Socjologia W.3 18.03.2011

Socjologia jako nauka społeczna

Termin „socjologia”

- od łac. socius – zbiorowość, społeczeństwo

- gr logos – mądrość, wiedza

Socjologia to ogólna nauka o strukturze społeczeństwa, prawach jego rozwoju i metodach badania.

Socjologia jako samodzielna dyscyplina naukowa

- wyodrębniła się pod koniec XIX wieku

- odpowiedź za zmieniające się warunki społeczne (nowoczesność, społeczeństwo przemysłowe)

- pierwszy wydział socjologii powstał w Chicago

- pierwsza europejska katedra socjologiczna na Uniwersytecie w Bordeaux

Trzej Ojcowe socjologii:

- Platon

- Giambattista Vico

- Auguste Conte

Socjologia:

• Nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmiany społeczeństwa

• Nauka o społeczeństwie i procesach, które w nim zachodzą

• „socjologia poszukuje praw zjawisk zachodzących między ludźmi, zajmuje się badaniem struktur, czyli wzajemnego przyporządkowania sobie ludzi w zbiorowościach” Jan Szczepański

• „socjologia to zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności jak na fragmenty większych całości. Owymi całościami są nieprzypadkowe grupy ludzi, miedzy którymi jest zależność”

Dyscypliny socjologiczne:

• Pracy

• Przemysłu

• Miasta/wsi

• Opinii publicznej

• Wychowawcza

• Rodziny

• Sportu

• Medycyny

• Religii itd.

Socjologia jest jedną z dyscyplin naukowych należących do nauk społecznych

Nauki społeczne – zbiór dyscyplin naukowych badających naturę ludzkiego zachowania i związkach międzyludzkich oraz ich rezultaty.

Funkcje socjologii:

1. Teoretyczna – opisuje i wyjaśnia badane przez siebie przedmioty zainteresowań

2. Praktyczne – służy praktycznego życiu, praktycznym celom

Zachowanie:

- to każda reakcja jednostki na bodźce

Zachowanie społeczne to każda reakcja społeczna lub zachowanie indywidualne związane z innymi osobami lub podejmowanie z uwagi na nie

Sytuacje społeczne – stanowią okoliczności w których współwystępują przynajmniej dwie osoby

Nauki społeczne –

• Antropologia – biologiczna nauka porównawcza o człowieku, jego pochodzeniu rozwoju osobniczym, rodowym oraz zróżnicowaniach rasowych.

1. Fizyczna – badanie istot jako organizmy biologiczne, wyróżniające się od innych różnymi cechami

2. Kulturowa – bada współczesne społeczeństwa mieszkaniowe

• Ekonomia – zachowania związane z produkowanie, rozdzielanie, nabywaniem, konsumowaniem

• Nauki polityczne – zachowania związane ze sprawowanie władzy, rozdziałem i wykorzystywaniem władzy w społeczeństwie

• Psychologia – bada osobowościowe podstawy i konsekwencje zachowań jednostki (jak zachowują się pojedyncze jednostki)

Przedmiot badań socjologii.

1. Zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi

2. Struktury tych zbiorowości, zjawiska procesy zachodzące w tych zbiorowościach

3. Procesy, które wynikają ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie

4. Zmiany i przekształcenia zachodzące w społeczeństwie

Paradygmat socjologii.

Paradygmat – zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki; fundamentalne założenia naukowe co do natury rzeczywistości, które przyjmuje się za oczywiste i nie neguje się w badaniach.

Założenia socjologii:

- Egzystencja ludzka jest egzystencją społeczną.

Istota paradygmatu:

• Człowiek nie mógłby – poza społeczeństwem – rozwinąć swych cech specyficzne ludzkich = nie ma człowieka bez społeczeństwa.

• Człowiek jest produktem stosunków społecznych; jest taki, jakim uformowało go społeczeństwo

• Człowiek posiada instynkt społeczny tj. skłonność do zrzeszania się; bycia w gromadzie; do upodobania się do innych

Socjologia potoczna:

- wiedza uregulowana w sposób emocjonalny codziennymi doświadczeniami

- każdy człowiek ma swoją własną wiedzę potoczną na temat zjawisk społecznych

- niestety ta wiedza nie wystarcza do tłumaczenia wielu zjawisk i faktów społecznych do działań i załatwiania wielu spraw życiowych, stad też powinna być uzupełniana wiedzą naukową.

GRUPA SPOŁECZNA.

W przypadku, gdy w danej zbiorowości społecznej wytwarza się struktura społeczna, a jej członkowie zaczynają wspólnie realizować jakieś istotne dla wszystkich cele, wówczas zbiorowość taka może stawać się grupą społeczną.

Zbiorowość społeczna:

1. Zbiory społeczne

2. Kategorie społeczne

3. Grupy społeczne

Grupę w socjologii uważa się za podstawową formę życia zbiorowego, kształtującą społeczne cechy jednostki.

Przykłady grup społecznych:

• Rodzina (więź pokrewieństwa i związki małżeńskie)

• Spółki i spółdzielnie (zawarta umowa wspólnoty gospodarczej)

• Towarzystwa naukowe, kluby sportowe (wspólne zainteresowania)

Cel powstawania grup społecznych:

• Odczuwanie i uświadamianie wspólnych potrzeb, wartości i interesów

• Zaspokajanie własnych potrzeb

Cechy grupy społecznej:

1. Składa się minimum z 3 osób

2. Zachodzą w niej trwałe, częste i bezpośrednie interakcje nastawione na wspólne osiąganie wyznaczonego celu

3. Wyraźna struktura wewnętrzna zbudowana z pozycji zajmowanych przez członków i związanych z nimi ról, stosunki władzy

4. Członkowie należący do grupy społecznej maja świadomość przynależności do grupy – utożsamiają się.

3 typy struktur społecznych

1. Struktura komunikacji (odnosi się do wzajemnych interakcji w grupie)

2. Struktura przywództwa (władzy)

3. Struktura socjometryczna.