LEKI STOSOWANE W POŁOŻNICTWIE
Ograniczeniem w stosowaniu leków przeciwbólowych podczas porodu jest ich ewentualny niekorzystny wpływ na akcję porodową i na płód. Stwierdzono, że na ogół poród przebiega szybciej wówczas, gdy zmniejszone jest odczuwanie bólu przez kobietę rodzącą. Najbardziej istotny jest wpływ zastosowanego leku przeciwbólowego na dziecko. Porody bezbolesne przebiegają łatwiej, stąd mniejsze niebezpieczeństwo urazów porodowych dla dziecka.
FARMAKOLOGIA BEZBOLESNEGO PORODU
Wszystkie środki stosowane do znieczulenia przechodzą przez łożysko (możliwość niekorzystnego wpływu na płód) i mogą wpływać na czynność skurczową macicy (wydłużenie II okresu porodu w znieczuleniu nadoponowym).
1 grupa: ANALGETYKI – leki zmniejszające wrażliwość okolicy czuciowej kory mózgu w dawkach nie ograniczających świadomości /najczęściej stosowana PETYDYNA i.v./.
2 grupa: ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE OGÓLNIE - środki łagodzące bóle porodowe, zwykle w dawkach wywołujących pierwsze stadium znieczulenia ogólnego / najczęściej KETAMINA, PODTLENEK AZOTU, TIOPENTAL/.
w przygotowaniu rodzącej do porodu - środki uspokajające – pochodne benzodiazepiny, hydroxyzyna.
3 grupa: ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO - stosowane w blokadach / nerwu sromowego lub okołoszyjkowych / oraz w znieczuleniu zewnątrzoponowym / najczęściej LIDOKAINA i BUPIWAKAINA/.
LEKI KURCZĄCE MACICĘ -LEKI TOKOTONICZNE
* stosuje się:
1/ w celu sprowokowania porodu /ciąża przenoszona/
2/ w czasie porodu przy zbyt słabej akcji porodowej
3/ w niedostatecznym obkurczaniu się macicy po porodzie /atonia poporodowa macicy/
4/ w krwotokach z macicy
5/ w celu wywołania poronienia.
Z punktu widzenia zastosowania wyróżniamy:
1/ leki wzmacniające skurcze macicy ciężarnej i wzmagające akcję porodową /OKSYTOCYNA, PROSTAGLANDYNY/
2/ leki kurczące macicę i zwiększające napięcie mięśni gładkich /ALKALOIDY SPORYSZU/.
W I i II okresie porodu można stosować tylko leki pierwszej grupy.
PROSTAGLANDYNY
Niektóre z prostaglandyn /PGE2 i PGF2alfa/ powodują skurcz mięśnia macicy bez względu na stan hormonalny ustroju /niezależnie od działania oksytocyny/.
Ponadto PGF2alfa uczula mięsień macicy na oksytocynę.
ZASTOSOWANIE PROSTAGLANDYN:
-prowokowanie porodu
-wzmaganie słabej akcji porodowej
-głównie w celu wywołania poronienia w przypadku śmierci płodu w macicy, stanach przedrzucawkowych, przerwaniu błon płodowych.
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
1/ nudności, biegunka
2/ podrażnienie w miejscu podania
3/ ból i zawroty głowy.
PRZECIWWSKAZANIA:
-stany zapalne w obrębie miednicy małej
-choroby serca, wątroby i nerek
-jaskra
-nieprawidłowe położenie płodu
-niestosunek porodowy
PROSTAGLANDYNY STOSOWANE W POŁOŻNICTWIE
prostaglandyna F2alfa /DINOPROST/
prostaglandyna E2 /DINOPROSTON/.
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ Enzaprost F – dinoprost, amp. 0,005 g/1ml
dożylnie we wlewie z szybkością 2,5 ug/min maksymalnie do 20 ug/min/
2/ Prepidil /Prostin E2/ - dinoproston, żel 0,5 mg/3g, 0,001g/3g, stosuje się do kanału szyjkowego
0,5 mg jednorazowo.
OKSYTOCYNA
Jest hormonem tylnego płata przysadki, działajacym wybiórczo na mięsień macicy /zwiększa jego napięcie – głównie trzonu/ w czasie porodu. W małych dawkach zwiększa częstość i siłę skurczów macicy. Macica nieciężarna nie jest wrażliwa na oksytocynę. Kurczy komórki mięśniowo-nabłonkowe gruczołów mlecznych powodując wytrysk mleka.
ZASTOSOWANIE:
1/ słaba akcja porodowa
2/ krwawienia poporodowe – krwotoki z atonicznej macicy
3/ poronienia niezupełne
4/ ułatwienie wytrysku pokarmu u kobiet mających problem z karmieniem.
DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE
-w dużych dawkach powoduje skurcz toniczny macicy
-u kobiety ciężarnej może spowodować pęknięcie macicy i przerwanie krążenia łożyskowego
PRZECIWWSKAZANIA
-Oksytocyny nie wolno podawać:
1/ przed ustaleniem się główki płodu i przed całkowitym rozwarciem szyjki macicy
2/ w położeniu poprzecznym
3/ w niestosunku porodowym
4/ w przedwczesnym odklejeniu łożyska
5/ w tonicznych skurczach macicy.
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ OXYTOCIN /Syntocinon/ - syntetyczna oksytocyna, amp. 2 j.m./2ml, 5 j.m./1ml, 5 j.m./0,5 ml oraz 2 j.m./1 ml; stosuje się w celu wywołania porodu i.m. 0,5-2 j.m. oraz we wlewie kroplowym i.v. 1 j.m. 1 100 ml 5% glukozy z szybkością 2-8 kropli/min.
2/ SANDOPART – demoksytocyna /syntetyczna pochodna oksytocyny/, tabletki podjęzykowe 0,05g, podjęzykowo w indukcji porodu 1 tabl.co 30 minut, w ułatwieniu laktacji ½-1 tabl.na 5 minut przed karmieniem piersią.
ALKALOIDY SPORYSZU
stosowane w położnictwie alkaloidy drobnocząsteczkowe /ERGOMETRYNA i in./ pochodna ergometryny – etyloergometryna może być wyjątkowo stosowana w małych dawkach w celu wzmożenia akcji porodowej w II okresie.
LEKI HAMUJĄCE SKURCZE MACICY - LEKI TOKOLITYCZNE
Stosowane w:
- w zagrażającym poronieniu
-w porodzie niewczesnym i przedwczesnym
-w bolesnym miesiączkowaniu
3 grupy leków tokolitycznych
1/ Hormony
2/ Leki beta-adrenomimetyczne
3/ Konkurencyjni antagoniści receptorów dla oksytocyny.
HORMONY
Jedynie GESTAGENY wywierają klinicznie istotne zwiotczenie mięśnia macicy i zahamowanie jej skurczów, lecz ich skuteczność zmniejsza się w czasie ciąży.
Dlatego naturalny progesteron /LUTEINA/ jest stosowany dopochwowo do 34 hbd.
LEKI BETA-ADRENOMIMETYCZNE
wywołują zwiotczenie mięśni gładkich oskrzeli, naczyń krwionośnych i macicy
W położnictwie stosuje się beta2-adrenomimetyki /względnie wybiórcze działanie na mięsień macicy w dawkach nie powodujących zaburzeń krążenia u matki i płodu/.
FENOTEROL i SALBUTAMOL – jedyne skutecznie działające leki stosowane klinicznie.
Początkowo stosuje się je we wlewie dożylnym, a następnie doustnie.
FENOTEROL
-środek o wybiórczym działaniu pobudzającym receptory beta2 zwłaszcza w macicy i drzewie oskrzelowym.
Pobudzając receptory beta2 w macicy powoduje zmniejszenie jej napięcia i zahamowanie jej skurczów. Po podaniu i.v. działanie tokolityczne zaczyna się po kilku minutach, a po podaniu p.o. po ok.30 minutach i utrzymuje się 3-4 godziny.
ZASTOSOWANIE FENOTEROLU
- jako lek tokolityczny po 23 hbd:
a/w przedwczesnym porodzie zagrażającym
b/w niewydolności szyjki macicy
c/w przygotowaniu do zabiegów położniczych
d/w zaburzeniach dynamiki skurczów porodowych
w celu farmakologicznego zahamowania czynności skurczowej macicy i doprowadzeniu do dojrzałości płodu
DZAŁANIE NIEPOŻĄDANE
-niepokój
-drżenie
-kołatanie serca
-zawroty głowy
-nadmierne pocenie
-spadki ciśnienia tętniczego
-dodatkowe skurcze komorowe
-ból w klatce piersiowej
-hiperglikemia
PRZECIWWSKAZANIA
-tyreotoksykoza
-niewyrównana cukrzyca
-ciężkie choroby nerek i wątroby
-nadciśnienie płucne
-choroby układu krążenia
-hipokaliemia
-EPH-gestoza
-krwawienia z łożyska przodującego
-przedwczesne odklejanie się łożyska
-zakażenia układu rodnego.
Podobnie do fenoterolu działa ,rzadziej stosowany, salbutamol.
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ Fenoterol – fenoterol, tabl.0.005 g, amp. 0,5 mg/10ml, p.o. 1 tabl. co 3-6h, i.v. we wlewie kroplowym 0,5-3,0 ug/min.
2/ Salbutamol WZF – salbutamol , amp. 0,5 mg/1 ml, we wlewie kroplowym 10-20 ug/min.
ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW DLA OKSYTOCYNY
*ATOSIBAN konkurencyjny antagonista receptorów dla ludzkiej oksytocyny działa szybko już w 10 minut o podaniu i.v. zmniejsza ilość skurczów i napięcie mięśni macicy, działa ok.. 12 godzin.
- przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.
ZASTOSOWANIE
Jako lek tokolityczny, powoduje relaksację mięśni macicy /zmniejszenie ilości i siły skurczów/ Stosowany w celu zahamowania przedwczesnej czynności porodowej u ciężarnych
DZIAŁANIE NIEPOŻADANE
- nudności i wymioty
-bóle i zawroty głowy
-spadek ciśnienia tętniczego krwi
-tachykardia
-zaburzenia snu
-alergia i nadwrażliwość
PRZECIWWSKAZANIA
-ciąża poniżej 24 hbd i powyżej 32 hbd
-zatrucie ciążowe i obumarcie płodu
-zakażenie wewnątrzmaciczne
-odklejenie się łożyska
-uczulenie lub nadwrażliwość na lek.
PREPARATY:
ATOSIBAN – atosiban, fiolki 0,9ml /7,5mg/ml/ oraz 5ml, zawiesina zawiera 37,5mg atosibanu /koncentrat do przygotowania roztworu do wlewu/.
Dawkowanie: trójfazowe; dawka początkowa 6,75mg przez 1 min.i.v./bolus/, następnie wlew ciągy 300 ug przez 3 h /dawka nasycająca/, dalej dawka podtrzymująca 100 ug/min. do 48h. Całkowita dawka leku nie powinna przekroczyć 330 ug.
LEKI STOSOWANE W KRWOTOKACH Z MACICY
PRZYCZYNY:
-najczęściej jako krwotoki poporodowe /niedostateczne obkurczenie się mięśnia macicy/
-łożysko przodujące
-przedłużająca się miesiączka
-nowotwory macicy
LECZENIE
-przyczynowe i ew. operacyjne
-podanie leków kurczących mięsień macicy
-leki zwiększające krzepliwość krwi
-przetaczanie krwi i płynów krwiozastępczych.
LEKI KURCZĄCE MACICĘ
1/ gł. alkaloidy sporyszu:
- metyloergometryna
- ergometryna
2/ rzadziej oksytocyna, wazopresyna, prostaglandyny.
LEKI WZMAGAJĄCE KRZEPLIWOŚĆ
-wit.K
-sole wapnia
-preparaty zawierające tromboplastynę i rekombinowany czynnik VIIa.
LEKI STOSOWANE W RZUCAWCE PORODOWEJ I W STANACH PRZEDRZUCAWKOWYCH
Rzucawka jest zespołem chorobowym występującym w drugiej połowie ciąży, podczas porodu lub bezpośrednio do porodzie.
Objawy:
-Upośledzenie czynności wydzielniczej nerek /bezmocz lub skąpomocz/.
-Podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi /nadciśnienie/
-Obrzęki kończyn i twarzy
-Napady drgawek z utratą przytomności.
RZUCAWKA - ciężka choroba, często doprowadzająca do śmierci ciężarnej i płodu.
LECZENIE ZACHOWAWCZE
- prawie wyłącznie leczenie objawowe
-zwiększenie wydzielania moczu
-obniżenie RR
-zahamowanie nadmiernej pobudliwości układu nerwowego
LECZENIE STANU PRZEDRZUCAWKOWEGO
-podanie siarczanu magnezu i.v.
-gdy brak efektu silny lek hipotensyjny np.metyldopa, labetalol, nifedyfina, pochodne hydrazynoftalazyny, diazoksyd.
LECZENIE RZUCAWKI PORODOWEJ
-zwalczanie drgawek iv. siarczan magnezowy, diazepam, nepresol, diazoksyd
-zapobieganie obrzękowi mózgu – leki moczopędne /najlepiej furosemid i mannitol/ i glukokortykosteroidy /deksametazon i.v./
-przy braku poprawy, po obniżeniu RR, rozważenie cięcia cesarskiego i zakończenie ciąży.
ŚRODKI ODKAŻAJĄCE STOSOWANE W POŁOŻNICTWIE
LEKI STOSOWANE DO ODKAŻANIA POCHWY:
1/ Chlorowodorek benzydaminy 0,05-0,1%, działa również p/bólowo, p/zapalnie, znieczulająco miejscowo.
2/ Woda utleniona 1-3%, działa odwadniająco, stosowana również do odkażania ran /pęknięcie krocza/.
3/ Preparaty jodu 2-10% - do odkażania skóry i tkanek
4/ Rivanol 0,02-0,1%, stosowany do odkażania ran /pęknięcie krocza/.
PODSUMOWANIE
1/ Można złagodzić bóle porodowe analgetykiem lub środkiem znieczulającym. Preferowane jest znieczulenie nadoponowe.
2/ W krwotokach z macicy stosuje się gł. leki wywołujące toniczny skurcz mięśni macicy – alkaloidy sporyszu, oksytocynę, wazopresynę i prostaglandyny.
3/ W rzucawce porodowej jedynym radykalnym środkiem jest zakończenie ciąży lub ukończenie porodu. Jako środek zastępczy stosuje się leki hipotensyjne, moczopędne i przeciwdrgawkowe /np. siarczan magnezowy/.
4/ Jedynymi skutecznymi lekami tokolitycznymi są beta-adrenomimetyki,/fenoterol, salbutamol i inhibitory receptora dla oksytocyny/.
5/ W celu wzmożenia słabej akcji porodowej stosuje się przede wszystkim oksytocynę i prostaglandyny, natomiast alkaloidy sporyszu mogą być stosowane w III okresie porodu.
HORMONY PŁCIOWE ŻEŃSKIE
ESTROGENY
DZIAŁANIE
Są to hormony o budowie sterydowej wytwarzane głównie przez otoczkę pęcherzyka Graafa i przez ciałko żółte. W czasie ciąży estrogeny są wytwarzane także przez łożysko. W niewielkiej ilości powstają także w korze nadnerczy.
Głównymi naturalnymi estrogenami są:
-estradiol
-estron
-estriol.
Najbardziej biologicznie aktywny – estradiol.
Wiązanie estrowe z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi wzmaga jego działanie.
Syntetyczne pochodne estradiolu:
-etynyloestradiol
-mestranol
Właściwości estrogenów mają pochodne stylbenu /stylbestrol, dienestrol, fostrolin/.
DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE ESTROGENÓW
1/ u mężczyzn zanik cech płciowych męskich i feminizację
2/ przebarwienia skóry
3/ u kobiet – krwawienia międzymiesiączkowe, otyłość, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia sercowo-naczyniowe, powikłania zakrzepowo-zatorowe, zaburzenia czynności wątroby, hiperlipidemia, niedokrwistość, zaburzenia widzenia, stany depresyjne.
ZASTOSOWANIE ESTROGENÓW
1/ zaburzenia miesiączkowania – w 1-szej fazie cyklu dawki względnie małe
2/ niektóre postacie nawykowego poronienia
3/ w celu zahamowania laktacji – w bólach sutka u kobiet nie karmiących po porodzie
4/ zaburzenia klimakteryczne lub po kastracji – dawki względnie duże, stopniowo malejące.
5/ w preparatach antykoncepcyjnych razem z gestagenami.
PRZECIWWSKAZANIA
1/ zakrzepowe zapalenie żył
2/ zespoły zakrzepowo-zatorowe również przebyte/
3/ ciąża
4/ żółtaczka cholestatyczna
5/ nowotwory i niewydolność wątroby
6/ niejasnego pochodzenia krwawienia z dróg rodnych
7/ nowotwory narządu rodnego.
PREPARATY I DAWKOWANIE
-Oestradiolum benzoicum – ester benzylowy estradiolu,amp. 0,005 g/2ml, i.m.,1 amp. co 2 dni
-Estradiol depot /Progynova 21/ - walerian estradiolu, draż.0,002g, p.o., najczęściej 0,001-0,002g przez 21 dni z 7-dniową przerwą.
-Etraderm TTS 25, -50, -100/Systen 50/ - estradiol plastry, miejscowo 2x w tygodniu w HTZ
-Estrofem,- mite – mikronizowany estradiol , tabl.0,001g, p.o. 1x1 tabl.
-Ortho-Gynest, -Depot /Oekolp, Ovestin/ - estriol, tabl.0,002g, krem 0,015g/15g oraz globulki 0,5mg, p.o. w zaburzeniach związanych z menopauzą 1 tabl.dziennie lub co 2 dni lub dopochwowo.
-Dienestrolum – dienestrol, syntetyczny związek niesteroidowy o działaniu estrogennym, tabl.0,001 i 0,005g, p.o. najczęściej 1-2 tabl.dziennie
-Climara /Dermestril 25,-50,-100, Estraderm MX50,-100, Estroplast 40,-80, Fem7, Osclim 25,-50/ - preparaty estradiolu
-Calidiol -17-beta-estradiol, aerozol 150 ug, donosowo w HTZ, najczęściej 300 ug/dobę.
ANTYESTROGENY
DZIAŁANIE
są to związki hamujące działanie estrogenów przez blokowanie receptorów estrogenowych w tkankach.
TAMOKSYFEN i KLOMIFEN
ZASTOSOWANIE
-leczenie niepłodności na tle braku owulacji i oligospermii
-rak sutka
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
-Nieregularne miesiączki
-Krwawienia z narządu rodnego
-Nudności i wymioty
-Uderzenia gorąca.
PRZECIWWSKAZANIA
- choroby wątroby
- krwawienia z dróg rodnych
-torbiele i nowotwory jajnika
-ciąża
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ Nolvadex, -D /Tamofen, Tamoxifen-Hexal 10,-20,-30,-40/ - tamoksyfen, tabl.0,01, 0,02, 0,03, 0,04g, p.o.0,02-0,04g w dawce 1-razowej lub podzielonej
2/ Clostilbegyt – klomifen, tabl.0,05g, p.o.0,05-0,1g/dobę
3/ Evista – raloksyfen, tabl.0,06g, p.o.0,06g/dobę
GESTAGENY /progestyny/
- związki o biologicznym działaniu progesteronu – hormonu wytwarzanego przez ciałko żółte i przez łożysko. Progesteron zwany hormonem ciążowym. Powoduje silny rozrost błony śluzowej macicy i wzmożenie jej wydzielania. Hamuje skurcze macicy, krwawienia maciczne i jajeczkowanie. Ułatwia utrzymanie się w macicy zapłodnionego jaja. Pobudza gruczoł sutkowy. W bardzo dużych dawkach znosi działanie estrogenów
ZASTOSOWANIE
1/ niektóre postacie bezpłodności kobiecej
2/ nawykowe poronienia – łącznie z estrogenami
3/ zaburzenia miesiączkowania – nadmierne krwawienia miesiączkowe, bolesne miesiączkowanie, zespół napięcia przedmiesiączkowego
4/ krwotoki maciczne wywołane niedostatecznym rozwojem ciałka żółtego
5/ endometrioza
6/ zatrzymanie poporodowej laktacji
7/ jako składniki większości preparatów antykoncepcyjnych
DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE
-Zaburzenia miesiączkowania
-Uszkodzenie wątroby
-Podwyższenie RR krwi
-Choroby zakrzepowo-zatorowe
PRZECIWWSKAZANIA
-Choroby wątroby
-Choroba zakrzepowo-zatorowa
-Ciąża
-Rak sutka
-Krwawienia z dróg rodnych o niewyjaśnionej etiologii.
GESTAGENY
-progesteron
-hydroksyprogesteron
-etysteron
-noretysteron
-medroksyprogesteron
-dydrogesteron
-linestrenol
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ Progesteronum – progesteron, tabl.podjęzykowe 0,05g, amp. 0,01g/1ml i 0,025g/1ml, s.l.0,025-0,05g/dobę oraz i.m.0,005-0,05g/dobę
2/ Kaprogest – hydroksyprogesteron, amp.0,125g/1ml, 0,25g/1ml, 0,25g/2ml, 0,5g/2ml, i.m.0,125-0,5g raz w tygodniu
3/ Ethisteron – etysteron, tabl.podjęzykowe 0,025g, s.l. 1-3 tabl.dziennie jednorazowo lub w dawce podzielonej
4/ Norethisteron /Primolut Nor/ - noretysteron, tabl.0,005g, p.o. co 12h 1 tabl.
5/ Depo-Provera /Provera, gestomikron/ - medroksyprogesteron, tabl.0,005, 0,01, 0,1, 0,25, 0,5g, amp. 0,15g/3ml, 0,5g/2,5ml, 0,5g/3,3ml, 1,0g/5ml, 1,0g/6,7ml:
p.o. 0,05-1,5g/dobę, i.m. 0,5-1,0g dziennie lub co 2-gi dzień.
6/ Duphaston – dydrogesteron, tabl. 0,01g, p.o.0,005-0,01g/dobę
7/ Orgametril – linesterol, tabl. 0,005g, p.o.0,01g/dobę
8/ Livial – tiolon, tabl. 0,0025g, p.o. 1 tabl. Dziennie.
DOUSTNE PREPARATY ANTYKONCEPCYJNE
DZIAŁANIE:
wielokierunkowe, zapobiegając zapłodnieniu komórki jajowej
1/ hamują uwalnianie GhRH z podwzgórza i LH-FSH z przysadki, przez dochodzi do zahamowania owulacji
2/ powodują zmiany w śluzie szyjkowym, który staje się gęsty i lepki, utrudniając przechodzenie plemników
3/ wywołują zmiany w łonie śluzowej macicy utrudniając zagnieżdżenie się komórki jajowej
4/ powodują zmiany w czynności skurczowej macicy i jajowodów, upośledzając transport komórki jajowej
DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE
1/ zakrzepy i zatory
2/ zastoinowe uszkodzenie wątroby
3/ zaburzenia miesiączkowania
4/ zaburzenia emocjonalne
5/ zmiany nastroju
6/ bóle głowy
7/ nadciśnienie tętnicze
8/ zaburzenia oczne
PRZECIWWSKAZANIA
-Znaczne upośledzenie funkcji wątroby
-Zakrzepowe zapalenie żył
-Zespoły zakrzepowo-zatorowe /również przebyte/
-Rak sutka /również przy podejrzeniu/
-Inna estrogenozależna choroba nowotworowa
-Ciąża
-Krwawienia z narządu rodnego o niewyjaśnionej etiologii
-Choroby naczyń krwionośnych mózgu
SKŁAD I RODZAJE
Większość preparatów antykoncepcyjnych zawiera estrogen i gestagen.
Kilka typów doustnych preparatów antykoncepcyjnych:
1/ Preparaty sekwencyjne – obecnie rzadko stosowane ze względu na możliwość wystąpienia nowotworów macicy, zawierają estrogen i gestagen. Zostały zastąpione przez dwu- i trójfazowe preparaty sekwencyjne zawierające stałą ilość estrogenu i zmieniającą się zawartość gestagenu /jak w cyklu miesięcznym/.
2/ Preparaty kombinowane /jednofazowe/ -najczęściej stosowane, zawierają estrogen i gestagen w stałych dawkach.
3/ Preparaty jednoskładnikowe, np. ”pigułka dnia następnego” zażywana do 72h po stosunku, zawiera gestagen.
PREPARATY I DAWKOWANIE
1/ Preparaty kombinowane /jednofazowe/
-Cilest – norgestimat /gestagen 3 gneracji/ 0,25mg + etynyloestradiol 0,035mg, tabl.
-Diane-35 –octan cyproteronu /ma działanie antyandrogenne/ 0,002g + etynyloestradiol 0,035mg, drażetki
-Femoden /Minulet, Harmonet, Logest/ - gestoden/gestagen 3 generacji/ 0,075mg + etynyloestradiol 0,03mg, drażetki
-Gravistat-125 /Microgynon 21, Minisiston, Rigevidon, Stediril 30/ lewonorgestrel 0,125 /0,15/ mg + etynyloestradiol 0,05 /0,03/ mg, drażetki
-Marvelon /Noynette, Regulon/ -dezogestrel /gestagen 3 generacji/ 0,1mg + etynyloestradiol 0,03mg, tabl.
-Mercilon –dezogestrel /0,15mg/ + etynyloestradiol/0,02mg/, tabl.
2/ Preparaty dwufazowe /sekwencyjne/
-Anteovin – lewonorgestrel 0,125mg + etynyloestradiol 0,05mg, tabl.
3/ Preparaty trójfazowe /sekwencyjne/
-Tri-Minulet – noretisteron 0,5/0,75/1,0mg + etynyloetradiol 0,035mg, tabl.
-Tri-Regol /Triquilar, Trisiston/ - lewonoegestrel
0,05/0,075,0,125mg + etynyloestradiol 0,03/0,04mg, tabl.
-Klimonorm – opak. 9 tabl.żółtych /walerian estradiolu/ + 12 tabl.brązowych /walerian estradiolu + lewonorgestrel/, stosuje się jako HTZ oraz jako profilaktykę osteoporozy
4/ Preparaty jednoskładnikowe
-Postinor – lewonorgestrel, tabl.0,75mg, stosuje się p.o. do 72h po stosunku, nie więcej niż 4 tabl. w miesiącu
Doustne preparaty antykoncepcyjne kombinowane i sekwencyjne stosuje się od 5 dnia cyklu miesięcznego przez 21 dni po czym następuje 7 dni przerwy.
Dodatkowo w preparatach dwu- trójfazowych poszczególne tabletki przyjmowane w różnych okresach cyklu różnią się kolorami, co ułatwia ich przyjmowanie.
Istnieją również podskórne antykoncepcyjne implanty lewonorgestrelu, które można utrzymywać do 5 lat /hamują owulację i powodują zmiany w śluzie szyjkowym/.