Sterowanie Ruchem Kolejowym I (semestr V)

Jakość odpowiedzi:

­­+ dobra

+- średnia

- słaba

1. Na czym polega zmniejszenie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu pojazdów (kolejowych)?+

Zmniejszenie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu pojazdów kolejowych ze względu na to, że prowadzący pojazd może nie znać sytuacji drugiego, polega na zapewnieniu:

1. maksymalnej wzajemnej widzialności

2. minimalnych odstępów (interwałów) czasowych (polega na zachowaniu stałego czasu następstwa dwu pojazdów. Pojazdy muszą być wyprawiane w stałych odstępach czasu minimalnych z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu i maksymalnych z punktu widzenia sprawności procesu transportowego)

3. minimalnych odstępów (interwałów) przestrzennych (polega na podziale sieci układu komunikacyjnego na odcinki (drogi jazdy) oraz dopuszczeniu obecności co najwyżej jednego pojazdu na każdym z tych odcinków. Pojazdy są wpuszczane (przez posterunki następcze) na kolejne odcinki, pod warunkiem niezajętości ich.)

1. Przedstaw system SRK jako automat Mealy’ego.+

A = <X, Y, Q, δ, λ>

gdzie:

A – system srk jako automat,

X –stan wejść,

Y – stan wyjść,

Q – stan wewnętrzny,

δ - funkcja przejść,

λ - funkcja wyjść.

1. Przedstaw podstawowe rodzaje urządzeń sygnalizacyjnych.+

Urządzenia sygnalizacyjne:

a) Sygnalizatory

kształtowe

świetlne, o elementach świetlnych (jednobarwnych, wielobarwnych)

znakowe

b) Znaki (wskaźniki)

kształtowe

świetlne

graficzne

c) Przybory sygnałowe

optyczne (kształtowe, świetlne)

akustyczne

Wszystkie urządzenia sygnalizacyjne można również podzielić na:

1. stałe - zainstalowane na dłuższy okres w terenie lub stanowiące stałe wyposażenie pojazdu,

2. przenośne lub przewoźne - instalowane na krótki okres w terenie lub stanowiące wyposażenie personelu zajmującego się sterowaniem ruchem, obsługującego pojazd itp.

Sygnalizator świetlny służy do przekazywania informacji za pomocą zmieniających się barw elementów świetlnych, zawierających własne źródło światła. Elementy świetlne mogą być wykonane jako elementy (komory) jednobarwne i wówczas sygnalizator zazwyczaj jest sygnalizatorem wielokomorowym lub też element świetlny posiada możliwość zmiany barwy i tworzy sygnalizator jednokomorowy.

Sygnalizator kształtowy służy do przekazywania informacji za pomocą zmieniających się kształtów geometrycznych lub przez zmianę przestrzennego rozmieszczenia tych kształtów. Wymaga oświetlenia w porze nocnej lub uzupełniany jest sygnalizacją świetlną.

Sygnalizator znakowy służy do przekazywania informacji za pomocą zmieniających się znaków alfanumerycznych tworzonych z punktów lub linii, oświetlanych lub stanowiących źródło światła. W transporcie drogowym nazywany jest znakiem wielowskazaniowym lub zmiennowskazaniowym.

Znak (wskaźnik) jest urządzeniem technicznym służącym do przekazywania stałej informacji, przeznaczonej dla uczestników procesu ruchowego (transportowego), a określającej możliwości, warunki lub sposób wykonywania ruchu. Przekazywana informacja jest niezależna od aktualnej sytuacji ruchowej, może natomiast precyzować sposób postępowania w danej sytuacji lub też informuje o stanie elementów układu komunikacyjnego itp.

Znak (wskaźnik) świetlny służy do przekazywania informacji zakodowanej za pomocą barw elementów sygnalizacyjnych.

Znak (wskaźnik) kształtowy służy do przekazywania informacji zakodowanej za pomocą kształtu geometrycznego elementów sygnalizacyjnych.

Znak (wskaźnik) graficzny służy do przekazywania informacji zakodowanej za pomocą znaków alfanumerycznych lub prostego tekstu informacyjnego.

Przybory sygnałowe (gwizdki, trąbki sygnałowe, latarki, latarnie pojazdu, opaski na rękawy, chorągiewki, tarczki itp. urządzenia) są pomocniczymi urządzeniami technicznymi pozwalającymi na ręczne przekazywanie sygnałów świetlnych, tworzenie sygnałów akustycznych lub też ułatwiające zauważenie osoby przekazującej te sygnały.

1. Podaj definicję sygnalizatora, wskaż zasadniczą cechę sygnalizatora świetlnego i kształtowego. +

Sygnalizator jest urządzeniem technicznym służącym do przekazywania zmieniających się w czasie informacji, przeznaczonych dla uczestników procesu ruchowego (transportowego), a określających możliwości, warunki i sposób wykonywania ruchu. Przekazywana informacja jest zazwyczaj zależna od aktualnej sytuacji ruchowej.

Zasadnicze cechy sygnalizatora świetlnego i kształtowego podano w pkt. 3.

1. Jakie sygnalizatory wykorzystywane są dla jazd: pociągowych, manewrowych? +

1. Jazda manewrowa:

Sygnalizatory manewrowe – stosuje się je do podawania sygnałów dla manewrów. Sygnalizatorami manewrowymi są:
- tarcze manewrowe kształtowe (Rys. 4.3) lub świetlne (Rys. 4.12);
- semafory stacyjne (z wyjątkiem semaforów wjazdowych), jeżeli stosuje się na nich sygnał „Jazda manewrowa dozwolona” Ms2 (semafor taki posiada pod tabliczką z nazwą semafora dodatkową tabliczkę z literą „m”);
- tarcze rozrządowe.

Tarcze manewrowe stosuje się wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba sygnalizowania zorganizowanych jazd manewrowych, (gdy w danej grupie pracuje więcej niż jedna lokomotywa manewrowa, gdy manewry przecinają tory główne, w miejscach, gdzie rozpoczyna się jazda manewrowa: z żeberka, z toru postojowego, z lokomotywowni, z wagonowni, z bocznicy itp.).

1. Jazda pociągowa:

Są to przede wszystkim semafory, a poza tym wszystkie inne elementy, które nie zostały zaliczone do sygnalizatorów jazd manewrowych i rozrządu.

1. Podaj definicję stawności sygnalizacji, określ wpływ stawności na odległość między kolejnymi pociągami. +

• Sygnalizacja jest m-stawna, jeżeli umożliwia przekazanie przez sygnalizator informacji o możliwości jazdy na m−1 odstępach położonych za tym sygnalizatorem. Poza sygnałem zabraniającym jazdy i sygnałem zezwalającym na jazdę z prędkością maksymalną, przewidziano potrzebę sygnalizowania możliwości jazdy na pierwszej drodze jazdy z prędkością ograniczoną do 40km/h, 60km/h i 100km/h oraz na drugiej drodze jazdy z prędkością ograniczoną do 40km/h lub 60km/h i 100km/h. Ustalono, że sygnalizacja musi posiadać stopień stawności co najmniej 2 tzn. zabraniający lub zezwalający na jazdę, dodatkowo może pokazywać ograniczenie prędkości na drodze jazdy, której dotyczy.

1. Wskaż zasady sygnalizacji wynikające ze stopni prędkości i stawności sygnalizacji. +

Zasady przyjęte dla opracowania sygnałów powszechnie stosowanych w polskim kolejnictwie:

• dwie górne komory o okrągłym elemencie sygnalizacyjnym służą do przekazywania wiadomości o możliwości jazdy na drugim odstępie, pozostałe - na pierwszym,

• poza sygnałem zabraniającym jazdy i sygnałem zezwalającym na jazdę z prędkością maksymalną, przewidziano potrzebę sygnalizowania możliwości jazdy na pierwszej drodze jazdy z prędkością ograniczoną do 40km/h, 60km/h i 100km/h oraz na drugiej drodze jazdy z prędkością ograniczoną do 40km/h lub 60km/h i 100km/h,

• sygnał zabraniający jazdy, sygnał zezwalający na jazdę z prędkością maksymalną i sygnał zastępczy, jest przekazywany za pomocą jednego światła,

• sygnał zezwalający na jazdę na pierwszym odstępie z prędkością ograniczoną, przekazywany jest za pomocą co najmniej dwu świateł, przy czym dolne światło o kształcie okrągłym jest zawsze pomarańczowe

• górne światła są barwy zielonej lub pomarańczowej i mogą być światłami migającymi lub ciągłymi,

• spośród dwu świecących świateł tylko jedno może migać,

• dolne światło pomarańczowe jest uzupełniane pasem świetlnym, informującym o wyższym stopniu prędkości niż 40km/h,

• pasy mogą mieć barwę zieloną i pomarańczową,

• światło górne może migać z jedną częstotliwością,

• sygnał zastępczy jest przekazywany białym migającym światłem,

• w razie potrzeby semafor może przekazywać światłem białym ciągłym sygnał zezwalający na jazdę manewrową.

1. Przedstaw podstawowe informacje, które powinien zawierać plan schematyczny urządzeń SRK. +

Plan schematyczny powinien przedstawiać:

• schematyczny rysunek układu torowego z określeniem torów zelektryfikowanych, ukresów rozjazdów i skrzyżowań torów, kilometrażu linii, kierunku północnego,

• lokalizację nastawni i innych posterunków technicznych wraz z określeniem rodzaju urządzeń srk i usytuowaniem miejsca pracy obsługi,

• lokalizację urządzeń stałych mających wpływ na usytuowanie urządzeń srk i widoczność sygnałów, pochylniki, perony,

• lokalizację zewnętrznych urządzeń srk oraz innych urządzeń mających wpływ na działanie urządzeń srk, z określeniem zasadniczego położenia zwrotnic i wykolejnic oraz zasadniczego stanu sygnalizatorów,

• kierunek ruchu dla pociągowych przebiegów zorganizowanych z określeniem drogi przebiegu oraz określeniem rodzaju pociągów,

• nazwy posterunków technicznych i sąsiednich posterunków ruchu, granice okręgów nastawczych, identyfikatory (nazwy, numery) peronów, torów i zewnętrznych urządzeń srk (w niezbędnym zakresie) oraz inne niezbędne informacje.

1. Jakie warunki należy uwzględnić projektując rozstawienie semaforów na stacji? +-

Semafory wjazdowe są ustawiane przed stacjami w odległości co najmniej 100 m przed miejscem niebezpiecznym. Odległość ta jest nazywana odcinkiem ochronnym.

Semafory wyjazdowe sygnalizują wyjazdy z torów stacyjnych. Ustawia się je przy końcach torów stacyjnych tak, by nawet najdłuższe pociągi zatrzymane czołem przed tymi semaforami nie zajmowały ostatnimi wagonami zwrotnic lub ukresów zwrotnic na drugim końcu stacji.

1. Wymień grupy stanów stanowiące przebieg. +-

Przebieg jest zbiorem stanów urządzeń na danej drodze jazdy, które wymagane są dla bezpiecznego przejazdu składu, np. położeń zwrotnic, wskazań sygnalizatorów, niezajętości danych torów. Wykaz przebiegów dla danego posterunku czy okręgu nastawczego przedstawia się najczęściej za pomocą tablicy zależności. Zapisane są w niej wszystkie przebiegi oraz wymagane dla nich stany urządzeń - zwrotnic, rygli, sygnalizatorów, obwodów torowych, przy blokadzie elektromechanicznej - także stany bloków blokady. Plus oznacza stan zasadniczy, minus - podany sygnał, przełożenie zwrotnicy czy też otwarcie wykolejnicy. Kreskowanie oznacza wykluczenie specjalne przebiegu - czyli wykluczenie przebiegu który nie jest wykluczony przez odmienne położenie zwrotnic.

1. W jaki sposób można zapewnić ochronę boczną? +

Ochronę boczną stanowią urządzenia uniemożliwiające lub zabraniające wjazdu taboru na drogę jazdy i drogę ochronną przebiegu: 
a) zwrotnice ochronne, 
b) wykolejnice, 
c) sygnalizatory.

1.  Dla przykładowej drogi jazdy określ przebieg. -

Rysunek i określamy (ściemniamy)

1. W jakich przypadkach uzasadnione jest stosowanie mechanicznych ręcznych urządzeń SRK? +-

Stosowane są obecnie głownie na liniach bocznicowych. Przy częstych jazdach pociągów nie możliwe jest wykonanie wszystkich zadań. W urządzeniach ręcznych czynnikiem wykonującym bezpośrednio w terenie polecenia nastawcze jest człowiek. Przygotowanie przebiegu jest wyjątkowo długotrwałe, ponieważ w celu nastawienia zwrotnicy odpowiednio pracownik musi do niej dojść i wykonać tę czynność na miejscu za pomocą dźwigni. Okręgi nastawcze muszą być zatem małe.

1. Opisz konstrukcję zwrotnicowego napędu ręcznego. +

Położenie iglic zwrotnicy zmienia się poprzez ręczne przestawienie dźwigni napędowej z ciężarem (przeciwwagą). Ruch dźwigni powoduje odpowiednie ruchy cięgieł, co w rezultacie powoduje przestawienie iglic zwrotnicy. Ciężar, którym dźwignia jest zakończona ułatwia jej przestawianie. Do ciężaru przymocowana jest rękojeść umożliwiająca jego podniesienie.

1. Jaką rolę spełniają zamki kluczowe? +

Zwrotnice i wykolejnice nastawiane są dźwigniami umieszczonymi bezpośrednio przy nich i zamykane zamkami kluczowymi (stąd nazwa urządzeń). Jeżeli zwrotnica zamykana jest w przebiegach w obu położeniach, posiada zamek podwójny (+/-), w jednym - pojedynczy. Zwrotnice i wykolejnice nie zamykane w przebiegach nie muszą mieć zamków. 

W podwójnym zamku zależności zwrotnicy zawsze uwięziony jest jeden z kluczy, jeżeli zwrotnica znajduje się w położeniu minus - klucz plus, jeżeli w położeniu plus - klucz minus. Po włożeniu drugiego klucza do zamka możliwe jest przełożenie zwrotnicy i wyjęcie pierwszego klucza, który zanoszony jest spowrotem do nastawni. Dzięki temu po obecności poszczególnych kluczy stwierdzić można stan urządzeń - np. obecność klucza plus oznacza że dana zwrotnica zajmuje położenie plus. 

1. Opisz (ogólnie) konstrukcję zwrotnicowego zamka kluczowego. +

W urządzeniach kluczowych do zamykania rozjazdów w celu ich uzależnienia wykorzystuje się zamki zwrotnicowe trzpieniowe bądź ryglowe.

1. Ryglowe – może być pojedynczy zamykający rozjazd w jednym położeniu lub podwójny zamykający rozjazd w obu położeniach. Zamki ryglowe zamykają każdą iglicę oddzielnie za pomocą suwaków ryglowych i prętów łączących suwaki ryglowe z iglicami. Suwak ryglowy z krótkim prętem montowany powinien być zawsze od strony początku iglicy.

2. Trzpieniowe – przymocowuje się do opornicy w miejscu, w którym wywiercone są trzy otwory służące do zamocowania zamka. Miejsce to powinno być malowane na biało. Zabudowany zamek na rozjeździe można zdemontować tylko po jego otwarciu. Zamkniętego zamka nie można zamontować jak również zdemontować. Zamknąć zamek można tylko po wsunięciu trzpienia do położenia końcowego i zabezpieczeniu śrub skrzydełkami bezpiecznika.

1. Opisz podstawowe rozwiązania konstrukcyjne i zasadę działania wiszącej skrzyni zależności (typu Z). +

Skrzynia kluczowa konstrukcji inż. Zazulaka jest najbardziej rozpowszechnionym rodzajem skrzyni kluczowej w Polsce. Może być ustawiona w dowolnym miejscu nastawni, istnieje także możliwość powieszenia jej na ścianie. Składa się z zespołu poziomych i pionowych wzajemnie uzależnionych od siebie suwaków, poruszanych przez zamki kluczowe umieszczone w rzędach przy krawędziach skrzyni - włożenie i przekręcenie klucza w zamku powoduje przesunięcie suwaka w kierunku zamka. Stan suwaków może być kontrolowany za pomocą styków elektrycznych. W rzędach poziomych na dole i u góry skrzyni znajdują się umieszczone pionowo zamki zwrotnicowe, wykolejnicowe, otrzymania nakazu lub zgody, po bokach - umieszczone poziomo zamki sygnałowe, przebiegowe i dania nakazu lub zgody. Suwaki uzależnione są od siebie za pomocą nasadek zależności. Przekręcenie i wyjęcie danego klucza z poziomego zamka (np. klucza sygnałowego) możliwe jest po włożeniu i przekręceniu kluczy do odpowiednich zamków pionowych i powoduje ich zamknięcie (nie można już wyjąć zamkniętych kluczy). 

1. Wymień podstawowe funkcje blokady stacyjnej. +

Blokada stacyjna:

• uzależnia sygnały zezwalające na jazdę na semaforach nastawianych z nastawni wykonawczej od otrzymaniu nakazu z nastawni dysponującej,

• uzależnia sygnały zezwalające na jazdę na semaforach nastawianych z nastawni dysponującej, jeżeli przy nastawianiu przebiegu bierze udział inna nastawnia, od otrzymania zgody z tej nastawni,

• umożliwia wykorzystanie tylko jeden raz otrzymanego nakazu lub zgody na podanie sygnału zezwalającego,

• umożliwia awaryjne zwolnienie bloku zamykającego dźwignie zwrotnicowe, wykolejnicowe lub ryglowe za pomocą zwalniacza ręcznego,

• umożliwia zwrot niewykorzystanej zgody lub nakazu.

1. Opis sposób zrealizowania blokady stacyjnej w urządzeniach kluczowych. +-

Równocześnie z zablokowaniem bloku Dz w nastawni wykonawczej, w odpowiednim okienku właściwego bloku otrzymania zgody Oz na nastawni dysponującej zmieni się kolor tarczki na biały. Oznacza to, że została udzielona zgodna na określony przebieg. 
Wtedy nastawnia dysponująca ustala przebieg poprzez ustawienie zwrotnic i wykolejnic. Gdy droga przebiegu jest już ustalona zamyka się ją przez użycie drążka przebiegowego (w nastawniach kluczowych ręcznych zamknięcie odbywa się kluczem przebiegowym).  

1. Wymień podstawowe elementy mechanicznego zespołu nastawczego (w urządzeniach pędniowych). +

Ten typ sterowania zwrotnicami stosowany jest na liniach głównych lecz wymienia się go na elektryczne napędy automatyczne sterowanie zdalnie. 
Sterowanie tego typu napędami odbywa się z budynku nastawni za pośrednictwem specjalnych dźwigni zwrotnicowych. Dźwignie te ustawione w rzędzie na ławie dźwigniowej nastawnicy i każda z nich przypisana jest danej zwrotnicy. 
Od mechanizmu każdej z dźwigni odchodzi elastyczna pędnia, która po specjalnych bloczkach (krążkach) wychodzi z budynku nastawni i biegnie odpowiednio wzdłuż torów do odpowiadającego dźwigni mechanizmu zwrotnicowego. Obrócenie dźwigni o 180 stopni (PKP) powoduje przeciągnięcie pędni o około 500 mm i zmianę położenia zwrotnicy. Aby działanie pędni było prawidłowe, oba jej druty pędne muszą być odpowiednio naprężone przez działanie stałej siły naprężającej, którą wywołują ciężary naprężacza uzależnione zębatką. 

Elementy mechanicznego zespołu nastawczego:

1. Dźwignie zwrotnicowe w nastawni

2. Napęd zwrotnicowy

3. Naprężacz pędni

1. Jakie warunki powinien spełniać zwrotnicowy zespół nastawczy w urządzeniach pędniowych? +

1. utrzymuje zwrotnicę w położeniu krańcowym (z siłą około 2000N),

2. realizuje zamknięcie zwrotnicy w przebiegu przez zamknięcie dźwigni nastawczej w nastawnicy,

3. jest rozpruwalny,

4. zapewnia brak zmiany położenia zwrotnicy przy zerwaniu jednego ciągu pędni,

5. sygnalizuje w nastawni rozprucie zwrotnicy oraz zerwanie jednego ciągu pędni.

1. Jakie warunki powinien spełniać sygnałowy zespół nastawczy w urządzeniach pędniowych? +

W celu zagwarantowania pewności nastawiania elementów sygnalizacyjnych na sygnalizatorach, nastawcze zespoły sygnałowe powinny spełniać następujące warunki:

a) elementy sygnalizacyjne nastawiane przez zespół nastawczy powinny być w położeniach końcowych tak ustalone, aby umożliwiona była zmiana ich położenia tylko za pomocą zespołu nastawczego;

b) zamykanie elementów sygnalizacyjnych w położeniu „stój” na sygnalizatorze przytorowym powinno być realizowane przez zamknięcie dźwigni sygnałowej w nastawnicy;

c) straty przesuwu pędni nie powinny mieć wpływu na prawidłowość wskazań sygnalizatora;

d) zerwanie jednego ciągu pędni na odcinku, w którym znajduje się naprężacz, powinno spowodować ustawienie się elementów sygnalizacyjnych w położeniu wskazujący na sygnał bardziej bezpieczny dla ruchu;

e) konstrukcja napędów sygnałowych powinna umożliwiać włączenie dwóch napędów sygnałowych w jedną pędnię; w przypadku zerwania jednego ciągu pędni między napędami sygnałowymi powinno być możliwe w dalszym ciągu podawanie sygnałów na pierwszym sygnalizatorze, przy ustawieniu drugiego sygnalizatora w położeniu zasadniczym;

f) ramiona sygnalizatorów i dyski tarcz ostrzegawczych mogą być nastawiane również przy współudziale sprzęgieł elektromagnetycznych, które powodują samoczynne ich przejście do położenia zasadniczego lub wzajemne uzależnienie.

1. Przedstaw podstawowe części funkcjonalne nastawnicy mechanicznej. +

1. Urządzenia nastawcze w nastawnicy mechanicznej obejmują: ławę dźwig­niową z dźwigniami nastawczymi, podstawę blokową z drążkami przebiego­wymi, aparat blokowy, skrzynię zależności.

2. Ława dźwigniowa jest przystosowana do umieszczania na niej dźwigni nastawczych.

3. Podstawa blokowa służy do umieszczania na niej aparatu blokowego.

4. Skrzynia zależności umieszczona w tylnej części nastawnicy, zawiera różnego rodzaju elementy, które realizują zależności między urządzeniami nastawczymi. Najważniejszymi elementami są: przebiegowe i sygnałowe su­waki zależnościowe, poprzeczki dźwigni zwrotnicowych, wykolejnicowych i ryglowych, wałki blokowe, łączniki z zestykami drążków przebiegowych i dźwigni sygnałowych.

5. Suwaki przebiegowe przesuwane drążkami przebiegowymi zamykają lub zwalniają dźwignie nastawcze oraz wykluczają przebiegi sprzeczne, które nie wykluczają się różnym położeniem zwrotnic w tych przebiegach.

6. Suwaki sygnałowe uzależniają także dźwignie sygnałowe od stanu urzą­dzeń blokowych.

7. Wałki blokowe, ułożone prostopadle i poruszane suwakami zależnościowymi, obracają w podstawie blokowej segmenty zawórek blokowych, uzależ­niając w ten sposób suwaki od urządzeń blokowych.

8. Łączniki elektryczne drążków przebiegowych i dźwigni sygnałowych, znajdujące się w skrzyni zależności, są przeznaczone do poruszania zestyków łączących obwody elektryczne.

9. Blok składa się z trzech prętów blokowych (przyciskowego, zatrzaskowe­go, ryglowego) i urządzenia zamykającego. Blok może przyjmo­wać dwa stany: stan zasadniczy zwolniony - odblokowany i stan zamknięty - zablokowany.

1. W jaki sposób realizowane jest utwierdzenie przebiegu w urządzeniach pędniowych? +-

Utwierdzenie przebiegu polega na zamknięciu drążka przebiegowego blokiem przebiegowo utwierdzającym. Utwierdzenie trwa do czasu samoczynnego zwolnienia przez pociąg, niezależnie od położenia dźwigni sygnałowej. Zwalnianie ręczne wymaga zerwania plomby i obsłużenia zwalniacza ręcznego. W urządzeniach pędniowych utwierdzanie przebiegu stosuje się z reguły tylko do przebiegów pociągowych, a przebiegi manewrowe są tylko zamykane drążkiem przebiegowym.

1. Podaj kolejność obsługi mechanicznych urządzeń pędniowych podczas nastawiania i zwalniania przebiegu w okręgu sterowania obejmujących jeden okręg. +-

Nastawianie przebiegu pociągowego polega na: 
- sprawdzeniu, czy nie są nastawione przebiegi sprzeczne oraz czy tory i rozjazdy wyznaczone dla danej drogi przebiegu nie są zajęte przez tabor; 
- sprawdzeniu, czy urządzenia blokady stacyjnej i liniowej oraz inne urządzenia znajdują się w wymaganym stanie dla nastawianego przebiegu; 
- nastawieniu zwrotnic drogi jazdy, zwrotnic w drodze ochronnej i urządzeń ochronnych w położenia wyznaczone dla danej drogi przebiegu; 
- zamknięciu i utwierdzeniu drogi przebiegu; 
- wykluczeniu przebiegów sprzecznych; 
- podaniu sygnału zezwalającego. 

1. W jaki sposób urządzenia blokady stacyjnej uzależniają zwrotnice i sygnały w dwu różnych okręgach nastawczych (przy urządzeniach pędniowych)? +-

1. Stacje wyposażone w urządzenia pędniowe są dzielone na dwa okręgi nastawcze w każdej grupie torów (np.: w grupie torów dla pociągów osobowych i dla towarowych) i wówczas istnieje potrzeba uzależnienia czynności nastawczych między nastawniami, czyli stosowania blokady stacyjnej. Blokada ta uzależnia czynności nastawcze między nastawniami tylko przy przebiegach pociągowych.

2. Blokada stacyjna dla kierunku wjazdowego od strony nastawni dysponującej jest realizowana za pomocą tzw. bloków zgody, którą daje nastawnia wykonawcza, a dla kierunków III i IV – obsługiwanych przez nastawnię wykonawczą – za pomocą bloków nakazów dawanych przez nastawnię dysponującą Kierunek II wyjazdu z nastawni dysponującej nie wymaga blokady stacyjnej

1. Jakie warunki musi spełniać blokada liniowa (jednokierunkowa i dwukierunkowa)? +

Blokada półsamoczynna jednokierunkowa powinna:

• umożliwiać podanie na semaforze ustawionym na początku odstępu blokowego (szlaku) sygnału zezwalającego na jazdę dopiero po zwolnieniu tego odstępu (szlaku) przez poprzedni pociąg i osłonięciu tego pociągu sygnałem zabraniającym jazdy podanym na semaforze ustawionym na końcu odstępu (szlaku),

• umożliwiać podanie na semaforze ustawionym na początku odstępu blokowego sygnału zezwalającego na jazdę tylko jeden raz do czasu zwolnienia odstępu (szlaku) przez personelnastawni umieszczonej na końcu odstępu (szlaku),

• nastawiać na semaforze samoczynnie w wyniku przejazdu pociągu sygnał zabraniający jazdy w przypadku, gdy brak tego sygnału mógłby spowodować wyprawienie następnego pociągu na zajęty odstęp blokowy (szlak),

• zwalniać samoczynnie przy współpracy z pociągiem urządzenie umożliwiające zwolnienie odstępu blokowego (szlaku) przez personel.

Blokada półsamoczynna dwukierunkowa powinna:

• spełniać wszystkie wymagania blokady jednokierunkowej,

• wykluczać jazdy z przeciwnego kierunku (wyjazdy z sąsiedniego posterunku zapowiadawczego) przed podaniem sygnału zezwalającego na wyjazd na szlak i w czasie zajęcia szlaku przez pociąg.

1. Jakie funkcje (zadania) spełniają: blok początkowy, blok końcowy, i blok pozwolenia w półsamoczynnej blokadzie liniowej? +-

Blok pozwolenia służy do dania zgodny na wyprawienie pociągu przez sąsiedni posterunek. 
Blok początkowy służy do oznajmienia wyjazdu pociągu na szlak 
Blok końcowy informuje o jego przyjeździe ze szlaku.

1. Opisz zasadnicze zespoły elektrycznego napędu zwrotnicowego. +
   Podstawowe zespoły elektrycznego napędu zwrotnicowego stanowią:

- silnik elektryczny,

- przekładnia,

- sprzęgło,

- zespół nastawczy,

- zespół kontrolny,

- zespół ustalający.

Silnik elektryczny zapewnia moc wymaganą dla przestawienia zwrotnicy w każde z dwu położeń krańcowych w określonym czasie.

Przekładnia redukuje obroty silnika i zamienia ruch obrotowy na ruch posuwisty. W przypadku niektórych napędów - przekładni nie ma lub jej rola sprowadza się do zmiany przełożenia.

Sprzęgło przenosi ruch z przekładni na zespół nastawczy, umożliwia wytracenie ruchu silnika po zakończeniu przestawiania zwrotnicy, chroni napęd przed przeciążeniem w przypadku niemożliwości doprowadzenia zwrotnicy do położenia końcowego z uwagi na zwiększone opory przestawiania (spowodowane obecnością kół taboru na zwrotnicy, obecnością przedmiotu, który dostał się pomiędzy iglicę a opornicę itp.). W przypadku zastosowania zespołu ustalającego pomiędzy przekładnią a silnikiem – sprzęgło zapewnia właściwą siłę trzymania zwrotnicy w położeniu końcowym.

Zespół ustalający może być wykonany jako ślimak samohamowny lub hamulec jednostronnego działania, który nie wywołuje hamowania mechanizmu napędu, gdy ruch pochodzi od silnika, natomiast uniemożliwia ruch wału silnika, jeżeli ruch pochodzi od przekładni (podczas rozpruwania zwrotnicy).

Zespół nastawczy to suwak napędny połączony za pośrednictwem pręta napędnego z zewnętrznym zamknięciem nastawczym lub para suwaków połączonych za pośrednictwem oddzielnych prętów napędnych z iglicami zwrotnicy i powiązanych wewnętrznym zamknięciem nastawczym.

Zespół kontrolny jest zestawem łączników elektrycznych, powodujących odłączenie prądu nastawczego w końcowym położeniu napędu, umożliwiających sygnalizację położenia napędu, a po uzupełnieniu napędu o suwaki kontrolne połączone z iglicami – kontrolujących położenie iglic.

1. Jakie warunki powinien spełniać zwrotnicowy układ nastawczy w urządzeniach przekaźnikowych? +

Elementy zwrotnicowego układu nastawczego znajdujące się w przekaźnikowni powinny poprawnie pracować przy temperaturze -10^o ÷ +50^oC (263^oK ÷ 323^oK) i względnej wilgotności powietrza (ekstremum średniej dziennej) 95% przy 22^oC, a elementy umieszczone w terenie - przy temperaturze -40^oC ÷ +70^oC (233^oK ÷ 343^oK) i względnej wilgotności powietrza (ekstremum średniej dziennej) 95% przy 50^oC.

Zwrotnicowy układ nastawczy powinien:

a) zapewniać bezpieczne nastawianie zwrotnicy,

b) zapewniać niezawodne nastawianie zwrotnicy,

c) umożliwiać wybór sposobu nastawiania (sterowania) zwrotnicą,

d) zapewniać ciągłą kontrolę położenia zwrotnicy

1. Jakie warunki powinien spełniać sygnałowy układ nastawczy w urządzeniach przekaźnikowych?+

Sygnałowy układ nastawczy powinien:

a) zapewniać bezpieczne nastawianie sygnałów,

b) zapewniać niezawodne nastawianie sygnałów,

c) umożliwiać wybór sposobu nastawiania (sterowania) sygnalizatorem,

d) zapewniać ciągłą kontrolę stanu sygnalizatora.

ad a) i b)

• zapewniać wyświetlanie sygnałów zgodnych z przepisami sygnalizacji,

• umożliwiać wyświetlenie prawidłowego sygnału zezwalającego na jazdę tylko po spełnieniu wszystkich wymagań dotyczących przebiegu,

• w razie niemożliwości wyświetlenia właściwego sygnału zezwalającego na jazdę, zapewniać wyświetlenie sygnału zabraniającego jazdy lub sygnału zezwalającego na jazdę z prędkością mniejszą od tej, która miała być sygnalizowana,

• zapewniać wyświetlanie sygnału zabraniającego jazdy gdy nie jest wyświetlany prawidłowy sygnał zezwalający na jazdę,

• w razie niemożliwości wyświetlenia prawidłowego sygnału zabraniającego jazdy pociągowej, zapewniać wyświetlenie sygnału zabraniającego jazdy na semaforze poprzedzającym,

• zapewniać możliwość wyświetlania w dowolnym momencie sygnału zabraniającego jazdy na sygnalizatorze niesamoczynnym,

• przewidywać stosowanie dwu żarówek - zasadniczej i rezerwowej, w obwodach świateł, których zgaśnięcie mogłoby spowodować niemożliwość przekazania sygnału zabraniającego jazdy lub ostrzegającego o sygnale zabraniającym jazdy albo pojawienie się sygnału wprowadzającego w błąd,

• uniemożliwiać wyświetlenie światła sygnału zezwalającego na jazdę (pociągową) w wyniku pojedynczego zwarcia obwodów,

• zapewniać wyłączenie napięcia w razie zwarcia żył obwodu każdego światła zasilanego ze wspólnego transformatora,

• zapewniać ochronę przeciwporażeniową.

ad c)

• umożliwiać indywidualne, a w razie potrzeby również grupowe, nastawianie sygnalizatorów,

• umożliwiać miejscowe, a w razie potrzeby również zdalne, sterowanie sygnalizatorami,

• umożliwiać przełączanie rodzaju sterowania, rodzaj sterowania powinien być sygnalizowany na urządzeniu sterowniczym.

ad d)

• zapewnić kontrolowanie (wykrywanie przerwy i zwarcia,) obwodu każdego światła,

• zapewnić kontrolę migania światła, jeżeli jego brak powoduje zmianę sygnału zagrażającą bezpieczeństwu,

• zapewniać kontrolowanie pracy przekaźników kontroli świateł.

Wymagania te spełniane są przez sygnałowy układ nastawczy oraz współpracujące z nim właściwe obwody zależnościowe, informacyjne, wybierające i zasilające. Sygnałowy układ nastawczy stanowią obwody świateł sygnalizatora.

1. Przedstaw układy kontroli świecenia żarówek sygnalizatora. +-

A – z układem potencjometrycznym, B – z transformatorem, C – z przekaźnikiem kontrolnym, D – z dławikiem kontroli jednoczesnego świecenia oby świateł, E (nie ma na rysunkach) - z rdzeniem ferrytowym.

1. Przedstaw sposoby przełączania świateł sygnalizatora. +-

Zmiana światła sygnalizatora realizowana jest przy użyciu dławika, kontrolującego stan poszczególnych żarówek. Ponieważ niedopuszczalna jest sytuacja w której przez pewną chwilę na sygnalizatorze nie pali się żadne światło to światło które ma być zapalone zaświeci się jeszcze podczas wygaszania światła które jest wyłączane.

1. Przedstaw sposoby kontroli niezajętości odcinków torowych (zwrotnicowych). +-

Kontrola zajętości torów i rozjazdów może być dokonywana:

- przez personel,

- przez urządzenia automatyczne.

Kontrola zajętości torów

• punktowa,

• ciągła.

Szyny działają jako odizolowane przewody, które zwiera zestaw kołowy. Inne metody to czujniki szynowe: pneumatyczny (wykrywający duży nacisk na szynę), magnetyczny (gdzie pole magnetyczne magnesu zmienia się wskutek pojawienia się koła), indukcyjny, magneto-indukcyjny, foto-elektryczny, izotopowy, dynamiczny.

Czujniki:

1. pneumatyczne,

2. magnetyczne,

3. fotoelektryczne,

4. izotopowe,

5. dynamiczne,

6. ........

1. W jaki sposób można zapewnić jednoczesne wykorzystanie szyn do przepływu prądu -trakcyjnego i kontrolowanie niezajętości odcinków torowych (zwrotnicowych)?

W przypadku działania obwodów torowych opartych na wykorzystaniu obu szyn toru kolejowego jako odizolowanych od siebie przewodów możliwe jest jednoczesne wykorzystanie szyn do przepływu prądu trakcyjnego i kontroli niezajętości odcinków torowych. Ponieważ zestawy kołowe taboru kolejowego są wykonane z materiału przewodzącego, każdorazowo – ilekroć tabor znajdzie się odcinku izolowanym obwodu torowego – zachodzi zmiana stanu tego obwodu, wyrażająca się zmianą rozpływu prądów oraz innym rozkładem spadków napięć na poszczególnych fragmentach obwodu.

1. Jakie grupy odbiorników elektrycznych muszą być uwzględnione w urządzeniach +-zasilających?

Zasilanie urządzeń srk musi zapewnić dostarczania:

• prądu przemiennego (zazwyczaj o napięciu 3x380/220V lub 3x380V) do zasilania napędów zwrotnicowych,

• prądu przemiennego (zazwyczaj o napięciu 145V i 130V) do zasilania obwodów świateł zezwalających,

• prądu przemiennego (zazwyczaj o napięciu 3x220V) do zasilania obwodów torowych,

• prądu przemiennego (zazwyczaj o napięciu 3x400/230V) do zasilania innych odbiorników (w tym np. kostkowy pulpit nastawczy wykorzystujący napięcie 18V i 24V),

• prądu stałego (zazwyczaj o napięciu 24V lub 48V) do zasilania przetwornic sygnałowych i prądu przemiennego (o napięciu 220V) do zasilania obwodów świateł zabraniających,

• prądu stałego (zazwyczaj o napięciu 24V lub 48V) do zasilania zależnościowych układów przekaźnikowych i innych odbiorników.

1. Jakie znasz sposoby budowania zewnętrznej sieci kablowej dla urządzeń SRK? +

Sieć kablowa może być budowana z wykorzystaniem:

- wyłącznie kabli indywidualnych łączących nastawnię z pozostałymi obiektami,

- z wykorzystaniem kabli grupowych łączących nastawnię z innymi obiektami za pośrednictwem punktów rozdzielczych w których następuje rozdzielenie przewodów na oddzielne kable.

Stosuje się:

- kable sygnalizacyjne o standardowym przekroju żył (1mm² lub 1,5mm²,

- zwielokrotnianie żył w standardowym kablu,

- kable energetyczne o odpowiednim przekroju i właściwej liczbie żył,

- kable teletechniczne.

Punkty rozdzielcze:

- szafy kablowe (torowe),

- szafy aparaturowe,

- skrzynki aparaturowe,

- garnki kablowe,

- puszki kablowe itp.

Kable na nastawni zakończone są na stojaku kablowym.

Kable indywidualne kończą się w terenie w puszkach kablowych.

1. Przedstaw rolę człowieka w nowoczesnych systemach automatyki kolejowej. +

Człowiek jest czynnikiem odbierającym informację z otoczenia, nadzoruje i kontroluje cały proces ruchowy, podejmuje operatywne decyzje dotyczące nastawiania przebiegów, inicjuje polecenia nastawcze oraz kontroluje ich realizację. Jedynym zdaniem – rola człowieka sprowadza się do nadzoru nad prawidłowością działania urządzeń i procesów ruchowych.

Człowiek będzie spełniał swą właściwą rolę organu nadzorującego, gdy będzie uzyskiwał określony zasób informacji pozwalających mu na podejmowanie właściwych decyzji i realizowanie ich lub kontrolowanie poprawności decyzji automatu.

Człowiekowi niezbędna jest znajomość decyzji podejmowanych przez automat, aby móc je kontrolować.

Człowiek musi wiedzieć, które elementy maszynowych fragmentów systemu zawodzą, aby ich obowiązki przejąć na siebie.

Wskazane jest, aby człowiek uzyskiwał informację o pojawieniu się zakłóceń wcześniej niż zdezorganizują one pracę elementów maszynowych.

1. Jakim wymaganiom musi odpowiadać pulpit nastawczy? +-

- umieszczony w odpowiedniej odległości, na odpowiedniej wysokości i pod odpowiednim kątem do stanowiska obsługującego z uwzględnieniem potrzeby zagwarantowania określonej widoczności obsługiwanego rejonu;

- rozmieszczenie elementów nastawczych powinno umożliwiać ich wygodną obsługę w przewidzianej pozycji (najczęściej siedzącej);

- obsługa elementów sterowniczych powinna być łatwa i prosta, gwarantująca możliwie maksymalne prawdopodobieństwo bezbłędnego ich działania.

1. Jakie konsekwencje niesie zastosowanie przekaźników typu N i C w obwodach automatyki kolejowej? +-

N – niekontrolowane, muszą mieć taką niezawodność funkcjonalną, aby same spełniały wszystkie warunki bezpieczeństwa bez dodatkowej kontroli w obwodzie elektrycznym.

C – kontrolowane, wymagają zagwarantowania bezpieczeństwa przez dodatkową kontrolę funkcji w obwodzie elektrycznym.

1. Przedstaw proces nastawiania i zwalniania przebiegu w przekaźnikowych systemach o strukturze przebiegowej. +-

Droga przebiegu utwierdza się po wzbudzeniu się przekaźnika sygnałowego. Do czasu zwolnienia przebiegu nie jest możliwe przełożenie jakiegokolwiek rozjazdu wchodzącego w skład drogi przebiegu. Zwolnienie przebiegu może nastąpić dopiero wtedy, gdy cały pociąg wjedzie na dany tor lub poprzez użycie plombowanego przycisku „zx” (x – nazwa przebiegu).

1. Czym charakteryzuje się indywidualne i grupowe nastawianie przebiegu? +-

Może ktoś uzupełni?

Dla przebiegów wyjazdowych przekaźniki zwolnienia są grupowane. Wykorzystuje się jeden przekaźnik zwalniający. Podział obwodu przekaźników utwierdzenia dokonuje się poprzez zestyki przekaźników kontroli położenia rozjazdów. 
Sama zasada działania jest taka sama jak dla przebiegów wjazdowych. Proszę natomiast zwrócić uwagę na zestyk Kzw - tutaj dla odmiany chcąc zwolnić przebieg ręcznie za pomocą przycisku przekaźnik Kzw musi być wzbudzony.

1. Jak zrealizowane jest utwierdzenie przebiegu w urządzeniach przekaźnikowych? -

Może ktoś uzupełni?

1. Jaką rolę pełni przekaźnik sygnałowy w urządzeniach SRK? +-

Przekaźniki sygnałowe przeznaczone są głównie do sterowania sygnałami optycznymi lub akustycznymi. Czasem mogą spełniać także rolę przekaźników pośredniczących.

Może ktoś uzupełni?

1. Przedstaw zasadnicze różnice w urządzeniach SRK o strukturze przebiegowej i zblokowanej (geograficznej).+-

Różnica polega na tym, że w strukturze przebiegowej projektowanie i montaż przekaźnikowych obwodów, zależnościowych jest procesem długotrwałym. Gdy mamy duże stacje i kilkaset przebiegów liczba połączeń jest bardzo duża, tak jak i liczba przekaźników, trzeba stosować powtarzacze przekaźników, wymiana uszkodzonych elementów jest utrudniona. (Struktura przebiegowa charakteryzuje się tworzeniem obwodów zależnościowych dla każdego przebiegu oddzielnie.) W strukturze zblokowanej mamy tzw. bloki – zestaw przekaźników przyporządkowanych jednemu elementowi drogi przebiegu (zwrotnica, sygnalizator itp.) zamontowanych we wspólnej obudowie. Przekaźniki umożliwiają realizację funkcji związanych z nastawieniem przebiegu w odniesieniu do elementu, do którego blok jest przyporządkowany. W strukturze tej przekaźniki są mniejsze i znacznie lżejsze niż w strukturze przebiegowej.

1. Przedstaw proces nastawiania i zwalniania przebiegu w systemach o strukturze geograficznej. +-

Może ktoś uzupełni?

Po otrzymaniu poleceni przygotowania drogi przebiegu należy
-usunąć tabor s drogi przebiegu pociągu i przerwać manewry oraz upewnić się ze manewry zostały przerwane
-upewnić się ze droga przebiegu jest wolna od przeszkód do jazdy
-upewnić się czy na sąsiednich torach tabor został zabezpieczony przed przetoczeniem się w drogę przebiegu ustawić zwrotnice, wykolejnice, tarcze zaporowe i manewrowe oraz inne urządzenia w położenie wymagane dla jazdy pociągu oraz zamknąć je i zabezpieczyć przed przestawieniem do czasu przejazdu pociągu
- upewnić się o zabezpieczeniu przejazdów i przejść znajdujących się w obrębię obsługiwanego i nadzorowanego okręgu.