Uwarunkowania MSK

Polityczne:

• Różnorodne rodzaju wpływu państwa na kulturę – przyjęcie chrześcijaństwa (solidarność wobec wyznawców innych religii), związki dynastyczne (przenoszenie architektury, zwyczajów żywieniowych, idei i wartości), kraje kolonialne (narzucanie elementów swojej kultury społeczeństwom pod ich wpływami), traktaty pokojowe (w ich ramach zawierano umowy dotyczące kultury), izolacja polityczna (odcięcie od wymiany kulturowej), organizacje międzynarodowe chronią różnorodność językową, prawo (wpływa na sytuację w danym kraju, np. dyskryminując mniejszości językowe), niektóre państwa dążą do ochrony „czystości” języka narodowego (np. Rada Języka Polskiego, ustawa o języku polskim), media publiczne (misja kulturotwórcza).

• Relatywizm kulturowy – uniwersalizm pewnych wartości kulturowych, w tym wyrażających się w prawach człowieka. Kultura ma charakter obiektywny i nie można jej wartościować przez porównanie z innymi kulturami. Ważna jest troska o zachowanie równorodności kulturowej świata. Pojawiłsię problem w jakich granicach dopuszczalna jest akceptacja tożsamości kulturowej grup. Część państw stanęła na gruncie konieczności niehumanitarnych praktyk kulturowych, część w ogóle nie dostrzega problemu.

• Dyplomacja kulturalna – kultura jako element polityki zagranicznej wykorzystywana jest do budowy swojego prestiżu na arenie międzynarodowej zarówno poprzez promocję kultury i podnoszenie nią zainteresowania, jak i reagowanie na bieżące potrzeby i oczekiwania zagranicznych odbiorców. Poprzez kulturę można neutralizować negatywny wizerunek państwa, utrzymywać więzi z diasporą. Prowadzona jest też na niższych szczeblach, np. Międzynarodowe Centrum Kultury.

• Kultura w polityce Unii Europejskiej – formalną legitymację w dziedzinie kultury dał Unii Europejskiej Traktat z Maastricht, potwierdzony Traktatem amsterdamskim. Ropoczęły się programy kulturalne angażujące do współpracy obywateli różnych państw. Zostało to zrealizowane m.in. w programie Kultura 2000. Jego celem jest przyczynienie się do utworzenia europejskiego obszaru kultury; rozwój twórczości artystycznej i literackiej; propagowanie wiedzy’tworzenie miejsc ochrony dziedzictwa; dialog międzykulturowy. Obecnie wdrażany jest nowy program Kreatywna Europa 2014-2020. Przepisy wspólnotowe także regulują prawo audiowizualne, ochronę praw autorskich, swobodę przepływu artystów i ich dzieł. W tym nurcie mieści się dyrektywa Telewizja bez granic, mająca zapewnić połowę czasu antenowego produkcjom europejskim.

• Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych – w wielu krajach doszło do konfrontacji kulturowej, w której ścierają się różne tradycje, zwyczaje, wierzenia, a nawet prawa. Tworzone są „społeczeństwa równoległe”, niekiedy konfliktowe i wrogo nastawione, próbujące zyskać szczególne uprawnienia nie tylko w sferze kultury, ale także polityki, zwłaszcza społecznej i prawa. Państwa imigracyjne dla wzmocnienia dialogu z mniejszościami zaczynają kształcić specjalistów o wysokich kompetencjach międzykulturowych, otwartych na odmienności kultur, ich wartości i idee, dopuszczają wielojęzyczne nauczanie w szkołach. Do kontrowersyjnych decyzji uwzględniających niekonwencjonalne tradycje mniejszości zaliczyć można włączenie państwowej służby zdrowia do chirurgicznego „przywracania dziewictwa” czy okaleczania kobiet, dla uniknięcia powikłań po prymitywnych, niebezpiecznych dla życia i zdrowia „zabiegach domowych”. Próbują tworzyć społeczeństwo obywatelskie, aktywnie uczestniczące w dialogu z państwem i naród obywatelski, oparty na więzi politycznej, a nie etnicznie.

Ekonomiczne

• Potrzeba sponsoringu – kultura wymaga dotowania. Finansowana jest zarówno przez państwo jak i spółki prywatne. Skala finansowania zależy od możliwości ekonoicznych państwa i koncepcji na funkcjonowanie kultury. W czasach komunizmu Europy Środkowej i Wschodniej kultura była finansowana całkowicie z budżetu państwa. Odpowiednio wysokie środki finansowe pozwalają promować kulturę za granicą, państwo może tworzyć instytucje kulturalne i organizować międzynarodowe imprezy. Wykształciła się instytucja mecenatu, który wspiera autorów i ich twórczość.

• Kultura jako źródło zysku – w społeczeństwach informacyjnych sektor kreatywny rośnie dziś najszybciej. Przemysł kulturowy wspiera turystykę, pomaga w wyrównywaniu różnic między regionami. Jest to przemysł, który nadaje dziełom charakter ekonomiczny.

Społeczene:

• Demokratyzacja życia społecznego – zmieniła się skala partycypacji społecznej, upowszechniło się szkolnictwo. Ludzie podnieśli swoje kompetencje kulturalne, rozpoczęli bezpośredni kontakt z obcymi kulturami i naukę języków obcych. Aktywnymi uczestnikami życia kulturalnego stają się grupy wcześniej marginalizowane. Rozbudowa instytucji kulturalnych sprawia, że są one bardziej dostępne dla osób poszukujących doznań estetycznych.

• Demokratyzacja kultury – upowszechnienie kultury masowej pozwoliła na podział kultury na wyższą i masową. Skala odbiorców jest niczym nieograniczona. Kultura masowa zaczęła upowszechniać się wraz z rozwojem masowych mediów.

Naukowo-techniczne:

Niemal każdy przełom w obszare techniki sprzyjał rozpowszechnianiu się kultury. Za ich sprawą świat stał się globalną wioską. To, co kiedyś było zarezerwowane dla elit krajów relatywie najwyżej rozwiniętych stało się udziałem zwykłego obywatela.

Największe Agencje Prasowe na świecie, które miały znaczący wpływ na rozwój kultury: Associated Press (1846r.), Agence France Press (1835r.), Reuters (1851r.).

Radio rozpowszechniło się pod koniec XIXw. Było ważnym instrumentem komunikacji międzynarodowej i promocji kultury za granicą.
Twórcami kina byli bracia Lumiere, wynalazcy kinematografu u końca XIXw. Rozpowszechniły się festiwale filmowe, m.in. w Wenecji (1932r.), Cannes (1946r. – Złota Palma), w Berlinie (1951r. – Złoty Niedźwiedź), w San Sebastian i Karlovych Varach.