Procesy grupowe
Grupę stanowią dwie osoby lub więcej osób przebywających w tym samym miejscu w tym samym czasie. Ludzie nie muszą współdziałać razem lecz po prostu przebywać razem, np uczniowie piszący sprawdzian,ludzie w samolocie.
Grupa społeczna to grupa, w której 2 lub więcej osób współdziałają ze sobą oraz współzależy od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać. Zadaniem grup społecznych jest działanie na rzecz wspólnego dobra, np. poprzez podejmowane decyzje.
Grupa niespołeczna to grupa, w której 2 osoby lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziałają ze sobą (np. kibice na meczu)
Gr. niespołeczna - skutki fizycznej obecności innych osób powoduja powstanie zjawiska facilytacji społecznej.
Facylitacja społeczna to napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań, dobrze wyuczonych, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszych nowych słabo wyuczonych skomplikowanych: np. bilardziści na poziomie poniżej średniego gdy byli obserwowani mieli mniej trafień. Bilardziści na poziomie wyższym od średniego, gdy byli obserwowani mieli więcej trafień.
Robert Zając zaobserwował, że obecność innych podwyższa pobudzenie psychiczne ludzi. Podczas takiego pobudzenie można łatwo wykonać czynności proste, ale trudniej poradzić sobie z zadaniami nowymi czy też skomplikowanymi. Badacze stwierdzili , że pobudzenie może wywołać szczególnego rodzaju żywotność i czujność poprzez to, że jesteśmy obserwowani, poddawani ocenie, może to też rozproszyć to naszą uwagę. Jako ludzie możemy też mieć obawy przed tym ,że jesteśmy obserwowani tzw. Lęk przed oceną wywołuje u nas obawy i napięcie (pobudzenie). Pobudzenie wynika tutaj nie z faktu obserwowania nas przez innych, lecz z oceny dokonywanej przez innych.
Facylitacja społeczna a próżniactwo społeczne obecność innych może wywołać facylitację lub próżniactwo społeczne. Istotne zjawiska, które różnicują te zjawiska to: ocena, pobudzenie i złożoność zadania.
Przy Facylitacji społecznej obecność innych osób wysuwa Cię na pierwszy plan i sprawia że jesteś pobudzony.
Próżniactwo społeczne to uspokojenie , które jest wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania, uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudnych. Próżniactwo społeczne stwierdzono u osób, które wykonują różne proste zadania, np. klaskanie, głośne skandowanie. Lęk przed oceną może wyeliminować próżniactwo społeczne. Uspokojenie poprawia wykonanie zadań trudnych równocześnie utrudnia wykonanie zadań łatwiejszych. Gdy ludzie nie zwracają uwagi na oceny innych- są bardziej spokojni.
Obecność innych może wywołać 2 zjawiska:
-Deindywiduacja to utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów. Gdy ludzie znajdują się w tłumie wówczas może wystąpić to zjawisko. Ludzie czują się bardziej anonimowi. Deindywiduacja może prowadzić do gwałtownych i impulsywnych czynów. Wynika to z faktu, że w tłumie ludzie czują mniejszą odpowiedzialność za swoje czyny, ponieważ nie będzie ona łatwo rozpoznana w tłumie. Druga przyczyna to to, że ludzie w tłumie posiadają obniżoną samoświadomość i utratę koncentracji na normach moralnych .Deindywiduacja może prowadzić do prospołecznego lub antyspołecznego zachowania zależnie od kontekstu, sytuacyjnych wskazówek. Zaobserwowano, np. że badani w stroju ku-klux byli bardziej agresywni aniżeli badani w strojach pielęgniarek.
- Utrata poczucia własnego ,,ja”
Odpowiedzialność przekonanie, że odpowiada się za własne czyny
Ograniczona odpowiedzialność występuje wówczas, gdy robiąc coś nielegalnego, złego itp. W tłumie występuje mniejsze poczucie odpowiedzialności poszczególnych uczestników. Gdy mamy ograniczoną samoświadomość wówczas mniej myślimy o akceptowanych zasadach, a wtedy wzrasta prawdopodobieństwo niezgodnego z nimi działania.
Samoświadomość skupienie uwagi na własnych przekonaniach i wartościach.
Zadanie addytywne to zadanie grupowe, którego wykonanie jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób , np. ogólny okrzyk całej grupy. Zadanie to polega na tym ,że wszyscy członkowie grupy wykonują to samo zadanie, a produktem końcowym jest suma wkładu wszystkich osób. Grupy te tak długo są lepsze od pojedynczych osób, jak długo każdy z członków wnosi odpowiedni wkład pracy. Jednak takie warunki sprzyja powstaniu próżniactwa społecznego.
Zadania koniunktywne to zadania, w których działanie grupy jest uzależnione od najmniej sprawnego członka grupy. Praca każdego członka jest uzależniona od pracy pozostałych osób. Zadanie koniunktywne to zadanie grupowe, którego wynik jest zależny od tego jak dobrze pracuje jej najsłabszy członek, np. jak szybko zespół alpinistów połączonych liną zdobędzie szczyt.
Zadanie dysjunktywne to zadanie grupowe, którego poziom rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy, np. grupa osób wspólnie rozwiązuje trudne zadanie matematyczne. Grupa ta będzie działała efektywnie tylko wtedy, gdy najzdolniejszy członek grupy będzie w stanie przekonać resztę do swoich racji.
Strata ponoszona w toku procesu to każdy aspekt współoddziaływania w grupie który utrudnia rozwiązanie problemu. Strata ta może wystąpić , np. wówczas, gdy najbardziej kompetentny członek w zespole będzie miał niski status w grupie, a zatem nikt nie będzie traktował poważnie jego pomysłów. Strata ponoszona w toku procesu to każdy rodzaj współdziałania w grupie, który utrudnia rozwiązanie problemu. Może być tez tak że najbardziej kompetentny członek grupy nie jest pewny oceny siebie przez innych, i dlatego będzie milczał albo może mieć problemy z przeciwstawieniem się grupie.
Niepowodzenie w dzieleniu się unikatową informacją znaną tylko jednej osobie. Aby grupa mogła sprawnie pracować musi połączyć swe siły tak, że każdy członek będzie się dzielił z resztą grupy swoją wiedzą.
Burza mózgów technika udoskonalenia decyzji grupowych poprzez zachęcanie do swobodnej wymiany poglądów oraz eliminowanie krytycyzmu.
Myślenie grupowe - wiele głów jeden umysł: rodzaj myślenia, w którym bardziej liczy się dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy niż realistyczne uwzględnienie faktów.
Myślenie grupowe wystepuje gdy grupa jest zwarta, oddzielona od poglądów przeciwnych wlasnym opiniom oraz kieruje nią jeden dominujący przywódca.
Polaryzacja grupowa: tendencja grup do podejmowania bardziej skrajnych decyzji niz początkowe inklinacje członków. Chodzi o to że sa podejmowane decyzje o podobnym kierunku jaki wyznaczyły początkowe preferencje jednostki, z tym że jeszcze bardziej skrajne.
Motywacja
Motywacja to proces kierowniczy polegający na wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka. Motywacja to pozytywne zjawisko jest jednym z czynników wpływających na efektywność danej osoby. Motywacja jest narzędziem dzięki którym menagerowie mogą układać stosunki pracy w organizacji. Wcześniejsze poglądy na motywację: Taylor- kierownicy ustalali najsprawniejszy sposób wykonywania powtarzalnych zadań i stosowali system system zachęt płacowych im więcej pracownik pracował- tym więcej zarabiał, Mayo i inni badacze stosunków międzyludzkich nuda i powtarzalność zadań obniża motywację zaś kontakty społeczne i przyczyniają się do powstania i utrzymywania motywacji. Model tradycyjny za uznanie autorytetu kierownika pracownicy otrzymywali wysokie płace. W modelu stosunków współdziałania oczekiwano od pracowników uznania autorytetu kierowników w zamian za specjalne względy .
McGregor teoria X i Y.
Teoria X zakładała, że ludzie z natury nie lubią pracować. Pracownicy uważają pracę za konieczność i starają się jej unikać. Praca ma znaczenie drugorzędne, a kierownicy muszą ich do niej zmuszać.
Teoria Y praca jest czymś naturalnym jak zabawa czy wypoczynek. Według tej teorii ludzie chcą pracować i mogą osiągać z pracy wiele satysfakcji.
Teoria potrzeb zgodnie z nią człowiek ma motywację jeżeli jeszcze nie osiągnął określonego poziomu zaspokojenia w swoim życiu. Zaspokojona potrzeba nie jest czynnikiem motywującym.
Hierarchia potrzeb według Maslowa według Maslowa daną osobę motywuje dążenie do zaspokojenia potrzeby dominującej czyli w danej chwili najbardziej odczuwanej. Dominacja ta zależy od obecnej sytuacji danej osoby i od ostatnich doświadczeń. Pracownikom w pierwszej kolejności potrzeba wynagrodzenia, które pozwoli im na zapewnienie pożywienia i dachu nad głową.
Teoria ERG Clayton Alderfer podzielił potrzeby na 3 kategorie: egzystencjalne, powiązań i rozwoju. Uważał, że kiedy wyższe potrzeby nie są zaspokojone wówczas powracają niższe chociaż były one już kiedyś zaspokojone.
Trzy Potrzeby John W. Atkinson stwierdził ,że u osób cechujących się motywacją występują 3 podstawowe siły napędowe: potrzeba osiągnięć, potrzeba wiedzy i przynależności.
Dwuczynnikowa teoria motywacji F. Herzberg zadowolenie i niezadowolenie z pracy wynika z dwóch odrębnych zbiorów czynników. Czynniki powodujące niezadowolenie (higieniczne) obejmują wynagrodzenia, warunki pracy i politykę pracy, czyli wszystko to co wpływa na środowisko pracy. Czynniki powodujące zadowolenie (motywujące) obejmują: osiągnięcia, uznanie, odpowiedzialność i awanse oraz wiążą się z treścią pracy i nagrodami za efektywność. Praca Herzberga miała duży wpływ na rozwój programów wzbogacania pracy.
Teoria sprawiedliwości ważnym czynnikiem w motywacji jest indywidualna ocena, dokonana przez pracownika , sprawiedliwości czy zasadności otrzymanej przez niego nagrody. Sprawiedliwość można określić jako stosunek nakładów pracy pracownika do uzyskanych przez niego nagród. Według tej teorii motywacja danej jednostki jest skutkiem odczuwania przez nią zadowolenia z tego , co otrzymuje w zamian za poniesiony wysiłek.
Teoria oczekiwań według tej teorii ludzie wybierają określone zachowanie spośród różnych możliwości na podstawie oczekiwań, co mogą uzyskać w wyniku każdego z nich . D. Nadler i E. Lawler opisują 4 założenia na których oparto tę teorię:
Zachowanie jest wyznaczone przez kombinację czynników występujących u danej osoby i w jej środowisku
Ludzie podejmują świadomie swoje decyzje o zachowaniu w organizacji
Ludzie maja odmienne potrzeby, pragnienia i cele
Ludzie dokonują wyboru spośród różnych możliwości zachowań na podstawie oczekiwań, że dane zachowanie doprowadzi do pożądanego wyniku
Założenia te są podstawą modelu oczekiwań :
oczekiwania dotyczące zachowań ludzie spodziewają się pewnych konsekwencji za zachowania
wartość (siła motywacyjna) wynik określonego zadania ma określoną wartość
Przewidywania dotyczące wysiłku i efektywności jeśli dana osoba ma możliwość wyboru to zazwyczaj wybierze taki poziom efektywności, który w jej mniemaniu zapewni największą szansę uzyskania pożądanego przez nią wyniku
Teoria wzmocnienia B. F. Skinner teoria przedstawia w jaki sposób w cyklicznym procesie uczenia się skutki poprzednich zachowań wpływają na postępowanie w przyszłości. Proces ten można przedstawić :
Bodziec Reakcja Skutki reakcja w przyszłości
Według tego poglądu dobrowolne zachowanie danej osoby wobec danej sytuacji lub bodźca prowadzi do określonych skutków. Jeżeli takie skutki są pozytywne to osoba w przyszłości zapewne podobnie zareaguje w przyszłości na podobne sytuacje. Jeżeli skutki są negatywne to będzie skłonna zmienić swoje zachowanie, żeby ich uniknąć.
Modyfikacja zachowań stosuje teorię wzmocnienia do zmiany zachowań ludzkich. Jeżeli kierownik chce zmienić zachowanie pracownika to powinien zmienić skutki tych zachowań, np. Ktoś często spóźnia się do pracy mógłby uzyskać motywację do punktualnego przychodzenia.
Teoria wyznaczania celów skupia uwagę na procesie wyznaczania celów. Człowiek ma motywację do kiedy występuje w sposób prowadzący go do osiągnięcia wyraźnego celu, który został przez niego zaakceptowany i uznany za możliwy do osiągnięcia. Proces wyznaczania celów wg. Ch. Earley i Ch. Shalley:
Ustalenie wzorca do osiągnięcia
Ocena czy da się go osiągnąć
Ocena czy wzorzec jest zgodny z osobistymi celami
Przyjęcie wzorca i wyznaczenie celu oraz zachowanie zmierzające do jego osiągnięcia.
Luka pokoleniowato różnica w zbiorach wartości uznanych przez różne grupy wiekowe