ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ U DZIECKA
Pojęcie ADHD
zespół minimalnego uszkodzenia mózgu,
zespół nadruchliwości,
zespół nadpobudliwości psychoruchowej,
zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi,
zespół zaburzeń hiperkinetyczno – odruchowych,
zaburzenie z deficytem uwagi i hiperaktywnością
Aktualnie na świecie oficjalnie uznaje się dwa terminy:
Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM – IV) – Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), czyli „zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi”
Światowej Organizacji Zdrowia międzynarodowej klasyfikacji chorób (IDC – 10) – Hiperkinetic Disorder, czyli „zespół hiperkinetyczny”
J. O’ Regan Fintan
ADHD
„Jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia z jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną, nadmierną aktywnością”
ADHD jest chorobą, a raczej zaburzeniem neurologicznym, w którym na pierwszy plan wysuwa się niezwykła łatwość rozpraszania uwagi, impulsywność w działaniu, a także poszukiwanie sytuacji pełnych mocnych wrażeń.
Nadpobudliwość psychoruchowa przeważnie jest zaburzeniem psychicznym wieku dziecięcego.
Typy ADHD:
typ z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi,
typ z przewagą nadpobudliwości,
typ mieszany, który jest stwierdzony w przypadku, gdy występują zarówno nasilone objawy nadpobudliwości psychoruchowej, jak i zaburzenia koncentracji uwagi.
P. Pawlak
Przyczyny zaburzeń hiperkinetycznych
Od strony fizjologicznej jest dominacja w systemie nerwowym procesów pobudzania nad procesami hamowania – ukryte w płatach czołowych strefy odpowiedzialne za zdolności zarządzania i uwagi, m.in. takie jak: nadzorowanie i regulowanie zachowania, kontrolowanie emocji, podejmowanie działań zmierzających do osiągnięcia celów.
Z biologicznego punktu widzenia mogą być różne czynniki uszkadzające centralny układ nerwowy – czynnik, który uszkadza ośrodkowy układ nerwowy podczas życia płodowego (zażywanie narkotyków, alkoholizm rodziców, zażywanie przez matkę leków nasennych czy uspokajających, zatrucia ciążowe i pokarmowe rodzicielki, urazy mechaniczne w okresie ciąży, przebyte przez nią choroby zakaźne: różyczka, żółtaczka, odra, świnka, grypa)
W świetle dzisiejszej wiedzy możemy zaliczyć przede wszystkim czynniki genetyczne – niepoprawnie funkcjonujące geny przyczyniają się do tego, że u osób z ADHD dochodzi prawdopodobnie do zmniejszenia aktywności dwóch substancji (dopaminy i noradrenaliny) uczestniczących w przesyłaniu impulsów w układzie nerwowym.
Objawy nadpobudliwości psychoruchowej
Nadruchliwość – nadmierna, w porównaniu z osobami na tym samym poziomie rozwoju i w tym samym wieku aktywność ruchowa. Osoby z ADHD mają bardzo dużą potrzebę ruchu, nie potrafią przez dłuższą chwilę pozostać w miejscu.
Impulsywność – gwałtowność, porywczość spowodowana skłonnością do ulegania impulsom. Jest niemożnością powstrzymania się przed działaniem oraz „odczekania” do momentu, gdy wykonanie czynności będzie łatwiejsze, bądź akceptowane przez otoczenie. Osoby z ADHD działają pod wpływem impulsu, którego nie potrafią kontrolować.
R. Portman
Zaburzenia uwagi – związane są ze słabszą umiejętnością skupiania się na realizowanych czynnościach, szybkim rozpraszaniem się pod wpływem nawet najmniejszych bodźców.
Obecność wymienionych symptomów, typowych dla zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, widoczna jest we wszystkich sferach, a mianowicie: sferze ruchowej, poznawczej i emocjonalnej.
SFERA RUCHOWA:
Nadruchliwość jest zjawiskiem długotrwałym, przeciągającym się w czasie.
Intensywność wyraża się poprzez stan niepokoju ruchowego i nadmiernej aktywności ruchowej, ale świadome kontrolowanie go jest ograniczone.
U osób z ADHD jest zawsze podwyższony poziom aktywności.
SFERA POZNAWCZA:
Występują zaburzenia skupienia uwagi, pojawia się męczliwość w pracy umysłowej i związana z tym nierównomierna wydajność.
Pomimo ponadprzeciętnego rozwoju intelektualnego dzieci mają słabe wyniki w nauce.
Szybko kończą zajęcia wymagające większego wysiłku umysłowego, brak im wytrwałości w przypadku małego zainteresowania i niedostrzegania bezpośredniej korzyści działania.
Nie są zdolne utrzymać uwagi na dwóch czynnościach jednocześnie.
Mają specyficzne zaburzenia umiejętności szkolnych, szczególnie zaburzenia czytania i pisania.
Widoczny bardzo brzydki charakter pisma.
Trudności w pisemnym wyrażaniu myśli i słowa.
Bardzo łatwo się rozprasza poprzez hałas i ruch wokół niego, często nie słyszy krytycznych uwag lub instrukcji nauczyciela, ponieważ myśli o czymś innym.
Brak zdolności planowania, trudności syntezowania.
SFERA EMOCJONALNA:
Trudności z przystosowaniem się do oczekiwań szkolnych.
Nieopanowane, niekontrolowane reakcje emocjonalne, nasilone uzewnętrznienie uczuć.
Są drażliwe, używają agresji słownej i fizycznej.
Labilność uczuć, huśtawka nastrojów.
Są kapryśne, uparte, niekiedy złośliwe.
Niska samoocena, nie angażują się we wspólną pracę lub zabawy, widoczne problemy w kontaktach międzyludzkich.
Często myślą, że są bezwartościowe, gorsze.
Cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi
Nieprawidłowa ocena siebie, swojej pozycji w grupie
Nieumiejętność spostrzegania siebie na tle innych ludzi
Każda porażka, bezradność związana z codziennymi zajęciami w szkole jak i w domu – wprawia dziecko w frustracje.
33% dzieci i ADHD popada w depresję.