Fizjologia 16.11.11 Przestrzenie wodne organizmu

Znaczenie wody w organizmie:

• Podstawowy składnik protoplazmy i płynów ustrojowych

• Środowisko w którym zachodzą wszystkie procesy przemiany materii, jest ośrodkiem dyspersji i rozpuszczalnikiem umożliwiając tym samym reakcje chemiczne

• Element czynny reakcji chemicznych ( syntez i rozkładów)

• Czynnik zmieniający oddziaływanie sił elektrostatycznych

• Czynnik transportowy

• Istotny element układów termoregulacyjnych

Właściwości fizyczne wody a termoregulacja

• Wysokie ciepło właściwe, dzięki czemu duże ilości energii cieplnej powstałej w wyniku przemiany materii mogą być pochłonięte przy stosunkowo małym wzroście ogólnej temperatury ciała

• Wysokie przewodnictwo cieplne

• Wysokie utajone ciepło parowania (0,6 kcal/ml)

Całkowita woda organizmu – TBW

TBW stanowi 45-65% masy ciała

U młodego mężczyzny

• Ok 18% masy ciała

• 7% związki mineralne

• 15% tkanka tłuszczowa

• Pozostałe 60% - woda (42 litry)

Różnice występują w zależności od : wieku, płci, składowych ciała (ilość tkanki tłuszczowej, masa mięśni)

Czynniki decydujące o osobniczej wielkości TBW

• Całkowita masa ciała i LBM

• Proporcje masy różnych narządów i tkanek

• Aktualna zawartość w organizmie elektrolitów, zwłaszcza Na+ i K+

• Naturalne związane z wiekiem, zmiany składu i proporcji ciała , w tym wody

Zawartość wody maleje wraz z wiekiem- noworodek ok 76%, 60 rż – ok 50% masy ciała

Procentowa zawartość wody w tkankach:

• Niska

  • Tkanka tłuszczowa ~10%

  • Kostna~ 22%

• Wysoka

  • substancja szara OUN ~ 85%

  • Krew – 83%

  • Nerki 83%

  • Płuca 79%

  • Mięśnie 75%

Zawartość wody w tzw. Beztłuszczowej masie ciała wynosi przeciętnie 73,2%

Przestrzenie wodne organizmu

1. Przestrzeń wodna wewnątrzkomórkowa – ICF – 40% mc ( płyn wewnątrzkomórkowy,)

2. Przestrzeń wodna zewnątrzkomórkowa – ECF – 20-22% mc ( płyn zewnątrzkomórkowy)

   1. Przestrzeń wewnątrznaczyniowa – osoczne krwi (PV)

   2. Przestrzeń zewnątrznaczyniowa – ISF ( płyn śródmiąższowy wraz z chłonką)

   3. Przestrzeń wodna transkomórkowa TCF (trzecia przestrzeń) – płyn w przewodzie pokarmowym, mózgowo rdzeniowym, torebek maziowych i jam stawowych, worka osierdziowego, otrzewnej i opłucnej

Transport wody:

Woda transportowana jest przez błonę komórkową w sposób bierny za pośrednictwem kanałów wodnych tzw. akwaporyn – AQP

• AQP1 – występuje we wszystkich komórkach o dużym natężeniu transportu wody ( erytrocyty, kanaliki nerkowe, przestrzenie wodne oka, splot naczyniówkowy komór mózgu, naczynia pęcherzyków płucnych, otrzewna, mięśnie, ściana przewodów gruczołowych)

• AQP2 – jedyny kanał wodny regulowany przez ADH, przy braku ADH nieczynny w cytoplazmie komórek nabłonkowych cewek zbiorczych nerki

• AQP3i AQP4 – błona podstawnoboczna kanalików części dystalnej nefronu

• AQP5 – komórki nabłonka gruczołów wydzielania zewnętrznego i pęcherzyków płucnych

Alkohol i kofeina hamuje wydzielanie ADH (wazopresyny)