1. Na czym polega sprawność emocjonalna?
( omów przykład sprawności emocjonalnej u dzieci.)
Pojęcie inteligencji emocjonalnej jest stosunkowo nowe. Wprowadzono je bowiem do nauk społecznych w latach 90-tych XX wieku. Definicja sformułowana przez dwóch amerykańskich badaczy, brzmi następująco: „Inteligencja emocjonalna to zbiór zdolności umysłowych człowieka, umożliwiających śledzenie własnych i cudzych emocji i uczuć, różnicowanie ich oraz wykorzystywanie uzyskiwanych na tej drodze informacji w kierowaniu swoim myśleniem i działaniem”.
Umiejętności te kształtowane są przez całe życie a ich poziomie decyduje wiele czynników zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Wyróżniono trzy podstawowe czynniki wpływające na poziom inteligencji emocjonalnej, Pierwszym z nich jest wykształcenie. Najwyższe wyniki w testach inteligencji emocjonalnej osiągały bowiem osoby z wyższym wykształceniem, najniższe natomiast osoby z wykształceniem podstawowym. Drugi czynnik, wpływający na poziom omawianego zjawiska stanowi płeć. Okazało się, że kobiety uzyskują lepsze wyniki testowe niż mężczyźni. Ostatni czynnik stanowią warunki wychowawczo - środowiskowe oraz emocjonalne stosunki panujące w rodzinie bądź grupie rówieśniczej czy zawodowej. Istotnymi czynnikami mającymi wpływ na inteligencję emocjonalną są także cechy osobowości. Należy wymienić tutaj przede wszystkim empatię, czyli zdolność wczuwania się w przeżycia innych, motywację osiągnięć, poczucie własnej wartości, wytrwałość w dążeniu do celu mimo niepowodzeń, odpowiednią motywację do działania oraz ogólny optymizm.
Na inteligencję emocjonalną składają się podstawowe kompetencje emocjonalne i społeczne. Są to :
- samoświadomość: wiedza o swoich zydo nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, zaangażowanie, inicjatywa, optymizm;
- empatia: uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych osób, czyli rozumienie innych, doskonalenie innych, nastawienie usługowe, świadomość polityczna, tj. rozpoznawanie emocjonalnych prądów grupy i stosunków wśród przedstawicieli władzy;
- umiejętności społeczne: umiejętność wzbudzania u innych pożądanych reakcji, czyli wpływanie na innych, porozumienie, łagodzenie konfliktów, przewodzenie, tworzenie więzi, współpraca i współdziałanie, umiejętności zespołowe.
Można wysunąć jednak pewne, wydaje się bardzo trafne przypuszczenia. Otóż o tym jak potoczy się nasze życie, jakich wyborów dokonamy, jak poradzimy sobie ze stającymi przed nami problemami, może świadczyć zespół cech , zwanych - inteligencją emocjonalną. W rodzinie japońskiej w towarzystwie i miejscach publicznych żona zwykle okazuje mężowi szacunek, jest cichutka, jakby na dalszym planie; za to w domu zajmuje ona bardzo silną pozycję i wszyscy jej się słuchają.
W towarzystwie często jedno z małżonków podkreśla negatywne cechy drugiego po to, aby uwypuklić pozytywne cechy swojego rozmówcy lub jego współmałżonka. Mile jest widziane pokazywanie siebie w podobnym świetle, stawiając swego rozmówcę na wyższej pozycji.
PRZYKŁADY SPRAWNOŚCI EMOCJONALNEJ U DZIECI: PRZYKŁAD HISTORII JAYA I LENA.
Ten przykład pokazuje nam jak dwuipółletnie dziecko za pomocą sprawności emocjonalnej stara się pokierować emocjami innej osoby. W swych próbach uspokojenia brata Jay potrafi zastosować różne metody takie jak:
- prośba,
- pocieszycielskie gesty,
- ofiarowanie pomocy przy wykonaniu zadania,
- próba odwrócenia uwagi od źródła smutku,
- groźby i bezpośrednie polecenia,
- szukanie sojusznika w matce.
Jay korzysta ze środków, które z pewnością zastosowano wobec niego w podobnych sytuacjach i on sam potrafi użyć ich w razie konieczności.
Częstym zjawiskiem jest, iż dzieci w wieku Jaya potraktują smutek rodzeństwa jako okazję do zemsty i do pogłębienia tego smutku. Tych samych metod których użył Jay można użyć w celu dręczenia brata lub siostry. Nawet pomimo że nastąpiło takie ich wykorzystanie świadczy to o wytworzeniu się zdolności emocjonalnej, dzięki której dzieci są zdolne do rozpoznawania uczuć innych osób.
Małe dzieci muszą najpierw osiągnąć pewien poziom samokontroli, muszą nauczyć się zdolności tłumaczenia złości, smutku, panowania nad impulsami. Pierwsze oznaki tej zdolności dzieci do panowania nad emocjami zaczynają się pojawiać w tym samym okresie. Małe dzieci zaczynają przejawiać zdolność czekania bez płaczu, argumentowania swoich uczuć, przypochlebienia się w celu spełnienia ich zachcianki. Czasami również pojawia się cierpliwość, a w wieku dwóch lat pojawiają się oznaki empatii. To właśnie podstawa współczucia skłoniła Jaya do tak upartych prób pocieszenia brata.
2. Jakie są etapy rozwoju sprawności emocjonalnej oraz jakie są reguły okazywania uczuć?
.Etapy rozwoju sprawności emocjonalnej:
1. Rozpoznanie i nazwanie własnych uczuć.
2. Właściwe podejście do swoich emocji - zaakceptowanie prawa do ich przeżywania.
3. Przemiana uczuć w czyny.
4. Nawiązanie relacji z innymi ludźmi.
5. Indywidualne podejście do każdego człowieka.
OKAZYWANIE UCZUĆ
Szczere okazywanie uczuć jest podstawą budowania dobrych relacji również z naszymi dziećmi. Uzewnętrzniajmy uczucia, nazywajmy je i pozwólmy dziecku, jak i sobie, wyrażać wszystkie emocje i nastroje. Zarówno te dobre, jak i te złe.
Nie tylko my mamy prawo okazywać miłość, radość czy niezadowolenie i złość. To samo odnosi się do naszych dzieci. Pamiętajmy, że zarówno my, jak i nasza latorośl, możemy mieć gorszy dzień. Weźmy też pod uwagę, że do pewnego wieku dziecko nie wie, jakie uczucia nim targają. Nie rozpoznaje ich i nie umie nazwać.
Nauczmy dzieci wyrażać uczucia i myśli. Im wcześniej się tego nauczą, tym łatwiej zrozumieją, co się wokół nich dzieje, i zaczną samodzielnie rozwiązywać swoje problemy.
REGUŁY OKAZYWANIA UCZUĆ
Reguły okazywania uczuć są to przyjęte w danym społeczeństwie zasady ustalające, kiedy i w jaki sposób jego członkowie mogą wyrażać emocje .Istnieją tu wielkie różnice pomiędzy poszczególnymi kulturami.
Na przykład Ekman badał w Japonii wyrażane mimiką twarzy reakcje studentów na film przedstawiający straszne wydarzenia. Kiedy studenci oglądali ten film w obecności kogoś cieszącego sie ogólnym poważaniem, na ich twarzach było widać śladowe reakcje. Natomiast kiedy oglądali film myśląc, że są sami ich twarze wyrażały udrękę, obrzydzenie i przerażenie.
Jedną z podstawowych reguł okazywania uczuć jest wymóg minimalizowania, którego przestrzegają Japończycy w obecności osoby cieszącej się poważaniem albo sprawującej jakiś urząd.
Japońskie mamy nie całują dzieci zbyt często. Raczej delikatnie poklepują swoje maleństwa dając im poczucie bezpieczeństwa. Matki są z reguły bardzo cierpliwe. Kiedy mama ma syna, nie uczy go sprzątania po sobie. Robi wiele rzeczy za niego, kładąc nacisk na jego edukacje i uprawianie sportu. Córki zaś są świetnie wyszkolone w obowiązkach domowych.
W obecności starszego pokolenia młode pary powstrzymują się od wzajemnego okazywania uczuć. Trzymanie się za ręce czy niewinne pocałunki nie są mile widziane w towarzystwie. Ludzie nie całują się na ulicy, już nie mówiąc o bardziej frywolnych zachowaniach typowych dla kultury Zachodu.
W rodzinie japońskiej w towarzystwie i miejscach publicznych żona zwykle okazuje mężowi szacunek, jest cichutka, jakby na dalszym planie; za to w domu zajmuje ona bardzo silną pozycję i wszyscy jej się słuchają. (Tak jest np. w części Japonii, z której pochodzi moja teściowa.)
W towarzystwie często jedno z małżonków podkreśla negatywne cechy drugiego po to, aby uwypuklić pozytywne cechy swojego rozmówcy lub jego współmałżonka. Mile jest widziane pokazywanie siebie w podobnym świetle, stawiając swego rozmówcę na wyższej pozycji.
Inną regułą jest przesadne okazywanie uczuć, poprzez potęgowanie środków wyrażania emocji. Przykładem jest sześcioletnia dziewczynka, która biegnąc do matki ze skargą na starszego brata, dramatycznie wykrzywia twarz.
Jeszcze inna reguła nakazuje zastępowanie jednego uczucia innym. Obowiązuje ona w niektórych krajach, w których odmowę uważa się za wielką nieuprzejmość i dlatego zamiast mówić nie, składa się fałszywe obietnice. To w jaki sposób człowiek potrafi wykorzystać te metody, świadczy o jego zdolności emocjonalnej.
Reguł okazywania uczuć uczymy się bardzo wcześnie, dzięki wyraźnym instrukcjom rodziców. Edukacja przebiega drogą wzorowania się: dzieci uczą robić to , co robią ich rodzice, rodzeństwo. Emocje są więc środkiem przekazu jak i samym przekazem.
3.Skąd się bierze brak zdolności społecznych ?
Cecil był bez wątpienia bystry; był specjalistą od języków obcych i znakomitym tłumaczem. Jednak w pewnych sprawach wykazywał całkowita nieudolność. Wydawał się zupełnie pozbawiony umiejętności społecznych. Nie potrafił pogadać z kimś przy kawie i zacinał się kiedy musiał wziąć udział w jakiejś ożywionej rozmowie; krótko mówiąc, wydawał się niezdolny do nawiązywania najzwyklejszych, codziennych kontaktów z innymi osobami.
Czego mógł się Cecil nauczyć wcześniej? Zwracać się wprost do tych, którzy do niego mówią; inicjować kontakty, a nie czekać zawsze aż inni to zrobią; brać żywy udział w rozmowach, a nie tylko ograniczać się do: tak, i nie, i jednowyrazowych odpowiedzi; wyrażać wdzięczność, przepuszczać innych przodem przy wchodzeniu do pomieszczeń; czekać, aż się go obsłuży, dziękować; mówić ,proszę, dzielić się z innymi i wszystkich podstawowych interakcji, których zaczynamy uczyć dzieci już w wieku dwóch lat.
Dzieci, które nie potrafią odczytywać ani okazywać emocji, czują się stale sfrustrowane. Jeśli popełniasz błędy w wysyłanych przez siebie komunikatach emocjonalnych, to stale spotykasz się z dziwnymi reakcjami innych. Na koniec zaczynają odczuwać, że nie mają żadnego wpływu na to jak traktują je inni, co im się przydarza. W rezultacie czują się bezsilne, przygnębione i apatyczne.
Braki w sferze umiejętności obcowania z innymi ludźmi prowadzą do niedostosowania się do społeczeństwa albo do ciągłych niepowodzeń życiowych. Brak tych umiejętności może powodować, że osoby inteligentne nie potrafią właściwie postępować w kontaktach z innymi.