Koncepcja konfliktu cywilizacji – kultury i cywilizacje zmierzają do zamykania się w kręgu własnych norm i wartości, jednocześnie dążąc do narzucenia ich innym, np. w przekonaniu o własnej wyższości i uniwersalizmie własnych wartości.
Rola kultury w stosunkach międzynarodowych.
W latach 70 i 80 miał miejsce zwrot kulturowy. Wykształciło się wiele państwa, które postanowiły odnaleźć własne korzenie, np. rozpad Jugosławii czy Czechosłowacji.
Paradygmat cywilizacyjny – intensywność i zakres współpracy międzynarodowej określany jest przez racjonalne interesy oraz czynniki zakorzenione w kulturze; o wyborze strategii politycznej decyduje w pewnym zakresie krąg kulturowy danego państwa; w relacjach międzynarodowych znaczącą rolę odgrywają normy i zasady kulturowe, które wpływają na instytucje danego kraju, jego system prawny oraz percepcję; efektywna i bezkonfliktowa współpraca, a zwłaszcza procesy integracji, jest trudniejsza w przypadku społeczności z innych kręgów kulturowych.
Kulturowe uwarunkowania konfliktów.
Brak wspólnego mianownika w sferze wartości uniemożliwił powstanie wspólnoty międzynarodowej. Świat jest zróżnicowany pod względem wartości, również kulturowych, trudno wskazać akceptowane przez wszystkich. Skłania to jednostki, narody i inne grupy do odnajdywania bezpieczeństwa w odniesieniach regionalnych, religijnych, narodowych.
Renesans tożsamości lokalnej
Ideologizmy narodowe i nacjonalizmy – wiara w nadrzędny charakter potrzeby przynależności narodowej, naturalna współzależność między elementami tworzącymi naród, preferowanie osób należących do własnej grupy, przedkładanie ponad wszystko dobra i interesu własnego narodu
Etnizacja polityki: Claus Offe – maksymalizacja jednorodności etnicznej, polityka różnicująca prawa według przynależności etnicznej, zakładanie stowarzyszeń z myślą o poprawie statusu wspólnoty kulturowej i wykluczeniu innych grup, pierwszeństwo spraw etnicznych (religijnych, językowych) nad wszelkimi innymi
Ruchy separatystyczne:
UK – Szkoci, Irlandczycy
Francja – Korsykanie
Hiszpania – Baskowie, Katalończycy
Belgia – Flamandowie, Walonowie
Chiny – Tubetańczycy
Indie – Sikhowie
Sri Lanka – Tamilowie
Indonezja – Papuasi
Turcja, Irak, Syria, Iran – Kurdowie
.
Czynnik religijno-wyznaniowy – częste przekonanie o wyższości własnej wspólnoty cywilizacyjnej nad innymi prowadzi do fanatyzmów i nietolerancji. Były one przyczynami wielu krwawych konfliktów pomiędzy religiami, jak i wewnątrz kręgów religijnych/cywilizacyjnych (np. wojny światowe), czy dotyczyły różnic w poglądach na metody rozwiązywania globalnych problemów (Europa i USA, tzw. pęknięcie transatlantyckie).
Istnienie krajów na rozdrożu (Rosja, Ukraina, Białoruś, Turcja)
Konflikty międzykulturowe
Kanada – przykłąd wewnątrzpaństwowych konfliktów bazujących na kulturze: W latach 70 XXw. Głównie imigranci z krajów europejskich – Francuzi, Brytyjczycy, Irlandczycy – rozpoczęto kontrolować napływ imigranctów i nastawiać ich asymilacyjnie. W 1971r. wielokulturowość została oficjalną polityką Kanady. Obecnie co roku przyjeżdża tam 200tyś. Imigrantów.
Zachód a islam – konflikty między cywilizacjami
Europa a muzułmanie – zderzenie cywilizacji – początki konfliktu: Fatwa na Rushdiego (1989r.), Al-Qaida i terroryzm (2004r., 2005r.), spory o karykatury Mahometa (2005-2006r.)