2.Franciszek Karpiński jako autor elegii porozbiorowej, teoretyk i poeta sentymentalizmu oraz preromantyk
Karpińskiego uważa się go za tego, który pierwszy jasno i wyraźnie sformułował podstawy sentymentalizmu w polskiej poezji. Stwierdził mianowicie, że ważniejszym zmysłem odkrywania prawdy w świecie jest nie rozum, ale serce. Wraz z tak pojętym zmysłem poznania, najważniejszą dla poety miała stać się sfera wrażeń, emocji, piękna płynącego z odkrywania natury. Poezja powinna czerpać z folkloru wiejskiego, jako najbliższego prawdzie, gdyż nie skażonego jeszcze przez cywilizację, bez niezrozumiałych często zabiegów stylistycznych. W wierszu Do Justyny. Tęskność na wiosnę doskonale widać jak ważną dla sentymentalistów stałą się sfera ducha, ważna również dla twórców kolejnej epoki literackiej- romantyzmu. Preromantyzm wyrastał z sentymentalizmu, przejawiał się w zainteresowaniu twórczością ludową oraz historycznie traktowaną tradycją narodową. Karpiński w wielu utworach jak np. Laura i Filon odwoływał się do ludowości i także do spraw patriotycznych także niezaprzeczalnie należy on do nurtu preromantyków. Ponadto tworzył również: Elegie i wiersze patriotyczne, napisał wysoko cenioną autobiografię, na swoim koncie ma również utwory dramatyczne. Poza tym był tłumaczem oraz teoretykiem literatury (O wymowie w prozie albo wierszu (1782) jest zbiorem założeń jednego z oświeceniowych prądów - sentymentalizmu)W swoich elegiach wyrażał żale na temat sytuacji Polski po trzecim rozbiorze. Koronnym przykładem twórczości elegijnej Karpińskiego są Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta, ostatniego polskiego króla z domu Jagiellonów - elegia utrzymana w nurcie preromantycznym, przykład liryki patriotycznej porozbiorowej. Poeta nie ukrywa swojego załamania z powodu utraty przez Polskę niepodległości. Rozwiały się wszelkie nadzieje, przyszło rozczarowanie, poecie pozostaje jedynie prawo do płaczu, gdyż czuje wszechogarniającą bezsilność. Twórczość Karpińskiego była bardzo bogata tematycznie i poezja jego miała rys prekursorski.