ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHICZNEGO

Ich miejsce w psychologii - teoretycznie psychologia kliniczna dziecka:

• zbliżenie teorii i praktyki

• związki z innymi dyscyplinami – np. problemy z uczeniem wchodzi na teren pedagogiki

• wielość teorii – problem klasyfikacji zaburzeń.

ICD 10 – Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych.

Poszczególne oznaczenia zaburzeń w ICD 10:

F 80 – zaburzenia rozwoju mowy i języka, artykulacji

• lambdacyzm – zniekształcenie „l” (np. zamiast lalka – jajka)

• problemy z ekspresją mowy – brak intonacji

• niezrozumienie mowy np. w autyzmie

F 81 – zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych

• dysleksja – problemy z czytaniem i pisaniem

• dysgrafia (w pisowni) i dysortografia (błędy ortograficzne)

• akalkulia – problem z prostymi działaniami matematycznymi

F 82 – zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych, często tzw. zespół niezgrabnego dziecka.

F 83 – mieszane

F 84 – całościowe zaburzenia rozwojowe, np. zespół Retta i autyzm.

Autyzm atypowy:

• początek zaburzenia po 3 roku życia

• nie wszystkie kryteria diagnostyczne dla autyzmu

Zespół Retta:

• dotyczy tylko dziewczynek

• w pewnym momencie następuje regres po wcześniejszym normalnym rozwoju

• początek : 7 – 24 miesiąc

• problemy: mowa, motoryka, zahamowanie tempa wzrostu czaszki (wtórnie – upośledzenie umysłowe)

AUTYZM DZIECIĘCY

Po raz pierwszy opisał go LEO KANNER (1896 – 1981) – austriacki psychiatra:

• autyzm odróżnił od schizofrenii

• stworzył nazwę „autyzm wczesnodziecięcy”

Przebieg autyzmu dziecięcego:

• wyraźne problemy od urodzenia – późniejszy rozwój

• regres / zatrzymanie po okresie względnie prawidłowego rozwoju

• kryteryjny wiek – 3 lata; pełne objawy – 3-5 rok życia.

• dalsza indywidualna ewolucja

Objawy główne: problemy społeczne, np. w nawiązywaniu kontaktów albo nadpobudliwość psychoruchowa.

Przyczyny:

• zaburzenia neurorozwojowe

• nieprawidłowy rozwój funkcjonowania mózgu we wczesnym dzieciństwie

• czynniki genetyczne

• infekcje, metabolizm

• zaburzenia okresu ciąży i porodu.

Diagnoza (sposoby):

• ICD 10

• Wywiad z rodzicem, obserwacja aktywności swobodnej, w sytuacji zadaniowej

• Analiza dokumentacji

• Nagrania video z różnych sytuacji, np. z domu

• Podsumowanie – rozeznanie.

Objawy (szczegółowo):

Według ICD 10 jest to nieprawidłowy lub upośledzony rozwój przed 3 rokiem życia w obszarze 3 wskaźników:

• rozumieniu i ekspresji językowej w porozumiewaniu się

• rozwój wybiórczego przywiązania społecznego lub wzajemnych kontaktów społecznych

• funkcjonalna lub symboliczna zabawa (chodziło tu chyba o powtarzające się, stereotypowe wzorce zachowania).

Przykłady:

• ( w 9 miesiącu) – brak wskazywania i spojrzeń (dzielenia spojrzeń z innymi); brak reakcji na imię.

• echolalia - powtarzanie słów, zdań

• brak rozumienia, rozpoznawania emocji

• czasem niepokój przy zmianie schematów działania

Podstawowe problemy. Zaburzenia:

• sensoryczne – odbieranie i integrowanie bodźców, np. dzieci autystyczne mogą być nadwrażliwe słuchowo albo źle reagować na konkretne dźwięki. W przypadku niedowrażliwości same powodują hałas. Zaburzenia czucia powierzchownego i głębokiego – np. nie lubią być głaskane

• teorii umysłu (co nam to przypomina…) – przewidywanie zachowań swoich i innych, rozumienie perspektywy drugiej osoby

• centralnej koherencji – nieumiejętność oderwania uwagi od szczegółów; brak uogólniania – np. nieumiejętność przełożenia pewnych wyuczonych czynności z przedszkola na życie codzienne w domu; nieumiejętność rozumienia metafor (nieszczęsny przykład z dziewczynką, która miała „rzucić okiem” na książkę)

• funkcji wychowawczych.

TERAPIE:

• psychoanaliza

• metody stymulacyjne

• model TEACCH

• metody behawioralne – warunkowanie

• podejście biomedyczne

• Metoda Opcji (Kaufman) – podążanie za dzieckiem

• Holding (Marta Welch) – przytulanie na siłę

• trening umiejętności społecznych

• metody poznawcze

• metody komunikowania się

ZESPÓŁ ASPERGERA

Od: HANS ASPERGER (1906 – 1980). To najlżejsza forma autyzmu. Diagnoza: 5-10 rok życia lub później. Około 5 r. ż. większość mówi ale ma specyficzne trudności w kontaktach społecznych. Problemy z teorią umysłu, ale możliwość rewelacyjnej pamięci.

(Na końcu było dosłownie kilka sekund o sawantach. Ale o nich już przecież sporo wiemy.)