Narządy rozrodcze wewnętrzne: Jądra System przewodów wyprowadzających Gruczoły dodatkowe (pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy, gruczoły opuszkowo-cewkowe) Narządy rozrodcze zewnętrzne: Prącie Cewka moczowa moszna Pęcherzyk nasienny - jest parzystym gruczołem wytwarzającym wydzielinę pobudzającą plemniki. Kanaliki nasienne – odpowiadają za produkcje plemników (spermatogeneza) Wewnętrzne narządy płciowe żeńskie: Jajniki, Jajowody, Macica, Pochwa, Zewnętrzne narządy płciowe żeński: Przedsionek pochwy Wargi sromowe Łechtaczka Gruczoły przedsionkowe Tworzenie komórek jajowych odbywa się w jajniku. FIZJOLOGIA ROZRODU Pęcherzyk żółtkowy gonocyty związki gonad. FSHLHTestosteron spermatogeneza FSH – gonadotropiny z przysadki mózgowej. ANDROGENY –sterydowe płciowe hormony męskie LH (ICSH) komórki sródmiążsowe Leydiga tetstosteron, androstenolid, dihydrotestosteron. Cykl spermatogenetyczny ( 74 dni) Spermatogonie Ap – 18 dni Spermatogonie B – 9 dni Spermatocyty I rzędu – 23 dni Spermatocyty II rzędu – 1 dzień Spermatydy – 23 dni Spermatogeneza a temperatura Oogeneza – proces powstawania komórki jajowej. Najczęściej jedna komórka staje się komórką jajową.Menopauza - etap w życiu kobiety pomiędzy wiekiem prokreacyjnym a początkiem starzenia się.Andropauza – okres w życiu mężczyzny, zapowiadający zbliżające się wejście w okres starości z początkiem wystąpienia szeregu dolegliwości Oogeneza u kobiet zachodzi w okolicach pęcherzyków jajnikowych. Dojrzały pęcherzyk jajnikowy – PĘCHERZYK GRAAFA. Estrogeny – hormony płciowe żeńskie syntezowane są w jądrach lub jajnikach. Owulacja – pękanie pęcherzyka Graafa i uwalnianie komórki jajowej która przechodzi do jajowodu. Następuje indywidualnie dla kobiety średnio 13-14 dzień. Żywotność plemników około 3 doby. FSH- hormon folikulotropowy pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych Estrogeny – determinują cechy płciowe żeńskie. LH – hormon luteinizujący, warunkuje pękanie pęcherzyka Graafa i powstawanie ciałka żółtego. Ciałko żółte wydziela progesteron pod wpływem LH. Faza miesiączki (złuszcza się powierzchniowa warstwa macicy) Faza folikularna (w jajnikach dojrzewają pęcherzyki jajnikowe; błona śluzowa macicy zostaje odbudowana pod wpływem uwolnienia estrogenu)Faza owulacji – wysokie stężenie LH powoduje pękanie pęcherzyka Graafa Faza lutealna (poowulacyjna) – powstaje ciałko żółte pod wypływem LH; pobudza syntezę progesteronu z ciałka żółtego. Inplantacja zarodka zachodzi 5-6 dni. Gonadotropina kosmówkowa – wpływa na funkcjonowanie organizmu kobiety. Gruczoły endokrynoweUkład nerwowy układ wewnątrzwydzielniczy Integracja czynności narządów i tkanek zapewniająca homeostazęIntegracja czynności narządów i tkanek zapewniająca homeostazęHORMON- substancja wydzielana przez żywe komórki do otaczającego je środowiska (krew płyn zewnątrzkomórkowy, chłonka) skąd jest transportowana do komórek docelowych.Wpływa na czynność i metabolizm komórek docelowych za pośrednictwem swoistych receptorów białkowych, nie podlegając przy tym zużyciu jako źródło energii. BUDOWA CHEMICZNA HORMONÓW Białka i peptydy (od 10^-12 do 10^-10 mol/l)Pochodne aminokwasów Sterydy Regulacja funkcji gruczołów dokrewnych Nerwowa (pobudzenie układu współczulnego)Hormonalna (wydzielanie pewnych hormonów wpływa na wydzielanie innych hormonów)Metaboliczna (wpływ stężenia glukozy na wydzielanie insuliny)Przysadka mózgowa leży na trzonie kości klinowej w zagłębieniu zwanym siodłem tureckim. Zbudowana jest z dwóch płatów – przedni(część gruczołowa) i tylni(cześć nerwowa przysadki mózgowej).PODWZGÓRZE I PRZYSADKA MÓZGOWA- statyny(hamują) i liberyny(pobudzają) – oddziaływanie na część gruczołową. (syntetyzowane w podwzgórzu) - oksytocyna i wazopresyny transportowane do części nerwowej skąd uwalniane są do krwi. PRZYSADKA MÓZGOWAHormony tropowe – pobudzenie czynności innych gruczołów endokrynowych Hormony troficzne – bezpośredni wpływ na organizm. Część gruczołowa – hormony tropowe: Hormon tyreotropowy (TSH) – pobudza tarczyce adrenokortykotropowy (ACTH) pobudza kory nadnercze do wydzielania hormonów.Hormon wzrostu (GH)= somatropina (STH)Prolaktyna (PRL)Hormon melanotropowy (MSH) Magazynowanie i uwalnianie do krwi wazopresyny i oksytocyny – hormonów syntetyzowanych w podwzgórzu. Wazopresyna i oksytocynaWazopresyna = hormon antydiuretyczny (ADH)Działanie:nerkinaczynia krwionośneZaburzenia – moczówka prosta.Pobudzenie wydzielania oksytocynyPodrażnienie receptorów szyjki macicy i pochwyPodrażnienie receptorów brodawki sutkowejDziałanieMięsień macicyGruczoły piersiowe podczas laktacjiHORMON WZROSTU – białko o dużej specyfice gatunkowej.Pobudzenie wzrostu organizmuPobudzenie chondro genezy i wydłużanie się kościWzmożona synteza białkaWzrost stężenia glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych we krwiZatrzymywanie w ustroju Ca⁺², Na⁺, K^*, PO₄^-3Czynniki wpływające na wzrost organizmuGHInne hormony: T₃ i T₄, androgeny i estrogeny, insulinaCzynniki genetyczneStan odżywieniaUrazy i chorobyChrząstka nasadowa Jeżeli chrząstka skostnieje, to znaczy że organizm osiągnął dojrzałość kostną i nie będzie mógł wzrastać.Akromegalia – po zakończeniu procesu wzrostu zostaje za dużo hormonów wzrostu, (przerosty)Prolaktyna – hormon prolaktacyjny (prolaktyn)Nadnercze – leży na górnych biegunach nerek.AMINY KATECHOLOWE wpływ naUkład krążeniaMetabolizmMięśnie gładkie przewodu pokarmowego, oskrzeli, pęcherza moczowego.Mineralokortykosteroidy - aldosteron wzmaga resorpcje sodu w kanalikach nerkowych. Wpływ na gospodarkę:Białkową (katabolizm białkowy)Węglowodanową (stężenie glukozy we krwi)Tłuszczową (stężenie wolnych kwasów tłuszczowych)Wpływ na tworzenie krwinekWpływ na procesy odpornościowe (działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne. Bardzo duże dawki –hamowanie procesów odpornościowych.)Nadczynność kory nadnerczy – zespół objawów klinicznych związany z długotrwałym niedoborem hormonów wytwarzanych przez korę nadnerczy, Zespół Cushinga - zespół objawów chorobowych związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzoluSystem regulacyjny - umożliwia samoregulacje układu. Tarczyca:Narząd położony w przedniej części płato-szyi ma budowę pęcherzykową.Trójjodotyronina i tyroksynaHormony tarczycy działają na przemianę materii. Pod wpływem hormonów następuje rozkład tłuszczów w tkance tłuszczowej – LIPOLIZA proces rozkładu hydrolitycznego triacyloglicerolu (trójglicerydu) w tkance tłuszczowej prowadzący do powstania kwasów tłuszczowych i glicerolu, Gospodarka wapniowo-fosforowa organizmu - Parathormon (PTH) – hormon polipeptydowy składający się z 84 aminokwasów, który odpowiada za regulację hormonalną gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie, wytwarzany jest w przytarczycach Komórki przypęcherzykowe tarczycy – produkują kalcytoninę- która odgrywa ważną rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej.Przytarczyca --- małe gruczoły kontrolujące poziom wapnia i fosforu w organizmieKALCYTONINA (CT) - organiczny związek chemiczny z grupy peptydów, złożony z 32 aminokwasówTRZUSTKA – wykazuje czynność hormonalna w zakresie działania wyspy Langerhansa.INSULINA – hormon produkowany przez trzustkę. Działanie insuliny polega na transporcie glukozy do wnętrza komórek, co obniża stężenie tego cukru w krwi.GLUKAGON- substancja pobudzająca wytwarzanie cukru w wątrobie i zwiększa stężenie cukru we krwi.Grasica –narząd limfatyczny zbudowany z dwóch płatów, dojrzewają tutaj limfocyty T.