Farmakologia:2.03.2012
Leki przeciwgrzybiczne.
Przyczyny grzybucy :
Spadek odporności
-radioterapia
Przeszczepy (leczenie immunosupresyjne)
Jawne lub niejawne zespoły HIV
Terapia cytostatykami
Terapia antybiotykami o szerokim spektrum(np.cefalosporyny II generacji ,tetracykliny,sulfonamidy)
Grzybice
Powierzchowne:
-błon sluzowych
-skóry gładkiej
-skóry owłosionej
-grzybice paznokci
Głębokie (układowe ,narzadowe)
-jednoukładowe
-wieloukładowe
-uogólnione
Grzybica inwazyjna-zajecie narzadów wewnętrznych
-przewód pokarmowy
-płuca
-watroba
-sledziona
-Zatoki oboczne nosa
-gałki oczne
-mózg
Chorzy o szczególnie dużym narażeniu grzybica inwazyjna
-przeszczepianie komórek krwiotwórczych
-przeszczepianie narzadów
-duże zabiegi chirurgiczne (zwłaszcza w obrębie jamy brzusznej)
-chorzy AIDS
-wcześniactwo-niska masa urodzeniowa
-wady wrodzone
-kaniulacja naczyn
Hospitalizacja na OIT
-kaniulacja naczyń
-intubacja dotchawicza
-mechaniczna wentylacja
-odzywainie pozajelitowe
Zakażenia grzybicze
U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym SA wywołane przez grzyby bezwzględnie patogenne należące do rodzajów
-Histoplasma
-Blastomyces
-Coccidioides
Zarażenia grzybicze u osób hospitalizowanych (uszkodzony ukl. odpornościowy)
Są wywołane przez grzyby oportunistyczne a wiec nie wywołujące grzybice u osób z prawidłowo funkcjonującym ukł immunologicznym
Pacjenci z nowotworem ukł krwiotwórczego
Zarazani grzybami pleśniowymi :
-Fusarium
-Scedosporium
-Zygomycetes(szczególna wysoka śmiertelność tylko 13-21% pacjentów przeżyuwa 90 dni po rozpoznaniu)
-Rhizopus
-Mucor
Zakażenia wywołane przez grzyby drożdżakowi z rodzaju Candida
-najczesniej endogenne
-rzadziej egzogenne(zwykle SA to zakażenia szpitalne : personel,zanieczyszczone srodki dezynfekcyjne ) materiał opatrunkowy,narzędzia ,aparaturana Sali operacyjnej)
Mechanizmy obronne w zakażeniach grzybiczych
-fizjologiczna flora bakteryjna i integralność błon sluzowych i skóry
-Sprawna reaktywność typu komórkowego ,związana z aktywnościa limfocytów T chroni przed nadmierna kolonizacja i rozwoju zakażeń
-Neutrofile i inne komórki fagocytowe (np. monocyty osiadłe komórki dendrytyczne)chronia tkanki głębokie przed inwazja i zakażeniami krwiopochodnymi
Miejsce uchwytu niektórych leków przeciwgrzybicznych
-Błona komórkowa (Polieny ,Azole)
-ściana komórkowa (Inhibitory syntezy glikanu -echinokandyny)
Antybiotyki przeciwgrzybiczne
Amfoteryczna B (Fungizon)
-lek z wyboru w grzybicach układowych ,głębokich tj: histoplazma, aspergiloza,kryptokokowi zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych , grzybicze zapalenie wsierdzia , płuc , otrzewnej,
-skladnik terapii skojarzonej w drożdżycy klasycznej np. : Candida- z amfoterycybna B ,VZV-(wirus ospy wietrznej-półpaśca )
Drogą podpajenczynówkową , dożylnie
Amfoteryczna B
Działania nieporzadane:
-uszkodzenie nerek ,bóle głowy
-zapalenie zakrzepowe żył w miejscu injekcji
-hipokeliemia ,hipomagnezemia
-leukopenia,trombocytopenia
-goraczka , dreszcze , sztywność mięśni - występują bezpośrednio po podaniu leku (można zapowiedz stosując premedykacje paracetamolem)
Natamycyna
-zewnetrznie w drożdżycy błon sluzowych (jamy ustnej , spojówki,pochwy,odbytu)
-zakażenia rzęsistkiem pochwowym
-skutki uboczne - rzadko (miejscowe zakazenie )
Nystatyna
-Kandydoza śluzówki j. ustnej, gardła i przewodu pokarmowego
-profilaktyka w czasie antybiotykoterapii
-Histoplasma, Blastomyces,u pacjentów z HIV
- hospicjach chophyton
-wykorzystywana na OIOM
Drażetki , dopochwowo
Gryzeofulwina
-zakażenia powierzchowne skóry i e podaje się doustnie
-po przeniknieciu do skory właściwej -do warstwy ziarnistej -hamuje wzrost grzyba paznokci ,a
-przyjmowac w czasie posiłku , najlepiej tluszczowego , gdyz nalpeiej się wchlania (jeden z nielicznych podawanych nie na czczo )
Pochodne imidazolu(azole)
*hamuja zalezny od CYP450 3A enzym C14 alfa-demetylaze
powodujac:
-zmniejszenie zawartości ergosterolu
-nagromadzenie toksycznych steroli
-zmniejszenie blony cytoplazmatu profilaktyka zakażeń grzybiczych iycznej
Clotrimazol-żel ,krem , masć ,aerozol, zasypka do stosowania na skórę lub śluzówki (tylko zewnętrznie )
Ketokonazol-szampon przeciwłipierzowy (Nizoral)krem, tabletki -może powodowac ginekomastie i utrate potencji ze względu na blokowanie syntezy steroidów nadnerczowych (testosteronu)
Mikonazol (Daktarin)_-żel tabletki w grzybicach skóry , paznokci przełyku pochwy i sromu
Flukonazol (Diflukan)-doustnie lub dożylnie -ukladowe rozsianie zakazenia candida,kandydoza przelyku chorych z AIDS, profilaktyka zakażen grzybiczych u chorych z neuropatia np. po przeszczepie szpiku
Działania niepożądane : - wysypki ,zaburzenia gastryczne , zespół Stevens-Johnsona, przejściowy wzrost transaminaz i fosfatazy zasadowej
- aspergiloza i dermatofity
Ierakonazol (Orungal)
Kaspofungina
-pierwszy lek nowej klasy ,inhibitorów syntezy glikanu , zwanych również echinokandynami
-kaspofungina wybiorczo hamuje synteze glikanu , uszkadzając w ten sposób integralność sciany komorkowej
-wskazania :
Kandyzoza u dorosłych
Aspergiloza ale tylko przypadki oporne na amfoteryczne i intrakonazol
Dzialania nieporzadane :
Zapalenie zakrzepowe zyl
Uderzenia goraca i zaczerwienienie twarzy
Tachykardia
Duszność , bol glowy
Bol żołądka + biegunka hemoglobiny
Hipikaliemia
Zmiany w obrazie krwi : eozynofilia , spadek
Warikonazol
-grzybobójczy w leczeniu zakażę grzybami z rodzaju Aspergillus i In. Plesnowymi
-silne dzialaniue w stosunku do gat. Candida
-skuteczny w walcew z opornymi szczepami z rodzaju Fusarium i Scedosporum
-znacznie lepiej tolerowany niż amfoteryczna
Dzialania uboczne :
-zmieniona percepcja wzrokowa
- nieostre widzenie
- zaburzenia postrzegania kolorów
-swiatłowstret
-wysypki mierne lub umiarkowane nasilone
Podwyższone wskaźniki funkcji wątroby
Posakonazol nowy lek o szerokim zakresie aktywności wobec :
Candida
-spergillus
-Cryptococcus i rzadko izolowane szczepy z rodzaju :
*Fusarium
*Mucom
Charakteryzuje się mala toksycznością nawet po stosowaniu przez wiele miesięcy
Flucytozyna
-skuteczna w leczeniu ostrej rozsianej kandydozy tylko w skojarzeniu z innymi lekami -amfoterycyna b lub flukonazolem
- dobrze penetruje do CUN oraz tkanek oka
- w monoterapii flucytozyna szybko dochodzi do selekcji szczepów opornych
-dawkowanie 50-150 mg\kg\ dobe w 4 dawkach podzielonych przez 4-6 tygodni
W kryptokokozie -przez 12 tygodni