PIERWSZA POMOC MEDYCZNA - ĆWICZENIA 1

1) Do czynności życiowych zaliczamy:

czynność oddechowa tzn pobieranie tlenu z powietrza amosferycznego i wydalanie dwutlenku węgla

czynności serca i krążenia krwi tzn transport tlenu i substancji odżywczych do poszczególnych komórek oraz wydalanie resztek przemiany materi

regulacja składu płynów ustrojowych tzn wody i zawartych w niej elementów

Zaburzenia czynnośći oddechowych i krążenia w krótkim czasie powoduje stan krytyczny(4 min) ponieważ organizm ludzki ma bardzo niewielką rezerwę tlenu. Wstrzymanie pobierania tlenu lub utrudnienie jego transportu choćby w minimalnej ilości pokrywającej zapotrzebowanie poszczególnych komórek stwarza poważne niebezpieczeństwo dla życia.

Zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej stanowią również duże zagrożenie przez wpływ na czynności oddechową i krążenie.

DORAŹNA POMOC

Doraźnej pomocy wymaga pacjent u którego w wyniku urazu, zranienia lub groźnego dla życia ostrego zachorowania dochodzi do zaburzenia ważnych życiowo czynności witalnych tj. oddychania, akcji serca i krążenia.

To samo dotyczy sytuacji gdy stan pacjenta budzi obawę wystąpienia tych zaburzeń lub obserwujemy ich początek.

Przypadki wymagające doraźnej pomocy sa wynikiem:

1. ciężkich uszkodzeń ciała występujących na skutek wszelkiego rodzaju nieszczęśliwych wypadków

2. groźnych dla życia ostro występujących schorzeń

3. zatrucia

W każdym ostrym wypadku należy przystępować do pomocy juz na miejscu. Pomoc ta powinna być nastawiona na rozpoznanie, usunięcie przyczyn i chronienie żywotnych czynności organizmu.

Zadanie to utrzymanie czynności życiowych i nie dopuszczenie do pogorszenia stanu pacjenta.

Ostre stany chorobowe, którym towarzyszą ciężkie zaburzenia czynności ustrojowych oraz bóle nie stanowiące jednak groźby dla czynności życiowych określa się mianem " nagłych sytuacji ".

Odróżnienie nagłego przypadku od nagłej sytuacji jest często bardzo trudne a czasami niemożliwe dlatego każdą sytuację nagłą, gdy nie można wykluczyć ewentualnego zaburzenia czynności życiowych kwalifikujemy jako nagły wypadek.

Medycyna nagłych przypadków obejmuje wszystkie czynności i zabiegi dokonane w ramach pierwszej pomocy zarówno w szpitalu jak i poza nim. Dotyczy to przede wszystkim pierwszej pomocy na miejscu wypadku lub zachorowania, opieki w czasie transportu aż do chwili przyjęcia pacjenta na oddział szpitalny. Kolejne etapy udzielania pomocy tworzą jakby ogniwa jednego łańcucha opieki nad chorym i stanowia podst. dla modelu " łańcucha ratunkowego "

1.pomoc dorażna2.wezwanie pomocy3.pierwsza pomoc.4.transport.5.pomoc lekarska

Zadaniem osoby udzielajacej pierwszej pomocy jest niedopuszczenie do powstania dodatkowych cięzkich komplikacji do czasu przybycia pogotowia ratunkowego. Każdy świadek lub współuczestnik jest obowiązany do udzielenia pomocy.

W przypadkach nagłych konieczne jest niezwłoczne przystapienie do akcji ratunkowej juz w pierwszych minutach po wypadku lub nagłym wystapieniu ostrych objawów schorzenia. Pierwsza pomoc ma za zadanie przede wszystkim utrzymanie przy życiu poszkodowanego do chwili przybycia lekarza i pogotowia ratunkowego.

Na czynności doraźne ratujące życie składa się:

1 ewakuacja ofiary z zagrożenia

2 resustytucja i reanimacja

3 opanowanie groźnego krwawienia

4 ułożenie na boku- pozycja boczna ustalona

5 walka ze wstrząsem

6 zabezpieczenie miejsca wypadku

Wezwanie pomocy

Już podczas rozpoczęcia pierwszych czynności ratunkowych druga osoba powinna równocześnie wzywac pomocy ponieważ należy pamiętać iż wzywanie pomocy nie może przerwać wykonywania pomocy. Wezwanie to musi zawierać: miejsce, co się stało, ile osób rannych ofiar, jakie sią obrażenia bo dzięki temu okraślamy kto przyjedzie. Na końcu się przedstawiamy.

Pierwsza pomoc to wszystkie czynności , które wykonamy aż do przyjazdu karetki.

Transport.

Pomoc lekarska.

Łańcuch dzielimy na:

-pomoc niezorganizowaną

-pomoc zorganizowaną

Zadaniem wszystkich ogniw łańcucha jest dostarczenie pacjenta z nagłego wypadku lekarzowi z izby przyjęć w możliwie dobrym stanie unikając dodatkowych komplikacji.

Zadania udzielającego 1 pomocy:

-ocena sytuacji powypadkowej(oceniamy rozmiar i rodzaj wypadku)

-opanowanie sytuacji

-ocena zagrożeń, którym mozna skutecznie zapobiec lub usunąc

-opanowanie paniki i zachowanie spokoju

-zapobieganie niewłaściwej pomocy

Prawne podstawy udzielania pomocy(art.164 kodeksu karnego) dotyczą:

1 sytuacji konieczności

2 obowiązek ratowania

3 granice wymagalności

4 nie wymaga bohaterstwa

5 pomoc udzielana przez nas powinna byc najlepsza i wykonana w sposób skuteczny

6 zobow. do zastasowania każdej sobie znanej metody jeśli w danym przypadku sytuacja tego wymaga

Prawo cywilne kwalifikuje udzielanie pierwszej pomocy jako " niezlecone wykonanie zadania ". W związku z tym jego wykonawca odpowiada za szkody powstałe w wyniku niewłaściwie wykonanych czynności jedynie wówczas gdy te szkody są następstwem rozmyślnego lub wyraźnie niedbałego wykonywania działania. Możemy żądać zadość uczynienia za straty, koszty od towarzystwa ubezpieczeniowego (art. 164 kodeksu karnego"kto człowiekowi znajdującemu się w połozeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat")

SKÓRA

-naskórek

-skóra własciwa

-tkanka podskórna

Naskórek szczególnie pogrubiały na podeszwach i dłoniach jest zbudowany ze zrogowaciałych komórek nabłonka płaskiego, nie zawiera naczyń krwionośnych. Warstwa zrogowaciała ulega stałemu złuszczaniu na skutek działania zewn. czynników mechan. Mieszczące się głęniej kom nabłonkowe podlegają nieprzerwanemu podziałowi i uzupełniaja niedobór. Zwarty układ miedzy naskórkiem a skóra właściwą dzieki spacjalnej budowie histologicznej stwarza duza odporność mechaniczna. Włosy, paznokcie, gruczoły łojowe i potowe nazywamy uzupełnieniem skóry i znajduja się w skórze właściwej.

Zadania Sóry:

1chroni przed szkodliwymi wpływami z zewnątrz, stanowi warstwę ochronną organizmu przed wpływami chemicznymi, fizycznymi i mechanicznymi i tym samym zapobiega przenikaniu do ogranizmu bakteri chorobotwórczych

2 jest głównym regulatorem temperatury ciała. Dzięki gęstej sieci naczyń skóra jest obficie ukrwiona co umóżliwia zwiększone oddawanie ciepła z organizmu do otoczenia. Przez parowanie wydziel. potu nastepuje ochłodzenie skóry powodując ogólne obniżenie temperatuty ciała.

3 nieuszkodzona skóra zapobiega wysychaniu organizmu przede wszystkim dzięki wzrstwie zrogowaciałej naskórka i nieprzepuszczalnej warstwie łoju, przyczynia sie to do regulacji zawartości wody w organiźmie.

4 narządy uzupełniajace skórę wydzielaja łój i pot tworząc dodatkową stale odnawiająca się warstwę ochronną. Drogą ta są wydalane produkty przemiany materii.

5 skóra jest ważnym narządem zmysłu. Rózne zakończenia nerwowe rejestrują uciskanie, dotyk, drgania, temteraturę. Dzięki tym informacją wychodzącym ze skóry ukł. nerwowy może odpowiednio reagować kierując ruchami i ustawieniem ciała w przestrzeni. Odczuwanie bólu jest sygnałem ostrzegawczym i strażnikiem naszego zdrowia. Czucia bólowe sygnalizują obnażone zakończenia nerwowe mieszczące się w skórze właściwej.

RANY

Każda rana powstaje na skutek działania zewnętrznego a to może byc: uraz mechaniczny, wysoka temp., zimno lub rozmaite substancje chemiczne, które moga całkowicie lub częściowo zniszczyc skóre i spowodować powstanie rany.

W miejscu zniszczonej skóry ustaje czynnośc obronna chroniąca organizm przed przenikaniem z otoczenia drobnoustrojów chorobotwórczych. W zależności od rozmiarów i głębokości rany mogą ulec uszkodzeniu naczynia krwionośne, nerwy, mięśnie, kości oraz inne narządy. Każda rana powoduje 3 rodzaje bezpośrednich skutków:1 ból 2 krwawienie3 możliwosc zakażenia

Ból w ranie jest spowodowany miejscowym uszkodzeniem narwów poniewaz przy zniszczeniu tkanek zostaja zniszczone delikatne zakończenia nerwowe. Nasilenie bólu zalezy od miejsca i rozmiaru rany. Ból z rany jest m.in. czynnikiem wstrząsorodnym i wpływa ujemnie na stan ogólny chorego.

Każdemu zranieniu przekraczającemu powierzchowne otarcie naskórka towarzyszy mniejsze lub wieksze krwawienie. Rozmiary krwawienia sa uwarunkowane wielkościa i głebokością rany oraz liczbąi przekrojem uszkodzonych naczyń. Silne krwawienia mogą zagrażać zyciu rannego jednak nawet nieznaczne moga same lub w połaczeniu z bólem spowodować zaburzenie krążenia czyli wstrząs. Drobnoustroje mogą dostac sie do rany przenikając z samego przedmiotu raniącego lub przez zetkniecie rany z otoczeniem albo na skutek wtórnego zakażenia. Dlatego nalezy pamietać że każda ranę traktujemy jako potencjalnie zakażona, dotyczy to także powierzchownych skalczeń. Przenikniecie zarazków do rany powoduje utrudnienie gojenia.

Niezaleznie od miejscowego ropnienia zakażenie może się rozprzestrzeniać na cały organizm powodując posocznicę. Objawami są pulsujący ból w okolicy rany, zaczerwienienie, gorączka, wystapienie czerwonych smug wychodzących od rany(zapalenie węzłów chłonnych).

Tężec

Przyczyna zakażenia jest bakteria zarodnikowa żyjąca w warunkach beztlenowych i znajdująca się w ziemi, kurzu ulicznym i butwiejącym drewnie. Mogą one przenikać nawet prze małe ranki, zadrapania lub pękniecia skóry. Zarazki tężca rozwijaja się z ranie i wydzielaja jad wywołujący skurcze. Objawy chorobowe występuja między pierwszym a 60-tym dniem od chwili zakażenia i rozpoczynaja się zwykle od skurczu mięsni żwaczy czego wynikiem jest wyraż twarzy sztywny grymas usmiechu. Potem dochodzi do kolejnego porażenia mięsni a zagrożeniem dla życia jest porażenie mięsni oddechowych. Nadal mozna umrzeć na tężec. Szczególnie narażeni są rolnicy, ogrodnicy, hodowcy zwierząt.

szczepienie czynne- podawanie osłabionych lub zabitych bakteri które powodują w organiźmie powstawanie przeciwciał które w razie zakażenia będa je zwalczać; polega na 3-krotnum szczepieniu; jeśli od pełnego szczepienia czynnego minęły 3 lata to w przypadku nowego zranienia powinno być wykonane szczepienie przypominające, w przypadku osób całkowicie zaszczepionych nalezy dla bezpieczeństwa wykonac szczepienie czynne i bierne

szczepienie bierne- podaje się gotowe aktywne przeciwciała, które maja zatychmiast zwalczać zakażenie

Wścieklizna

Przenosi się najczęściej przez ukąszenie, polizanie lub zadrapanie przez zwierze chore na wścielkiznę. Chore zwierzęta można zaobserwować z powodu dziwnego zachowania. Zwierzęta z natury płochliwe nie uciekają, zaś łagodne staja się agresywne. Przyczyna choroby jest wirus znajdujący się w ślinie. Choroba jest smiertelna dla ludzi i zwierząt. Pierwsze objawy od 15 dnia do 4 miesięcy od zakażenia. Objawy: utródnienie połykania, bóle głowy, silny ból w miejscu ukąszenia, wodowstręt. W przypadku ukąszenia przez zwierze podejrzane o wściekliznę powinno byc ono natychmiast schwytane ponieważ mozliwość wykrycia wirusa w mózgu zwierzęcia istnieje jedynie bezpośrednio po zabiciu. Należy umyć ranę wodą z mydłem.

RODZAJE RAN

1 OTARCIE- w związku w uszkodzeniem licznych bardzo delikatnych zakończeń nerwowych rany są bardzo bolesne ale małe krwawienie; pokrywa się obfitym wysiękiem; tkanka podskórna nie ulega uszkodzeniu ale w ranie znajduje się bardzo dużo ciał obcych.

2 RANA CIĘTA- w skutek gwałtownego przecięcia naczynia krwionośne pozostaja długo ziejące i powodują obfite krwawienie; przy silnym urazie przecięciu moga ulec wszystkie warstwy tkanek miękkich aż do kości; zakażenie

3 RANA KŁUTA-brzegi są gładkie ale rana drąży głęboko, krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, natomiast w głębi rany bywa bardzo obfite; zakażenie; rany te są bardzo niebezpieczne w okoliczy jamy brzusznej i okolicy stawów

4 RANA TŁUCZONA- najbardziej narażone okolice ciała gdzie kości leżą bezpośrednio pod skórą i brak tam warstwy tkanek miękkich, które amortyzują; maja nierównomierne brzegi; zakażenie

5 RANA MIAŻDŻONA- powoduje rozerwanie tkanek miękkich i naczyń krwionośnych i tworzenie się głębokiego krwiaka; rany są zanieczyszczone; zakażenie

6 RANA SZARPANA- charakterystyczne są nieregularne brzegi rany i zranienia okolicznych tkanek; zakażenie

7 RANA POSTRZAŁOWA- w przypadku przestrzału rana wlotowa pocisku jest mała i gładka a rana wylotowa jest stosunkowo większa o postrzępionych brzegach, brak rany wylotowej świadczy o tym że pocisk pozostałw ciele rannego, w postrzale często uszkodzone są naczynia krwionośne, narządy itp.a niekiedy śmierć; zakażenie

8 OPARZENIA CHEMICZNE- na skutek działania kwasów lub zasad na skórze, nie towarzyszy mu krwawienie, brzegi nieregularne, przejście do skóry zdrowej jest nieostre, powierzchnia wydaje się jakby pokryta tłuszczem a na brzegach strup, dodatkowe niebezpieczeńswto polega na możliwym trującym działaniu środka chem., który spowodował oparzenie, należy długo obficie spłukać wodą; zakażenie

9 OPARZENIE TERMICZNE- na skutek wysokiej temteratuty np. gaz, płyn, w zalezności od sposobu zadziałania i temperatury skutkiem może byc zaczerwienienie, rumień, pęcherz, zwęglenie; ze względu na dużą powierzchnię oparzenia istnieje zagrożenie wstrząsem, chorobą oparzeniową co skutkuje śmiercią; zakażenie

Ważne:sterylnośc, staranność, wszystkie narzędzia zaostwiamy, zabezpieczenie

10 RANA KĄSANA- są szczególnie narażone na zakażenie ponieważ na żebach znajdują się zawsze liczne bakteria; ukąszenie przez węża jest szczególnym rodzajem, prawie zawsze miejscem ukąszenia jest stopa lub łydka, charakt. się dwiema małymi mieszczącymi się bardzo blisko siebie rankami wielkości główki szpilki, występuje obrzęk i silny kłujący ból co wskazuje na zakażenie, główne niebezpieczeństwo ukąszenia polega na możliwości przeniknięcia jadu do organizmu, objawy: zawroty głowy, nadmierna potliwość, zaburzenia oddychania i układu krążenia i życia.

zapobieganie przedostania się jadu do organizmu:1 chory powinien leżeć i nie ruszać się(brak ruchu zmniejsza ukrwienie), 2 zakładamy oposkę zaciskową.

PIERWSZA POMOC MEDYCZNA - ĆWICZENIA 2

KRWAWIENIE

Przy uszkodzeniu w któtymkolwiek miejscu układu krwionosnego następuje utrata krwi do tkanek, do jednej z jam ciała lub na zewnątrz. Przy dużych ubytkach uszczelnienie czopem skrzepliny następuje wolno lub może w ogóle nie nastąpić, gdyż tworzące się skrzepy zostaja wypłukane silnym prącem kwri. W tych warunkach dochodzi do utraty dużej ilości krwi- co staje się przyczyną zmniejszonego odżywiania poszczególnych komórek, a przede wszystkim niedoborem tlenu. Ulega również zahamowanie wydalania produktów przemiany materii. Powstaje tzw. wstrząs krwotoczny. Naszym zadaniem jest wykonanie czynności prowadzących do zatamowania krwawienia, aby nie dopuścić do powstania wstrząsu.

Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z powodu:

- działania od zewnątrz gwałtownego urazu: pchnięcie ostrym narzędziem, cięcie, rozdarcie

- tępego urazu od zewnątrz: uderzenie, cios, skóra może byc nie uszkodzona

- zranienia naczyń ostrymi krawędziami złamanej kości

- samoistnego pęknięcia naczynia na osłabionym odcinku w wyniku schorzenia naczynia

- rozerwania duzych mas tkankowych: na kończynie

Rozmiar krwawienia zależy głównie od rodzaju i przekroju uszkodzonego naczynia.

Krwawienie zewnętrzne rozpoznajemy stwierdzając wypływanie, sączenie lub tryskanie krwi z rany. Szukamy źródła krwawienia kierując sie miejscem.

Krwawienie żylne charakteryzuje się ciemno czerwonym zabarwieniem krwi wypływającej ciągłą stróżką. Najczęściej spotykamy mieszny typ krwawienia tętniczo-żylnego.

Duża utrata krwi oraz wstrząs krwotoczny stanowią zagrożenie dla życia rannego. Może dojść do zgonu z powodu tzw. wykrwawienia. Utrata około 1 litra krwi u dorosłego stanowi groźbę powatania wstrząsu, ponadto tak jak w przypadku każdego uszkodzenia ciała istnieje niebezpieczeństwo zakażenia. Naszym celem jest zawsze zapobieganie dalszej utracie krwi. Lekkie krwawienie zwykle ustępuje po kilku minutach, rana powinna jednak możliwie szybko zostać opatrzona jałowym opatrunkiem aby zapobiec zakażeniu. U niektórych osób np z hemofilią lub osób które zażywają leki przeciw zakrzepowe- nalezy je traktować jak duże uszkodzenie.

Obfite krwawienie udaje się najczęściej doraźnie zatamować miejscowym uciśnięciem rany. Można równiez zatrzymać krwawienie uciskając doprowadzającą krew dużą tętnicę i wstrzymać w ten sposób dopły kwri do rany- można łatwo zastosować w przypadku krwawień na kończynach.

tutaj brakuje mi ok pół strony A4

Na ramieniu oraz udzie usiska się ściśle określone miejsca, w których są najbardziej dostępne odpowiednie tętnice.

Na ramieniu przyciska się czterema palcami jednej ręki przestrzeń między zginaczem przedramienia-mięśniem dwugłowym a jego prostownikiem- mięśniem trójgłowym, gdzie biegnie tętnica ramieniowa, którą staramy się docisnąć do kości ramieniowej. Skuteczność działania rozpoznaje się po szybkim ustaniu krwawienia. Niewyczuwalne tętno nad tętnicą ramieniową potwierdza prawidłowy ucisk.

Opatrunek uciskowy

W przeważającej liczbie nieszczęśliwych wypadków pożądany jest współudział drugiej osoby. Wówczas gdy pierwsza uciska, druga nakłada opatrunek.

Opatrunek uciskowy za pomocą opatrunku indywidualnego i poduszeczki uciskającej rozpoczynamy od nakrycia jałowym materiałem opatrunku. Jałowy opatrunek należy umocować kilkoma okrążeniami opaski. Następnie nakładamy twardą elastyczną poduszeczkę i przyciskamy wszystko obwojami opaski. Dodatkowo działanie poduszeczki wzmaga ucisk na ranę i jej okolice. Cała trudnośc przy nakładaniu opatrunku uciskowego polega na tym aby mocując kolejnymi obwojami opaski poduszeczkę uciskającą uzyskać ustanie krwawienia, z drugiej strony aby nie wywołać zastoju krwi.

Zastój powstaje gdy żyły położone powierzchownie zostają uciśnięte podczas gdy tętnice leżące głębiej nadal zachowują swoją czynność. W tym wypadku krewkrew dopływa do obwodowej części kończyny przy równoczesnym utrudnionym odpływie. Następuje wypełnienie naczyń wzmagające krwawienie. Na skutek utrudnienia odpływu krwi żylniej, zastoinowa część kończyny nabiera innej barwy a powierzch. żyły wyraźnie się uwypuklają. W przypadku stwierdzenia zastoju należy natychmiast zdjąć opatrunek i nałożyć go powtónie przy nieco mnieszym napięciu.

Opatrunek uciskowy tamuje prawie wszytskie nawet ciężkie krwawienia żylne i tętnicze.

Opaska zaciskowa- hemostatyczna. Istnieją jednak pewne pojedyncze przypadki, gdy nie uda się nałożyć na krwawiącą kończynę opatrunku uciskowego i wtedy stosujemy opaskę zaciskawą. Do sytuacji tych należą:

- krwotok z rozlagłej powierzchni rany

- duże ciała obce w ranie

- otwarte złamanie

- rozewranie tkanek

Zachodzi tu konieczność założenia opaski zaciskowej ale teraz obwodowo od opaski znajduje się część kończyny bez dopływu krwi.Opaskę zaciskową można założyć tylko na ramieniu i udzie. Bardzo dobrze nadaje się do tego celu sfałdowana chusta trójkątna, nie cienka opaska.

Opaska zaciskowa rany- opaskę z chusty trójkątnej składa się w pół i owija wokół ramienia. Oba końce przekłada się przez pętlę i uciska tak mocno puki krew się nie przestanie lać, naciągnięte końce zawiązujemy wokół ramienia.

Opaskę zaciskająca udo wiąże się wokół uda w połowie długości, wkładamy tam kij, patyk,żeby był lepszy ucisk następnie zawiązujemy drugą chustę.Zacisnięcie zamyka całkowicie dopływ i odpływ krwi z kończyny. Ustaje doprowadzanie tlenu i substancji odżywczych jak również odprowadzanie produktów przemiany materii. To powoduje że dochodzi do uszkodzeń tkankowych spowodowanych niedotlenieniem i nagromadzeniem trujących produktów przemiany materii. Bardzo wazne jest umieszczenie notatki przy pacjencie. Notatka musi bc napisana wyraźnie i przytwierdzona do ubrania rannego. Należy odnotować dokładny czas założenia opaski, należy ustalić personalia rannego, dane zatrzymac u siebie.

Gdy po zaciśnięciu długotrwałym kończyny następuje rozluźnienie do organizmu dostaja sie gwałtownie toksyny. Chirurg decyduje czy amputuje kończyne czy ściąga opaske dając leki. Zależy to od czasu zaciżnięcia. Nie wolno okresowo rozluźniac zacisku

Silne krwawienie na głowie, szyi, tułowiu oraz z dużej masy tkanki zlokalizowanej dośrodkowo od miejsca centralnego szkieletu, można zatamować uciskając ranę palcami przez jałowy opatrunek. Ewentualnośc spowodowana zakażeniem jest mniejsza niż zagrożenie wstrząsem krwotocznym.

W wielu przypadkach można przyszyć oddzielone części ciała. szansa na powodzenie replantacji jest większa im szybciej wykonano zabieg i wielkości obrażeń. Trzeba zabezpieczyć dobrze kikut i część ciała jałowo. W kazdym przypadku odciętą część ciała należy owinąć w jałową serwetę i włożyć to torebki plastikowej a następnie włożyć do jeszcze jednaj torebki z wodą lub lodem. Płyn nie może dostac sie do części.

Krwawienie wewnętrzne

Jeżeli krwawienie powstaje z powodu uszkodzenia lub samoistnego naruszenia ciągłości naczynia ale bez rany zewnętrznej to krew gromadzi się w jamie ciała. Może powstać uwypuklenie. Należy zwrócić uwagę na zwalczanie wstrząsu i zapewnienie spokoju cała chorego.

WSTRZĄS

Jest to dysproporcja między zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem w tlen poszczególnych narządów na skutek ostrej niewydolności krążenia.Powody:

1 wstrząs hipoalergiczny- zmniejszenie objętości krwi krążącej

a) utrata krwi na zewnątrz, do wewnątrz

b) utrata osocza

c) utrata wody i soli mineralnych

2 zmniejszenie wydolności serca- wstrząs kardiogenny- zawał, zator płucny

3 wstrząs przywspółczulno-naczyniowy- rozszeżenie układu naczyniowego przy stałej objętości masy krwi krążącej

a) na drodze wadliwej regulacji przez układ nerwowy: ból, przerażenie, nagłe bodźce termiczne, spadek ciśnienia i tętne

b) na skutek zatrucia- wstrząs septyczny lub

c) w wyniku uczulenia- wstrząs anafilaktyczny

Znaczna utrata krwi powoduje spadek ciśnienia krwi to z kolei powoduje brak tlenu w tkankach. Ból rany zwiększa groźbę wystąpienia wstrząsu. Organizm stara się wyrównac straty . Bodźce nerwowe i hormonalne-wyrzucanie adrenaliny- powoduje zwężenie naczyń obwodowych. Niedokrwienie dotyczy skóry, trzewi, mięsni.

Centalizacja krążenia

Nerki również otrzymują mniej krwi ale nie kurcza się naczynia mięsnia sercowego i mózgu- następuje centralizacja krążenia- polega ona na kierowaniu zmniej. na skutek utraty zasobu krwi przede wszystkim do narządów mających podstawowe znaczenie dla życia.Równoczesnie wzrasta częstotliwość akcji serca i zwiększenie jego wydajności. Organizm przez dłuższy czas niedopuszcza do znacznego spadku cisnienia tętniczego krwi, zapeniw dostateczne zaopatrzenie ważnych dla życia narządów.

Niebezpieczeńswto wstrząsu.

W niedokrwionych na skutek zwężenia naczyń narządach występują typowe reakcje dotyczące głównie naczyń włosowatych oraz najdrobniejszych tętniczek i żyłek(mikrokrążenie). Niedobór tlenu i niepałne odprowadzanie przez zwolnione krążenie resztek przemiany materii staja się przyczyną uszkodzenia ścian naczyń włosowatych. Następnie wzmożona ilość płynu przechodzi do tkanek równocześnie pojawia się zakrwawienie tkanek powodujące dalsze zaburzenie przemiany materii.. Zwolniony przepływ krwi wraz z utratąpłynów do tkanek powoduje skupienie płytek krwi i krwinek czerwonych w najdrobniejszych naczyniach powodując ich częściowe zablokowanie a w związku z tym utrudnienie w przepływie krwi.

Jeśli przyczyna wstrząsu zostanie w pore opanowana (zatamowanie krwotoku) i będą zastosowane środki przeciwwstrząsowe, naturalne ustrojowe reakcje wyrównawcze doprowadzą do normalizacji krążenia. Zwalnia tętno, rozszeżaja się naczynia obwodowe i znikają zaburzenia mikrokrążenia.

W przypadku utrzymywania się przyczyny wstrząsu(dalsza utrata krwi) i niezastosowania leczenia przeciw wstrząsowego reakcje kompensacyjne organizmu są niewystarczające i ranny popada w stan wstrząsu niewyrównanego. Tętno do 180-200 na minute, cisnienie krwi spada, postępują zaburzenia w zakresie najdrobniejszych naczyń włosowatych, jak również w przemianie materii. Przy spadku cisnienia krwi poniżej minimalnego progu 40-50 słupa rtęci ustaje czynnośc serca.

Produkty przemiany materii pozostają w organiźmie. W płucach zaburzenia mikrokrążenia czynia nieodwracalne szkody: zostaje zatrzymane pobieranie tlenu, utrudnione czynności nerek i ogólne zachamowanie przemiany materii prowadzą do śmierci.

Wstrząs neuropochodny- powstaje pod wpływem bodźców nerwowych. Zmiany naczyniowe następują tutaj bez utraty krwi lecz powoduja dysproporcję między pojemnością naczyń a masą krwi krążącej(naczynia sie rozszeżają) spada cisnienie a tętno zwalnia. Dzięki kompensacyjnemu zwężeniu naczyń obwodowych-występuje centralizacja- stan chorego wraca do normy.

Obrębna postac ma wstrząs kardiogenny. Powstaje on na skutek zawału, bólu w klatce piersiowej i smiertelna trwogą. Na skutek zmniejszenia wydolności pracy serca spada możliwość przetłoczenia normalniej ilości krwi i dochodzi do nadmiernego gromadzenia przed sercem. Stan ten jest przyczyną wzmożonego wypałnienia sie duzych żył (szyjnych), cisnienie krwi spada, rosnie cisnienie centralne żylne, duszność, rzęszący oddech, kaszel z krwią.

Niebezpieczne rozwinięcie się niodwracalnego stanu wstrząsowego wzrasta na skutek ostatecznych zmian mikrokrążenia jeśli się nie zareaguje i odpowiedni nie leczy.

ROZPOZNANIE WSTRZĄSU

Objawy propor. do cięzkości, okresu i jego przyczyny a stan pacjenta zależy od wydolności procesów kompensacyjnych. Zwężenie naczyń powoduje bladosc i chłód skóry, wargi blado sine, bledna łozyska paznokci i po ucisnięciu bardzo powoli różowieją, wystepuje wyraźny niepokój chorego- drży, denerwuje się, odurzony. Na czole zimny lepki pot, ma dreszcze. Objawy te są wyrazem alarmowych reakcji organizmu. Adrenalina i noradrenalina powoduje zwężenie naczyń i przyspieszenie czynności serca i wpływa na psychikę chorego.

Wmiarę przedłużania się stanu wstrząsowego twarz robi się żółtoszara, podniecenie ustępuje zobojętnieniu i apati. Zaburzenia świadomości, wzrasta częstotliwość tętna, oddechpłytki, szybki i nierównomierny, tętno obwodowe może być prawie niewyczuwalne(sprawdzamy tętno na szyi).

WALKA ZE WSTRZĄSEM

Często tylko szybka interwencja może zapobieć pogorszeniu stanu wstrząsowego i jego przejściu w fazę nieodwracalną. Prawidłowa i skuteczna pomoc udzielona choremu wpływa na późniejsze leczenie i pobyt w szpitalu.

Postępowanie:

1 zatamować krwotok

2 prawidłowe ułożenie pacjenta(kończyny dolne unosimy 30-40 cm chyba że złamana kończyna, czaszka, miednica,klatka piersiowa czy urazy jamy brzusznej, Chorego u którego możemy spodziewac się wstrząsu należy położyc płasko na plecach)

3 ochrona przed utrata ciepła

4 opieka psychiczna

5 kontrola czynności życiowych

UTRATA PRZYTOMNOŚCI

Przytomność jest to całość procesów umożliwiajacych prawidłowe spostrzeganie, skupienie uwagi i uprzytamnianie sobie wydarzeń. Przy utracie przytomności spostrzeganie, podobnie jak we śnie, jest zniesione, róznica polega na tym,że spiącego można w każdej chwili obudzić, podczas gdy nieprzytomnego nawet silne bodźce(optyczne,dźwiękowe,bólowe) nie przywracaja wczale albo nieznacznie do przytomności. Przyczyna straty przytomności jest uszkodzenie tych okolic mózgu które zawiadują świadomiścią (np. niedobór tlenu, ucisk na drogi nerwowe, zaburzenie przemiany materii). Uszkodzenie może byc odwracalne i świadomość powraca po pewnym czasie, często juz po kilku minutach. Stan głębokiej utraty przytomności określa się mianem śpiączki. Wówczas zniesione są reakcje na wszt=ystkie bodźce, róznież bólowe. Przy utracie przytomności sa wygaszone odruchy obronne np. kaszel i odruch połykania.

Odruchy obronne chronia organizm przed zachłyśnieciem- może nim być kęs pokarmu, krew lub śluz.Gdy ciała stałe lub płynne dostaja się w okolicę wejścia do tchawicy, podraznia tylna sciane gardła i albo zostaje połknięte albo odruchem kaszlu wyrzucone na zewnątrz. W razie braku odruchów obronnych może wpaśc do tchawicy i stąd wraz z prądemwdychanego powietrza zostac dalej wchłonięte do dgróg oddechowych. Niebezpieczne jest wchłonięcie do drzewa oskrzelowego wymiocin. Treść zołądkowa razem z kwasnym sokiem żołądkowym po przedostaniu się do płuc może uszkodzić pęcherzyki płucne.Podobnie dzieje się po wchłonięciu wiekszych ciał obcych, które zatykają drogi oddechowe uniemożliwiając wymianę gazową. W wiekszości przypadków utracie przytomności towarzyszy zwiotczenie mięśni. Może dojśc do sytuacji gdy u leżącego na wznak chorego ulega zapadnięciu nasada języka zatykając tchawicę- dusi się językiem.

Przyczyny utraty przytomności:

- urazy głowy

- niedostatek tlenu w mózgu(np. padaczka)

- zatrucia

- zaburzenie przemiany materii (np. hiperglikemia, hipoglikemia, mocznica, śpiączka wątrobowa)

- napady skurczowe pochodzenia mózgowego

- działanie pradu elektrycznego

- udar mózgu- pęknięcie naczyń krwionośnych

- nadmierne ochłodzenie- temp ciała poniżej 30C

- dzialanie wysokiej temp.- udar cieplny

Objawy utraty przytomności:

- nieprzytomny nie reaguje na pytania- brak mozliwości nawiązania kontaktu słownego

- nie reaguje na normalne bodźce mechaniczne

- miesnie sa zazwyczaj wiotkie

- utrata odruchów obronnych

Mieśnie są napięte tylko przy kurczach mózgo- pochodnych, cięzkich uszkodzeniach czaszko-mózgowych.

Utrata przytomności może stanowic niebezpieczeństwo życia. Nieprzytomny nie może samodzielnie usunąć się z miejsca zagrożenia

Postępowanie:

- usuniecie poszkodowanego z miejsca zagrożenia

- ochrona przed czynnikami szkodliwymi

- utrzymanie lub przywrócenie oddechu nieprzytomnemu

Obowiązek: Sprawdzamy czy nieprzytomny zachował regularny oddech

Kontrolaoddechu:

Prawidłowość oddechu sprawdza się na podstawie:

- osłuchiwanie lub wyczucie prądu powietrza uchodzącego z ust lub nosa

- obserwacji ruchów klatki piersiowej i nadbrzusza

- wyczuwanie ruchów oddechowych( jedna ręka na boku klatki piersiowej nad dolnymi żedrami a druga na nadbrzuszu, unoszenie zapadanie i powłok brzuszny)

Niewydolnośc charakteryzuje się:

- sine zabarwienie skóry, warg, łozysk paznokci, małżowiny usznej, twarzy

Jeśli nieprzytomny oddycha to obracamy go na bok(unika się zatkania dróg oddechowych i zachłysnięcia)

Nieprzytomny powinien byc cały czas obserwowany aby w razie potrzeby zastosować odpowiednie czynności ratownicze. Boczne ułożenie z przeciwwstrząsową pozycją- można łączyć.

Jezeli nie mzna potwierdzic dostatecznego oddychania samoistnego należy wyprostowac szyję przez odciągnięcie głowy ku tyłowi. Jeśli po tym juz oddycha to znowu trzeba obrócić go na bok. Jeśli nie oddycha to robimy sztuczne oddychanie.

Ułożenie chorego na boku

Zapewnia samoistne oddychającemu nieprzytomnemu zachowanie wolnych dróg oddechowych, może mież decydujący wpływ na przeżycie.

Pozycja wyjściowa- pacjent lezy na wznak, trzeba podejść unieśc go nieco w swoją stronę i wsunąć prostą rękę nieprzytomnego pod jego pośladek, następnie zgiąć nogę w stawie biodrowym po tej stronie co ręka i ulozyć blisko pośladka, chwycić za biodro i ramię po drugiej stronie i ostrożnie go pociągnąć ku sobie, podłozyć dłoń pod brodę.

Omdlenie

- krótka utrata przytomności

- nagły, chwilowy niedobór tlenu w mózgu

- w dusznych miejscach

- odpływ krwi z mózgu do nóg i duża wilgotnośc

- pojawiają się mroczki przed oczami

Wynosi się w pozycji horyzontalnej i należy taką osobę obserwować. Jeśli omdlenie trwa powyżej 1 minuty to jest to utrata przytomności.