PIELĘGNOWANIE CHORYCH Z NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM

Nadciśnienie tętnicze- utrwalone podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi powyżej 140/90. Dzieli się na pierwotne i wtórne. Do czynników, które mogą przyczynić się do powstania choroby należą:
-czynniki genetyczne
-zmiany aktywności układu renina-angiotensyna i współczulnego
-czynniki środowiskowe

CIŚNIENIE	SKURCZOWE	ROZSKURCZOWE
Optymalne	<120	<80
Prawidłowe	120-129	80-84
Wysokie prawidłowe	130-139	85-89
I stopnia łagodne	140-159	90-99
II stopnia umiarkowane	160-179	100-109
III stopnia ciężki	>180	>110
Izolowane nadciśnienie skurczowe	>140	<90

Etiologia i patogeneza
-Nadciśnienie pierwotne (samoistne)- stanowi 95% przypadków, przyczyną są zaburzenia mechanizmów kontrolujących ciśnienie tętnicze. Patogeneza jest wieloczynnikowa, a obecność zaburzeń fizjologicznych procesów kontroli ciśnienia uwarunkowana jest głównie czynnikami środowiskowymi, genetycznymi i regulującymi. Nadciśnienie samoistne rozpoznaje się po wykluczeniu nadciśnienia wtórnego

-Nadciśnienie wtórne-…. przyczyny: przewlekłe choroby nerek, zespół obturacyjnego bezdechu sennego, przyjmowanie leków (NLPZ, steroidów nadnerczowych, doustnych leków antykoncepcyjnych) , nadciśnienie naczyniowo nerkowe, choroby nadnerczy (hiperaldosteronizm pierwotny, zespół Cushinga, guz chromochłonny), nadczynność i niedoczynność tarczycy, nadczynność gruczołów przytarczycznych, koarktacja aorty

Objawy nadciśnienia:
-złe samopoczucie
-osłabienie
-bóle głowy
-nieznaczna tachykardia
-szum w uszach
-gorsza tolerancja wysiłku
-mroczki przed oczami
-niepokój
-kołatanie serca
-nadmierna potliwość
-okresowa bezsenność
-obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej

Powikłania nadciśnienia:
-neurologiczne: udar mózgu, przemijające niedokrwienie mózgu, zespół otępienny
-kardiologiczne: przerost mięśnia sercowego, chns, zawał serca, niewydolność serca
-nefrologiczne: szkliwienia kłębuszków nerkowych, mikroalbuminuria, białkomocz, niewydolność nerek
-związane z przyspieszeniem zmian miażdżycowych innych tętnic: aorta, tętnica kończyn dolnych, powstanie tętniaków naczyniowych
-okulistyczne: retinopatia

Retinopatia nadciśnieniowa:
I st.- umiarkowane zwężenie lub stwardnienie małych tętnic siatkówki, nieprawidłowy stosunek średnic tętnic do średnic żył
II st.- umiarkowane lub znaczne stwardnienie tętnic, dodatni objaw Gunna (ucisk stwardniałych tętniczek siatkówki na poszerzone naczynia żylne w miejscu ich skrzyżowania)
III st.- obrzęk, wysięk i krwotoki do siatkówki, tętnice stwardniałe i zwężone
IV st.- objawy III stopnia i dodatkowo obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.

Diagnostyka

Celem postępowania diagnostycznego jest:
-ustalenie wartości ciśnienia tętniczego
-rozpoznanie wtórnych przyczyn
-ocena całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego przez poszukiwanie innych czynników ryzyka, uszkodzeń narządowych i chorób współistniejących lub towarzyszących stanów klinicznych

Procedury diagnostyczne obejmują:
-powtarzane pomiary ciśnienia
-badanie podmiotowe
-badanie przedmiotowe
-badania dodatkowe

Badanie podmiotowe- pozwala na uzyskanie informacji dotyczących: czasu trwania nadciśnienia, wcześniejszych wartości, objawów sugerujących podwyższenie RR, stosowanego leczenia, czynników ryzyka, objawów powikłań narządowych, innych chorób i zaburzeń oraz ustalenie czynników osobistych, rodzinnych i środowiskowych

Badanie przedmiotowe:
-co najmniej 2 pomiary RR w odstępach 2min u pacjenta w pozycji leżącej lub siedzącej oraz przy podejrzeniu hipotonii ortostatycznej po co najmniej 2min.
-pomiar RR na drugim ramieniu
-pomiar masy ciała
-badanie dna oka
-badanie szyi, ze zwróceniem uwagi na szmery nad tętnicami szyjnymi, poszerzenie żył, powiększoną tarczycę
-badanie serca pod kątem nieprawidłowości rytmu
-badanie płuc- obecność trzeszczeń, objawy skurczu oskrzeli
-badanie brzucha- szmery, powiększenie nerek, guzy, nieprawidłowe tętnienie aorty
-badanie kończyn- osłabienie , brak tętna, obrzęki
-badanie neurologiczne- ocena deficytu ruchowego/czuciowego

Objawy wskazujące na wtórny charakter nadciśnienia i rozwój powikłań narządowych
-otyłość brzuszna, zmiany skórne z wybroczynami i rozstępami, osłabienie siły mięśniowej (zespół Cushinga)
-skórne objawy nerwiakowłóknikowatości (guz chromochłonny)
-powiększenie nerki w badaniu palpacyjnym (wielotorbielowatość)
-szmery naczyniowe podczas osłuchiwania jamy brzusznej (nadciśnienie naczyniowo-nerkowe)
-szmery w okolicy przedsercowej, osłabione lub opóźnione tętno na tętnicach udowych i obniżone ciśnienie w tętnicy udowej (koarktacja aorty)
-deficyt ruchowy/czuciowy (powikłania mózgowe)
-zaburzenia widzenia
-umiejscowienie i charakter uderzenia koniuszkowego, zaburzenia rytmu, obrzęki obwodowe
-brak, osłabienie, sinica

Badania dodatkowe

-kontrola glukozy, lipid ogram (cholesterol całkowity, frakcji HDL, LDL, TG), potas, kreatynina, morfologia, ogólne badania moczu, EKG
-jeżeli są wskazania- USG serca, tętnic szyjnych, ocena mikroalbuminurii, dno oka, klirens kreatyniny, krzywa cukrowa, holter EKG

Informacje dotyczące postępowania terapeutycznego
-normalizacja masy ciała
-zaprzestanie palenia papierosów
-regularny wysiłek fizyczny
-zmniejszenie spożycia soli i tłuszczów nasyconych
-zmniejszenie picia alkoholu
-zwiększenie spożycia owoców i warzyw

Informacje dotyczące terapii antynikotynowej
-prowadzenie aktywnego poradnictwa dotyczącego zaprzestania palenia tytoniu
-w razie niepowodzenia wskazane jest stosowanie substytucji nikotyną

Informacje dotyczące farmakoterapii
-omówienie interakcji lekowej i działań niepożądanych

Informacje dotyczące normalizacji masy ciała
-redukcja nadwagi/otyłości powinna być osiągnięta przez zmniejszenie kaloryczności i składu diety oraz zwiększenia aktywności
-wymiernym efektem podjętych działań w tym zakresie powinno być uzyskanie: BMI <25, obwód talii u kobiet <88cm i u mężczyzn <102cm