadzone do spektaklu przez realizatora aby gwarantować percepcje ideowych treści utworu… „Pierwsze rewolucyjne dzieło”.

1925 roku rozpisano kokurs na scenariusz- Eisenstein od września do października nakręcił i zmontował Pancernik Potiomkin. 21.12.1925 rok premiera.

Akcja toczy się na statku marynarki wojennej. Karmienie marynarzy zepsutym miejscem, rozstrzeliwanie nieposłusznych. Bun marynarzy przeciw oficerom. Pop wyrzucony na złamanie karku, oficerowie za burtę. Piękne sceny retardacji. Wciągnięcie czerwonej flaki na maszt. (Eisenstein mażył o kolorze w kinie. Był świadom, że można zrobić kolorowe filmy. Zasotoswałw iec dwa rozwiązania kolorwe.) pokolorował czerwony sznadar na maszcie w 1925 rok- to sepcjalna symbolika.

Kolejna sekfencja to przybycie okrętu do portu i bratanie arynarzy z ludnością. …

Piata część – rozwiązanie, ucieczka Pancernika z portu a naprzeciwko nich płynie regularna flota carska ( WIEEELKA RETARDACJA) statek płynie a naprzeciw flota.

Zakooryzwoanie świeczuszki na żółto- duża waga do tego koloru.

Miejsce akcji: statek i miasto( schody Odessy) . odrębne byty.

Montaż scen masowych: analiza sekwencji scen na schodach Odesski.

*suspens

Retardacja

Montaż scen Masowych,

/publicznośc musi się zidentyfikować z bohaterami i ideą filmową. Wspóczucie, miłość, szok, atrakcyjność- musi łączyć porzprzez pewien rodzj sentymentu w człowieku indywidualnym tak źeby powstała wieźć, droga do identyfikacji. W tłum wprowadzone zostały indywidualne twarze….

Złota godzia_ zachód słońca ( godzina wilka- przed wschodem słońca). Zachówd od strony miasta. Schodzy i cień zbliżającego się zachowdu-zła.
Rytmizacja zejścia: odpowiednie kroki i muzyka, Nie ma indywidualozacji „maszyny do zabijania”. Nie widzimy ich twarzy. My znamy ofiary i z nimi się utożsamiamy, Ostre cięcie i zbliżenie twarzy z wyrazem bólu – potrójne ujęcie. Następnie ujęcie od strony miasta i ludzi którzy schodzą w stronę wody… Odwórcenie osi widzenia dilmu…. Jeden kieruek ruchu- ludzie uciekają w dół. Następnie widzenie subiektywne- z punktu widzenia bohatera który umiera… potem ujęcie z punktu widzenia żołnierzy. Późnij amera odnajduje znanego nam chłopczyka w białej koszuli. On upada postrzelony. Idywidualna historia. Matak już nei ucieka- idzie po syna. Po swojego martwego synka zabiera go i to oa odwraca pęd ludzi. Zaczyna iść pod prąd ! i w tym momencie przerażeni ludzie na głos „Chodźcie urposimy iich” powstają. I ruszają pod prąd. (skojarzenie z PIETĄ). No i RETARDACJA- powrót do uciekającego tłumu…. Nie pokazał nam chwii strzału- matka została zabita trymając rannego synka.

Nagle przepiękna młoda kobieta z dzieciątkiem w wózku. Została zabita. Na pasku – łabędzi śpiew gdy umiera… spada wózek z niemowlątkiem wokół trupów. Ale wszyscy dopingujemy wózeczek z maleństwem. Powstanie gniewneo lwa. Leży , budzi się i ryyyyyyczy!

1928 rok – PAŹDZIERNIK! – John rid- burzliwe dni bla bla bal

Szturm na pałac zimowy – nigdy nie miał miejsca. Montaż Intelektualny A+B=C czyli ze zderzenia dwóch orazów wyłania się dodatkowa wartość- myslenie widza i kojażnie przez niego faktów. Przmawiający polityk i harfistki…. Później starusek, któremu coś brzęczy- mowa-trawa nie trafiająca do odbiorców. Nieustające oczekiwanie… Inny polityk i bałałajka- reakcja rozbawionego słuchacza i tupanie … potem do mównicy dobiera się bolszewik i oklaski! Wszyscy się zgadzają. Jego mowa połączona ze strzałami. I na koniec wystrzał z Aurory (sygnał). I zastosowanie montażu: i przetaczanie isę dźwięku przez pokoje pałacu Zimowego.- diafragma iris.

„Czerwoni”- historia Johna Rida nakręcona Waren Beatty 1981

„Czerwone dzwony”-

Martha – kobieta umęczona, grana przez amatorkę, która wyglądaem przypomina robotniczkę ( którą gra)

1929: „Linia generalna” : przerobione na stare i nowe o problemach w kołchozie.

Pop jako oszust: nieufni chłopi przyglądają się pytając o to samo. Czy pop ich oszukał …

Sergiusz wraz ze swoim operatorem (przyjacielem) wyjeżdzaja do howood. Jechali przez europe, zatrzymując się w co ciekawszych miesjcach. Najpierw Francja i tam współpracowali przy filmi „Burza w las Cerase (???)”

Jednak praca w Sergiusza w californi kiepsko się układała. W końcu pojawił się pisarz, piszący o kłopotach kapitalizmu. To on zaproponował, ze da troszkę pieniędzy aby Sergiusz zrobił film jaki by chciał. Więc Eisenstein spakował manatki i pojechał do Meksyku wraz z Tishe i Aleksandrwem. Napisał scenariusz o stworzeniu kultury pre kolumbijskiej, tradycji prekolubijskiej, później o Meksyku rewolucyjnym a następnie o Meksyku nacechowanym słońcem… (75 000 z funduszy pisarza)…

No a później zamieszanie o prawa autorskie, w myśl usa kto płaci ten ma a nie ten kto wykonuje. Równocześnie w Moskwie zaczęto podejrzewać że Sergiusz nie wróci… ponoc zaczęto na nim wymuszać powrót. No i trafiła do niego ploka o arestowaniu mamy Seriusza… Zostawił niedokończony film i wrócił do Moskwy. Lata 30, czas czystek w kraju. Był jednak zdeklarowanym bolszewikiem…

Cały akręcony materiał został sprzedany do MGM, no i zrobiono z nim co się chciało. Montarzyści montowali te materiały, próbując sklecić jakiś film, i podpisać go nazwiskiem Sergiuszka<3.

1979 wersja que viva Mexico, zmontowana przez Aleksandrowa. Finana wersja, która rzekomo została zrobiona z pierwotnie zachowanych materiałów. : Prolog- rytuał pogrzebwy majów ( umierają stare kultury dla nowych), San….- opowieś o życiu w tropikach, nacechowana fallicznie, Legenda o Ma?? Ponowi zabrano żonę i peon zostaje zakopany w ziemi i zdeptany przez koniki… później rewolucje, soldaderas, i obecnie.