 | Pobierz cały dokument zaj3.schwartz.psychologia.us.ii.rok.i.semestr.doc Rozmiar 45 KB |
Mieć się lepiej, ale czuć się gorzej: paradoks wyboru
UWAGA: wszędzie tam, gdzie mowa o maksymalistach - że uzyskują wyższe wyniki itp. - są to wartości w odniesieniu do ludzi stosujących strategię „to mi wystarczy”
wybór podnosi jakość życia - bez niego nie ma autonomii, możliwość wyboru daje kontrolę nad własnym życiem i przybliżanie się do uzyskania celu
wolność wyboru ma wartość ekspresyjną - przez dokonanie wyboru człowiek wyraża siebie
wraz ze wzrostem liczby opcji pojawiają się negatywne strony wyboru, jeśli po przekroczeniu optymalnego poziomu liczba opcji nadal rośnie, wybór zaczyna zniewalać
eksplozja wyboru pojawiła się na dwóch płaszczyznach: 1) w dziedzinach życia, w których zawsze był wybór, liczba opcji wzrosła (np. ilość rodzajów pasty do zębów), 2) w dziedzinach życia, w których do tej pory istniał niewielki lub żaden wybór, pojawia się wiele opcji (np. programy emerytalne, sieć komórkowa, opieka medyczna)
standardowa linia rozumowania naukowego utrzymuje, że więcej możliwośći wyboru zwiększa dobrostan, ale badania nad jakością życia pokazują, że to nieprawda - zwiększonemu wyborowi i zamożności towarzyszy niższy poziom dobrostanu, wzrasta częstotliwość występowania depresji i prób samobójczych
wg badań najważniejszym czynnikiem zwiększającym szczęście są bliskie relacje społeczne - mimo że ograniczają one w różny sposób wolność, autonomię, możliwość wyboru
Iynengar i Lepper (2000) - badania nad demotywującym wpływem wyboru - 1) w supermarkecie oferowano degustację dżemu, jedna grupa otrzymywała dużo więcej próbek niż druga, mimo to klienci degustowali średnio taką samą ilość próbek. Jednak na zakup dżemu decydowało się więcej tych osób, które miały mniej próbek do wyboru. 2) w laboratorium studenci mieli wybrać - na podstawie opisu i wyglądu - odpowiadającą im czekoladkę, potem ją kosztowali i oceniali, na koniec oferowano im za udział w badaniu pudełko wybranych czekoladek zamiast pieniędzy. Grupa, która miała mniejszy wybór czekoladek, była bardziej zadowolona z degustacji i chętniej wybierała czekoladki zamiast pieniędzy.
wszystkie te badania przeczą intuicji (bo bardziej prawdopodobne, że znajdę coś, co mi odpowiada, w większej ilości opcji), ale badania wykazują, że ludziom sprawia trudność ignorowanie dostępnych opcji
Simon - strategia „to mi wystarczy” - w sytuacjach wyboru ludzie często wybierają pierwszą opcję, która przekracza próg akceptowalności, zamiast próbować dokonać najlepszego możliwego wyboru - to pozwala na radzenie sobie z przytłaczającym zadaniem
 | Pobierz cały dokument zaj3.schwartz.psychologia.us.ii.rok.i.semestr.doc rozmiar 45 KB |