Prawo rzeczowe

Prawo rzeczowe - dział prawa cywilnego regulujący powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności i innych praw do rzeczy (w wyjątkowych sytuacjach także nie do rzeczy - np. użytkowanie prawa). Prawo rzeczowe jest prawem bezwzględnym, czyli skutecznym erga omnes - "wobec wszystkich". Charakterystyczne jest również zamknięcie przez ustawodawcę katalogu tych praw - tzw. zasada numerus clausus praw rzeczowych.

W Polsce kwestie związane z prawem rzeczowym reguluje księga druga kodeksu cywilnego - Własność i inne prawa rzeczowe, a także wiele ustaw szczególnych, np. ustawa o księgach wieczystych i hipotece, ustawa o własności lokali, ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów i inne.

Cechy praw rzeczowych

* Mają charakter praw bezwzględnych.

* Skutkują względem wszystkich (erga omnes).

* Z praw rzeczowych wynika dla każdego obowiązek powstrzymania się od czynienia czegokolwiek, co mogłoby godzić w ich treść.

* Większość współczesnych prawodawstw przyjęło zasadę zamkniętej listy (numerus clausus) praw rzeczowych: zainteresowani mogą ustanowić jedynie takie prawo rzeczowe i tylko w takim kształcie, w jakim dopuszcza je dany system prawny.

* Prawa rzeczowe "idą za rzeczą" (są związane z rzeczą) - mogą być realizowane bez względu na to, w czyim ręku rzecz się znajduje.

* Zasadniczo nie polegają na obowiązku czynnych świadczeń (facere) - wyjątek: ciężary realne, przy których właściciel zobowiązany był do pozytywnych działań.

* Uprawniony ma bezpośrednie władztwo nad rzeczą (wyjątkiem zastaw bez dzierżenia).

* Jawność i trwałość praw rzeczowych.

Podstawowe pojęcia związane z prawem rzeczowym to:

* Własność

* Zasiedzenie

* Użytkowanie wieczyste

* Prawa rzeczowe ograniczone

* Użytkowanie

* Służebność

* Zastaw

* Posiadanie