Polityka społeczna – przyjęty i realizowany przez władzę publiczną i organizacje poza­rządowe zespół długofalowych działań na rzecz zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych. P. s. to również dziedzina nauk społecznych zajmująca się teorią polityki społecznej. Nauka o polityce społecz­nej znajduje zastosowanie przy konstruowaniu pro­gramów gospodar­czych i społecznych partii politycznych.

Zakres przedmiotowy p.s. w ujęciu W. Szuberta P. s. to celowe oddziaływanie państwowych związków zawodowych i innych organizacji, na istniejący układ zmierzających do poprawy szerokich warstw ludności, usuwania nierów­ności społecznych oraz podnoszenia kultury życia. Polityka społeczna zajmuje się: pro­blemami warunków bytu, zagadnieniami zaspokojenia potrzeb ludzi, kwestiami spo­łecznymi, które utrudniają postęp społeczny.

Zasady zawarte w Karcie Podstawowych Praw Obywateli Unii Europejskiej godność czło­wieka ,wolność, rów­ność, solidarność, sprawiedliwość, subsydiarność.

Kryteria klasyfi­kacji podmiotów krajowych polityki społecznej- obszar działania (skala: globalna, regio­nalna, krajowa)- charakter (organi­zacje: publiczne, pozarządowe)- rodzaj (podmiot: ustawodawczy, wykonawczy, kontrolny, sądow­niczy)- skala i zasięg ( makro­skala, mezoskala, mikro­skala)- zakres problemów ( resorty, instytucje

ONZ jako glo­balny podmiot polityki społecz­nej. Organizacja Naro­dów Zjedno­czonych stawia sobie za cel za­pewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodo­wego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie prze­strzegania praw człowieka. ONZ promuje: -rozwój społeczny, -pomaga głodują­cym i chorym, -zwalcza analfabe­tyzm - przeciwsta­wia się dyskrymi­nacji

Pojęcie zdrowia i czynniki warun­kujące stan zdro­wia ludności wg WHO i wg La­londa. Światowa Organiza­cja Zdro­wia (WHO) okre­śliła zdrowie jako „stan pełnego, dobrego samopo­czucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko jako brak choroby lub znie­dołężnienia”. W ostatnich latach definicja ta została uzupełniona o sprawność do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego”. Według Londe’a występują cztery czynniki wpływa­jące na stan zdro­wia człowieka. Są to: - biologia, środowisko, Styl życia, -opieka zdrowotna. Zdro­wie można więc zacho­wać i polep­szyć nie tylko dzięki zasto­sowa­niu zaawan­sowa­nej nauki o zdro­wiu, ale także poprzez wybór prawidłowego stylu życia.

Metody pomiaru stanu zdrowia ludności. Mierniki stanu zdrowia ludności:1)bezpo­średnie: pozy­tywne-opisujące rozwój i przeciętne trwanie życia oraz negatywne-opisu­jące zjawiska umieralności, zachorowalności, inwalidztwa.2)po­średnie charakte­ryzujące: środowi­sko życia człowieka i służbę zdrowia

Funkcje i ele­menty składowe systemu ochrony zdrowia.1)składniki wewnętrzne: prace badawcze oraz kształcenie i szkol­nie2)składniki zewnętrzne: usługi i zapobieganie oraz efekt

Źródła finanso­wania systemów ochrony zdrowia -opłaty bezpo­średnio od pacjen­tów, -dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne, -obo­wiązkowe ubezpie­czenia zdrowotne, -podatki.

Sposoby finan­sowania świadczeń me­dycznych Formy finansowania świadczeń zdro­wotnych:- budżet,- budżet globalny,-kawitacja (tzw. od głowy)-opłata za usługi ,-systemy mieszane

Model Beve­ridge’a w systemie ochrony zdrowia. -System usługowy.-Środki pochodzą z podatków ogól­nych lub innych docho­dów pań­stwa.-Do świad­czeń upoważ­nieni są prawie wszyscy obywa­tele.-Fundu­sze dysponowane są przez instytucje administracji państwowej. -”Koszyk świad­czeń” bardzo ogólny i szeroki, określony publicz­nymi inwe­sty­cjami. - Świadcze­niodawcy głównie publiczni. -Finan­sowanie kawita­cyjne oraz budżety glo­balne.(głównie dla szpitali)

Model Bi­smarc­kowski w systemie ochrony zdrowia -System ubezpiecze­niowy. -Środki pochodzą ze skła­dek obo­wiązkowych związanych z za­trudnieniem.-Do świadczeń upo­ważnieni wszyscy płacący składki pracownicy i ich rodziny. -Fundusze dysponowane przez kasy cho­rych. -”Koszyk świadczeń” okre­ślony przez ak­tywne wykluczenie niektórych rodza­jów usług. - Świad­czeniodawcy głównie prywatni-działający dla zysku. -Finanso­wanie za usługę

Strategiczne cele zdrowotne w Narodowym Pro­gramie Zdro­wia na lata 2007-2013-Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób naczyniowo-serco­wych w tym uda­rów mózgu.-Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu -nowo­tworów złośli­wych.-Zmniejsze­nie częstości urazów powsta­łych w wyniku wypadków i ograniczenie ich skutków.-Zapobie­ganie zburzeniom psychicznym przez działania prewen­cyjno-promocyjne. -Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewle­kłych schorzeń układu kostno-stawowego. -Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu przewle­kłych chorób układu oddecho­wego.-Zwiększenie sku­teczności zapobie­gania chorobom zakaź­nym i zakaże­niom.Zmniejszenie różnic społecz­nych i terytorial­nych w stanie zdrowia populacji

Główne ob­szary pro­blemów osób niepełno­spraw­nych. -rynek pracy, za­trudnienie, -oświata i wycho­wanie, -ochrona zdrowia, -miesz­kalnictwo, -trans­port i łączność ,-kultura, życie polityczne, -świa­domość społeczna.

Bariery inte­gracji osób niepełnosprawnych w społeczeństwie.: -ekonomiczne - brak zabezpiecze­nia finansowego -społeczne- nie­możność uczest­nictwa w życiu społecznym-prawne- przepisy dyskryminujące osoby niepełno­sprawne-architek­toniczne i urbani­styczne-utrudnie­nia w funkcjono­waniu.

Cechy pol­skiego modelu rehabilita­cji osób niepełno­spraw­nych. -Powszechność to dostęp do rehabili­tacji każdego, kto jej potrzebuje. Do tego czasu była selekcja na tych co mają szansę na zdrowie i na tych Wczesność zapoczątkowania - rehabilitację należy rozpocząć równo­cześnie z zabiegami me­dycznymi, a nie jak sądzono, że po całkowitym wyle­czeniu Ciągłość- rehabilitacja trwa tak długo, aż osią­gniemy najlepszy, możliwy skutek.

Kompleksowość - równocześnie prowadzone są 4 rodzaje rehabilita­cji: a) Rehabilitacja medyczna - doko­nywanie zabiegów medycznych usprawniających organizm. b) Reha­bilitacja psycholo­giczna - usprawnia­nie stanu ducha, ma ona iść w kierunku akceptacji sytuacji w jakiej dana osoba się znalazła. c) Rehabilitacja społeczna - akcep­tacja życia w społeczeństwie z niepełno­sprawno­ścią d) Rehabilita­cja zawodowa - na­uczenie nowego zawodu albo przystosowanie do wykonywania dotychczasowego zawodu wniepełnosprawności.

Założenia podstawowych dokumentów dotyczących osób niepełnospraw­nych Konwencja ONZ ma na celu zapew­nienie osobom niepełnospraw­nym posiadania takich samych praw i obowiąz­ków, z jakich korzystają inni członkowie społe­czeństwa. Ma zagwarantować im także uczestnicze­nie w życiu społecznym na zasa­dach pełnopraw­nych członków, którzy mogą przy­czyniać się do jego rozwoju, jeśli tylko dana im będzie szansa. Konwencja pod­kreśla, że osoba niepełnosprawna powinna korzystać z pełnego równo­uprawnienia, zakazu dyskrymi­nacji oraz z równo­ści wobec prawa. Ma ona również prawo do wolności i bezpieczeństwa, prawo do swobody poruszania się i do niezależnego życia, prawo do zdrowia, pracy i edukacji oraz prawo do udziału w życiu politycznym i kulturalnym. Art. 32. 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego trakto­wania przez władze publine.2. Nikt nie może być dyskry­minowany w życiu politycznym, społecznym lub gospo­darczym z jakiej­kolwiek przyczyny. Art. 68. 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrwia.2. Obywate­lom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świad­czeń opieki zdro­wotnej finansowa­nej ze środków publicznych. Wa­runki i zakres udzielania świad­czeń określa ustawa.3. Władze publiczne są obo­wiązane do zapew­nienia szczególnej opieki zdrowotnej dzie­ciom, kobietom ciężarnym, oso­bom niepełno­sprawnym i oso­bom w pode­szłym wieku.4. Władze publiczne są obo­wiązane do zwal­czania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środo­wiska.5. Władze publiczne popie­rają rozwój kultury fizycznej, zwłasz­cza wśród dzieci i młodzieży.

Art. 69. Osobom niepełno­sprawnym władze publiczne udzie­lają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przy­sposobieniu do pracy oraz komuni­kacji społecznej

Istota i obszary deregulacji rynku pracyDeregulacja to- zmniejszenie oddziaływania państwa na ekonomiczną sferę kraju, czyli przede wszystkim na rynek, poprzez brak ingerencji w ustala­nie cen oraz jakości dóbr i usług. Jest to także znoszenie regulacji prawnych na linii pracownik-praco­dawca po­przez znoszenie lub obniżanie płacy minimalnej. Dere­gulacja wiąże się ściśle z proce­sem liberalizacji gospo­darki, a często i prywaty­zacji. Polskim przykładem może być tu znie­sienie zakazu posiadania zagra­nicznych kont bankowych przez polskich obywateli, co znacznie uła­twiło swobodę przepływu kapi­tału

Pojęcie rynku pracy i jego seg­mentacja Rynek pracy to rodzaj rynku ekonomicz­nego, na którym z jednej strony znajdują się poszu­kujący pracy i ich oferty, z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy i poszuku­jący siły roboczej. Rynek pracy składa się z wielu elemen­tów tzw. Segmen­tacja rynku pracy. Kryte­rium po­działu; płeć, wiek, wy­kształcenie, zawód, terytorium. Rodzaje rynków pracy: -podział według "statusu prawnego" pracy: a. rynek oficjalny - gdy osoba pracuje zgodnie z prawem, a z jej płacy po­biera się składki ZUS, składki zdrowotne, itp. b. szara strefa(tzw."praca na czarno"):uzyski­wanie dochodów bez odpracowania żadnych składek - jest to korzystne dla pracodawcy, z kolei dla praco­biorcy jest nieko­rzystne ponieważ: nie może "narze­kać" na nieuczci­wego pracodawcę, gdy ulegamy wypad­kowi, za koszty leczenia płaci sam, brak składek na emeryturę. przewi­duje się, że w Polsce ok. 30-40% Polaków zarabia na czarno! -.podział według zasięgu rynku pracy: a. rynek lokalny - praca w niewielkiej odległości od miejsca zamiesz­kania (do 60-70 km) b. rynek regionalny dotyczący całego regionu (np. województwo) c. rynek krajowy dotyczący całego kraju d.rynek zagraniczny - praca poza granicami kraju ojczystego

Czynniki warunkujące popyt na pracę a). płaca, b). wydaj­ność (produk­tyw­ność) pracy c) popyt na produkt będący wynikiem pracy

Czynniki warunkujące podaż pracy -ceny czynni­ków produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i surowców, procenty od zacią­gniętych kredytów – czyli poziom kosztów produkcji technologia, czyli postęp techniczny -liczba producentów na danym rynku -eksport oraz import -interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne. Podaż to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie. Sytuacja demo­graficzna, polityka socjalna

Założenia modelu substytu­cyjnego rynku pracy -ogranicza walkę z bezrobo­ciem do aktywnej polityki rynku pracy. W tym modelu rynek pracy pełni rolę substy­tutu polityki spo­łeczno-gospodar­czej. Jeśli gospo­darka nie stwarza nowych miejsc pracy lub je likwi­duje to polityka rynku pracy po­winna zrekompen­sować skutki tych działań.

Założenia modelu komplementarnego (zintegrowanego) rynku pracy.-akceptuje zorganizowany prozatrudnieniową politykę społeczno-gospodarczą której elementem jest oczywiście aktywna polityka rynku pracy. Ten model akcentuje prioryte­towe znaczenie promowania zatrudnienia i ograniczania przy­czyn powodujących destrukcje miejsca pracy. Programy rynku pracy pełnią tą funkcję komple­mentarną, jakby uzupełniając poza zatrudnieniową. W takiej sytuacji polityka rynku pracy zmierza do: -Ograniczenia rozmiarów bezro­bocia (Cel zatrudnieniowy) - Zmniej­szanie dopasowań strukturalnych na rynku pracy (Cel strukturalny)- Podniesienia produktywności siły roboczej (Cel produkcyjny) - Socjalnego zabezpieczenia osób dotkniętych zwol­nieniami i integracji zawodowej bezro­botnych mających szczególne trudno­ści na rynku pracy (Cel socjalny)

Najważniejsze cechy polskiego bezrobocia -wysoki odsetek kobiet, -duże zróżnicowanie przestrzenne i terytorialne, -długookresowy charakter, -wysoki odsetek młodzieży, -niski poziom wykształcenia bezrobotnych.-niski udział bezrobot­nych posiadających uprawnienia do zasiłku

Ekonomiczne i społeczne skutki bezrobocia 1.koszty bezpo­średnie a. nieko­rzystne zmiany: -pogorsze­nie standardu życia, - zagrożenie egzy­stencji sfery psy­chicznej ,-zakłóce­nia w życiu rodzin­nym, -szkody materialno etyczne, -zjawiska patologii społecz­nej b. pozytywne zmiany:- postawa wobec pracy, -racjonaliza­cja zatrudnienia, wspomaganie procesów restruk­turyzacji, -racjona­lizacja wyboru kwalifikacji i za­wodu c. koszty: wydatki z Fundu­szu Pracy, koszty pomocy społecznej dla bezrobotnych i ich rodzin, koszty wcześniejszych emerytur i świad­czeń przed emery­talnych, koszty utrzymania insty­tucji w zakre­sie obsługi bezro­botnych 2. koszty pośrednie: ulgi i zwolnienia fiskalne dla inwestorów, luka podatkowo-ubezpieczeniowa, luka czynników wtórnych, bezro­bocie czarne i szare w strefie gospo­darki

Założenia racjonalnej polityki mieszkaniowej wg brytyjskiego mo­delu– koncepcja umieszczania ubogich w pracy, aby sami starali się zaradzić swemu ubóstwu. Do końca wieku XIX, warstwa robotnicza zmu­szona była do mieszkania w prywatnych do­mach czynszowych, często w niewy­obrażalnie złych warunkach. Aby złagodzić głód mieszkaniowy, na przełomie wieków zaczęły powstawać pierwsze domy dla robotników w formie mieszkań zakładowych. Wybudowanie tych tzw. „super blo­ków“, z którymi zintegrowane zostały przezna­czone do wspól­nego użytku pral­nie, przedszkola, poradnie dla matek, biblioteki publiczne, świetlice, warsztaty, sklepy oraz spół­dzielnie spożyw­ców, było silnie uwarunkowane politycznie.

Wymagania dotyczące warun­ków mieszkanio­wych wg ONZ i WHO. Kryteria dotyczące warun­ków mieszkanio­wych wg ONZ: -umożliwienie rodzinie osiągnię­cia lub utrzymania godności osobistej i ludzkiej -pozwo­lenie rodzinie na przebywanie razem lub zmusze­nie do separacji wcześniej niż tego sobie rodzina życzy - pozwolenie rodzinie na spoży­wanie posiłków, spanie oraz wyko­nywanie wszyst­kich funkcji biolo­gicznych zgodnie obyczajem i jej wymaganiami w zakresie intymno­ści Warunki mieszkania wg WHO;-zabezpie­czyć mieszkańców przed utratą życia -zabez­pieczyć mieszkań­ców prze choro­bami i urazami -zapewnić pełną sprawność organi­zmu czło­wieka -zapewniać wygodę i komfort

Podstawowe mierniki sytuacji mieszkaniowej -stopień nasycenia mieszkaniami -samodzielność zamieszkania -wskaźnik zalud­nienia-stopień wyposa­żenia w podsta­wowe urządzenia i instala­cje -wiel­kość mieszkania mie­rzona powierzchnią lub liczbą izb

Pojęcie rewita­lizacji i pojęcia pokrewne Rewita­lizacja– działanie skupione na oży­wieniu zdegradowanych obszarów miast, np. poprzemysło­wych, którego celem jest znalezienie dla nich nowego zastoso­wania i doprowa­dzenie do stanu, w którym obszary zmieniają swoją funkcję. Istnieje kilka grup proble­mów, na których skupia się rewitali­zacja miast we współczesnej Polsce: .-ożywienie opustoszałych śródmieść, które utraciły swoją rolę jako centra han­dlowe miast. -poprawa jakości życia i odtworzenie więzi społecznych w wielkich osie­dlach - "blokowi­skach". -zagospo­darowanie tere­nów poprzemy­słowych lub opusz­czonych przez wojsko. Remont to przy­wrócenie wartości użytkowej (funk­cjonalności, sprawności tech­niczno- ekonomicznej) obiektu (maszyny, urzą­dzenia, budynku,).Moderni­zacja unowocze­śnienie, uwspół­cześnienie produktu, trwałe ulepszenie, unowocześnienie np. istniejącego obiektu budowla­nego prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej. Rewa­loryzacja to nadanie pierwot­nej wartości, odnowie­nie, przywrócenie świetności i dobrym stanie technicznym

Adaptacja- przebu­dowa pomieszczeń lub budowli w celu spełniania innych niż dotąd funkcji użytkowych.

Cele rewitaliza­cji wg Komisji Europejskiej wzmocnienie ożywienia gospo­darczego, pro­mowanie równości szans integracji społecznej oraz rewitalizacji naj­wrażliwszych obszarów miej­skich, ochrona i poprawa środowi­ska miasta ,wspar­cie dobrego zarządzania mia­stem

Charaktery­styka obszarów objętych proce­sem rewitali­za­cja. Rewitalizacja obejmuje obszary podupadłych dzielnic miasta charakteryzujące się kumulacją problemów spo­łecznych tj. ubó­stwo, wysokie bezrobocie, prze­stępczość, toksy­komanie, braki edukacyjne, dysfunkcje rodzin, złe warunki mieszkaniowe, wysoki wskaźnik złego stanu zdrowia, zależność od zasił­ków

Zasady rewita­lizacji -partner­stwo, kontrakt-plan, terytorium, całościowość

Główne bariery procesu rewitali­zacji -legislacyjna(prawna),-finansowa(ka­pi­tałowa),-organizacyjna (kadrowa), -konflikty interesów,- mentalna(syndrom „nimby”)