Opieka pielęgniarska nad pacjentem z zaburzeniami depresyjnymi. Sformułowanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta. Określenie planu indywidualnej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem oraz interwencji pielęgniarskich
Depresja jest chorobą afektywną. Charakteryzują się one występowaniem faz chorobowych i bezobjawowych. Obecnie wyróżnia się dwie jednostki chorobowe:
- chorobę afektywną dwubiegunową
- nawracające zaburzenia depresyjne czyli chorobę afektywną jednobiegunową.
W chorobie dwubiegunowej występują epizody manii, czyli okresy wzmożonego nastroju i napędu. Z kolei choroba afektywna jednobiegunowa charakteryzuje się nawracającymi fazami depresji bez faz maniakalnych.
Potocznie, słowem „depresja” określa się każdego rodzaju obniżony nastrój, gorsze samopoczucie, przygnębienie i smutek. W psychologii termin ten oznacza szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji – takich, które można uznać za zjawisko chorobowe.
Etiopatogeneza – istotna rolę odgrywają czynniki biologiczne i psychospołeczne. Są one czynnikami spustowymi, wyzwalają epizody chorobowe oraz wpływają na przewlekłe utrzymywanie się objawów u części chorych. Etiologia depresji nie jest w pełni wyjaśnione, prowadzone są badania genetyczne, neuroendokrynologiczne, neuropatologiczne, neuroobrazowe i molekularne.
Rozpoznanie depresji polega na stwierdzeniu obniżonego nastroju, a także wielu innych objawów choroby. Przygnębienie, smutek, cierpienie – są to ważne cechy, ale nie wystarczą do rozpoznania depresji jako stanu chorobowego.
OBJAWY DEPRESJI:
Objawy podstawowe:
1. Nastrój obniżony przez większą część dnia i prawie każdego dnia
2. Utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności, które sprawiają zwykle przyjemność.
3. Zmniejszoną energię lub zwiększoną męczliwość.
Objawy dodatkowe:
1. Utrata wiary w siebie i poczucia własnej wartości.
2. Nieracjonalne poczucie winy.
3. Nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie.
4. Skargi na problemy z pamięcią i koncentracja uwagi.
5. Zmiana aktywności – spowolnienie, niepokój.
6. Zaburzenia snu.
7. Zmiany łaknienia – spadek lub wzrost z odpowiednią zmianą masy ciała.
Epizody depresji występują zarówno w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych jak i w zaburzeniach depresyjnych nawracających. Stan depresyjny charakteryzuje się TRIADĄ ZABURZEŃ: NASTROJU, MYŚLENIA I AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ.
- NASTRÓJ – obniżony, często z niepokojem i niezdolnością do odczuwania przyjemności.
- MYŚLENIE – zahamowanie toku myślenia, urojenia, myśli samobójcze.
- AKTYWNOŚĆ RUCHOWA – zahamowanie ruchowe z brakiem motywacji do działania.
W depresji występuje przygnębienie, smutek i zmniejszona energia. Wielu pacjentów ma nadmierne poczucie winy. Niektórzy rozważają samobójstwo, próbują je popełnić a część z nich ginie w wyniku samobójstwa. Chorzy czują się stale zmęczeni, mają problemy z podejmowaniem prostych decyzji, planowaniem oraz rozpoczynaniem czynności. Osoby takie unikają innych ludzi, mają problemy z pamięcią, czują lęk i niepokój.
LECZENIE:
- leki przeciwdepresyjne (trójpierścieniowe, czteropierścieniowe)
- psychoterapia
- elektrowstrząsy
- fototerapia
OPIEKA PIELĘGNIARSKA
Problemy występujące u pacjentów wynikają z zaburzeń nasttoju, myśenia i aktywności ruchowej a także objawów ubocznych farmakoterapii.
Interwencje pielęgniarskie należy ukierunkować na zmniejszenie lub niwelowanie problemów:
- ryzyko popełnienia samobójstwa, izolacja społeczne, dysfunkcjonalny żal i smutek, niska samoocena, bezsilność, zaburzenia myślenia i procesów poznawczych, zabudzenia snu, zaburzenia odżywiania.
PROBLEMY PIELĘGNACYJNE, CELE I INTERWENCJE:
1. RYZYKO POPEŁNIENIA SAMOBÓJSTWA.
Czynniki ryzyka popełnienia samobójstwa – złość, przygnębienie, smutek, poczucie bezwartościowości, beznadziejności i winy, nieprawidłowa interpretacja rzeczywistości, wcześniejsze próby samobójcze.
Cele opieki:
-dążenie aby pacjent zgłaszał pielęgniarce myśli samobójcze w celu uzyskania pomocy.
- zapobieganie występowaniu myśli samobójczych i zachowań autoagresywnych.
- edukowanie pacjenta w zakresie możliwości uzyskania pomocy profesjonalnej i nieprofesjonalnej po wyjściu ze szpitala.
Interwencje pielęgniarskie:
- zapewnić spokojne i bezpieczne otoczenie oraz podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo pacjentowi (sala ze stałą obserwacją, ograniczyć dostęp do niebezpiecznych przedmiotów)
- obserwacja pacjenta w kierunku występowania myśli samobójczych
- zapewnienie indywidualnego kontaktu – oferowanie obecności i uwagi
- pozostać z pacjentem gdy nasilają się objawy
- stosowanie zachowań terapeutycznych (komunikaty werbalne i niewerbalne) – zachować spokój i opanowanie, mówienie łagodnym głosem.
- zachęcać pacjenta do opisu przeżyć, zwracać uwagę na mocne strony pacjenta, pytać o jego myśli.
- omawiać z pacjentem inne sposoby radzenia sobie z myślami i tendencjami samobójczymi.
2. IZOLACJA SPOŁECZNA
(problem jest powiązany z unikaniem i wycofaniem z relacji społecznych, odczuciem osamotnienia, negatywnymi odczuciami i przeżyciami)
Cele opieki:
- zapewnienie indywidualnej relacji z członkami zespołu terapeutycznego
- wspieranie pacjenta w uczestnictwie w zajęciach grupowych oraz wykazywaniu prawidłowych zachowań w relacjach społecznych;
Interwencje pielęgniarskie:
- nawiązywać częsty kontakt z pacjentem, spędzać z nim czas,
- zachęcanie go do udziału w zajęciach grupowych
- zwracać uwagę na aktualną rzeczywistość (czas, osoby, miejsce)
- zachować ostrożność w dotykaniu pacjenta
- podaż leków na zlecenie lekarza
- wzmacniać motywacje do nawiązywania relacji z innymi
- motywować do pełnienia funkcji w społeczności terapeutycznej i podejmowania aktywności społecznych
3. DYSFUNKCJONALNY ŻAL I SMUTEK.
Jego cechą jest występowanie przez dłuższy czas, w dużym nasileniu – utrudnia to prawidłowe funkcjonowanie społeczne.
Cel opieki:
- pomoc pacjentowi w bezpiecznym przejściu przez proces żalu, smutku i zachęcenie do korzystania ze źródeł wsparcia.
Interwencje pielęgniarskie:
- przyjęcie postawy terapeutycznej w celu zwiększenia jego zaufania i umożliwienia otwartego ujawniania przeżyć, co ułatwi rozpoznanie etapu doświadczanych emocji
- zachęcać do ujawniania tłumionych przeżyć oraz do uczestnictwa w zajęciach.
- wskazać źródła wsparcia
4. NISKA SAMOOCENA.
Wiąże się to z negatywną oceną siebie, własnych możliwości oraz przeżywaniem negatywnych emocji. Występuje poczucie winy, nadmierny krytycyzm wobec siebie oraz innych, brak zaufania, trudności w relacjach społecznych i pesymistyczna postawa.
Cele opieki:
- zachęcenie do wspólnego omawiania przeżyć
- wspieranie w budowaniu pozytywnej samooceny
Interwencje:
- nawiązywac kontakt z pacjentem oraz spędzać z nim czas;
- akceptować negatywizm pacjenta wynikający z niskiej samooceny
- zachęcać do koncentrowanie się na mocnych stronach
- motywować do aktywności dającej poczucie zadowolenia
- zachęcać do zajęć grupowych
5. BEZSILNOŚĆ
Cele opieki:
- wspieranie pacjenta w podejmowaniu decyzji i działaniach zwiększających poczucie kontroli i wpływu w zakresie własnej opieki
Interwencje:
- motywowanie do przyjęcia odpowiedzialności za własną osobę
- pomoc w ustaleniu realistycznych celów
- wzmacniać pozytywne działania pacjenta ukierunkowane na realizacje założonych celów .
6. ZABURZENIA MYŚLENIE I PROCESÓW POZNAWCZYCH.
Zaburzenia myślenia obejmują głownie urojenia i formalne zaburzenia myślenia.
Cele opieki:
- pomoc w rozpoznawaniu lęku oraz zaburzeń myślenia
- pomoc w przywróceniu prawidłowej oceny rzeczywistości
- pomoc i wspieranie pacjenta w wykonywaniu czynności życia codziennego
Interwencje:
- obserwować zachowanie pacjenta, które wskazuje na zaburzenia myślenia
- zapewnić bezpieczne środowisko
- zachęcać do opisywania przeżyć
- stosować techniki słownego wyrażania wątpliwości i urealniania (bez oceny i dezaprobaty)
- uczyć rozpoznawania objawów wskazujących na zaburzenia myślenie i procesów poznawczych, uczyć radzenia sobie z negatywnymi emocjami.
- nie dotykać bez uprzedzeń
- pomoc w rozpoznawaniu źródeł i okoliczności występowania lęku i uczyć radzenia sobie z lękiem.
7. ZABURZENIA SNU UTRUDNIAJĄCE FUNKCJONOWANIE.
Cele:
- dążenie do tego, aby pacjent spał co najmniej 5 godzin bez przerwy
- dążyć, aby z czasem pacjent spał 6-8 godzin bez dodatkowych leków nasennych;
Interwencje:
-monitorowanie przebiegu snu
- zniechęcać do spania w ciągu dnia, zadbać o spokój, zapewnić mikroklimat, prześcielić łóżko przed snem, poinformować o tym, aby nie zażywać cięzkostrwanych posiłków przed snem;
- stosowac metody wyciczające i relaksujące
- podanie leków na zlecenie lekarskie
8. ZABURZENIA ODŻYWANIA
Cele:
- uzyskanie i zatrzymanie prawidłowej masy ciała, uzupełnienie niedoborów żywieniowych;
Interwencje:
- zapewnić dietę zbilansowaną zgodnie z zapotrzebowaniem metabolicznym organizmu
- motywować do spożywania większej ilości płynów, aktywności ruchowej i edukować o zdrowym odżywianiu się
- prowadzić bilans kaloryczny, kontrolować masę ciała
- obserwacja pacjenta podczas spożywania posiłku i po posiłku.
2. Opieka pielęgniarska nad pacjentem ze schizofrenią paranoidalną. Sformułowanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta. Określenie planu indywidualnej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem i interwencji pielęgniarskich.
Schizofrenia jest to zaburzenie myślenia, spostrzegania i afektu o dużym nasileniu, które prowadzi do istotnych zaburzeń funkcjonowania społecznego.
Wyróżnia się kilka postaci schizofrenii, zależnie od dominujących objawów wyróżnia się schizofrenię:
paranoidalną,
hebefreniczną,
katatoniczną,
prostą,
rezydualną
niezróżnicowaną.
Schizofrenia paranoidalna jest najczęściej rozpoznawalna – diagnozuje się ją u 65% ogółu chorych na schizofrenie. Jest to zaburzenie psychiczne, którego przyczyny są złożone. Podobno, mogą się do niej przyczyniać czynniki genetyczne. Wśród czynników środowiskowych wywołujących chorobę wymienia się między innymi stres, trauma z dzieciństwa i zażywanie narkotyków. Może być ona także powikłaniem chorób zakaźnych.
OBJAWY
We wszystkich zaburzeniach psychotycznych występują objawy zakłóconego kontaktu z rzeczywistością, jednakże nasilenie i wpływ na funkcjonowanie może być różnorodny.
W schizofrenii objawy mają duże nasilenie i można je pogrupować w nastepujące kategorie:
- urojenia i omamy
-formalne zaburzenia myślenia
-objawy afektywne
-zaburzenia funkcji ruchowych
-zaburzenia funkcji poznawczych
W schizofrenii paranoidalnej dominują omamy. Najczęściej są to omamy słuchowe, „głosy”, które komentują zachowanie chorego lub mówią do niego, czasem rozkazują. Mogą być też jednak dźwięki proste, piski, szumy. Innymi rodzaju są omamy węchowe, smakowe, dotykowe. Omamy wzrokowe należą do rzadkości. Do najczęściej spotykanych urojeń zalicza się urojenia prześladowcze, somatyczne i religijne.
PRZEGIEG I ROKOWANIE
Przebieg można podzielić na trzy okresy:
- faza przedchorobowa
- okres ostrej psychozy
- faza przewlekła
Złe rokowanie dotyczy około 50% pacjentów, mimo coraz lepszych metod leczenia.
LECZENIE
Najważniejsze znaczenie mają leki przeciwpsychotyczne – zmniejszają one nasilenie objawów wytwórczych schizofrenią.
Istnieją także pozafarmakologiczne metody leczenia – psychoterapia i psychoedukacja.
OPIEKA PIELĘGNIARSKA
Problemy, które występują u pacjentów ze schizofrenią wynikają z objawów psychotycznych oraz ich bezpośrednich następstw np. urojenia i omamy, formalnych zaburzeń myślenia, objawów afektywnych, zaburzeń funkcji poznawczych i ruchowych oraz objawów ubocznych farmakoterapii.
Interwencje pielęgniarskie należy ukierunkować na zmniejszanie lub niwelowanie takich problemów jak:
- zachowania agresywne
- izolacja społeczne
- pogorszenia zachowań adaptacyjnych
- zaburzenia psychotyczne
- zaburzenia procesów poznawczych
- utrudnione komunikowanie
- zmniejszona zdolnośc do samoopieki
- zaburzenia snu
- objawy uboczne farmakoterapii
PROBLEMY PIELĘGNACYJNE, CELE I INTERWENCJE:
1. ZACHOWANIA AGRESYWNE.
Agresja (słowna i fizyczna) może być ukierunkowana na inne osoby, przedmioty z otoczenia lub na własną osobę (myśli i tendencje samobójcze).
Przyczynami tych zachowań mogą być gniew, złość, paniczny lęk, objawy psychotyczne, nieufność i podejrzliwość wobec innych.
Cel opieki:
- uzyskanie przez pacjenta zdolności opanowywanie pobudzenia i kontrolowanie zachowań;
- pomoc w nabyciu umiejętności rozpoznawanie objawów (niepokój, lęk, złość, gniew, pobudzenie, myśli samobójcze)
- dążenie do zmniejszenia ryzyka występowanie zachowań agresywnych;
Interwencje pielęgniarskie:
- zapewnić spokojne i bezpieczne otoczenia pacjentowi oraz podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo personelu i innych pacjentów (umieszczenie w Sali jedno lub dwuosobowej, ograniczyć dostęp do niebezpiecznych przedmiotów, ograniczyć liczbę i natężenie bodźców)
- obserwować pacjenta
- zapewnić indywidualny kontakt
- pozostań z pacjentem, gdy nasilają się objawy np. niepokoju i pobudzenia, ale zachowywać dystans fizyczny.
- stosować zachowania terapeutyczne (komunikaty werbalne i niewerbalne) – zachować spokój, być opanowanym, mówić łagodnym i spokojnym głosem, nie oceniać
- zachęcać pacjenta do opisu przeżyć
- w sytuacji wystąpienia myśli samobójczych uzyskać od pacjenta zapewninie, że będzie zgłaszał to personelowi;
- podawać leki zgodnie z kartą zleceń lekarskich oraz monitorować ich efekt i objawy uboczne.
- ocenić konieczność zastosowania przymusu bezpośredniego i w razie potrzeby zastosować go.
2. IZOLACJA SPOŁECZNE/
Związana jest z tendencją do unikania i wycofywania się pacjenta z relacji społecznych. Przyczynami są: nieufność, lęk, urojenia, omamy, regresja, negatywne doświadczenia.
Cel:
- zapewnienie relacji z członkami zespołu oraz dążenie do nawiązania relacji
- wspieranie pacjenta w dobrowolnym uczestnictwie w zajęciach grupowych
Interwencje:
- nawiązywać kontakt z pacjentem, spędzać z nim czas
- zachęcać do udziału w zajęciach grupowych
- kierować uwagę na aktualną rzeczywistość (czas, osoby, miejsce)
- zachować ostrożność w dotykaniu pacjenta
- podaż leków na zlecenie lekarza
- motywować do kontaktów z innymi ludźmi
- przygotowywać do pełnienia ról społecznych
3. POGORSZENIE ZACHOWAŃ ADAPTACYJNYCH.
- dotyczy to radzenia sobie z problemami wynikającymi z wyzwań życiowych i realizacją ról społecznych. Przyczynami są: nieufność, tłumiony lęk. Podatność na stres, niski szacunek wobec siebie.
Cel:
- uzyskanie przez pacjenta zaufania w indywidualnej relacji
- pomoc w radzeniu sobie w wyzwaniach życiowych
Interwencje:
- wykazywanie odpowiedniej postawy: stanowczej ale przyjaznej;
- zachęcenie do wyrażania przeżyć
- unikać dotykania bez uprzedzenia, unikać zachowań, które mogą nasilać lęk.
- zachęcenie do indywidualnej relacji z pielęgniarką czy terapeutą
4. ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA (np. omamy)
- przejawiają się np. mówieniem lub śmianiem się do siebie, nasłuchiwaniem, dezorganizacją myślenia, utrudnioną koncentracją, przerwami podczas wypowiedzi, zmianami nastroju i zaburzeniami orientacji. Przyczynami są nieufność, paniczny lęk, zamknięcie się w sobie oraz silny lęk.
5. ZABURZENIA MYŚLENIA I PROCESÓW POZNAWCZYCH.
- obejmują głownie urojenia i formalne zaburzenia myślenia, zaburzeń pamięci operacyjnej i funkcji wykonawczych.
Przyczynami są nieufność, tłumiony niepokój, paniczny lęk, stres.
Cel opieki (problem 4 i 5)
- pomoc w rozpoznawaniu i zgłaszaniu lęku oraz objawów psychotycznych
- pomoc w przywróceniu prawidłowej oceny rzeczywistości
- pomoc i wspieranie pacjenta w wykonaniu czynności życia codziennego
Interwencje (problem 4 i 5)
- obserwacja zachowań pacjenta – zaburzenia myślenia, spostrzegania.
- pozostać z pacjentem doświadczającym lęku i objawów psychotycznych;
- zachęcenie do opisu przeżyć
- nauczenie sposobów radzenia sobie z lękiem – ćwiczenia oddechowe, relaksacje, gimnastykę, aktywnośc fizyczną;
- zachęcenie do psychoedukacji;
- podaz leków na zlecenie lekarzal
6. UTRUDNIONE KOMUNIKOWANIE SIĘ.
- zakłócenia w procesie przekazywania informacji, brak związków myślowych, używanie słów bez znaczenia.
Cel:
- indywidualna relacja z pacjentem
- wsparcie pacjenta w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktu z innymi osobami
- zachęcenie do stosowania technik radzenia sobie z objawami niepokoju i lęku;
Interwencje:
- nawiązać kontakt z pacjentem i stosować techniki terapeutyczne;
- rozwijać umiejętności komunikowania się podczas zajęć grupowych;
7. ZMNIEJSZONA ZDOLNOŚĆ DO SAMOOPIEKI.
- brak lub zmniejszona zdolność do samodzielnego wykonywania czynności życia codziennego.
Cel:
- pomoc w wykonywaniu czynności życia codziennego
- motywowanie do samodzielnego wykonywania tych czynności
Interwencje:
- ocena możliwości i ograniczenia pacjenta
- zaspokoić potrzeby odżywienia, wydalania i higieny
- zachęcenie do współpracy i samodzielnego wykonywania czynności zywiowych
- zauważać i doceniać wysiłki pacjenta
8. ZABURZENIA SNU UTRUDNIAJĄCE FUNKCJONOWANIE.
- trudności w zasypianiu, budzeniu się, budzenie się w ciągu nocy, uczucie zmęczenia.
Cel:
- ustalić potrzeby pacjenta
- dążyć do tego aby pacjent spał co najmniej 5 godzin bez przerwy
Interwencje:
- monitorować przebieg snu
- poinformować o zasadach higieny snu i zachęcać do ich przestrzegania;
- zniechęcać do snu w ciagu dnia, zapewnić mikroklimat w Sali, zadbać o spokój, przesłać łóżko przed snem,
- stosować metody relaksujące przed snem;
- podaż leków na zlecenie lekarza;
9. OBJAWY OBOCZNE LECZENIA PRZECIWPSYCHOTYCZNEGO.
- najczęściej: objawy pozapiramidowe, zaburzenia hormonalne, dysfunkcje seksualne, wzrost masy ciała, zaburzenia metaboliczne, depresja.
Ogólne cele:
- zmniejszenie / ustąpienie objawów ubocznych;
- pomoc w uzyskaniu wiedzy na temat istoty choroby, konieczności leczenia, radzenia sobie z objawami.
Ogólne interwencje:
- monitorowanie obecności i nasilenia objawów ubocznych
- prowadzić psychoedukacje pacjenta oraz jego rodziny
3. Opieka pielęgniarska nad pacjentem z zaburzeniami lękowymi.
Problemy w zaburzeniach lękowych związane są ze stresem i pod postacią somatyczną mogą wynikać z następujących przyczyn:
- zaburzeń sfery emocjonalnej,
- zaburzeń funkcji poznawczych,
- interakcji społecznych i zachowania,
- trudności w interpretowaniu objawów somatycznych,
- braku efektywnego radzenia sobie ze stresem ukierunkowanego na rozwiązanie problemów oraz nieznajomości technik relaksacji.
Lęk cechuje się nieokreślonym poczuciem dyskomfortu o trudnym do określenia źródle, czasami ma charakter paniczny. Towarzyszyć mu mogą objawy wegetatywne lub obawa przed zbliżającym się zagrożeniem. Lek może być spowodowany przez następujące czynniki: traumatyczne przeżycia, nieuświadomione konflikty, problemy wynikające z okresu dojrzewania.
Opieka nad pacjentami obejmować będzie:
1) Nawiązanie kontaktu werbalnego i pozawerbalnego
2) Zapewnienie bezpieczeństwa
3) Obniżenie lub zniesienie przeżywanego lęki
4) Ułatwienie werbalizacji emocji
5) Rozwijanie umiejętności skutecznego radzenia sobie z objawami lęku i ze stresem
Problem I
Brak poczucia bezpieczeństwa w wyniku przeżywanego lęku.
Cel: Zapewnienie pacjentowi poczucia bezpieczeństwa psychicznego
Nauczenie pacjenta rozpoznawania i zgłaszania pielęgniarce objawów niepokoju, lęku czy sytuacjach nasilających
Nauczenie pacjenta radzenia sobie z lękiem
Działania:
-obserwowanie zachowania pacjenta, zwracając szczególną uwagę na objawy wskazujące na obecność lęku.
-dokonanie oceny nasilenia i zmienności lęku
-zapewnić środowisko z niskim natężeniem bodźców mogących nasilać negatywne emocje.
-zapewnić pacjenta o ciągłej obecności. W kontakcie z pacjentem przeżywającym lęk pielęgniarka powinna mówic spokojnym głosem, przekazywać krótkie i jasne komunikaty.
-stosować techniki komunikowania terapeutycznego- zachęcać pacjenta do opisu przeżyć, akceptować wypowiedzi pacjenta, okazywać zrozumienie dla powstałej dekompensacji i odczuwanych emocji ograniczających możliwości radzenia sobie przez pacjenta w danej sytuacji.
-uczyć sposobów radzenia sobie z lękiem i jego eskalacją: ćwiczenia oddychania przeponowego, relaksacja, wizualizacja przyjemnych doznań, trening asertywności, masaż, gimnastyka, aktywność fizyczna, muzykoterapia.
-omówienie z pacjentem negatywne skutki radzenia sobie z lękiem za pomocą środków psychoaktywnych.
-rozwijać u pacjenta umiejętność wglądu we własne przeżycia i budowania relacji interpersonalnych.
-wzmacniać mechanizmy obronne chorego i wskazać zasoby oraz źródła wsparcia.
-pozyskać najbliższe otoczenie chorego do współpracy.
-udział w farmakoterapii.
Problem II Trudność w funkcjonowaniu społecznym
Trudności w funkcjonowaniu społecznym charakteryzują się unikaniem relacji społecznych, wycofywaniem się z nich z poczuciem osamotnienia i/lub zagrożenia przed ludźmi. Mogą być także wynikiem napadów lęku, konieczności wykonywania rytualnych zachowań i negatywnych doświadczeń w relacjach społecznych.
Cel: Rozwijanie umiejętności pacjenta nawiązywania o podtrzymywania relacji z otoczeniem
Ułatwienie funkcjonowania społecznego
Działania:
-nawiązywanie kontaktu z pacjentem- okazywanie w relacji szacunek, akceptację, empatię. –-zwracać się do chorego spokojnym tonem głosu o ciepłym zabarwieniu.
-stosować techniki komunikowania terapeutycznego, aktywne słuchania, milczenie terapeutyczne, wyjaśnianie, konfrontacja, zachęcanie do opisu przeżyć.
-rozwijanie u chorego umiejętności adaptacyjnych i wskazywanie możliwości wyrażania emocji w sposób asertywny.
-motywowanie pacjenta do pełnienia funkcji w społeczności terapeutycznej i podejmowania aktywności społecznych w czasie odwiedzin oraz przepustek
-przygotowanie chorego do pełnienia ról społecznych przez udział w kompleksowym programie rehabilitacji psychiatrycznej.
-zachęcać pacjenta do udziału w zajęciach grupowych
Problem III Przeżywanie lęku związanego z brakiem umiejętności interpretowania objawów somatycznych.
Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe i związane ze stresem zgłaszają wiele dolegliwości somatycznych. Dolegliwościom tym towarzyszy zwykle lęk o zdrowie Lub nawet życie. Oczekiwania pacjentów będą dotyczy wykonywania badań diagnostycznych i konsultacji ze specjalistami w celu potwierdzenia jednostki chorobowej.
Cel: Obniżenie poczucia lęki
Nauczenie rozpoznawania i rozumienia objawów somatycznych
Działania:
-okazywanie zrozumienia dla dolegliwości odczuwanych przez pacjenta
-obserwowanie dolegliwości i określenie czynników nasilających,
-dokonać oceny parametrów życiowych i udokumentować je. Wyjaśnić choremu wykonywane zabiegi. Wykluczyć współistnienie chorób somatycznych.
-współuczestniczyć w badaniach diagnostycznych i w farmakoterapii chorób somatycznych. --weryfikować stosowaną farmakoterapię.
-umożliwić kontakt z psychologiem.
-podjąć działania odwracające uwagę od dolegliwości.
-rozwijanie u pacjenta umiejętności samoobserwacji i samokontroli emocji.
-wskazywanie wyolbrzymionych obaw wyzwalających lęk
-omówienie sposobów radzenia sobie z objawami
-udzielanie wsparcia
Problem IV Nieefektywne radzenie sobie ze stresem
Stres powoduje reakcje lękowe, gdy chory nie ma wypracowanych skutecznych sposobów radzenia sobie z nim, natomiast często stosuje techniki emocjonalne i ucieczkowe.
Cel: Nauczenie pacjenta skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem.
Działania:
-określić sytuacje stresogenne oraz dokonać analizy poznawczej oceny sytuacji przez pacjenta i powstałych w jej wyniku emocji.
-okazać zrozumienie dla emocji odczuwanych przez pacjenta.
-reagować na werbalne i pozawerbalne sygnały płynące od chorego.
-umożliwienie pacjentowi werbalizację przeżywanych emocji.
-zapobieganie sytuacjom umożliwiającym pacjentowi autoagresję lub agresję.
-ocenienie zasobów pacjenta w radzeniu sobie ze stresem
-udzielenie wsparcia oraz zapewnienie kontaktu z bliskimi
-nauczenie chorego skutecznych metod radzenia sobie ze stresem poprzez odreagowanie negatywnych emocji, radzenie sobie w sytuacjach trudnych, podjecie próby ustalania harmonogramu dnia i priorytetów.
-rozwijanie umiejętności eliminowania czynników stresogennych
-udział w farmakoterapii
-prowadzenie psychoedukacji w zakresie szkodliwości stosowania używek i substancji psychoaktywnych.
4. Określenie problemów pielęgnacyjnych pacjenta z tendencjami samobójczymi. Zaplanowanie indywidualnej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem.
Samobójstwo to celowe działanie mające na celu odebranie sobie życia.
Samobójstwo jest zjawiskiem wstrząsającym, wynikiem dramatycznej decyzji człowieka pogrążonego w cierpieniu i desperacji. Ofiarą samobójstwa jest nie tylko osoba, która targnęła się na swoje życie. Ofiarami są także jej bliscy, rodzina, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi, lekarze i terapeuci, którzy próbowali pomóc i zapobiec nieszczęściu.
1.Problem: Ryzyko popełnienia samobójstwa
Cel: zminimalizowanie ryzyka popełnienia samobójstwa
Plan działania:
- okazanie choremu empatii,
- częsta rozmowa, przebywanie z chorym,
- zapewnienie choremu poczucia bezpieczeństwa,
- prowadzenie obserwacji ukierunkowanej, ze szczególnym uwzględnieniem godzin nocnych,
- uwrażliwienie na werbalne i niewerbalne sygnały myśli samobójczych,
- motywowanie chorego do życia,
- współpraca z psychologiem,
- w razie potrzeby podanie leków na zlecenie lekarza.
2.Problem: Przeżywanie negatywnych emocji i występowanie negatywnych myśli
Cel: odreagowanie negatywnych emocji i zredukowanie negatywnych myśli
Plan działania:
- aktywne słuchanie,
- zachęcanie pacjenta do opisu przeżyć,
- znalezienie źródła negatywnych emocji,
- stwarzanie sytuacji do odreagowania negatywnych emocji,
- zwiększenie liczby myśli pozytywnych
- zachęcanie pacjenta do udziału w terapii indywidualnej i grupowej.
5. Opieka pielęgniarska nad chorym z zaburzeniami psychicznymi w wieku podeszłym. Określenie planu indywidualnej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem.
Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego występują często i mają różną etiologię:
W wieku podeszłym występują:
1) choroby psychiczne które wcześniej rozpoznano u pacjenta np. depresja, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa.
2)zaburzenia związane z chorobami z chorobami ogólnoustrojowymi, neurologicznymi, zmiany w OUN wynikająca z procesów starzenia się.
3) Zaburzenia otępienie np. ch. Alzheimera, otępienie naczyniopochodne.
4) zaburzenia które wystąpiły na skutek sytuacjo zewnętrznej np. osamotnienie, izolacja.
W przebiegu procesów starzenia się następują różnego rodzaju zmiany, w tym osłabienie procesów obronnych organizmu, zaniki mięśniowe, osłabienie wydolności układów: krążenia, pokarmowego, oddechowego, moczowego. Występują też zmniejszenie masy narządów , ubytki w strukturze kostnej. Pogorszenie funkcjonowania zmysłów oraz zmiany strukturalne i anatomiczne starzejącego się mózgu, to jest powiększenie objętości komór i ścieczenie opon mózgowych. Przyjmuje się, że osoby, w wieku podeszłym to osoby po 65 roku życia. Osoby starsze SA szczególnie narażone na wystąpienie czynników ryzyka zaburzeń afektywnych, zwłaszcza depresji. Osamotnienie społeczne, śmierć współmałżonka, utrata ról społecznych, niższy status materialny czy długotrwałe i przelękłe choroby oraz ich leczenie sprzyjają pojawieniu się zaburzeń afektywnych, głównie zespołu depresyjnego.
Zaburzenia afektywne
Zespół depresyjny jest to utrzymujący się co najmniej 2 tygodnie stan obniżonego nastroju, smutku, przygnębienia. Ponadto do objawów zespołu depresyjnego należą: zmniejszenie zainteresowań, zaburzenia koncentracji, obniżenie wydolności fizycznej, utrata energii, zaburzenia snu i łaknienia, poczucie bezwartościowości, niemożność skupienia uwagi czy podjęcia decyzji, nawracające myśli o samobójstwie. Często u osób starszych na pierwszy plan wyzuwają się kłopoty z pamięcią i koncentracją uwagi, stąd też zespół depresyjny u osób starszych określanym w piśmiennictwie pseudodemencji. Objawy zespołu depresyjnego występują u około 10 % w podeszłym wieku. Często towarzyszą doznania psychotyczne- omamy czy zespół urojeniowy o typie zespołu Cotarda(przekonanie ze obecna choroba jest kara za grzechy)
Leczenie : Podstawową zasadą w leczeniu zaburzeń psychicznych osób w podeszłym wieku to początek leczenia mniejszymi dawkami i powolne zwiększenie dawek ze względu na znacznie wolniejszy metabolizm.
W leczeniu zespołu depresyjnego lekami pierwszego rzutu są leki hamujące wychwyt zwrotny serotoniny np. sertralina, fluwoksamina.
Problem I. Zmniejszenie lub brak zdolności w zakresie samoopieki.
Polega na braku lub zmniejszonej zdolności do samodzielnego wykonywania lub zakończenia czynności życia codziennego. Pacjent może mieć trudności w samodzielnym spożywaniu posiłków, nie dbać o higienę osobistą, nie interesować się doborem ubrań i nie dbać o wygląd zewnętrzny. Przyczyny zmniejszonej zdolności do samoopieki: zaburzenia pamięci i innych Funkcji poznawczych, zmniejszenie lub utrata zdolności do podejmowania decyzji i brania odpowiedzialności za siebie, depresja, zaburzenia ruchowe.
Cele: pomoc pacjentowi z zaspokojeniu potrzeb biologicznych
Pomoc pacjentowi w jak najdłuższym utrzymaniu niezależności w czynnościach życia codziennego
Działania:
-ocenić możliwość, ograniczenia oraz potrzeby pacjenta w zakresie samoopieki
-zapewnić pacjentowi pomoc dostosowaną do jego niesprawności i stopniowo podejmować odpowiedzialność za niego
-zapewnić pacjentowi bezpieczeństwo i komfort poprzez:
-regularne, przewidywalne i proste schematy dotyczące czynności życia codziennego np. wykonywanie czynności w ten sam sposób o tej samej porze każdego dnia, po kolei, instruowanie pacjenta krok po kroku.
-systematyczne powtarzanie i łagodne przypominanie zachowanych zdolności, stosowanie przy tym wzmocnień pozytywnych
-niewykonywanie za pacjenta czynności, które potrafi wykonać samodzielnie
-zorganizowanie otoczenia w sposób funkcjonalny i bezpieczny
-umożliwić pacjentowi uczestnictwo w procesie pielęgnowania i w podejmowaniu decyzji na miarę jego możliwości
-współpracować z rodziną z zakresie przejęcia odpowiedzialności prawnej za pacjenta, gdy nie zaspokaja on podstawowych potrzeb nie jest w stanie podejmować decyzji dotyczących własnego życia.
Problem II Upośledzenia funkcjonowania i utrata kontroli nad własnym życiem.
U pacjenta występuje zmniejszona zdolność do przypominania sobie imion, nazwisk, nazw przedmiotów, zaburzenia orientacji. Przyczyny upośledzenia funkcjonowania: zaburzenia pamięci
Cel: pomoc choremu w jak najdłuższym zachowaniu pamięci o własnym życiu, przeszłości oraz orientacji w otoczeniu
Działania:
-ocenić deficyty w zakresie pamięci, zastosować metody usprawniające pamięć.
-dostosować postępowanie pielęgniarskie wobec pacjenta ukierunkowane na podtrzymywanie i stymulowanie zochowanych możliwości w tym zakresie.
-umieszczać w widocznym dla pacjenta miejscu listy codziennych czynności, kartki z przypomnieniami, często używane telefony.
-umieszczać naklejki na szufladach, z czasem zmieniać je na obrazki lub piktogramy, umieścić zegar lub kalendarz w widocznym miejscu – co ulatwia orientację w czasie.
-pozostawiać w stałym miejscu rzeczy osobiste
-przechowywać w bezpiecznym miejscu wartościowe przedmioty
-sprawdzać zawartość kosza na śmieci przed jego opróżnieniem
-podawać pacjentowi dodatkowe informacje np. gdy nie wie z kim rozmawia. Gdzie się znajduje
-pozwolić pacjentowi noszenie własnych piżam, ubrań ystawienie na stoliku przy łóżku fotografii osób bliskich
-przestrzegać jednolitych zasad postępowania wobec pacjenta przez zespół terapeutyczny
-zachęcać pacjenta do udziału w terapii zajęciowej
Problem III Utrudnione komunikowanie się
Cechują je zakłócenia w procesie przekazywania informacji oraz posługiwania się systemem symboli w relacji interpersonalnej. Występują zaburzenia mowy i jej rozumienia.
Charakterystyczne cechy wypowiedzi pacjenta, który ma trudności w komunikowaniu się to: brak związków myślowych, posługiwanie się neologizmami, używanie słów bez znaczenia, które się rymują, bezsensowne i niepowiązane wypowiedzi.
Cel: dążenie do indywidualnej relacji z pacjentem, podczas której będzie on zdolny do pozostawania w relacji np. kilka minut
-wspieranie pacjenta w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktu z innymi osobami
-podtrzymywanie zdolności pacjenta do rozpoznawania związku między sytuacjami nasilającymi lęk a zdezorganizowanym myśleniem i zmniejszoną zdolnością do komunikowania się.
Podtrzymywanie zdolności pacjenta do radzenia sobie z objawami nasilającego się niepokoju i lęku
Podtrzymywanie komunikacji werbalnej i pozawerbalnej
Działania:
-zwracać się do pacjenta po nazwisku, utrzymując kontakt wzrokowy, mówić powoli, niskim łagodnym tonem, używać krótkich zwrotów.
-upewnić się czy jest się słyszanym przez pacjenta.
-używać do pacjenta jednocześnie komunikatów werbalnych i pozawerbalnych, szczególnie wtedy gdy nie rozumie on mowy, pokazywać, naprowadzać, opisywać czynności gestami.
-stosować zasadę aktywnego słuchania
Komunikować pacjentowi, że jest słuchany, dawać mu czas na udzielenie odpowiedzi, nie przerywać jego wypowiedzi, zachęcać do kontynuowania wypowiedzi, szczególnie gdy ma trudności z jej zakończeniem.
-stwarzać atmosferę bezpieczeństwa, zaufania, szacunku, życzliwości
-stosować dotyk po uprzedzeniu pacjenta
-odwracać uwagę pacjenta lub spróbować zmieniać temat, gdy powtarza on wypowiedzi, pytania
-ograniczyć liczbę i nasilenie bodźców, co może ułatwić koncentrację pacjenta
-uzyskiwać informację od pacjenta na temat jego samopoczucia psychicznego i fizycznego przez formułowanie pytań dotyczących konkretnych potrzeb
-umożliwić pacjentowi pomoc logopedy oraz zapobiegać występowaniu czynników pogarszających stan fizyczny
-okazywanie zainteresowanie pacjentowi i towarzyszyć nawet wtedy, gdy utracił on zdolność porozumiewania się z innymi osobami i otoczeniem.
Problem IV
Izolacja społeczna i bezczynność
Cel: zapewnienie pacjentowi indywidualnej relacji oraz dążenie do podtrzymywania jak najdłuższej jego zdolności do nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi osobami.
Pomoc pacjentowi w jak najdłuższym utrzymywaniu aktywności fizycznej dającej poczucie przydatności.
Działania:
-stymulowanie pacjenta do aktywności
-oddziaływania dostosowywać do stanu i możliwości pacjenta z zachowaniem porządku
-włączyć do zajęć i zachęcać do kontynuowania wykonywania niektórych obowiązków np. pomoc w przygotowywaniu posiłku
-koncentrować się na aktualnie wykonywanej przez pacjenta czynności
-zajęcia podtrzymują aktywność pacjenta sprzyjają zachowaniu jego poczucia wartości, zadowolenia,
-zasugerować pacjentowi zaprzestanie wykonywania przez niego aktywności fizycznej gdy w trakcie obserwujemy objawy zmęczenia
-motywować pacjenta do kontynuowania hobby, dawnych zainteresować
-umożliwić pacjentowi proste ćwiczenia ruchowe i motywować go do ich wykonywania
-zapewnić pacjentowi z zaawansowanym procesem chorobowym towarzystwo innyc osób.
-jeśli nawet pacjent nie wykazuje zainteresowania sprawami czy nie jest w pełni świadomy to może odczuwać zadowolenie z bycia z kimś i z rozmowy.
-zachęcać rodzinę do współpracy w procesie terapeutycznym.
Problem V Zachowania agresywne.
Cel: zapobieganie agresywnym zachowaniom
Pomoc pacjentowi w opanowaniu agresywnych zachowań
Działania:
-ograniczyć występowanie zachowań agresywnych, czynności bezcelowych, niekontrolowanych reakcji katastroficznych, niestosowanych zachowań seksualnych, zaburzeń psychotycznych.
-obserwować i oceniać objawy narastającego stresu
-stosować metody ukierunkowane na zapobieganie czynnikom nasilającym stres
-Gdy występują zachowania agresywne:
-zachować spokój w postawie, wypowiedziach
-nie interpretować złości pacjenta oraz unikać reakcji gniewu, złości
-ograniczyć liczbę i nasilenie bodźców
-gdy nasilają się gwałtowne zachowania podczas wykonywania rutynowych czynności należy przed wykonywaniem czynności i po wcześniejszym uprzedzeniu pacjenta dotykać.
-gdy chory nie rozumie sytuacji w jakiej się znajduje starać się zrozumieć sytuacje i wyjaśnić ja pacjentowi
-odwrócić uwagę pacjenta od wydarzenia, które wywołało gwałtowną reakcję
-podawać niskie dawki leków uspokajających na zlecenie lekarza
Problem VI
Ryzyko wystąpienia depresji i samookaleczenia spowodowane procesem chorobowym i/lub będące reakcją na rozpoznanie choroby.
Cel: zmniejszenie objawów depresji
Zapobieganie samouszkodzeniem
Działania:
-ocenić stopień nasilenia objawów depresji, ewentualne ryzyko samouszkodzenia
-poważnie traktować komunikaty dotyczące złego samopoczucia, objawów somatycznych i myśli samobójczych
-dążyć do uzyskania zapewnienia od pacjenta, że będzie zgłaszał personelowi objawy złego samopoczucia
-inicjować kontakt z pacjentem i zapewnić stałe wsparcie emocjonalne
-zapewnić pacjentowi możliwość wykonywania zajęć w miarę jego możliwości
-podawać leki przeciwdepresyjne na zlecenie lekarza
-usunąć niebezpieczne przedmioty np. noże, leki.
Problem VII Zaburzenia snu utrudniające funkcjonowanie
Cel: pomoc pacjentowi w zachowaniu prawidłowego rytmu dobowego
Działania:
-monitorować przebieg snu
-utrzymać aktywność pacjenta
-zapewnić zaspokojenie potrzeb fizjologicznych przed snem
-przygotować pokój do snu, wywietrzy sale
-prześcielić łóżko, używać lekkiej kołdry
-pozwalać pacjentowi na zasypianie w późnych godzinach nocnych
-zadbać, aby kilka godzin przed snem pacjent nie spożywał posiłków ciężkostrawnych i większych ilości płynów zwłaszcza napoi z kofeina
-stosować przed snem metody wpływające wyciszająco np. ćwiczenia relaksacyjne, słuchanie łagodnej muzyki
-podawanie leki nasenne i uspokajające na zlecenie lekarza
Problem VIII Ryzyko upadku i urazu.
Cel: zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i zapobieganie upadkom
Działania: usunąć przeszkody z drogi pacjenta(dywany)
Zapewnić możliwość korzystania z poręczy, mat antypoślizgowych, włączyć oświetlenie pomieszczeń
-zadbać o możliwość korzystania przez pacjenta z laski/kuli.
-nauczyć pacjenta zasad prawidłowego poruszania się
-kontrola postawy wyprostowanej, głowa uniesiona z cofniętym podbrudkiem, wzrok skierowany przed siebie
-kontrola chodu, unoszenie kolan i stóp nieco wyżęj, unikanie chodzenia na placach
-przy znacznych trudnościach podczas chodzenia zaleca się chodzenie z osoba towarzyszącą
-założyć przy łóżku uchwyty, poręcze
-motywować pacjenta do współuczestnictwa w rehabilitacji ruchowej
-podawać leki przeciwspastyczne wg karty zleceń lekarskich
Problem IX ryzyko wystąpienia odwodnienia i niedożywienia związane z niewystarczającą podażą kalorii i płynów w stosunku do zapotrzebowania metabolicznego organizmu.
Cel: zapewnienie pacjentowi komfortu i zmniejszenie trudności podczas jedzenia
Pomoc w jak najdłuższym samodzielnym spożywaniu posiłków
Zapobieganie niedożywieniu i odwodnieniu
Działania:
-ocenić stan odżywienia i nawodnienia pacjenta( obliczenie wskaźnika BMI, kontrola masy ciała raz w tygodniu),
-określić zapotrzebowanie kaloryczne
-określić czynniki utrudniające przyjmowanie posiłków, odnotować skargi pacjenta i objawy występujące po posiłku oraz dostosować drogę podaży pokarmu i jego konsystencję
-nie karmić pacjenta który jest pobudzony lub senny
-przy odżywianiu doustnym podawać pojedynczo oraz nakładać bezpośrednio na talerz aby pacjent nie miał problemu z wyborem
-używać naczyń kontrastujących z nakryciem lub blatem stołu
podawać zlecone leki uspokajające godzinę przed jedzeniem
-po zakończeniu posiłku zaleca się aby pacjent zachował pozycje siedząca jeszcze przez 15 minut
-przypominać choremu o piciu lub często podawać płyny, gdy występuje wysychanie śluzówek jamy ustnej i gardła lub utrudnione połykanie
-omówić zasady odżywiania z rodziną, a także z pacjentem jeśli stan na to pozwala.
6. Rodzaje i zasady stosowania przymusu bezpośredniego u pacjenta. Regulacje prawne. Udział pielęgniarki.
Przymus bezpośredni – określone w Ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego możliwości postępowania wobec pacjentów psychiatrycznych, którzy (art. 18 pkt 1 Ustawy):
- dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby, lub też bezpieczeństwu powszechnemu
- gwałtownie niszczą lub uszkadzają przedmioty we własnym otoczeniu
- poważnie uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu psychiatrycznego lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.
Przymus bezpośredni może polegać na (art. 18 pkt 3 Ustawy):
Przytrzymaniu - krótkotrwałe unieruchomienie z użyciem siły fizycznej
przymusowym podaniu leków - wprowadzenie leków do organizmu osoby bez jej zgody, doraźne lub przewidziane planem leczenia
unieruchomieniu - dłużej trwające obezwładnienie
izolacji - umieszczenie osoby pojedynczo w zamkniętym pomieszczeniu.
Wymieniona wyżej Ustawa (art. 34) przewiduje możliwość zastosowania przymusu bezpośredniego wobec osoby przyjętej do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody, gdy jest to konieczne do dokonania niezbędnych czynności leczniczych (mających na celu usunięcie przyczyn przyjęcia bez zgody), a także w celu zapobieżenia samowolnemu opuszczeniu przez tę osobę szpitala psychiatrycznego.
Istnieje obowiązek uprzedzenia danej osoby przed zastosowaniem przymusu oraz wyboru takiej jego formy, która będzie jak najmniej uciążliwa dla pacjenta. Należy mieć cały czas na uwadze dbałość o dobro pacjenta, a także odebrać mu przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego przedmioty mogące stanowić zagrożenie dla niego lub otoczenia. Każde zastosowanie przymusu bezpośredniego musi być udokumentowane wraz z opisaniem jego rodzaju i przyczyn, a także czasu trwania. W ciągu trzech dni powinna być sprawdzona zasadność zastosowania przymusu bezpośredniego. Dokonuje tego kierownik szpitala jeśli jest lekarzem, w domach opieki społecznej robi to lekarz psychiatra.
Unieruchomienie lub izolacja mogą trwać do czterech godzin. Następnie pacjent powinien być zbadany, po czym lekarz może w razie potrzeby podjąć decyzję o przedłużeniu stosowania przymusu o kolejne sześć godzin. Przedłużanie unieruchomienia lub izolacji dłużej niż dobę jest możliwe jedynie w warunkach szpitalnych. Pacjent, wobec którego zastosowano przymus bezpośredni, powinien być obserwowany przez pielęgniarkę co 15 minut, a co najmniej co cztery godziny uwalniany celem zmiany pozycji, zaspokojenia potrzeb fizjologicznych i wykonania czynności higienicznych.
Zastosowanie każdego rodzaju przymusu bezpośredniego podlega odnotowaniu w dokumentacji medycznej.
7. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do zabiegu elektrowstrząsów. Opieka po zabiegu elektrowstrząsów.
Jedną z metod leczenia chorych z zaburzeniami psychicznymi są wstrząsy elektryczne.
„Elektrowstrząsy traktowane są jako ostateczna forma walki z chorobą i zalecane są dopiero wtedy, kiedy inne metody zawiodą. Elektrowstrząsami leczy się depresję lekooporną (nie reagującą na farmakoterapię) depresję w stanie głębokiej katatonii lub z częstymi epizodami prób samobójczych, schizofrenię lekooporną.”
Leczenie elektrowstrząsami polega na wywołaniu, w warunkach kontrolowanych, uogólnionego napadu drgawkowego (skurcze mięśniowe, drgawki kloniczno-toniczne), przebiegającego z hipoksją (niedotlenieniem), zwiększeniem ciśnienia krwi i przyspieszeniem tętna oraz utratą świadomości.
Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do zabiegu elektrowstrząsów:
pielęgniarka towarzyszy choremu podczas badania: EEG, EKG, badania dna oka i innych,
pielęgniarka informuje pacjenta, że po zabiegu będzie senny i powinien pozostac w łóżku przez ok. 2-3 godz.,
pielęgniarka upewnia się czy pacjent wyraził pisemną zgodę na zabieg,
w dniu zabiegu chory pozostaje na czczo lub 3-4 godz. po lekkim posiłku,
pielęgniarka usuwa spinki z włosów, mankietów, protezy zębowe, okulary, aparat słuchowy, broszki, itp.,
zwraca uwagę aby pacjent przed zabiegiem oddał mocz.
Opieka pielęgniarska nad pacjentem po zabiegu elektrowstrząsów:
obserwowanie stanu ogólnego pacjenta, dokonywanie pomiarów RR, tętna, częstości oddechów, obserwacji zabarwienia skóry,
dopilnowanie aby pacjent pozostał w łóżku,
przygotowanie i podłączenie kroplowego wlewu dożylnego na zlecenie lekarza.
8. Postępowanie z pacjentem agresywnym. Rola pielęgniarki.
Agresję można zdefiniować jako formę zachowania ukierunkowującą niezadowolenie czy gniew na siebie (autoagresja), inne osoby (agresja słowna lub fizyczna) lub przedmioty z otoczenia.
Nie należy utożsamiać agresji z agresywnością będącą cechą osobowości, a przejawiającą się stałą gotowością do reagowania agresją w odpowiedzi na wywołujące ją bodźce. Wrogość z kolei oznacza negatywną, uogólnioną postawę wobec innych ludzi ze skłonnością do negatywnych ocen, uogólnionego gniewu i podejrzliwości w stosunku do społeczeństwa.
Postępowanie z pacjentem agresywnym – rola pielęgniarki:
- należy przede wszystkim podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo personelu (w tym własne) oraz innych pacjentów
— unikać przebywania z osobą agresywną w zamkniętym pomieszczeniu;
— unikać zbliżania się na bliską odległość (wyciągniętych ramion);
— jak najszybciej powiadomić pozostałych członków personelu o zagrożeniu i wezwać pomoc;
— ograniczyć pacjentowi dostęp do niebezpiecznych przedmiotów (naczynia szklane, sztućce, strzykawki, nożyczki itd.)
— nieprzejawianie konfrontacyjnych zachowań, unikanie sporów, zachowań prowokacyjnych;
— zachowanie spokoju i opanowania, ale bez okazywania strachu;
— mówienie łagodnym, spokojnym tonem;
— przedstawienie się (brak anonimowości obniża napięcie);
— przekonanie pacjenta o chęci działania na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim obecnym; — zadeklarowanie o chęci pomocy, a jednocześnie niedopuszczenia do zachowań agresywnych;
— starania o odroczenie zachowań zagrażających poprzez nawiązanie kontaktu z pacjentem agresywnym;
— ukierunkowanie agresji fizycznej na przedmiot bądź dopuszczenie do słownej ekspresji agresji redukującej napięcie i obniżającej ryzyko agresji fizycznej;
— zaproponowanie na przykład rozmowy, dostępu do telefonu w celu odwrócenia uwagi pacjenta i rozładowania jego napięcia.
W związku z zachowaniami agresywnymi chorego konieczne może być mechaniczne zabezpieczenie pacjenta lub zastosowanie innych środków przymusu bezpośredniego.
9. Definicja zespołu terapeutycznego. Rola pielęgniarki i współpraca w zespole terapeutycznym.
Pielęgniarstwo psychiatryczne lub zdrowia psychicznego – specjalność pielęgniarstwa skupiająca się na opiece nad osobami w każdym wieku, dotkniętymi chorobami psychicznymi lub zaburzeniami zdrowia psychicznego, takimi jak schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, psychoza, depresja lub demencja.
Pielęgniarze pracujący w tym obszarze przechodzą więcej szkoleń w zakresie terapii psychologicznych, budowania przymierza terapeutycznego, radzenia sobie z trudnymi przejawami zachowań oraz podawania leków psychiatrycznych.
Zespół terapeutyczny - otóż jest to grupa ludzi wspólnie realizujących proces leczenia, do której należą lekarze, pielęgniarki i pacjenci, jak również psycholodzy, socjolodzy, rehabilitanci, dietetycy, członkowie rodzin pacjenta i wiele innych osób. Każdy członek tego zespołu według własnych specjalizacji zajmuje się stanem ciała, ducha i otoczenia pacjenta. Wynik leczenia jest w dużym stopniu zależny od pracy całego zespołu. Każda z grup zawodowych ma dokładny i precyzyjny zakres obowiązków. Największe znaczenie mają wzajemne relacje pomiędzy lekarzami i pielęgniarkami. Lekarz jest osobą wyznaczającą kierunki działania diagnostycznego i terapeutycznego – zaś pielęgniarka praktycznie realizuje te zadania. Od jej fachowości i poczucia odpowiedzialności zależą w dużym stopniu rezultaty tej pracy. Decyzje dotyczące taktyki postępowania podejmowane są wspólnie – wiedza lekarza daje pełne rezultaty w połączeniu z umiejętnością praktycznej realizacji zleceń i lepszą znajomością pacjentów przez pielęgniarki. Należy pamiętać, że członkowie zespołu terapeutycznego nie współpracują tylko między sobą, ale ich obowiązkiem jest pozyskanie chorego do współpracy i wzbudzenie w nim motywacji do podjęcia aktywności w procesie leczenia. Działania zespołu terapeutycznego zespołu leczącego dotyczą budowania specyficznego kontaktu, czyli relacji terapeutycznej z pacjentem, opartej na empatii, akceptacji i tolerancji. Wymienione cechy osobowościowe zespołu terapeutycznego oraz dyspozycyjność emocjonalna do pracy z ludźmi chorymi warunkują świadczenie prawidłowej opieki. Pozwalają stworzyć poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji w warunkach szpitalnych.
Rola pielęgniarki i współpraca w zespole terapeutycznym
Stworzenie poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji pacjentom
Pobyt w placówce szpitalnej jest przeżyciem traumatycznym. Mimo należytej organizacji szpital pozostanie jednak tylko instytucją która pozbawia autonomii, czyli prawa jednostki do pełnego stanowienia o swym losie. Przebywanie w placówce leczniczej zmusza do przyjęcia ustalonych reguł postępowania lecz posiada również aspekty pozytywne. Ogromny potencjał szpitala zapewnia chorym ciągłą i bezpośrednią opiekę w oparciu o współpracę wszystkich członków zespołu terapeutycznego. Pobyt w szpitalu stanowi izolację od najbliższych, a opuszczenie bezpiecznego lub przynajmniej znajomego środowiska domowego może powodować zagubienie i być przyczyną utrudniającą nawiązanie kontaktu z chorym.
Jak zatem zadbać o komfort podopiecznego? Wydaje się, że sukces jest możliwy do osiągnięcia poprzez bardzo podstawowe działanie. Konieczne jest zwrócenie uwagi na czynności organizacyjne w placówce leczniczej. Bez uporządkowanego rytmu dnia trudno choremu zapewnić poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Pielęgniarka czuwa nad porami posiłków, zapewnia warunki snu, wypoczynku i relaksu. Zachęca do udziału w terapiach zajęciowych, w których sama powinna aktywnie uczestniczyć i przeprowadzać indywidualne rozmowy z chorymi. Wiele sytuacji powodujących zagubienie i niepewność chorego wynika z braku informacji lub przedmiotowego traktowania. Działania powinny opierać się na informowaniu i wyjaśnianiu wszelkich wątpliwości pojawiających się w procesie leczenia. Poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa podopiecznego uzależnione jest również od atmosfery, jaka panuje w samym zespole terapeutycznym. Umiejętność współpracy w zespole, okazywanie szacunku sobie nawzajem i innym chorym stanowi podstawę wydania przez pacjenta pozytywnej oceny na temat klimatu i atmosfery panującej na oddziale. Rolą pierwszoplanową szpitala oraz członków zespołu terapeutycznego powinna być redukcja lęku i niepokoju, zapewnienie bezpieczeństwa oraz właściwe przekazanie informacji na temat leczenia.
Wgląd w siebie i autentyczność jako wyznacznik dojrzałej osobowości i poprawnego pełnienia roli zawodowej
Dokonywanie samooceny pomaga w skuteczności działań terapeutycznych. Samoocena powinna uwzględniać nie tylko wiedzę motoryczną, ale także emocje, które towarzyszą w kontakcie w chorym, oraz reakcje na komentarze chorego. Dokonywanie wglądu w siebie jest elementem dojrzałej osobowości. Znajomość własnych emocji, sposobu reagowania w danej sytuacji wpływa na późniejsze relacje z otoczeniem i samopoczuciem. Pielęgniarce analiza własnych zachowań przyczyniają się do poprawy relacji ze współpracownikami , pacjentami i ich rodzinami.
Budowanie relacji terapeutycznej
Konieczność stworzenia relacji terapeutycznej z osobami chorymi powinna stać się priorytetem w profesjonalnym sprawowaniu opieki nad pacjentem psychiatryczny. Jest to bowiem podstawa terapii, dzięki której chory uczy się nawiązywania poprawnych kontaktów z otoczeniem i poznaje swoje słabości. Członkowie zespołu terapeutycznego, rozpoczynając terapeutyczną relację, zdają sobie sprawę, że oba podmioty w tej specyficznej formie kontaktu muszą w niej aktywnie uczestniczyć i wzmacniać kierunek tej więzi. Ze strony chorego mogą pojawiać się ciągłe pytania, wzmożona obserwacja zachowania pielęgniarek. Nie powinno to budzić negatywnych emocji, ponieważ zaufanie zyskuje się po upływie czasu. Należy pamiętać o podstawowych zasadach etyki zawodowej, czyli zasadzie wierności. Pod jej pojęciem rozumie się dotrzymywanie obietnic i poufności. Podsumowując wytyczne jakimi powinna kierować się pielęgniarka oraz zespół terapeutyczny należy podkreślić odpowiednie traktowanie, konieczność umacniania w nim godności człowieka, poczucia wartości i motywowania do aktywności w procesie leczenia. Wytyczne powinny być wizytówką pielęgniarki sprawującej opiekę nad pacjentem.
Akceptacja, tolerancja, empatia
Okazywanie choremu ciepła, serdeczności i prawdziwej życzliwości stają się nieodzownym zachowaniem zespołu terapeutycznego. Przyczynia się to do powrotu pacjenta do zdrowia, buduje jego wiarę i nadzieję, że ma szansę ponownego pełnienia ról społecznych. Wskazana jest zdolność pielęgniarki do zrozumienia i przyjęcia norm wartości każdego podopiecznego, bez wydawania osądów. Okazywanie tolerancji przez pielęgniarkę jest podstawą do zrozumienia i poznania pełnej sytuacji pacjenta – takie podejście prowadzi do akceptacji chorego.
Pomaganie i rozwiązywanie konfliktów
Rolą pielęgniarki jest okazywanie chęci i gotowości do działania ukierunkowanego na poprawę samopoczucia pacjenta. Elementem niezbędnym w procesie niesienia pomocy i gwarantującej sukces zespołu terapeutycznego jest empatia.
Rolą pielęgniarki jest:
-sprawowanie całodobowej opieki nad pacjentem.
- prowadzenie wnikliwej obserwacji nad pacjentem jego problemów, objawów i zachowań w relacjach z rówieśnikami i rodziną.
- korzystanie z różnych źródeł informacji, ale podstawowym jest pacjent i jego najbliżsi.
- obserwowania reakcji pacjenta na lek i jego dawkę, samopoczucia, narastania objawów niepożądanych i wystąpienia powikłań.
- świadome, planowane i systematyczne oddziaływanie i wywieranie wpływu na pacjenta.
- dostrzeganie chorego oraz zmian, jakie zachodzą w nim samym i jego otoczeniu.
- rolą pielęgniarki w psychiatrii jest odmienna od ogólnie przyjętej roli osoby łagodzącej cierpienia fizyczne i pielęgnującej w chorobie somatycznej.
- obserwacja pielęgniarska jako obiektywne spostrzeganie zachowań, reakcji i relacji jest także źródłem informacji o pacjencie. Obiektywnym obserwatorem tzw. drugiego życia grupy lub osoby jest natomiast personel pielęgniarski.
- odnotowywane w raporcie pielęgniarskim spostrzeżeń, aby członkowie zespołu terapeutycznego mogli się z nimi zapoznać.
10. Zadania pielęgniarki wynikające z Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego:
- nadzorowanie i decydowanie o zastosowaniu przymusu bezpośredniego (przytrzymanie, przymusowe podaniu leków, unieruchomienie lub izolacja) w przypadku braku możliwości uzyskania natychmiastowej decyzji od lekarza oraz odnotowanie incydentu w dokumentacji medycznej
- niezwłoczne poinformowanie lekarza o zastosowaniu przymusu, a jeżeli jednostka organizacyjna pomocy społecznej nie zatrudnia lekarza, informacjępielęgniarka przekazuje kierownikowi jednostki
- Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego uprzedza się o tym osobę, wobec której środek ten ma być podjęty. Przy wyborze środka przymusu należy wybierać środek możliwie dla tej osoby najmniej uciążliwy, a przy stosowaniu przymusu należy zachować szczególną ostrożność i dbałość o dobro tej osoby uwzględniając potrzebę ochrony praw i godności osoby, wobec której jest stosowany przymus bezpośredni
- w przypadku braku obecności lekarza może brać udział w przewiezieniu pacjenta do szpitala, u którego zastosowano przymus bezpośredni
- zachowuje w tajemnicy wszystkie wiadomości na temat pacjenta, postępowania wobec niego oraz wykonywanych przy nim zabiegów
Od obowiązku zachowania tajemnicy osoba wymieniona w ust. 1 jest zwolniona w stosunku do:
1) lekarza sprawującego opiekę nad osobą z zaburzeniami psychicznymi,
2) właściwych organów administracji rządowej lub samorządowej co do okoliczności, których ujawnienie jest niezbędne do wykonywania zadań z zakresu pomocy społecznej,
3) osób współuczestniczących w wykonywaniu czynności w ramach pomocy społecznej, w zakresie, w jakim to jest niezbędne,
4) służb ochrony państwa i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych.