Socjologia wychowania wykład 8

Pokolenie jako kategoria socjologiczna

Pokolenia

Wilfried Ferchoff wskazuje na następujące kategorie pokoleń końca XX i początku XXI wieku:

• Pokolenie X

• Pokolenie @

• Internet-pokolenie

• Generacja medialna

• Handy-generacja

• Generacja hedonistyczna

• Generacja Kick.de

Są to kategorie pokoleniowe, które pojawiły się na bazie takich zjawisk jak:

• Indywidualizacja

• Globalizacja i glokalizacja

• Interglobalizacja

• Medializacja

• Komercjalizacja

POKOLENIE X

Nie są jednoznacznie określane ramy czasowe, w których pokolenia X wyodrębniło się , zalicza się tu ludzi urodzonych między 1965 a 1981 rokiem w różnym czasie zjawisko to pojawiło się w poszczególnych społeczeństwach.

Jest to pokolenie, które nie utworzyło żadnych deklaracji programowych ideologiczne niezdecydowane.

Pomimo nieufności wobec idei przyjmują idealistyczny obraz twórczego człowieka, który nie poświęcając czasu jedynie na pracę ukierunkowaną na zarobek rozwija się duchowo i intelektualnie, jest to pokolenie podejmujące autoanalizę i tworzące miniteorie kompensujące ideowy kryzys i nieufność wobec autorytetów.

Wycofując się na margines społeczeństwa przedstawiciele pokolenia X podejmują rezygnację z modelu życia charakterystycznego dla klasy średniej, nie odczuwają przy tym związku z żadną klasą społeczną, często wykonują nisko płatne prace jednocześnie wyrażając przekonanie o wartości ludzkich działań samych w sobie bez względu na cel zewnętrzny.

Nie biorąc udziału w wyścigu szczurów i podejmując mało wymagające i niskopłatne Mac Prace przedstawiciele pokolenia X w masowej wyobraźni zostali określani w masowej wyobraźni jako nieroby, niezastanawiający się nad swoim życiem, niedążący do założenia własnych rodzin, spędzający czas na mało poważnych zajęciach.

Przedstawiciele pokolenia X definiowani są jako niewykraczający poza sferę własnych prywatnych dylematów i problemów, nie manifestujący poczucia solidarności pokoleniowej.

W tym kontekście są określani nie jako pokolenia, ale jako zbiór osób osobnych, wyizolowanych, skoncentrowanych na swoich prywatnych sprawach.

POKOLENIE TRANSFORMACJI

Hanna Świda-Ziemba analizując wartości egzystencjalne młodzieży lat 90. Wskazała na następujące dominujące typy postaw:

• Typ autentycznego katolika

• Typ chłodno-rywalizacyjny

• Typ emocjonalnego indywidualisty

• Typ homeostatyczno- wspólnotowy.

Pokolenie transformacji (typologia Barbary Fatygi)

• Normalsi

• Młodzież inteligencka

• Pracoholicy

• Młodzi ludzie z zawodowych szkół zasadniczych i częściowo techników

• Uczniowie szkół zawodowych i liceów, których rodzice przeliczyli się z możliwościami własnych dzieci, oraz młodzi bezrobotni absolwenci szkół

• Uczestnicy subkultur.

NORMALSI

• Młodzież nie należąca do żadnych ekstremalnych grup socjologicznych ani politycznych

• Najczęściej pochodząca z rodzin robotniczych oraz średniej inteligencji technicznej i biurowej

• Kształcili się najczęściej w średnich szkołach technicznych, a jeżeli uczyli się w liceach to następnie wybierali takie kierunki studiów, które zgodnie z transformacyjnym mitem miały zapewnić im sukces (ekonomia, prawo, marketing, zarządzanie itp.)

• Dobrze przystosowani do warunków zmiany społecznej

• Preferencja wobec wartości rodzinnych, następnie praca (u chłopców szczególnie wysoko i dziewcząt nieco dalej)

• Wartość autoperfekcjonizmu podporządkowana była karierze zawodowej, kompetencja traktowana była jako wartość rynkowa i określana byłą przez posiadanie dyplomu, znajomość języka obcego i umiejętność pracy z komputerem

• Chłopcy z tej kategorii nie wykazywali podstaw prospołecznych, dziewczęta częściej od nich angażowali się w działania charytatywne

• Kolejną wartością wysoce cenioną była normalność, traktowana w kategoriach stabilizacji, spokoju, poczucia bezpieczeństwa

• Wysoce cenione było radzenie sobie w życiu, ale nienaruszające reguł przyzwoitości oraz zasad współistnienia z innymi z najbliższych małych grup

• Tylko nieliczni chcieli stać się młodymi wilkami – właścicielami firm, większość wyrażała aspiracje bycia pracownikiem w dobrze wynagradzającej firmie.

MŁODZIEŻ INTELIGENCKA

• Pochodziła z rodzin gdzie przynajmniej jedno z rodziców posiadało wyższe wykształcenie, zaś względnie dobrej pozycji ekonomicznej towarzyszyły aspiracje wysokiego wykształcenia dzieci

• Byli to głównie licealiści i studenci

• Preferencja przypisywania była dobrom materialnym, jednocześnie zaś identyfikacje w odniesieniu do wartości okazywały się zmienne

• Wykształcenie traktowane było jako wartość instrumentalna, pozwalająca na uzyskanie wysokiej pozycji w nowej rzeczywistości, traktowane było również jako kapitał kulturowy pozwalający na szybkie pomnożenie kapitału ekonomicznego

• Z etosu tradycyjnego pozostały tej grupie tylko dobre maniery i koneksje chociaż jednocześnie osiągnięcia coraz częściej było efektem nie działania rodziny ale wysiłku indywidualnego.

PRACOHOLICY

• Podtyp wcześniejszej kategorii, który wyodrębnił się pod koniec lat 90.

• Młodzi ludzie ceniący kompetencje i profesjonalizm

• Wysoko opłacana praca stopniowa stawała się główną aspiracją

• Wartości rodzinne lokowali na dalszych pozycjach

• Cenili życie pełne przygód i samotne

• Służba społeczna traktowali jako anachronizm, kwestią prestiżu było natomiast udział w działaniach charytatywnych (co było odnotowane w CV)

• W poglądach politycznych dominował liberalizm lub łagodna wersja pracowitości

• Identyfikacja religijna nacechowana była indyferentyzmem czasem maskowany zewnętrzną religijnością

• Cenili przedsiębiorczość i zaradność indywidualną.

Zmarginalizowani młodzi ludzie z zawodowych szkół zasadniczych i częściowo techników

• Dominacja przekonania że wszystko można kupić , którego nie ograniczały reguły przyzwoitości czy nowoczesny profesjonalizm

• Życie codzienne dzielone było między nie zawsze zgodne z prawem interesy a przyjemności

• Praca podejmowana była wtedy, kiedy tzw. Kombinowanie nie przynosiło zysku

• Wykształcenie nie było ani jako wartość autoteliczna ani instrumentalna, gdyż środkiem do celu określane były pieniądze

• W stosunkach z innymi ludźmi ważna była przewaga oparta na dochodach lub sile fizycznej

• Polityka i życie publiczne interpretowane było jako oszustwo

• W zakresie identyfikacji religijnych dominował indyferentyzm lub płytkie przeżycia

• Reprezentowali typowy świat męskich wartości, kobieta była w nim przypisana rolom tradycyjnym żony i matki

• Z tym modelem postaw związana jest kultura jumaczy lub później dresiarzy.

Zmarginalizowani uczniowie zawodówek i liceów, których rodzice przeliczyli się z możliwościami własnych dzieci oraz młodzi bezrobotni absolwenci szkół

• Grupa najbardziej narażona na marginalizację

• Liczyło się przetrwanie, istotne znacznie przypisywane ograniczonym ale silnym więziom społecznym

• Bliskość i wymiana usług pozwalała funkcjonować w interpretowanym jako niebezpieczny świecie przemian

• Często pojawiała postawa roszczeniowa wobec państwa

• Wykształcenie postrzegane jako dobro rzadkie i typowo instrumentalnym charakterze, czasem przeceniano jego znaczenie ekonomiczne

• W tej grupie młodzieży występowała najbardziej tradycyjna forma religijności

• Praca interpretowana była jako najbardziej pożądana wartość instrumentalna od której zależała możliwość realizacji autentycznej wartości spokojnego życia rodzinnego

• Często występowała postawa wycofania, bierności i niechęci uczestnictwa w życiu publicznym.

SUBKULTURY

Młodzież punkowa i anarchizująca, ruchy i subkultury prawicowe, subkultury ludyczne (skate, techno, współcześnie hip-hop); Street punks i skin-heads niepolityczni.