Chrześcijaństwo, Judaizm i Islam.
Wspólnym elementem religii jest postać proroka, założyciela tworzącego religie.
Najważniejsi prorokowie – Mahomet, Mojżesz, Jezus.
Mojżesz – przynoszący prawo- Tora,
Mahomet – prorok, ostatni i największy.
Prorok – pośrednik między ludem a Bogiem. Często przekazuje upomnienia, przekazy od Boga jak ludzie mają postępować.
W Judaizmie prorok przynosi prawo od Boga obowiązujące ludzi. Autorem prawa jest Bóg, ale „podanie” odbywa się przez proroka.
Różnice:
Chrześcijaństwo jest monoteizmem szczególnej postaci. Nie akceptują go wyznawcy Judaizmu i Islamu. „Zepsucie” Chrześcijaństwa przejawia się w dogmacie trzech osób boskich; współistotność 3 osób: Bóg, Syn Boży, Duch Święty. Dodatkowo istnieje Dogmat Wcielenia, czyli koncepcja wcielenia Boga, Bóg staje się człowiekiem co jest niezrozumiałe.
W religiach różny jest przedmiot objawienia.
Chrześcijaństwo - przedmiotem jest człowiek, uznaje się fakt wcielenia – inkarnacji Boga w człowieka.
„Imitacjo Christi” – naśladowanie Chrystusa, (nie dosłownie). Przekonanie, że Zycie jest przedmiotem objawionym.
Chrystus jest postacią historyczną ale nie wystarcza to do jego oceny. Najważniejsza postać: Paweł z Tarsu (Szaweł). [ !!] Wyprowadził Chrześcijaństwo z mniejszego odłamu. Wprowadził nową zasadę, Chrześcijaństwo nie może być własnością Żydów, trzeba je przekazać innym narodom. Zaczęła się wielka działalność misyjna, przyjmowanie religii przez wyznawców o innym pochodzeniu etnicznym, kulturowym. Itd. Wyznawcą Chrystusa może być każdy – uniwersalizm myślenia chrześcijańskiego.
Pisarstwo wczesnochrześcijańskie utożsamia się z dziełami Ojców Kościoła Tworzą tradycje kościoła, która ma charakter wiążący; stanowi o ich wierze. Pisali po łacinie: Zachodni dzielą się na Łacińskich i Greckich. Ojcowie kościoła na Zachodzie: Tertulian (III n. e.) i św. Augustyn (IV/V n .e. ). Ojciec nie pokrywa się z def. Pisarza wczesnochrześcijańskiego. Odegrali ważną rolę ale często nie umierali jako Chrześcijanie.
Literatura wczesnochrześcijańska.
1 Nurt Apokaliptyczny – gr. apokalipsa = objawienie; literatura, która opowiada o końcu świata. Negatywna ocena stosunków na świecie, umacniała wiarę pierwszych chrześcijan. Świat, który ich gnębi jest skazany na upadek . Zapewniają sobie korzystną sytuacje będąc zbawionymi.
*Paruzja – ponowne przyjście Chrystusa.
2 Nurt Apologetyczny – apologia= obrona, wyjaśnienie przyczyny. Szukała sposobu ugody między Chrześcijaństwem a światem. Pokazuje, że chrześcijaństwo nie jest takie złe. Pokazuje, że jest tam dobroć, że ta religia ma charakter wzniosły i budujący dla wszystkich ludzi.
Istnieje historia, religia, kultura, które poprzedzają chrześcijaństwo
W religii Chrześcijańskiej występuje antycypacja wątków, jeśli chce się ustalić źródła.
Preaparatio ewangelii – przygotowanie ewangelii.
Judaizm
Dla Żydów przedmiotem objawienia jest Tora. Prawo jest objawione na zasadzie „dobry Żyd przestrzega litery prawa Żydowskiego”. Praw zawiera się w pierwszych księgach Starego Testamentu – dla nich – Biblia Hebrajska, której częścią jest 5ksiąg Mojżesza (Księgi: Rodzaju, Wyjścia, Kapłaństwa, Liczb, Powtórzonego Prawa). Rolą jest ukazanie zapisu prawa, które jest w nich objawione. Bóg nie jest bohaterem religii Żydowskiej; w zasadzie religia może obyć się bez opowieści Boga ale nie może się obyć bez prawa bożego. Opowieści na temat Boga stanowią barwny komentarz. Prawo bezwzględnie obowiązujące stanowi jedno.
Cecha: legalistyczna, kazuistyczna.
Cecha kazuistyczna – prawo ma charakter bardzo szczegółowy, dotyka poszczególnych sfer życia ludzkiego.
Nie istnieje tradycja myśli teologicznej, rozumnego dociekania kim jest Bóg; nie ma dogmatów jak w Chrześcijaństwie. Istnieje tradycja nauki o prawie, są piśmienni, ich zadaniem jest jak najlepsza interpretacja Tory. Ich komentarze są wyjaśnieniem. Miszna Tora- drobiazgowy komentarz jak w danej sytuacji ma się zachować Żyd. Przekładają zasady na nowe realia
ISLAM - prawo – Szariat.
Prawo prowadzi do Boga ale właściwym przedmiotem objawienia jest prorok Mahomet, który dostał księgę ( Koran) od Boga.
NA RELIGIE CHRZEŚCIJAŃSKĄ SKLADA SIĘ : DUCH GRECKI I WIARA IZRAELSKA, jest dziedzictwem wiary Żydowskiej.
Chrześcijaństwo z wiary izraelskiej – jest wynikiem pewnej ewolucji, jest religią czysto monoteistyczną. Bóg Izraela (Jahwe) był jednym z wielu jednak tylko on wziął ludzi pod swoja opiekę i zawiera z nimi umowę (są „narodem wybranym”). Daje im prawo a oni mają go przestrzegać w każdych okolicznościach.
Bóg żydowski objawia się, nie jest rozumiany jako transcendentny ( nie mieści się w tym świecie) i uniwersalny; ewolucja koncepcji Boga.
Judaizm zachowuje
*Charakter ekskluzywistyczny – coś jest skierowane wyłącznie do konkretnego grona. Przynależność polityczna jest tożsama z przynależnością do religii, z byciem wyznawcą Jahwe.
*Charakter teologiczno – polityczny = Wszechmocny stworzył świat jest gotów udzielić pomocy i ma do dyspozycji środki nadprzyrodzone.
PROZELITYZM to dążenie do nawracania ludzi na dana religie np. chrześcijanie i ich działalność misyjna.
Żydzi NIE NAWRACAJĄ, Żydzi żyją w DIASPORZE (Na emigracji w skupiskach) ICH ZADANIEM JEST POZOSTAĆ WIERNYM WOBEC PRAWA; (goj – nie Żyd).
Jezus według nich nie jest Mesjaszem. Mesjasz według Żydów nie jest Synem Bożym. Prawo Żydowskie jest dane RAZ NA ZAWSZE, nigdy nie będzie zmienione (Nowy Testament jest nie możliwy).
Mesjasz w Judaizmie to PRZYWÓDCA POLITYCZNY - zapewni przestrzeganie prawa, przestrzeganie doskonałe jak nigdy wcześniej. Przewagą Izraela nad innymi ma być szacunek innych ludzi na ziemi do Żydów żyjących zgodnie z prawem. Działalność Chrystusa rozchodzi się z tą def.
Chrześcijaństwo rodzi się również w świecie politeistycznym ( w ramach Impreium Rzymskiego). Występuje elastycznie poukładany pejzaż religijny.
Św. Augustyn „Państwo Boże” Księga VI przywołuje trójpodział teologii.
Dokonany przez rzymskiego myśliciela w I w. n.e. Marka War…?
Teologia- gr. Teo = Bóg, logos = rozum. Nauka o Bogu, sposób mówienia o Bogu, rozumne przedstawienie tego co boskie, może stanowić przedmiot sporu.
Nie od początku przyjęte, dopiero w XII w, mówiono nauka święta a nie teologia.
Teologie:
Mityczna
Polityczna
Naturalna
Mityczna – opowieść o Bogach, zawsze w pieśniach, wierszach, twórczość teatralna, tragedie, komedie, przedstawienia uliczne. Bogowie to Herosi. Mitologia to nie religia tylko literatura. Jest twórczością dramatyczną, w celach wychowawczych.
Polityczna – teologia jako kult państwowy, nie ma wiary i uczucia wiary. Miała charakter kultu, istniały obowiązki, rytuały uroczystości, inscenizacje religijne.
A chrześcijaństwo angażuje emocje (uniesienia religijne). Kult opiera się tu na rozważnym, spokojnym i skrupulatnym wykonywaniem pewnych obowiązków. Spokój precyzja w wykonywaniu czynności np. składanie ofiary. Rzymianie uważali, że chrześcijanie nie mają religii, byli dal urzędników rzymskich niebezpieczni i niezrównoważeni.
Religia to był kult o charakterze prawnym, opierał się na umowie; rozumieli na sposób legalistyczny. W Religi musiała być jakaś podstawa, Religi tak po prostu się nie zakłada. Pobożność bez uczuć, wzruszeń.
Religio superstitio (supersticjo) – uprzedzenie, zabobon. Chrześcijanie byli dla nich niespokojni, uważali że istnieją tam praktyki magiczne, chrześcijanie odbierani tak samo jak Druidzi.