Zmienną wartość pieniądza w czasie można scharakteryzować w następujący sposób: Ta sama suma pieniędzy otrzymana dziś oraz otrzymana w przyszłości nie mają takiej samej wartości. Wynika to z kilku następujących czynników:
Spadek siły nabywczej wynikający z dodatniej inflacji. Inflacja jest to miara pokazująca wzrost cen. Jeżeli występuje dodatnia inflacja to za rok za 1000 zł będziemy w stanie kupić mniej dóbr niż obecnie za 1000 zł
Możliwość inwestycji. 1000 zł otrzymane dzisiaj i zainwestowane na rok jest więcej warte niż 1000 zł otrzymane za rok, ponieważ tego tysiąca nie możemy nigdzie ulokować.
Występowanie ryzyka. Większość ludzi ma awersję do ryzyka. Oznacza to, iż 1000 zł otrzymane dziś jest więcej warte niż 1000 zł otrzymane za rok ponieważ na ten tysiąc oddziałują różne ryzyka.
Podejście do konsumpcji. Większość ludzi przekłada bieżącą konsumpcje nad konsumpcję realizowaną w przyszłości. Oznacza to, że ludzie bardziej cenią sobie możliwość wydania np. 1000 zł obecnie niż wydania tej sumy za rok.
Wartość pieniądza w czasie uwzględniania jest przez stopę procentową. Tak mówi teoria, jednak dobór odpowiedniego rodzaju rynkowej stopy procentowej, nie mówiąc już o jej poziomie jest rzeczą szalenie trudną.
Zmienną wartość pieniądza w czasie należy stosować do porównywania inwestycji z uwzględnieniem czasu jaki trwa inwestycja.
Aprecjacja - wzrost ceny towaru lub dobra. Termin używany w szczególności w odniesieniu do wzrostu wartości waluty krajowej względem waluty zagranicznej w systemie płynnych kursów walut. W systemie stałego kursu walutowego podniesienie wartości waluty krajowej nazywamy rewaluacją. Aprecjacja zachodzi w sytuacji płynnego kursu walutowego (jest on regulowany przez rynek). Oznacza wzrost siły nabywczej danego pieniądza w rozliczeniach międzynarodowych.
Pozytywne skutki aprecjacji:
spadek kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego,
zmniejszenie presji inflacyjnej,
wzbogacenie społeczeństwa - głównie na skutek wzrostu siły nabywczej płac.
Negatywne skutki aprecjacji:
osłabienie konkurencyjności eksportu,
wzrost kosztów pracy
Aprecjacja pieniądza - wzrost kursu waluty krajowej względem walut zagranicznych, powstały w wyniku przewagi popytu nad podażą, oznaczający wzrost siły nabywczej waluty. Aprecjacja pieniądza jest często konsekwencją deflacji.
Deflacja – ograniczenie podaży pieniądza na rynku powodujące wzrost siły nabywczej pieniądza. Potoczne określenie spadku cen rynkowych, sytuacji, kiedy za tę samą ilość pieniędzy kupić można coraz więcej dóbr towarów i usług. Przeciwieństwem deflacji jest inflacja.
Inflacja – wzrost ogólnego poziomu cen[1].
W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.
Siła nabywcza – ilość towarów i usług jakie można zakupić za dany nominał pieniądza. Zmiany rozmiarów siły nabywczej można określić porównując ogólny poziom cen w poszczególnych okresach: wzrost ogólnego poziomu cen oznacza spadek siły nabywczej i odwrotnie.
RENTY
Renta definiowana jest jako ciąg płatności dokonywanych w równych odstępach czasu. Jako przykład można tutaj podać wszelkie świadczenia otrzymywane ze stosunku pracy, kwartalne spłaty długu, roczna dywidenda czy comiesięczne wpłaty na rachunek oszczędnościowy.
Płatności, które składają się na rentę noszą nazwę rat. Okres między kolejnymi ratami nazywany jest okresem bazowym. Analizując poszczególne renty zauważany, iż występują tutaj następujące elementy: liczba rat, długość okresu bazowego, wysokość tychże rat, moment pierwszej płatności, stopa procentowa oraz zasady naliczania odsetek.
W literaturze występuje następujący podział rent: renta prosta – okres bazowy pokrywa się z okresem kapitalizacji odsetek, renta uogólniona – taka, w której te okresy są różne. Mamy również renty czasowej, czyli z określonym okresem trwania oraz rentę o nieskończonej liczbie rat, czyli rentę wieczystą. Renta, w której płatności rat następują na koniec okresu, zwana jest rentą płatną z dołu. Jeżeli natomiast raty płacone są na początku okresu to renta taka nosi nazwę renty płatnej z góry.
RODZAJE RENT:
1.ze względu na moment wystąpienia płatności:
–renta płatna z dołu) –renta, w której raty następują na koniec okresu,
–renta płatna z góry–renta, w której raty następują na początku okresu.2. ze względu na liczbę rat:
–renta czasowa– renta o skończonej liczbie rat,
–renta wieczna (nieskończona)–renta o nieskończonej liczbie rat,
–renta życiowa– liczba rat jest zmienną losową.
3.ze względu na wielkość wpłaty:
–renta stała– renta, w której kolejne wpłaty są stałe,
–renta arytmetyczna– renta, w której kolejne wpłaty tworzą ciąg arytmetyczny,
–renta geometryczna– renta, w której kolejne wpłaty tworzą ciąg geometryczny.4. ze względu na spójność okresu bazowego i okresu kapitalizacji
–renta prosta(zgodna) –renta, dla której okres bazowy pokrywa się z okresem kapitalizacji odsetek,
–renta uogólniona(niezgodna) –renta, dla której okres bazowy nie pokrywa się z okresem kapitalizacji odsetek.