EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU LOKALNEGO

EKSL jest kartą , która stała się pierwszą regulacją finansów łącznie dla wszystkich państw. Karta jest podzielona na trzy części a dokładniej z 18 artykułów. Państwa mogą ratyfikować tę kartę tylko w części, tzn. tylko część artykułów karty. Karta zawiera dwie klauzule:

-terytorialną- obowiązuje tylko części terytorium danego kraju

-czasową- przyjęcie karty z opóźnieniem.

Polska ratyfikowała kartę w 1994 r.

Kiedyś była pod inną nazwą: Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, ale ze względu na błąd w tłumaczeniu tytułu słowa „terytorialnego”. Obecnie funkcjonuje już poprawna nazwa „lokalnego”

ZASADY FINANSÓW WSKAZANE W EKSL

1. Zasada subsydiarności- samorządy musza być wyposażone we własne źródła dochodów i same nimi dysponować. Karta w ramach tej zasady zakłada podział władzy od najniższego szczebla do najwyższego.

2. Zasada adekwatności-:

-dostosowanie wielkości środków pieniężnych do zadań. Wspomniane dostosowanie nie ma charakteru bezwzględnego, z uwagi na fakt, że publicznych środków pieniężnych zawsze jest za mało na zadania publiczne.

-Adekwatność w stosunku do j.s.t.- polega na proporcjonalnym stosunku do innych szczebli j.s.t. i władzy państwowej, podziale środków finansowych w stosunku do przypadających zadań.

3. Zasada przyznawania j.s.t. władztwa podatkowego (dotyczy gmin)

Zasada ta reguluje kwestię dotyczącą przekazania pewnych kompetencji gmin do rozstrzygnięć w sprawach podatkowych. Rozstrzygnięcia te mogą dotyczyć konstrukcji poszczególnych elementów składowych podatku (zakres przedmiotowy, podstawa opodatkowania, stawki, ulgi, zwolnienia, terminy i sposób płatności) oraz ukształtowania treści stosunku zobowiązaniowego.

4. Zasada elastyczności systemu finansowego

Wyrazem systemu elastyczności jest m.in. zagwarantowanie wszystkim szczeblom j.s.t. PIT, CIT udział ten jest określony procentowo, a w związku z tym rzeczywista wysokość środków wpływających do  budżetu j.s.t. jest uzależniona od wpływu z tego tytułu ogółem jej terenu.

5. Zasada solidarności (W Polsce zasada realizowana jest poprzez tzw. system janosikowy.)

Jest to system wyrównania finansowego, który polega na tym, że j.s.t. w których dochód budżetu w przeliczeniu na jednego mieszkańca przekracza średnią krajową dokonuje (obliczonej wg ustawowego wzoru) wpłaty do budżetu państwa i rozdzielona jest ta kwota (także wg wzoru) pomiędzy j.s.t.. które mają dochody w przeliczeniu na jednego mieszkańca niższe niż średnia krajowa.

6. Zasada konsultacji

7. Zasada ograniczonego stosowania dotacji celowych

8. zasada dostępu samorządów do rynku kapitałowego

9. Prawo społeczności lokalnych do zrzeszania się

10. Prawna ochrona samorządu lokalnego

INFORMACJE OGÓLNE O J.S.T

ZADANIA J.S.T:

1. Własne- realizowane są ze środków otrzymanych z innych źródeł oraz wkład własny. Mamy doczynienia z domniemaniem zlecenia.

2. Zlecone z zakresu administracji rządowej- realizowane są wyłącznie ze środków otrzymanych, bez wkładu własnego. Jednakże tak nie jest. Gminy dokładają swoje środki, jednakże żądają w sądzie o zwrot poniesionego wkładu. Mamy do czynienia w wyraźnie zleconymi zadaniami.

Zadania zlecone następują:

-w drodze porozumienia między organami administracji rządowej a organami admin. samorządową

- nałożone na daną jednostkę ustawami

- zadania powierzone a podstawie porozumienia z innymi jednostkami

DOCHODY J.S.T.:

- dochody własne- czyli wpływy z dochodów samorządowych, udziały e podatkach państwowych, opłaty samorządowe, dochody majątkowo- kapitałowe

- dochody zewnętrzne:

*subwencje ogólne- to ogólne dofinansowanie działalności j.s.t.. Nie ma szczególnego trybu i zasad rozliczania.

*dotacje celowe- są przeznaczane na ściśle określony cel, a gdy nie zostanie ten cel zrealizowany lub zostanie on zrealizowany ale niższymi kosztami i pozostaną środki- to dotacje podlegają rozliczeniu w stosunku do państwa, a pozostałe środki podlegają zwrotowi

NADZÓR NAD SAMORZĄDEM ( wyłącznie pod kątem legalności i zgodności z prawem) sprawują:

-Premier i wojewoda

-RIO- w sprawach finansowych

Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminy tylko w zakresie wskazanym w ustawie

UCHWAŁA BUDŻETOWA I BUDŻET

UCHWAŁA BUDŻETOWA- składa się z trzech części: część merytoryczna, cześć rachunkowa- budżet oraz z części składającej się z pozostałych załączników do uchwały.

Uchwała budżetowa zawiera postanowienia, których obowiązek zamieszczania w uchwale wynika z u.f.p.

Uchwała budżetowa nie jest typowym aktem prawnym. Nie jest ani aktem powszechnie obowiązującym ani też aktem indywidualnym. Jest natomiast aktem wiążącym dla podmiotów adm. Samorządowej. Akt ten wyznacza granice działalności j.s.t. objętych tym budżetem.

Uchwałę budżetową podejmuje organ stanowiący js.t.( czyli w gminie- Rada Gminy, powiecie- Rada Powiatu, województwie- Sejmik Woj.) przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach- nie później niż do 31 stycznia roku budżetowego.

PODSTAWĄ GOSPODARKI FINANSOWEJ J.S.T. UCHWALA BUDŻETOWA natomiast do czasu uchwalenia uchwały budżetowej PODSTAWĄ GOSPODARKI FINANSOWEJ JEST PROJEKT UCHWAŁY BUDŻETOWEJ przedstawiony organowi stanowiącemu.

Za prawidłową gospodarkę fin. odpowiada organ wykonawczy(czyli gmina- Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta, powiat- Zarząd Powiatu, województwo- Zarząd Województwa). Gospodarka jest jawna.

BUDŻET- roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów jednostki. Jest uchwalany na rok budżetowy (rok kalendarzowy). Może być uchwalony na okres krótszy niż rok to tzw. PROWIZORIUM BUDŻETOWE- rożni się okresem, w którym ma być realizowany. Wchodzi ono w grę tylko wtedy, gdy sytuacja gospodarcza jednostki jest niepewna, uległa osłabieniu z powodu wystąpienia np. klęsk żywiołowych.

Budżet państwa uchwalany jest przez Sejm.

ZAKAZANE JEST:

-aby organ stanowiący uchwalił budżet, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. (zakaz deficytu w części bieżącej budżetu)

-Zakaz dotyczy również wydatków wykonanych na koniec roku budżetowego.

ELEMENTY UCHWAŁY BUDŻETOWEJ:

1) łączna kwota planowanych dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych;

2) łączna kwota planowanych wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych;

3) kwota planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

4) łączna kwota planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

5) łączna kwota planowanych rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych

7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego;

8) szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialne-go w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw;

9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy;

10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego

W załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:

1) zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) plan dochodów rachunku dochodów jednostek, o których mowa w art. 223 ust. 1, oraz wydatków nimi finansowanych;

3) plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych.

W Uchwale nie zamieszcza się przepisów niezwiązanych z wykonywaniem budżetu.

Niezrealizowane kwoty wydatków wygasają z upływem roku budżetowego. Organ stanowiący może podjąć uchwale i określić wykaz wydatków niewygasających.

Dokonywanie zmian w planie nie może przekroczyć 30 czerwca (dotyczy do zam.publ.). Po tym terminie w ciągu 7 dni przeczą na nowy rok budżetowy na dochody budżetowe.

ZASADY BUDŻETOWE

1. Zasada jedności materialnej (zasada nie funduszowania)- Oznacza zakaz wiązania określonych dochodów publicznych z konkretnymi wydatkami , postuluje aby wszystkie dochody wpływały do jednego budżetu i z niego należy dokonywać wszystkich wydatków

2. Zasada jedności formalnej- w jednym czasie w państwie (j.s.t.) może istnieć jeden budżet, gdyż tylko w takiej sytuacji możliwe jest sprawowanie nadzoru władz ustawodawczych nad wykonawczymi.

3. Zasada jednoroczności- dochody i wydatki budżetu państwa i j.s.t. planowane są na jeden rok.

4. Zasada szczegółowości- Wymaga, aby budżet był uchwalony z dostateczną szczegółowością po stronach dochodów i wydatków, a zwłaszcza aby dochody były szacowane wg. źródeł ich pozyskania, a wydatki wg. celów ich przeznaczenia.

5. Zasada realności- Budżet musi być skonstruowany precyzyjnie, aby dochody i wydatki mogły zostać zrealizowane

6. Zasada jawności- oznacza jawność procesu przygotowania, realizacji i kontroli budżetu, ustawa (uchwała) budżetowa i sprawozdanie z jej wykonania ma być ogłaszana w sposób ogólnodostępny

7. Zasada przejrzystości-zawarte w budżecie informacje muszą być tak ujęte, aby można było rozpoznać tendencję zmian zachodzących w obszarze budżetu

8. Zasada zupełności (powszechności)- wymaga ujęcia w budżetach i planach finansowych wszystkich dochodów i wszystkich wydatków.

9. Zasada gospodarności- środkami publicznymi należy gospodarować w sposób racjonalny, wydatki ponosić oszczędnie

10. Zasada równowagi- wskazuje aby kwota planowanych wydatków znalazła pełne pokrycie w przewidywanych dochodach

11. Zasada uprzedniości- wymóg uchwalania budżetu przed rozpoczęciem nowego roku budżetu. Odstępstwa od zasady:

- prorogacja budżetowa- przedłużenie ważności budżetu ubiegłorocznego na pewien okres roku następnego

- prowizorium budżetowe- skrócona wersja ustawy budżetowej ustanawiana na okres krótszy niż jeden rok

- funkcjonowanie gospodarki budżetowej w oparciu o projekt budżetu

12. Zasada operatywności- budżet powinien być opracowany w układzie, który umożliwiałby ścisłe ustalenie, które podmioty sa odpowiedzialne za wykonywanie poszczególnych zadań budżetowych i jakie środki otrzymują na sfinansowanie tych zadań

13. zasada roszczeniowości budżetu- zamieszczane w budżecie dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń bądź zobowiązań j.s.t. wobec osób trzecich ani roszczeń tych osób wobec j.s.t.

14. Zasada dotycząca nieprzekraczalnego limitu wydatków i rozchodów, prognostycznego charakteru dochodów i przychodów

KLASYFIKACJA BUDŻETOWA

Zasady klasyfikacji budżetowej określone są w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.

Służy realizacji zasady przejrzystości budżetu oraz ułatwia kontrolę budżetu. Jest to system jednostek czyli podziałów budżetowych w ramach, których ujmowane są poszczególne rodzaje dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów. Jednostkami klasyfikacji budżetowej są:

- dziedziny działalności publicznej, np. oświata, rolnictwo, pomoc społeczna

- grupy jednostek organizacyjnych, np. biblioteka

- rodzaje wydatków, np. wydatki związane na wypłatę wynagrodzenia

Dochody i wydatki ujmowane są wg: działów, rozdziałów i paragrafów natomiast Niektóre przychody i rozchody ujmowane są wg paragrafów. Szczegółowe określenie klasyfikacji budżetowej jest w załącznikach do Rozpo.MF.

Działy- trzy cyfry

Rozdziały- trzy cyfry z działu + dwie cyfry oznaczające uszczegółowienie

W każdym rozdziale należy wskazać wydatek przeznaczony na rzecz Izb Rolniczych.

REZERWA OGÓLNA I REZERWA CELOWA

J.s.t. obowiązane są do utworzenia w ramach swojego budżetu rezerwy ogólnej oraz rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe.

REZERWA OGÓLNA- jest to zabezpieczenie j.s.t. przed nieprzewidzianymi wydatkami wynikającymi z wystąpieniem nieprzewidzianych wydarzeń. Wspomniane wydarzenia dotyczą wydarzeń, których nie można było przewidzieć na etapie planowania budżetu. Rezerwę tę tworzyć muszą wszystkie j.s.t -przymus ten zawarty jest w Art. 222 u.f.p.

Rezerwa tworzona jest w w wysokości mieszczącej się w przedziale 0,1-1% wydatków budżetowych.

REZERWA CELOWA- j.s.t. mogą tworzyć rezerwy celowe ale przepisy nie wskazują przymusu. Jednakże jest wyjątek.

J.s.t. są zmuszone do utworzenia rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe. Obowiązek ten wynika z Ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Wysokość rezerwy nie być niższa niż 0,5 planu wydatków ogółem pomniejszone o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu.

Suma wszystkich rezerw celowych nie może przekraczać 5 %wydatków danej jednostki.

Podziału rezerw oraz rezerwy rozdysponowuje organ wykonawczy.

Organ stanowiący w uchwale może upoważnić organ wykonawczy do dokonywania:

- zmian w planie wydatków ale nie przeniesień wydatków między działami;

- wykorzystywania wolnych środków;

- inne, które należą do kompetencji organu stanowiącego

Upoważnienie te przedstawiane jest w części normatywnej uchwały.

PROCEDURA BUDŻETOWA

PODSTAWA PRAWNA:

-Ustawa o fin.publ

-statuty poszczególnych jednostek

Tryb i zasady projektu szczegółowo określa odrębna ustawa organy stanowiącego.

Jednostki mają dowolność do uchwalania zasad dotyczących ustalania reguł tworzenia projektu uchwały budżetowej, natomiast zakończenie i przekazanie projektu określa już dokładnie u.f.p- w tym zakresie nie mają już pozostawionej swobody.

DEFINICJA PROCEDURY BUDŻETOWEJ:

Całokształt prawnie określonych zasad i czynności związanych z:

- przygotowaniem (opracowaniem) projektu budżetu

- uchwaleniem budżetu

-wykonywaniem budżetu

-kontrolą realizacji budżetu

I ETAP- PRZYGOTOWANIE (OPRACOWANIE) ORAZ PRZEDŁOŻENIE PROJEKTU BUDŻETU

Inicjatywa uchwałodawcza do sporządzenia uchwały:

- budżetowej

- o prowizorium budżetowym

- o zmianie uchwały budżetowej

jest WYŁĄCZNĄ KOMPETENCJĄ ORGANU WYKONAWCZEGO J.S.T.

Nie mogą pojawić się projekty konkurencyjne. Rada lub Sejmik nie może rozpatrywać innego projektu niż ten co złoży organ wykonawczy.

Opracowany projekt budżetu przedkłada się RIO.

RIO bada:

- stronę formalną projektu czyli czy zawiera wszystkie niezbędne elementy

- stronę merytoryczna, np. czy nie zawiera błędów

RIO ma 30 dni na wydanie opinii o projekcie uchwały budżetowej. Może wydać opinię;

-pozytywną;

-negatywną;

- z uwagami.

Wraz z projektem przedkłada się:

-Wieloletnią Prognozę Finansową,

-uzasadnienie do projektu,

- inne materiały, które wymagane są w uchwale danej jednostki

Organ wykonawczy przedkłada opinię przed uchwaleniem uchwały budżetowej organowi stanowiącemu.

Podjęta uchwała (po przegłosowaniu) trafia z powrotem do RIO.

Organ wykonawczy przekazuje informację o planowanych kwotach dochodów i wydatków jednostkom podlegającym w ciągu 7 dni od przedłożenia projektu organowi stanowiącemu.

Jednostki opracowują projekty planów fin. w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji nie później niż do dnia 22 grudnia.

Do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy ma być opracowany projekt budżet i przedłożony organowi stanowiącemu oraz RIO celem zaopiniowania.

II ETAP PRACE NAD PRZEDŁOŻONYM PROJEKTEM UCHWAŁY BUDZETOWEJ (etap u organu stanowiącego)

Praca nad projektem odbywają się za pomocą komisji- ograniczona możliwość dokonywania zmian w przedstawionym projekcie. Bez zgody organu wykonawczego organ stanowiący nie będzie mógł dokonywać zmian, np. w dochodach czy wydatkach.

Organ wykonawczy może wnosić autopoprawki, np. jeśli została wydana negatywna opinia RIO o projekcie (Autopoprawka nie jest regulowania w przepisach powszechnie obowiązujących ale może być w przepisach wewnętrznych jednostki).

III PODJĘCIE UCHWAŁY BUDŻETOWEJ

Uchwała budżetowa powinna być podjęta przed rozpoczęciem roku budżetowego. W wyjątkowych sytuacjach do końca stycznia roku budżetowego

Nie podjecie uchwały budżetowej:

- RIO ustala budżet zastępczy i może to zrobić do końca lutego roku budżetowego (budżet jest ograniczony do zadań własnych i zaleconych; brak części majątkowej)

- jednostka w sytuacji, gdy nie może uchwalić budżetu bo nie spełnia wskaźnika organ stanowiący opracowuje program postępowania naprawczego i ma na to 45 dni od otrzymania wezwania RIO. Program opracowywany jest maksymalnie na 3 lata.

W okresie realizacji postępowania naprawczego j.s.t.:

1) nie może podejmować nowych inwestycji finansowanych kredytem, pożyczką lub emisją papierów wartościowych;

2) nie może udzielać pomocy finansowej innym jednostkom samorządu terytorialnego;

3) nie może udzielać poręczeń, gwarancji i pożyczek;

4) nie może ponosić wydatków na promocję jednostki;

5) nie może tworzyć funduszu sołeckiego;

6) ogranicza realizację zadań innych niż obligatoryjne, finansowanych ze środków własnych

Jeżeli na program postępowania naprawczego RIO wyda negatywna opinię to wtedy uchwala budżet zastępczy.

Uchwały zapadają zwykłą większością głosów (więcej za niż przeciw) połowy ustawowego składu Rady w głosowaniu jawnym

Zgodnie z ustawą o samorz. gminnym występują wyjątki to tej zasady głosowania. Akty, które dotyczą zobowiązań finansowych zapadają bezwzględna większością głosów (więcej za niż suma przeciw i wstrzymujących się)

IV OGŁOSZENIE I WEJŚCIE W ŻYCIE UCHWALY BUDŻETOWEJ – zasada jawności

Ogłoszenie odbywa się w różny sposób w rożnych jednostkach.

Mogą być publikowane w:

- Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym- tylko pierwotne uchwały, zmiany do tych uchwal już nie muszą być

- tablica ogłoszeń

-BIP

Termin wejścia w życie uchwały zależy od podejmowania uchwały. Nie obowiązuje tu termin vacatio legis.

Jeżeli uchwała była podjęta przed 1 stycznia to uchwała wchodzi z dniem 1 stycznia

Jeżeli była podjęta po 31 grudnia, wchodzi w życie z dniem podjęcia i mocą obowiązującą z dniem 1 stycznia.

PROCEDURY SZCZEGÓLNE

Procedurami szczególnymi są:

- budżet zastępczy,

-program naprawczy,

-prowizorium budżetowe- kiedy pojawi się projekt prowizorium budżetowego zatwierdzony przez RM na szczeblu centralnym to wtedy dopiero organ stanowiący może ustanowić prowizorium budżetowe j.s.t. Organ stanowiący może ustanowić prowizorium za zgodą organu wykonawczego.

Okres trwania prowizorium budżetowego j.s.t. musi równać się terminowi prowizorium na szczeblu centralnym, np. organ centralny uchwalił na 6 m-cy to prowizorium j.s.t. też musi być na 6 m-cy.

WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA

Jednostki sam. Teryt- Wieloletnia Prognoza Finansowa

Na szczeblu centralnym jest Wieloletni Plan Finansowy

DEFINICJA WPF

WPF jest nietypowym aktem normatywnym, nie posiada charakteru wiążącego

WPF sporządzany jest na 4 lata czyli na rok budżetowy + kolejne trzy lata. WPF aktualizowane są co roku, gdy zmienia się uchwała budżetowa czyli Uchwały w sprawie WPF są podejmowane co roku i po każdej zmianie dokonanej w uchwale w roku budżetowym.

WPF jest jednolity dla wszystkich j.s.t. Regulowany jest Rozporządzeniem MF z 10.01.2013 r. w sprawie WPF j.s.t. Rozporządzenie zostało zmienione Rozporządzeniem z 31.12.2013 r. i obecnie wzór WPF wskazany jest w załączniku do tego roporządzenia.

We wzorze WPF pozycje określone” X” oznaczają iż trzeba sporządzać dane na cały okres spłaty długu.

OBLIGATORYJNE ELEMENTY WPF

Elementy WPF wymagane przez u.f.p. z art. 226:

-założenia realistyczne- powinna mieć swoje uzasadnienie przyjętych wartości, które przydatne są do wyjaśnienia założeń. Objaśnienia załączane są do WPF

- dochody i wydatki z podziałem na bieżące i majątkowe-

-wynik budżetu- deficyt i jego pokrycie lub nadwyżkę i jej przeznaczenie

- przychody i rozchody- nie tylko te co mamy już ale i te które planujemy

-kwotę długu+ sposób sfinansowania długu ( musi być zachowany wskaźnik z art. 232 u.f.p. Obligatoryjne elementy wskaźnika określają ile w ciągu roku możemy spłacić dług czyli określa maksymalną ratę spłaty oraz określają kwoty wydatków, które jednostki wydają na przedsięwzięcia)

-Do WPF powinny być dołączone objaśnienia skąd wynikają podane wartości, np. skąd pojawiła się nadwyżka albo co było przyczyną deficytu itd.

-Dodatkowo załącza się załącznik dotyczący przedsięwzięć- jeżeli jednostki dokonują przedsięwzięć. W załączniku określają informacje dotyczące : celu, masy, kto realizuje, łączną wartość przedsięwzięcia i inne informacje.

FAKULTATYWNE ELEMENTY WPF:

- upoważnienia dla organu wykonawczego( podobnie jak w uchwale budżetowej),np. do przekazywania kompetencji niższym jednostkom, do zaciągania pożyczek

CEL WPF- Wieloletnia prognoza finansowa ma na celu racjonalne zarządzanie środkami

u.f.p. wskazuje na obowiązek uchwalania WPF. Obowiązek ten nałożyła na jednostki nowa ustawa o fin.publ. Wcześniej jednostki sporządzały prognozę kwoty długu. Pierwszy WPF został uchwalony w 2010 r. na 2011 r.+ kolejne trzy lata

Prognoza kwoty długu, która stanowi część prognozy finansowej musi być sporządzona na taki okres, gdy planuje się lub już zaciągniętego kredyt.

Inicjatywa w sporządzeniu WPF oraz dokonywania zmian należy wyłącznie do organu wykonawczego.

Projekt WPF przedkładany jest łącznie z projektem uchwały budżetowej w tym samym terminie czyli 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy a także przedkłada się organowi stanowiącemu jak też i RIO. RIO ma 30 dni na wydanie opinii.

Uchwałę w sprawie WPF organ stanowiący nie może podjąć później niż uchwałę budżetową.

Jednostka może zmienić poprzednią uchwałę albo uchwalić nową, ale nie może zdarzy się sytuację że w ogóle nie ma uchwalonej WPF. !!!!!!!!!!!!!!!!!! Uchylona została poprzednia uchwała WPF to automatycznie podejmuje się nową uchwałę w sprawie WPF. W przypadku uchylenia WPF przez RIO to obowiązuje wcześniejsza uchwała WPF.

Projekt przesyłany jest do RIO, RIO sprawdza:

-czy WPF zgadza się z uchwała budżetową;

-poziom zadłużenia, czy jest on prawidłowo obliczony i czy nie narusza wskaźnika.

Następnie RIO oprócz zwykłej opinii wydaje dodatkową opinię o prawidłowości planowanego poziomu zadłużenia i zgodności uchwały z WPF.

RÓZNICA W DOKONYWANIU ZMIAN W UCHWALE BUDŻETOWEJ A WPF

W UCHWALE BUDŻETOWEJ:

Zasadą jest, ze wszystkich istotniejszych zmian dokonuje organ stanowiący.

Organ wykonawczy może samodzielnie dokonywać zmian, bez nowej uchwały organu stanowiącego w przypadku:

A) Art. 257 u.f.p. kompetencje obligatoryjne

- zmiany planów dochodów i wydatków lub dotyczących uzyskania dotacji z budżetu państwa ( wydaje wtedy zarządzenie)

- podział rezerwy subwencji ogólnej czyli wprowadzenie rezerw do budżetu (wprowadzenie subwencji do budżetu należy do kompetencji organu stanowiącego)

- przeniesień w wydatkach w zakresie jednego działu (oprócz wydatków związanych z wynagrodzeniami ) i tylko w wydatkach bieżących

B) Art. 258 u.f.p. kompetencje fakultatywne czyli organ stanowiący może ale nie musi upoważnić do

1) dokonywania innych zmian w planie wydatków niż określone w art. 257, z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami;

2) przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym j.s.t.

3) przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym j.s.t. do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

W WPF:- -Art. 232 u.f.p.

WPF są odmienne kompetencje niż w uchwale budżetowej. Zmiany WPF w większości dokonuje organ wykonawczy ponieważ będzie on tylko dostosowywał kwoty do tego cp zawarto w uchwale budżetowej przez organ stanowiący

Organ stanowiący ma kompetencję wyłączne w sprawie zmian limitów zobowiązań i kwot wydatków na przedsięwzięcia,

System bestia- służy działalności kontrolnej i nadzorczej. Wprowadzane są tam wszystkie informacje na temat gospodarki j.s.t.

Uchwały, które j.s.t. przesyła do RIO, zostają przesyłane do Ministerstwa Finansów Art. 230a u.f.p.:

RIO przekazuje, w formie dokumentu elektronicznego, Ministrowi Finansów:

1) projekty wieloletnich prognoz finansowych wraz z wynikami opinii;

2) wieloletnie prognozy finansowe wraz z wynikami rozstrzygnięć nadzorczych.

WYKONYWANIE BUDŻETU J.S.T.

Budżet wykonuje zarząd. Zarząd sprawuje ogólny nadzór nad realizacją określonych uchwałą budżetową dochodów i wydatków oraz rozchodów i przychodów.

W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu j.s.t. zarząd przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych.

Jednostki pomocnicze opracowują projekty planów fin. w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania informacji, nie później niż do dnia 22 grudnia. W terminie 21 dni od dnia podjęcia uchwały budżetowej zarząd j.s.t.:

- przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu,

-opracowuje plan finansowy zadań z zakresu adm. Rządowej oraz innych zadań zleconych j.s.t. odrębnymi ustawami.

Jednostki organizacyjne dostosowują projekt planów do uchwały budżetowej.

W planie finansowym urzędu j.s.t. ujmuje się:

-wszystkie wydatki budżetowe nieujęte w planie fi. Innych jednostek budżetowych,

- dotacje dla samorządowych zakładów budżetowych,

- dotacje i środki przekazywane na rzecz innych j.s.t. i związków j.s.t.,

- pozostałe dotacje

- wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na zwiększenie części subwencji ogólnej, określone w odrębnych ustawach,

- płatności i składki różnego rodzaju.

W przypadku województw wyjątkiem jest, że dotacje związane z realizacją programów operacyjnych mogą być ujmowane w planie finansowym innej wojewódzkiej jednostki budżetowej niż urząd marszałkowski!

Organ wykonawczy jednostki może opracować harmonogram realizacji budżetu- Komp. Fakultatywna

Zasady gospodarowania środkami:

1. Zasada niefunduszowania- budżet jako jedna pula środków;

2. Zasada powszechności prawa realizacji zadań publicznych- prawo realizacji zadań ma przysługiwać ogółowi podmiotom, nie możemy go ograniczać

3. Niedopuszczalności powstawania zobowiązań wymagalnych- wszystkie płatności muszą być dokonane przed upływem terminu

4. Zakaz tworzenia fundacji ze środków publicznych- jednostki mogą tworzyć fundacje ale nie mogą wkładać w to środków publicznych,

5. Dokonywanie wydatków powinno następować zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków i z uwzględnieniem przepisów o zamówieniach publicznych,

6. Bankowa obsługa budżetu js.t.- wykonuje bank na zasadach określonych w zam. Publicznych. Zasady wykonywania tej usługi określa umowa zawarta między bankiem a organem wykonawczym,

7. Prawo lokowania środków na rachunkach w innych bankach bądź jako depozyt u MF

Organ wykonawczy może zaciągać kredyty i pożyczki z zastosowaniem przepisów zam.publ.

Nie może przekazać upoważnienia.

1. Zasada legalności i terminowości ustalania, pobierania i odprowadzania dochodów budżetowych

2. Zasada pełnej i terminowej realizacji zadań,

3. Zasada zachowania limitów i legalności przeniesień wydatków budżetowych- dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w planie fin.,

Art. 257 DOKONYWANIE PRZENIESIEŃ

Art. 260

Blokowanie planowanych wydatków budżetowych następuje przez organ wykonawczy w sytuacji, gdy:

- występuje nie gospodarność,

- występuje opóźnienie w realizacji zadań,

- stwierdzono nadmiar posiadanych środków,

- naruszono zasady gospodarki finansowej.

Blokowanie następuje w formie decyzji. O decyzji związanej z blokowaniem środków należy poinformować organ stanowiący jednostki.

Z zablokowanych środków może być utworzona rezerwa celowa przy czym organ wykonawczy musi uzyskać pozytywną opinię komisji właściwej do spraw budżetowych. Rezerwa celowa może być przeznaczona na finansowanie zobowiązań j.s.t.. Nie może jednak być przekazywana na zwiększenie wynagrodzeń!!!!!!

Zasada jest, że z końcem roku budżetowego wydatki, które nie zostały zrealizowane nie przechodzą na następny rok.

Jednakże w pewnych przypadkach organ stanowiący może w drodze uchwały określić, które wydatki nie wygasają (tzw. wydatki niewygasające). W nowym roku należy wskazać termin do którego należy je wykorzystać, ale nie później niż do 30 czerwca następnego roku po roku budżetowym. Gromadzone są na wyodrębnionym subkoncie. Jeżeli nie zostaną wydatkowane w terminie wskazanym w uchwale organu stanowiącego to w takim przypadku podlegają one przejściu na dochody budżetu w terminie 7 dni od upływu terminu.

TRYB ZATWIERDZENIA WYKONYWANIA BUDŻETU J.S.T. (KONTROLA WYKONYWNIA BUDŻETU czyli kontrola finansowa)

Kontrola finansowa:

-służy badaniu prawidłowości gospodarki finansowej

-jest zespół czynności dotyczących zjawisk i procesów finansowych polegających na:

1. ustaleniu stanu pożądanego tzw. wyznaczek-( czyli to jak powinno być)

2. ustaleniu stanu rzeczywistego tzw. wykonań- (czyli to jak jest)

3. porównanie wyznaczek i wykonań oraz sprawdzane jest czy są one zgodne- (czyli to jak powinno być do tego jak jest i czy się zgadza)

4. wyjaśnieniu przyczyny stwierdzonego stanu, formułowane są wnioski co do stwierdzonych niezgodności

Kontrola nie obejmuje działań władczych czyli nie może narzucić danych rozstrzygnięć ani stosować form władczych.

Elementy kontroli finansowej:

-podstawa prawna;

-cele kontroli;

-zakres podmiotowy i przedmiotowy;

-kryteria kontroli;

-organy wykonujące kontrolę;

- zasady postępowania kontrolnego w tym prawa i obowiązki kontrolowanego i kontrolującego

- wynik kontroli.

Kontrola:

1. Zewnętrzna- przeprowadzają organy i instytucje zewnętrze w stosunku do jednostki kontrolowanej- RIO, NIK, organy kontroli skarbowej, organy podatkowe

2. Wewnętrzna- wewnątrz struktury organizacyjnej danej jednostki- organ stanowiący, komisja rewizyjna, organ wykonawczy j.s.t. (posiadająe upraw. Kontrolne), wstępną kontrolę- Główny Księgowy (Art. 54)

Rodzaje kontroli zew. i wew.:

- ciągła;

-doraźna;

-pełna;

-wycinkowa;

-inna

Zasady kontroli finansowej:

- jest to kontrola ścisła;

-musi być jak najbardziej zbliżona w czasie;

- kontrola powinna być planowana i koordynowana;

-powinna być zagwarantowana odpowiednimi uprawnieniami

- powinna być wykonywana we współpracy z innymi jednostkami oraz przez fachowe kadry;

-musi być utrwalona w formie pisemnej;

-musi być niezależna;

-kryteria oceny stosowane w trakcie kontroli powinny obejmować:

1. legalność- zgodność z prawem;

2. celowość- czy jest racjonalnie planowane i wykonywane;

3. gospodarność- optymalne wykorzystanie środków

4. rzetelność-zachowanie należytej staranności w wykonywaniu zadań.

Celem kontroli wewnętrznej jest zapewnienie zgodnego z prawem i racjonalnego gospodarowanie środkami publicznymi oraz efektywnego wykorzystania nałożonych na j.s.t. zadań publicznych.

Wewnętrzną kontrolę przeprowadza:

1. W gminie i powiecie- Rada

2. W województwie – Sejmik Województwa

Dwa etapy kontroli:

I ETAP:

Do 31 lipca następuje przekazanie organowi wykonawczemu informacji o wykonywaniu budżetu przez j.s.t.

Następnie w trakcie wykonywania budżetu, w terminie do dnia 31 sierpnia organ wykonawczy przedstawia organowi stanowiącemu i RIO:

- informację o przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze (informacja podlega zaopiniowania przez RIO, ale jest to zazwyczaj opinia pozytywna),

-informację o kształtowani się WPF, w tym o przebiegu realizacji podjętych przez j.s.t. przedsięwzięć,

- informację o przebiegu ( w ciągu I półrocza) wykonywania planów fin. jednostek sektora samorządowego wyposażonych w osobowość prawną.

II ETAP:

Do 28 lutego następnego roku przedłożone zostaje organowi wykonawczemu sprawozdanie roczne.

Organ wykonawczy przedstawia w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku budżetowym organowi stanowiącemu:

- sprawozdanie roczne z wykonania budżetu, zwierające zestawienie dochodów i wydatków wynikajże z zamknięć rachunków budżetu- sprawozdanie przedstawiane jest również RIO ( na temat tego sprawozdania RIO wydaje opinię),

- sprawozdanie roczne z wykonania planów fin. samorządowych jedn. Organiz wyposażonych w osobowość prawną,

- informacje o stanie mienia.

RIO ma 30 dni na wydanie opinii o sprawozdaniu

Elementy sprawozdania fin.:

1. Dochody i wydatki budżetowe,

2. Zmiany w planie wydatkow na realizacje programów fin. z udziałem bezzwrotnych środków zagranicznych,

3. Stopień zaawansowania realizacji programów wieloletnich.

Organ wykonawczy przekazuje organowi stanowiącemu również roczne sprawozdanie fin. j.s..t. w terminie do dnia 31 maja roku następującego po roku budżetowym.

Ostateczne rozliczenie organu wykonawczego z przeprowadzonej kontroli jest zakończone podjęciem uchwały w sprawie absolutorium dla organu wyk., które musi nastąpić do dnia 30 czerwca roku następującego po roku sprawozdawczym.

Komisja rewizyjna

Jest komisją obligatoryjną powołaną przez organ stanowiący w celu sprawowania kontroli nad działalnością organu wykonawczego i samorządowych jednostek organizacyjnych. Opinią komisji jest opinią najważniejszą, gdyż na jej podstawie udzielane jest bądź nie udzielane absolutum dla organu wyk.

K.R. rozpatruje:

- roczne sprawozdanie fin. js.t.- jeśli wymaga badania przez rewidenta to również opinię z tego badania,( jeżeli j.s.t. liczy ponad 150tys. mieszkańców to sprawozda. Fin badane jest przez biegłego rewidenta)

- sprawozdanie z wykonania budżetu wraz z opinią RIO o tym sprawozdaniu,

- informację o stanie mienia j.s.t.

W terminie do dnia 15 czerwca roku następującego po roku budżetowym, występuje z wnioskiem do organu stanowiącego w sprawie udzielenia bądź nie udzielenia organowi wyk. absolutorium.

Wniosek komisji w sprawie absolutorium opiniowany jest przez RIO, izba wydaje opinię o wniosku w terminie 14 dni od otrzymania.

Do 30 czerwca organ stanowiący rozpatruje sprawozdanie fin. oraz sprawozdanie z wykonania budżetu i zatwierdza albo nie zatwierdza je.

Na podstawie tych wszystkich dokumentów organ stanowiący powinien wskazać czy udziela czy nie udziela absolutorium ma czas do 30 czerwca.

Głosowanie o udzielenie bądź nie udzielenie powinno poprzedzać zapoznanie się ze sprawozdaniem z wykonania budżetu

Organ stanowiący do 30 czerwca musi podjąć uchwałę o udzielenie lub nie udzieleni absolutorium.

SKUTKI NIEUDZIELENIA ABSOLUTORIUM:

Podjęcie przez organ stanowiący uchwały nie udzielenie absolutorium organowi wyk. jest równoznaczne:

1. W gminie- z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania organu wykonawczego,

2. W powiecie i woj.- ze złożeniem wniosku o odwołaniu zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd został odwołany z innej przyczyny.

W GMINIE

Uchwała w sprawie nieudzielenia organowi wykonawczemu absolutorium jest równoznaczne z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania organu wyk.

Uchwała zapada bezwzględną większością głosów ustawowego składu. Jeśli podjęto uchwałę o nieudzieleniu absolutorium to nie można od razu na tym samym posiedzeniu przegłosować o referendum- Dopiero po upływie 2 tygodni od podjęcia uchwały może to nastąpić. Uchwała o nieudzielenie Absol. Trafia również do RIO, która może odrzucić taką uchwałę i wtedy nie będzie potrzebne referendum, Przed podjęciem referendum należy się zapoznać z opinią RIO i wysłuchać organ wykonawczy. Po tych informacjach dopiero należy podjąć referendum. Uchwała zapada bezwzględna większością głosów w głosowaniu imiennym

W POWIECIE

Uchwała w sprawie nieudzielenia organowi wykonawczemu absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Uchwała zapada bezwzględna większością głosów ustawowego składu. Jeśli podjęto uchwałę o nieudzieleniu absolutorium to nie można od razu na tym samym posiedzeniu przegłosować o odwołaniu. Dopiero po upływie 2 tygodni od podjęcia uchwały może to nastąpić. Uchwała o nieudzielenie Absol. Trafia również do RIO. Przed podjęciem kolejnego posiedzenia należy się zapoznać z opinią RIO i wysłuchać organ wykonawczy. Po tych informacjach dopiero należy zwołać posiedzenie. Uchwała zapada większością 3/5 ustawowego składu

Inna przyczyna odwołania w innych sytuacjach- wymagany jest wniosek ¼ składu i odwołanie podejmowane jest 3/5 ustawowego składu.

W WOJEWÓDZTWIE

Uchwała w sprawie nieudzielenia organowi wykonawczemu absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Uchwała zapada bezwzględna większością głosów ustawowego składu. Jeśli podjęto uchwałę o nieudzieleniu absolutorium to nie można od razu na tym samym posiedzeniu przegłosować o odwołaniu. Dopiero po upływie 2 tygodni od podjęcia uchwały może to nastąpić. Uchwała o nieudzielenie Absol. Trafia również do RIO. Przed podjęciem kolejnego posiedzenia należy się zapoznać z opinią RIO i wysłuchać organ wykonawczy. Po tych informacjach dopiero należy zwołać posiedzenie. Uchwała zapada większością 3/5 ustawowego składu

Inna przyczyna odwołania w innych sytuacjach- wymagany jest wniosek ¼ składu i odwołanie podejmowane jest 3/5 ustawowego składu.

Kiedy nie należy odwoływać?

Gdy organ wykonawczy sprawuje funkcje do 9 m-cy, i gdy zostało mu 9 m-cy do końca.

Kontrola zarządcza

Kontrola zarządcza

- w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

2) skuteczności i efektywności działania;

3) wiarygodności sprawozdań;

4) ochrony zasobów;

5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

6) efektywności i skuteczności przepływu informacji;

7) zarządzania ryzykiem.

Zapewnienie funkcjonowania kontroli zarządczej należy do obowiązków:

1) ministra w kierowanych przez niego działach administracji rządowej,

2) wójta, burmistrza, prezydenta miasta, przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego;

3) kierownika jednostki.

4) Minister Sprawiedliwości;

5) Minister Finansów

Audyt wewnętrzny:

-jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze.

-ocena dotyczy w szczególności adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej lub jednostce.

- audyt prowadzi audytor wewnętrzny albo zewnętrzny- osoba z zewnątrz ( w zależności od sytuacji finansowej)

- głównie prowadzony jest w adm. Rzadowej

-obowiązek przeprowadzenia w j.s.t. w sytuacji gdy ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 000 tys. zł. Jeśli nie przekracza to też może zostać przeprowadzony ale nie ma takiego przymusu!

DOTACJE

Udzielane są w oparciu o:

- u.f.p.

-ustawa o dochodach .j.s.t.

- prawo wodne

-inne

Dotacje-są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. (Art. 126 u.f.p.)

Rodzaje dotacji:

1. Podmiotowe- środki dla podmiotów wskazanych w ustawie bądź umowie międzynarodowej, ale mogą być tylko przeznaczane na działalność bieżącą. Nie mogą być (co do zasady) przekazywane na wydatki inwestycyjne.

2. Przedmiotowe- środki przeznaczane na dopłaty do określonych rodzajów usług i wyrobów kalkulowanego wg jednostek ustawowych, np. dla samorządowych zakładów budżetowych. Dopłata nie może przekraczać 50 % wydatków ogółem.

3. Celowe- środki przeznaczone na fin. lub dofin. ściśle określonego zadania publicznego adm. rządowej, innych zadań zleconych ustawami. Mogą być przeznaczane samorządom jako pomoc finansowa.

Podmioty upoważnione do otrzymania dotacji:

-podmioty sektora fin publ,

- podmioty niezaliczane do sektora fin. publ.

Dotacje dla j.s.t.

-Udzielanie dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego określają odrębne ustawy.

-Kwota dotacji na dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych nie może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej.

-Z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa.

-Podstawą udzielenia pomocy w formie dotacji jest umowa.

Umowa, powinna określać:

1) szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania;

2) wysokość dotacji udzielanej podmiotowi wykonującemu zadanie i tryb płat-ności;

3) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego ro-ku budżetowego;

4) tryb kontroli wykonywania zadania;

5) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji;

6) termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji, nie dłuższy niż terminy zwrotu dotacji określone w niniejszym dziale.

-Spory w zakresie zwrotu dotacji rozstrzygają sądy powszechne.

-Podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań.

Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w u.f.p. – na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem wskazanym wcześniej.

Zasady udzielenia dotacji :

- ogólne informacje zawarte są w uchwale j.s.t.,

- szczegółowe zawiera umowa

Rozliczenia dotacji:

-Dotacje udzielone z budżetu j.s.t. w części niewykorzystanej do końca roku budżetowego podlegają zwrotowi do budżetu tej jed-nostki w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.

-W przypadku gdy podjęta uchwała określa inny termin wykorzystania - niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi do budżetu j.s.t. w terminie 15 dni od dnia określonego w tej uchwale.

-W przypadku, gdy termin wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi w terminie 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji.

-Wykorzystanie dotacji następuje w szczególności przez zapłatę za zrealizowane zadania, na które dotacja była udzielona, albo, w przypadku gdy odrębne przepisy stanowią o sposobie udzielenia i rozliczenia dotacji, wykorzystanie następuje przez realizację celów wskazanych w tych przepisach.

-Od kwot dotacji zwróconych po terminach nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia następującego po upływie terminów zwrotu.

Nieprawidłowość rozliczania:

- wykorzystanie dotacji niezgodnie z ich przeznaczeniem

- pobrane nienależnie czyli brak podstawy prawnej uprawniającej do ich korzystania

Podlegają wraz z odsetkami zwrotowi do budżetu w ciągu 15 dni.

DOCHODY J.S.T.

Relacja państwo a j.s.t.

1. Zasada powiązania źródeł dochodów z miejscem ich powstawania, np. podatek od nieruchomości, opłata miejscowa, udział w PIT, CIT

2. Zasada powiązania zadań i kompetencji z zakresem dochodów i wydatków czyli chodzi o zasadę adekwatności- 167 Ust. 1 Konst.

3. Zasada elastyczności- postulat zwiększania dochodów wtedy, gdy poszerzamy krąg zadań

4. Racjonalizacja kosztów do zadań- ponoszenie wydatków w sposób oszczędny

5. Zasada równomierności rozmieszczenia źródeł dochodów między j.s.t.- chodzi o wszystkie mechanizmy, które wyrównują dochody, np. system wyrównawczy czyli tzw. janosikowy, czy dotacje celowe

6. Zasada stabilności i pewności źródeł poboru dochodów- chodzi o mechanizmy, które zagwarantują w miarę stały poziom dochodów. J.s.t. powinny posiadać takie dochody, które nie będą uzależnione od wahań koniunktury gospodarczej.

Niestabilne źródła dochodów:

- podatek rolny, podatek od spadków i darowizn

1. Zasada wydajności dochodów- powinny występować tylko te dochody, które są efektywne

2. Zasada ograniczonego władztwa podatkowego- przynajmniej władztwo w zakresie kształtowania wysokości podatku, przy czym wprowadzono ograniczenie co do tego władztwa, żeby j.s.t. nie narzucały społeczności lokalnej nadmiernych świadczeń.

Źródła dochodów j.s.t. wynikają z Konstytucji:

-dochody własne w 48 %

-subwencje ogólne, 30 %

- dotacje celowe z budżetu państwa 22 %.

Szczegółowe źródła dochodów określa ustawa o dochodach j.s.t.

Dochody Gmin, Powiatów Województwa:

1. dochody własne;

-gminy mają wpływy z podatków i opłat lokalnych

-powiaty z opłat ale nie lokalnych

-dochody uzyskiwane przez gminne (powiatowe, wojewódzkie) jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych(powiatowych, wojewódzkich) zakładów budżetowych;

-dochody z majątku gminy (powiatu, woj.);

-spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy(powiatu, woj.);

-dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;

-5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

-odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę (powiat, woj.), o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

-odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy (powiat, woj.);

-odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy (powiatu, woj.), o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

-dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;

- inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

-udział w PIT gmina- 39,34%, powiat- 10,25%, woj. 1,6%

-udział w CIT gmina- 6,71%, powiat- 1,4%, woj. 14,75%

B) subwencja ogólna:

- gmina i powiat część:

* wyrównawcza,

*równoważąca,

*oświatowa

* rekompensująca (niektóre gminy- tam gdzie funkcjonują specjalne strefy ekonomiczne)

- województwo:

* wyrównawcza,

*regionalna;

*oświatowa;

Subwencja dla gmin

Część wyrównawcza dla gmin składa sie z kwoty podstawowej i kwoty uzupełniającej.

Kwotę podstawowa otrzymuje gmina, w której wskaźnik dochodów podatkowych (z podatków i opłaty skarbowej i eksploatacyjnej) na jednego mieszkańca w gminie ("wskaźnik G"), jest mniejszy niż 92% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin, zwanego "wskaźnikiem Gg". Kwota podstawowa jest zróżnicowana dla gmin poniżej 40% Gg, 40-75% i 75-92%

Kwotę uzupełniająca otrzymuje gmina, w której gęstość zaludnienia jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju, chyba że jej wskaźnik G jest wyższy od 150 % wskaźnika Gg.

Cześć równoważąca subwencji ogólnej dla gmin jest przeznaczona dla gmin o niższych dochodach podatkowo lub bardziej obciążonych wydatkami na dodatki mieszkaniowe.

część rekompensującą subwencji ogólnej przeznaczoną na wyrównanie ubytku dochodów wynikającego ze zwolnienia z podatku od nieruchomości gruntów, budowli i budynków położonych na terenie specjalnych stref ekonomicznych

Subwencja dla powiatów:

Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla powiatów stanowi suma kwoty podstawowej i kwoty uzupełniającej.

Kwotę podstawową otrzymuje powiat, w której wskaźnik dochodów podatkowych(z podatków dochodowych) na jednego mieszkańca w powiecie(„wskaźnik P”), jest mniejszy od wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich powiatów, zwanego „wskaźnikiem Pp”. Kwota podstawowa obliczana jest tak samo niezależnie od stopnia powyższej różnicy.

Kwotę uzupełniającą otrzymuje powiat, w którym wskaźnik bezrobocia w powiecie, obliczany jako iloraz stopy bezrobocia w powiecie i stopy bezrobocia w kraju, zwanego dalej „wskaźnikiem B”, jest wyższy od 1,10. Kwota ta jest zróżnicowana wedle progów 1,10-1,25, 1,25-1,40, 1,40+

Część równoważącą subwencji ogólnej dla powiatów jest przeznaczona dla tych o niższych dochodach oraz z większymi problemami związanymi z zadaniami na rynku pracy, rodzinami zastępczymi i z większą siecią drogową.

W województwie

W województwie kwota podstawowa części wyrównawczej jest obliczana tak samo jak w powiecie.

Kwotę uzupełniającą otrzymuje województwo, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów. Kwota ta jest zróżnicowana wg progów 3, 3-2,5, 2,5-2, 2-

Część regionalną otrzymują w częściach województwa o bezrobociu większym o 10% niż średnia krajowa, o większej powierzchni dróg, PKB niższym od 75% średniej, większych wydatkach na kolejowe przewozy regionalne, o niższych dochodach.

Część oświatowa subwencji ogólnej, naliczana jest dla każdej jednostki samorządu terytorialnego, będącej organem prowadzącym lub dotującym szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne oraz placówki funkcjonujące w systemie oświaty w oparciu o skomplikowany algorytm. Można go znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej, wydawanym co roku w grudniu na rok następny. Algorytm ten uwzględnia zarówno liczbę nauczycieli, jak i uczniów. Co ważne, uwzględnia też liczbę uczniów z konkretnymi rodzajami niepełnosprawności.

Subwencja oświatowa w ustawie o dochodach j.s.t. nie jest regulowana . W sposób ogólny reguluje ustawa budżetowa. Natomiast szczegółowe informacje zawarte są w Rozporządzeniu MEN.

Zasadą jest że dochody przeznaczane są wydatki na cele Art. 218 u.d.j.s.t.

Dochody majątkowe- zaliczamy dotacje, środki przeznaczone na inwestycje, dochody ze sprzedaży majątku, dochody z przekształcenia prawa użytkowania wieczystego na prawo własności

Dochody przeznacza się na wydatki związane z:

- zadaniami własnymi js.t.

- zadaniami zleconymi,

- przyjętymi na podatnie umowy bądź porozumienia

- realizowane wspólnie z innymi jednostkami

- pomoc rzeczową lub finansową dla innych j.s.t.

Przychody- pochodzą ze sprzedaży pap. wart., prywatyzacji majątku danej jednostki, środki z pożyczek i kredytów, inne operacje, nadwyżki z lat ubiegłych, wolne środki

Rozchody- spłaty otrzymanych kredytów i pożyczek, udzielone kredyty i pożyczki innym podmiotom, wykup pap. Wart., operacje związane z zarządzaniem długiem

DEFICYT

Deficyt budżetu js.t.- jest to ujemna różnica między dochodami a wydatkami budżetu j.s.t.

Nadwyżka- jest to dodatnia różnica między dochodami a wydatkami budżetu j.s.t.

Rodzaje deficytu:

- planowany

-rzeczywisty

Deficyt ma związek z dokonywanymi inwestycjami- Deficyt oznacza, ze część ustalonych wydatków budżetowych (przeważnie majątkowych) będzie pokrywana innymi niż dochody budżetowe środkami finansowymi. W przypadku planowanego deficytu budżetowego należy obowiązkowo wskazać źródło jego pokrycia.

Deficyt może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z :

1. sprzedaży pap. Wart. Wyemitowanych przez j.s.t.

2. kredytów;

3. pożyczek;

4. prywatyzacji majątku j.s.t.

5. nadwyżki z lat ubiegłych

6. wolnych środków- nadwyżka środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu j.s.t. pochodzących z rozliczeń wyemitowanych pap wart., kredytów i pożyczek z lat ubiegłych

Suma planowanych do uzyskania kwot i zaciąganych zobowiązań dłużnych nie może przekraczać kwoty ustalonego w budżecie deficytu oraz kwoty spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Organ stanowiący j.s.t. nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki (ZAKAZ DEFICYTU W CZĘŚCI BIEŻĄCEJ, OPRACYJNEJ BUDŻETU).

Na koniec roku budżetowego nie może być deficyt w części bieżącej. Wyjątek- kwota związana z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków unijnych, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym. Dotyczy sytuacji gdy j.s.t. poniosła wydatki a nie otrzymała refundacji.

DŁUG J.S.T.

Od 1.01.2014 r:

Organ stanowiący nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym następnym roku relacji łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym:

1. spłat rat kredytów i pożyczek, wraz z należnymi w danym roku odsetkami,

2. wykupów pap wart wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od pap wart

3. potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji

do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu, obliczoną według wzoru z Art. 243 u.f.p.

Przy obliczaniu relacji dla roku poprzedzającego rok budżetowy przyjmuje się planowane wartości wykazane w sprawozdaniu za trzy kwartały z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Do obliczenia relacji dla poprzednich dwóch lat przyjmuje się wartości wykonane wynikające ze sprawozdań rocznych.

Wskaźniki te znajdują zastosowanie po raz pierwszy do uchwał budżetowych na 2014 r., ale informacyjnie są wykazywane były także na lata 2011-13 w WPF. Możliwość spłat zobowiązań w roku 2014 uwarunkowana jest posiadaniem dodatniego wskaźnika wyliczonego dla lat 2011-13.

W latach 2011-13 obowiązywały stare regulacje- u.f.p. z 30.06.2005 r.

Art. 169.

Łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym:

1)spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi wdanym roku odsetkami,

2) wykupów pap. Wart. Emitowanych przez j.s.t., wraz z należnymi odsetkami i dyskontem

3) potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez js.t. poręczeń i gwarancji

- nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów j.s.t. (planowane raty do spłacenia)

Art.170

Łączna kwota długu j.s.t. na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku budżetowym.

W trakcie roku budżetowego łączna kwota długu j.s.t. na koniec kwartału nie może przekraczać 60 % planowanych w danym roku budżetowym dochodów tej jednostki.

Kredyty i pożyczki przeznaczane są na:

-przejściowy deficyt budżetowy

-planowany deficyt

Udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych dokonuje dwóch członków zarządu wskazanych w uchwale przez zarząd. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego.

W/w czynności prawnych w gminie dokonuje wójt, burmistrz, prezydent miasta.