MIKROEKONOMIA – WYKŁADY.

Wykład z dnia 28.11.2010 r.

Temat: Gospodarstwo domowe. Rola konsumenta w gospodarstwie rynkowym.

Gospodarstwo domowe – jest dobrowolnym związkiem ludzi wspólnie zamieszkałych i podejmujących wspólne decyzje finansowe dotyczące sposobu zarobkowania i wydatkowania środków pieniężnych w celu zaspokojenia potrzeb.

Gospodarstwo domowe stara się odpowiedzieć na 2 pytania:

1. Jak postępować by uzyskać jak największe dochody ?

2. Jakie stwarzać warunki by jak najlepiej zaspokoić potrzeby ?

Gospodarstwo domowe pełni 2 ważne funkcje ekonomiczne:

1. Funkcja produkcyjna

2. Funkcja konsumpcyjna

3. Funkcja społeczna (z punktu widzenia socjologii)

Gospodarstwo domowe dokonuje:

• Wyboru struktury konsumpcji bieżącej

• Wyboru ilości czasu pracy i czasu wolnego

• Optymalizacji konsumpcji w czasie

• Podziału dochodu konsumenta , osobistego na:

1. Konsumpcyjne (zakup ,zużywanie dóbr konsumpcyjnych ma charakter wielokrotny:

- potrzeby człowieka są nieograniczone

- potrzeby się odnawiają

- potrzeby się zużywają)

1. Oszczędności

2. Inwestycje Akumulacja

Poziom konsumpcji zależy od dochodów.

Funkcja konsumpcji wyraża zależność pomiędzy poziomem konsumpcji a dochodami do dyspozycji.

Wzór na poziom konsumpcji:

C = a + b ∙ yd

C – poziom konsumpcji

a – konsumpcja niezależna od wielkości dochodów

b – współczynnik skłonności do konsumpcji (wzrost dodatkowej konsumpcji wynikającej ze zwiększenia dochodów o jednostkę pieniężną)

yd – dochody do dyspozycji

c = a + b ∙ yd

b_c =

∆C – przyrost konsumpcji

∆D – przyrost dochodów

b_S = 0,25

C + S = 1

C – konsumpcja

S – oszczędności

C = a + b ∙ yd

C = 10 + 0,75 ∙ 100

C = 10 + 75

C = 85

Wraz ze wzrostem skłonności do konsumpcji , skłonność do akumulacji maleje .

Wraz ze wzrostem skłonności do akumulacji , skłonność do konsumpcji maleje.

Wyższa skłonność do konsumpcji , krzywa funkcji konsumpcji bardziej pionowa.

Niższa skłonność do konsumpcji , krzywa funkcji konsumpcji bardziej płaska.

Popyt gospodarstw domowych rośnie wraz ze wzrostem skłonności do konsumpcji i inwestycji.

Popyt gospodarstw domowych maleje wraz ze wzrostem skłonności do oszczędzania.

Inwestycje – zakup i wykorzystywanie dóbr inwestycyjnych.

Użyteczność:

• Całkowita

Suma zadowolenia konsumenta z konsumpcji określonej ilości dóbr materialnych i usług , każdy z nas ma inną użyteczność całkowitą .

• Krańcowa

Zadowolenie jakie uzyskuje konsument z każdej kolejnej jednostki tego samego dobra nazywamy użytecznością krańcową.

Użyteczność krańcowa każdej kolejnej jednostki konsumowanego dobra jest coraz mniejsza.

Suma użyteczności krańcowych to użyteczność całkowita czyli suma zadowolenia konsumenta z konsumpcji lub zadowolenia wszystkich jednostek danego dobra.

Użyteczność krańcowa jest malejącą funkcją ilości danego dobra.

W miarę powiększenia się ilości konsumowanego dobra użyteczność całkowita wzrasta a użyteczność krańcowa maleje.

Spadek użyteczności krańcowej kolejno konsumowanych jednostek danego dobra nazywamy prawem malejącym użyteczności krańcowej albo pierwszym prawem Dossena.

Konsument dążący do uzyskania maksymalnych korzyści z konsumpcji danego dobra będzie je zwiększał aż do momentu w którym użyteczność krańcowa zrówna się z zerem.

Maksymalne zadowolenie (użyteczność) – z konsumpcji dwóch dóbr A i B konsument osiąga wówczas kiedy stosunek użyteczności krańcowej zrówna się z relacją ich ceny.

Użyteczności krańcowe tych dóbr są proporcjonalne do poziomu ich ceny.

pCA – poziom ceny dobra A

pCB – poziom ceny dobra B

Prawidłowość tą nazywamy drugim prawem Dossena.

Dopóki użyteczności krańcowe wszystkich nabywanych dóbr są proporcjonalne do poziomu ich cen.

Gospodarstwo domowe znajduje się w stanie równowagi czyli osiąga największą użyteczność całkowitą.

Krańcowa stopa substytucji – określa stosunek przyrostów dochodu jednego dobra do ubytku innego dobra w sytuacji kiedy konsument pozostaje na tym samym poziomie użyteczności całkowitej.

Krańcowa stopa substytucji określa z jakiej ilości dobra A należy zrezygnować aby zwiększyć konsumpcję dobra B przy niezmienionej użyteczności całkowitej.

Optimum konsumenta – oznacza sytuację w której konsument maksymalizuje użyteczność całkowitą czyli wybrał taki wariant zestawu dóbr przy których konsumpcja najbardziej go satysfakcjonuje mając do dyspozycji określone dochody.

Konsument postępuje zgodnie z zasadą maksymalnej satysfakcji jeżeli:

• Potrafi określić swoje potrzeby oraz posiada system preferencji

• Potrafi uporządkować swoje potrzeby według własnego kryterium własności

• Podejmuje decyzje o zaspokojeniu potrzeb w celu osiągnięcia użyteczności całkowitej przy dyspozycji określonych dochodów

Akumulacja dochodu konsumenta , dochodu gospodarstw domowych .

Akumulacja – gromadzenie , powiększenie dochodów będących do dyspozycji konsumenta.

Dochód osobisty konsumenta – dochód uzyskany w ciągu roku ze wszystkich źródeł.

Podatki:

• Na dochód

• Na majątek

• Na wydatek

Dochód nominalny – dochód osobisty wyrażony w formie pieniężnej.

Dochód realny – dochód nominalny skorygowany o zmianę poziomu cen.

Dochód rozporządzalny – dochód nominalny pomniejszony o podatki i świadczenia.

Źródła dochodu osobistego ,dochodu konsumenta gospodarstw domowych:

1. Zatrudnienia.

2. Samo zatrudnienia.

3. Z posiadanego majątku.

4. Świadczenia socjalne.

5. Spadki, zapisy, darowizny, sponsoring.

6. Oszczędności.

7. Gry hazardowe.

I inne.

Akumulacja podyktowana jest:

• Ryzykiem które niesie przyszłość i przed którym chcemy się zabezpieczyć

• Chęcią zakupu dobra których cena przekracza nasze możliwości

• Pragnieniem poprawy konsumpcji w przyszłości

• Chęcią prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek

• Warunki konsumpcji (zmiana struktury popytu)

• Chęcią przekazania majątku dzieciom lub następcom.

Instrumenty akumulacji dochodów konsumenta:

• Papiery wartościowe

Dokumenty wydawane przez instytucje państwowe, samorządowe lub organizacje gospodarcze uzasadniające istnienie długu lub udziału majątku przedsiębiorstwa oraz wynikające stąd uprawnienia dla ich posiadaczy.

Podstawową cechą papierów wartościowych jest ryzyko związane z lokatą środków pieniężnych wynikających z gry rynkowej , zysków i strat:

Instrumenty finansowe:

• bez większego ryzyka

1. Fundusze płynne

2. ROR – a

3. Lokaty terminowe (certyfikaty bankowe)

4. Bony skarbowe i komercyjne

5. Weksle, czeki

6. Polisy emerytalne

7. Obligacje (papiery wartościowe emitowane przez instytucje państwowe lub samorządowe)

Nabywca – pożyczkodawca

- pożyczkobiorca

• o umiarkowanym ryzyku

1. akcje ( papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa)

2. złoto

3. waluta obca

4. fundusze inwestycyjne

5. dzieła sztuki

6. certyfikaty depozytowe (nieruchomości , ziemia)

• o największym ryzyku

1. gry giełdowe

2. giełdy terminowe

3. kontrakty terminowe

4. papiery dłużne

5. gwaranty

6. gry hazardowe