Pierwszy okres wychowania dotyczy czasu niemowlęctwa czyli do trzeciego roku życia włącznie. Wychowawcami w tym czasie są rodzice, a zwłaszcza matka, która jest przewidziana do tej roli przez naturę.Podobnie sądził Kant mowiąc o pierwszej fazie wychowania wymagającej pielęgnacji, która polega na żywieniu, utrzymaniu w czystości i ochronie przed niebezpieczeństwami..⁸ Okres drugi to dzieciństwo, czyli czas od 8. Do 12. roku życia.Wtedy przychodzi czas, kiedy też sama natura troszczy się o oświecenie swego ucznia i wtenczas dopiero daje mu ona możliwość korzystania bez niebezpieczeństwa z nauk, których mu udziela⁹ Dziecko zaczyna w tym czasie rozumować. Ważną rzeczą w tym okresie jest zachowanie równowagi między jego pragnieniami, a możliwościami ich zaspokojenia. Wszystkie zabiegi wychowawcze winny być zgodne z naturą dziecka, które ma osiągnąć szczęście i siły fizyczne oraz poczucie zależności od natury. Trzeci okres wychowania to chłopięctwo, przypadające na lata od 12. do 15. roku życia. Powinien to być czas bardziej systematycznego kształcenia umysłu pod dyskretnym kierunkiem wychowawcy, ale bez podręczników. Kant twierdzi, że każdy z nas może metodycznie przemyśleć, czy zamierzone działanie jest dopuszczalne czy nie, zadając pytanie : czy mogę bez sprzeczności chcieć, aby moje postępowanie stało się prawem, wedle którego postępowaliby zawsze wszyscy ? Tylko jeśli mogę tego chcieć, to moje działanie jest dopuszczalne. (…) Wedle Kanta zawsze trzeba najpierw ustalić co jest słuszne, zanim możemy wiedzieć co jest dobre Chłopiec w tym czasie powinien uczyć się samodzielnie sądzić o rzeczach i widzieć własne miejsce w społeczeństwie. Rousseau każe więc swojego wzorcowego wychowanka Emila tak wychowywać, by dzięki własnemu doświadczeniu stał się człowiekiem dojrzałym. Zadaniem zaś, również wzorcowego jego wychowawcy ma być obserwacja wychowanka i ewentualne umożliwienie mu doświadczenia, czyli stawianie go w sytuacji uświadamiającej go o potrzebie nauki.Należy więc nie dopuścić by wychowaniu przyświecał inny cel oprócz umiejętności życia, które oznaczać ma działania, używania wszystkich swoich organów, zmysłów, zdolności. Pisał J.J.Rousseau na ten temat: „Pierwsze wychowanie powinno być zatem czysto negatywne. Polega ono nie na nauczaniu cnoty lub prawdy, lecz na strzeżeniu serca przed występkiem i umysłu przed błędem”.⁰ Rousseau dodaje że nie ma serca w ktorym nie byłoby zalążka cnoty.To jest pierwsza zasada wychowania Rousseau, która oznacza negowanie celów i metod wychowania znanych w tamtym czasie oraz pozwolenie na swobodne rozwijanie natury ludzkiej w dziecku bez jakiejkolwiek interwencji z zewnątrz.Druga zasada stwierdza, że wychowanie winno być progresywne tzn. uwzględniać właściwości rozwojowe dziecka, a szczególnie jego rozwój psychologiczny w miarę wzrastania i rozwoju dziecka. Rousseau nie widział możliwości zorganizowania takiego wychowania we współczesnym do siebie świecie, stąd też był zwolennikiem wychowania domowego prowadzonego przez rodziców bądź starannie dobranych wychowawców. „Dzieciństwo zna właściwe sobie sposoby widzenia, myślenia, czucia; nie ma nic obłędniejszego, niż chcieć je zastąpić sposobami właściwymi ludziom dorosłym „Nie należy nigdy dziecka trzymać na miejscu, kiedy chce chodzić, ani mu kazać chodzić, kiedy chce zostać na miejscu. O ile dusza dzieci nie jest zepsuta z naszej winy, nie pragną one niczego na próżno. Powinny skakać, biegać, krzyczeć, kiedy mają ochotę”..¹ W tym momencie zostaje odkryte dziecko jako dziecko. Genewski filozof określił cel i metodę wychowania, które wynikają z ogólnej istoty człowieka jako tworu natury i historii. Celem wychowania jest wychowanie ogólne, a nie stanowe.