ADHD CZYLI NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHORUCHOWA

--------------------------------------------------------------------------------

Od kilku lat pojęcie to wzbudza powszechne zainteresowanie psychologów i pedagogów pracujących z dziećmi.

Tajemnicze ADHD to skrót od angielskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli "Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi" (często nazywany po prostu "zespołem hiperkinetycznym" lub "zespołem nadpobudliwości psychoruchowej").

Przez równowagę układu nerwowego rozumie się określony stosunek procesu pobudzania i hamowania. Zdaniem Teresy Bednarskiej i Haliny Spionek z nadpobudliwością psychoruchową mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do powstania przewagi procesów pobudzania nad procesami hamowania.

Jeżeli w fazie największego wzrostu mózgu występują jakieś przeszkody, mogą one doprowadzić do zmniejszenia się liczby połączeń nerwowych oraz spowolnić niezbędne biochemiczne procesy dojrzewania. To może zaburzyć dynamikę procesów nerwowych, a tym samym wpłynąć na opóźnienie kształtowania się mowy, pisania, czytania oraz myślenia.

Klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - DSM-IV, określa bardzo szczegółowo jakie muszą być spełnione kryteria aby można było rozpoznać ADHD u dziecka.

ADHD, jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń wieku rozwojowego. Ocenia się, że występuje on u 3-20% dzieci. Cechą charakterystyczną zespołu jest występowanie trwałych wzorców zachowania, utrzymujących się przynajmniej przez 6 miesięcy, a przejawiających się przede wszystkim jako: zaburzenia koncentracji uwagi,nadmierna impulsywność,nadruchliwość.

Nasilenie powyższych objawów jest niewspółmierne do wieku i poziomu rozwoju oraz utrudnia funkcjonowanie dziecka w otoczeniu.

CO MOŻE WZBUDZAĆ NIEPOKÓJ?

--------------------------------------------------------------------------------

Nadpobudliwość ujawnia się wcześnie , między trzecim a piątym rokiem życia , ale pierwsze objawy zaburzenia mogą dać o sobie znać w różnym wieku: zdarza się, że stają się one widoczne dopiero w późnym dzieciństwie lub wręcz w okresie dorastania. Nie wiadomo, dlaczego pojawienie się symptomów jest u tych dzieci (młodzieży ) opóźnione. Twój niepokój może rzeczywiście wzbudzać fakt wystąpienia w tym czasie takich zachowań jak:

Nadmierna ruchliwość (zarówno w zakresie dużej jak i małej motoryki-nie jest w stanie usiedzieć w miejscu, ma często nerwowe ruchy rąk, które są ciągle czymś zajęte, rusza nogami, chrząka, wydaje dziwne dźwięki, )

Brak samokontroli i refleksji na temat własnego zachowania

Trudności z koncentracją uwagi ( słucha nieuważnie, rozprasza się, nie pamięta co miało zrobić, robi wrażenie mało spostrzegawczego)

Impulsywność (działa szybko, bez zastanowienia, akceptuje łatwo cudze pomysły, domaga się natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb, wyrywa się często z odpowiedzią zanim padnie pytani, odpowiada bezmyślnie)

Zaburzone relacje z rówieśnikami (stara się przejmować inicjatywę w zabawie, nie umie przegrywać, często w sposób niezamierzony zadaje krzywdę innym dzieciom, jest krzykliwy, napastliwy, nie umie czekać na swoja kolej.

Trudności z uwewnętrznianiem swoich zachowań i wypowiedzi (nazywają głośno to co robią, co dezorganizuje prace na lekcji.

Brak kontroli emocji, motywacji i stanu pobudzenia ( co utrudnia funkcjonowanie w grupie, a czasem wręcz uniemożliwia realizację celów.

Zadaj sobie dodatkowe pytania zanim uznasz, że problem dotyczy twojego dziecka:

Czy problemy z zachowaniem zdarzają się nagminnie, czy dotyczą tylko specyficznych sytuacji ?

Czy dziecko na niczym nie może się skoncentrować, a może są sytuacje, przedmioty, które przyciągają jego uwagę i angażują na dłużej ?

Czy kłopoty pojawiły się dawno czy dopiero miesiąc temu ?

Czy dziecko, pomimo tego, że skończyło dwa lata nie umie opanować ataków złości , domaga się natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb ?

Czy fakt , że moje dziecko jest ruchliwe dostrzegają inni , którzy informują nas o tym ?

W leczeniu nadpobudliwości psychoruchowej możemy wyróżnić następujące grupy działań:

psychoedukacja

poradnictwo dla rodziców i nauczycieli

modyfikowanie postaw rodzicielskich

psychoterapia indywidualna (praca z dzieckiem) - trening: zabawy, poznawczy, rozwiązywania problemów, kompetencji społecznych, kontrolowania agresji, budowanie poczucia własnej wartości itd.

zmiana metod wychowawczych

pozytywne wzmocnienie - chwalenie dziecka za spokojną, skoncentrowaną pracę, dobre wyniki;

zwracania uwagi na dziecko tylko w sytuacjach, gdy jest niegrzeczne jest nagrodą za jego niegrzeczność - bo być może tylko wtedy rodzice poświęcają mu chwilę uwagi

angażowanie dziecka w drobne prace domowe i życie rodziny

poświęcanie dziecku więcej czasu (wspólne zabawy, gry, aktywny wypoczynek itd)

terapia w grupie rówieśników

terapia rodzin

dostosowanie metod nauczania do możliwości dziecka

częste przerwy w pracy dostosowane do czasu możliwej pełnej koncentracji dziecka (krótka maksymalna koncentracja, częste, ale krótkie przerwy nie angażujące dziecka w inne zajęcia czy zabawy)

posadzenie dziecka z nadpobudliwością w pierwszej ławce, najlepiej ze spokojnym kolegą

uporządkowanie miejsca pracy (puste biurko, nie rozpraszające uwagi otoczenie)

angażowanie dziecka w działania ruchowe, gdy tylko to jest możliwe (zetrzyj tablicę, przynieś kredę, rozdaj zeszyty itd.)

tworzenie specjalnych i indywidualnych programów edukacyjnych

farmakoterapia (stosowanie leków pod kontrolą lekarza) Należy pamiętać, że mimo iż nadpobudliwość jest jednym z najczęstszych, najbardziej stałych oraz trudnych w leczeniu zaburzeń zachowania w wieku dziecięcym, to systematyczna, cierpliwa i kompleksowa terapia ukierunkowana jednocześnie na dziecko i jego otoczenie - rodzinę i szkołę, przynosi zwykle wyraźne efekty.

Jedną z głównych metod likwidowania wszelkiego rodzaju nadpobudliwości jest psychoterapia. Stosowana jest ona głównie w leczeniu zaburzeń zdrowia psychicznego czyli nerwic, psychoz, zaburzeń psychosomatycznych.