Wykład 1. - 2012-03-03

dr Anna Dobaczewska

Prawo konkurencji reguluje zasady współzawodnictwa przedsiębiorców o rynki zbytu.

W gospodarce rynkowej istnienie konkurencji jest najlepszym bodźcem do działalności gospodarczej, ponieważ gwarantuje wszystkim swobodę działania, umożliwia bieżące dostosowywanie podaży i popytu do rozwoju technicznego.

Przedsiębiorstwa świadomie działające według określonych reguł prawa konkurencji szybciej dostosowują zdolności wytwórcze do zmieniającego się popytu, technologii, wzornictwa.

Stan realnej konkurencji wymusza na uczestnikach obrotu takie zachowania, które w ostatecznym efekcie przynoszą korzyści konsumentom. Dlatego też przedsiębiorcy, aby zagwarantować sobie wypracowaną wcześniej pozycję na rynku, lub też zdobyć nowy rynek, dzięki istnieniu reguł prawa konkurencji, powinni podejmować działania tylko legalne jak np.: innowacyjność, lepszy serwis, jakość, niższe ceny itp.

W Polsce prawo konkurencji kształtują takie akty, jak:

• ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47 poz. 211 ze zm.)

• ustawa z dnia 17 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz331 ze zm.).

Oprócz ww. istnieje szereg przepisów o charakterze antymonopolowym, lub też zwalczające nieuczciwe zachowanie będące w istocie czynami nieuczciwej konkurencji. Dorobek ten powiększa także orzecznictwo, które znacząco wpływa na stosowanie przepisów, a poprzez to na otoczenie gospodarcze.

Pojęcie konkurencja

- rywalizacja o kontrahenta ( o nabywcę produkowanych dóbr i usług)

- walka o pierwszeństwo na rynku( to walka o dominujący udział na rynku )

- dążenie do osiągnięcia korzyści (żeby zwiększył się majątek przedsiębiorstwa)

- gra o środki (niezbędne jest ryzyko)

- rywalizacja o osiągnięcie zysku , walka o pieniądze konsumenta

- konkurencja jest silnie sprężona z demokracją

Formy konkurencji

Konkurencja doskonała : istnienie na rynku wielu sprzedawców i wielu nabywców, swoboda wejścia i wyjścia, wysoki stopień homogeniczności (jednorodności) na rynku, informacja o rynku jest pełna.

Konkurencja niedoskonała: nie ma pełnej informacji o rynku; monopol, konkurencja monopolistyczna, oligopol

Sposoby konkurencji:

Konkurencja cenowa – wzbudzanie zainteresowania nabywcy

Konkurencja poza cenowa – oferuje się jakość, trwałość, funkcjonalność

Funkcje konkurencji :

Funkcje (gospodarcze) konkurencji:

• Funkcja sterownicza – polega na kształtowaniu głównie przez ceny wielkości popytu i sprzedaży na rynkach

• Funkcja dostosowawcza – dopasowanie się podaży do zmniejszającego się popytu

• Funkcja alokacyjna – przymus efektywnego stosowania czynników produkcyjnych w celu obniżenia kosztów (alokacja to rozmieszczenie )

• Funkcja innowacyjna – dążenie do szybkiego postępu technologicznego

• Funkcja rozdzielcza – podział dochodów uzyskanych na rynku według stopnia udziału w zaspokojeniu potrzeb

Wyróżnia się dwa filary na których opiera się prawo konkurencji i konsumenta. Pierwszym są organy administracji publicznej (tj. publiczny) drugi jest prywatny tzn. angażującym sądy cywilne.

Filar publiczny:

• Prezes UOKiK,

• Sąd Ochrony konkurencji i konsumentów (SOKIK),

Filar prywatny:

• Sądy cywilne

1. Zasada społecznej gospodarki rynkowej – otwarta, wolna gospodarka – unormowanie w Konstytucji RP – Art. 20 „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej”.

2. Zasada zrównoważonego rozwoju :

a. żeby nie było deficytu

b. polityka handlowa kraju – eksport i import zrównoważony, rozwój gospodarczy jego wzrost nie za wszelką cenę, ma być zrównoważony, ochrona socjalna i środowiskowa (limit CO₂)

1. Zasada usług w ogólnym interesie gospodarczym – wyjątek od reguły, państwo ma prawo odstąpić od konkurencji np. transport, kolej

2. Zasada pomocniczości i proporcjonalności – państwo wkracza tam, gdzie zachodzi problem

Oddziaływanie na konkurencję:

- parametry ekonomiczne – stopa procentowa kredytów, taryfy i ceny, podatki

- bodźce finansowe – są ukierunkowane na konkretnego przedsiębiorcę np. dotacje lub subwencje

- prawne środki ograniczeń – nakazy i zakazy wypływające z przepisów prawa np. sankcje

ograniczenie konkurowania
koncesje
zezwolenia
licencje

Wykład 2. - 2012-03-11

Istota konkurencji:

W potocznym rozumieniu konkurencja jest procesem za pomocą, którego uczestnicy rynku dążąc do realizacji swoich interesów, próbują przedstawić korzystniejsze od innych oferty pod względem ceny, jakości lub charakterystyk wpływających na zawarcie transakcji.

W ekonomii klasycznej rozumiana była jako siła porządkująca zjawiska gospodarcze, jako proces w którym ceny osiągają swój minimalny poziom.

Konkurencja jako proces występuje pomiędzy nabywcami i sprzedawcami.

Konkurencja jako główna siła porządkująca w gospodarce zapewnia optymalną alokację i wykorzystanie zasobów.

Konkurencja – jest to proces w którym podmioty rynkowe 9przedsiębiorcy) współzawodniczą ze sobą o jakąś transakcję

Definicje związane z pojęciem konkurencja: przedsiębiorca, rynek właściwy

przedsiębiorca – prowadzi działalność ciągłą, zarobkową, powtarzającą się

rynek właściwy – 3 wymiary: a. wymiar produktowy (asortymentowy); b. wymiar geograficzny;

c. wymiar czasowy

Nieuczciwa konkurencja – zakazane, niezgodne z rynkiem wewnętrznym, wszelkie porozumienia, dyskryminacja kontrahentów, zmowa przetargowa

Art. 101 Traktatu

Porozumienia bagatelne i porozumienia wertykalne

zawierane pomiędzy kontrahentami

tylko rynek samochodów

Wykład 3. - 2012-03-31

Organy ochrony konkurencji i konsumentów

Organy administracyjne

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - Jest centralnym organem administracji rządowej, powołanym przez Prezesa Rady Ministrów spośród urzędników państwowych.

Prezes prowadzi postępowania antymonopolowe w sprawach:

• Praktyk ograniczających konkurencję oraz w sprawie koncentracji,

• Interweniuje w sprawach naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz stosowania niedozwolonych klauzul umownych oraz eliminowania z obrotu produktów niebezpiecznych.

• Działa jako organ ochrony konkurencji państwa członkowskiego UE. Posiada uprawnienia do orzekania o naruszeniu wspólnotowych zakazów praktyk ograniczających konkurencję (art. 81 i 82 TWE).

• Współuczestniczy we wspólnotowej kontroli koncentracji.

• Wypełnia zadania przewidziane w UOKiK (art. 31) oraz innych ustawach.

• Organizuje rządowe projekty programów polityki konkurencji i konsumentów,

• Przeprowadza analizy rynków,

• Opiniuje projekty pomocy publicznej dla przedsiębiorstw.

UOKiK składa się z Centrali, która mieści się w Warszawie i dziewięciu delegatur, które mieszczą się w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu.

Inne organy administracji publicznej

• Rada Ministrów i Ministrowie,

• Regulatory sektorowi: Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE), Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE), Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK), Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC), Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) oraz organy gmin.

Sądy

1. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

2. Sąd Apelacyjny

3. Sąd Najwyższy

Potencjalny przebieg rozstrzygania spraw z zakresu naruszania przepisów uokik może zostać przestawiony w następujący sposób. Od decyzji Prezesa UOKiK można się odwołać do SOKiK (art. 81). Wyrok SOKiK podlegają kontroli instancyjnej. Stronom postępowania przysługuje prawo wniesienia apelacji przed Sądem Apelacyjnym (sądem drugiej instancji) w Warszawie. Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Warszawie może zostać podważone w skutek wydania przez Sąd Najwyższy wyroku w odpowiedzi na skargę kasacyjną (art. 479 35 § 2 k.p.c).

SOKiK przed dniem 14 grudnia 2002 r. nazywał się Sądem Antymonopolowym (SAM).

Sądy Cywilne

Uokik nie zawiera przepisów, które stanowią bezpośrednią podstawę prawną roszczeń do odszkodowań dlatego należy wspierać się przepisami kodeksu cywilnego (art. 415 i 471 k.c) o ogólnych zasadach odpowiedzialności odszkodowawczej oraz (art. 405 k.c) o bezpodstawnym wzbogaceniu się.

Najbardziej znane organizacje konsumenckie to:

• Federacja Konsumentów (www.federacja-konsumentow.org.pl )

• Stowarzyszenie Konsumentów Polskich (www.skp.pl )

Ochroną konsumentów zajmuje się również:

• Rzecznik Praw Obywatelskich,

• Generalny Inspektor Danych Osobowych,

• Rzecznik Ubezpieczonych.

Wykład 4. - 2012-04-15

Nieuczciwa konkurencja

W Polsce aktem normatywnym regulującym kwestie zwalczania nieuczciwej konkurencji jest ustawa z 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Nieuczciwa konkurencja – dział publicznego prawa gospodarczego mający na celu ochronę interesów przedsiębiorców oraz, w mniejszym stopniu, konsumentów, przed działaniami sprzecznymi z prawem lub dobrymi obyczajami.

Czynami nieuczciwej konkurencji są na przykład:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,

• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego, bądź wprowadzające w błąd oznaczenie, towarów albo usług,

• naśladownictwo produktów, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu,

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,

• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,

• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,

• utrudnianie dostępu do rynku, na przykład poprzez stosowanie cen dumpingowych

• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,

• nieuczciwa lub zakazana reklama,

• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym

Nadużycia, nieuczciwa konkurencja

Korzystanie z tajemnicy przedsiębiorstwa: ujawnianie, wykorzystywanie, przekazywanie informacji zagrażającego przedsiębiorcy.: informacje techniczne, organizacyjne, innowacyjne, nowe technologie, bazy danych.

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika: od 1 roku do 3 lat

Ingerencja w stosunki umowy: nakłanianie podmiotu do niewykonania obowiązków na szkodę przedsiębiorcy

Światowa Organizacja Własności Intelektualnej – WIPO (Celem organizacji jest pogłębianie wiedzy na temat ochrony praw własności intelektualnej na arenie międzynarodowej oraz zapewnianie współpracy administracyjnej w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej oraz praw autorskich. Organizacja czuwa nad przestrzeganiem umów międzynarodowych, by przeciwdziałać naruszeniom tych praw)

Porozumienie TRIPS, zawarte w 1994 r., przewiduje stosowanie zasady równego traktowania podmiotów wszystkich krajów członkowskich TRIPS, w zakresie ochrony własności intelektualnej (podmioty innych krajów członkowskich mają być traktowane nie mniej korzystnie niż własne podmioty). Porozumienie TRIPS reguluje wszystkie obszary własności intelektualnej, tj. ochronę dla praw autorskich i pokrewnych. Celem Porozumienia TRIPS jest ochrona oraz dochodzenie i egzekwowanie praw własności intelektualnej, co powinno przyczynić się do promocji innowacji technicznych oraz transferu i upowszechniania technologii, ze wzajemną korzyścią dla producentów i użytkowników wiedzy technicznej, w sposób sprzyjający zrównoważeniu praw i obowiązków.

Polska przystąpiła do porozumienia TRIPS w 2000. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych spełnia wymogi porozumienia.

USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807)

Wykład 5. - 2012-05-19

Reklama i promocje towarów i usług publicznych: telewizja, radio, czasopisma (szerokie grono odbiorców, klientów)

Reklama ma byś odpłatna, ale nie zawsze.

Reklama wprowadzająca w błąd: jest uznawana za czyn nieuczciwej konkurencji i nieuczciwą praktykę rynkową oraz działanie godzące w zbiorowe interesy konsumentów. Z tego powodu jest niedozwolona.