Marinizm – charakteryzowała go efektowna forma utworu, nadużywanie metafor oraz różnorodne chwyty stylistyczne, takie jak: aliteracje, anafory, paradoksy, inwersje, parentezy, hiperbole i tym podobne, by osiągnąć pożądany efekt.
Główne założenie tej poezji to zaskoczyć, zaszokować odbiorcę niezwykłym pomysłem w dziedzinie tematu lub formy. W zakresie formy stosowano dużą ilość środków stylistycznych, często błahą treść ubierano w wyszukaną formę przesyconą anaforami, antytezami, hiperbolami, paradoksami. Mariniści pisywali zwykle utwory erotyczne. W epoce baroku, bardzo łatwo mieszano doświadczenia religijne i miłosne.
Barok – u jego podstaw leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu, głęboka religijność, mistycyzm i egzystencjalny niepokój. W epoce zwanej barokiem wykształciły się dwa zasadnicze nurty myślowe: racjonalizm, który zakładał, że mądrość uzyskać można jedynie dzięki potędze umysłu oraz empiryzm, którego z kolei założeniem było poznawanie świata dzięki zmysłom, doświadczeniu, umysł odgrywał tutaj mniejsze znaczenie. W epoce baroku nastąpił niebywały rozwój nauk przyrodniczych, określany jako rewolucja naukowa.
Najważniejszymi cechami baroku są: bogactwo środków, oryginalność, kontrast, ruch, patos, emocjonalność, łączenie różnych elementów, nawiązywanie do kultury ludowej, współczesności i codzienności, tematyka religijna i mitologiczna, dynamika, ekspresja, teatralność, znaczna rola koloru, posługiwano się alegorią i personifikacją, światłem wydobywano dominantę (czyli motyw najważniejszy), w kompozycji dominują kierunki ukośne. W zakresie formy barok dążył przede wszystkim do jak najsilniejszego oddziaływania na odbiorcę.
Cechy stylu barokowego – bogactwo środków(ozdób i złoceń),przepych, oryginalność ,kontrast, ruch, emocjonalność i tematyka religijna. Rzeźby przedstawiały postacie w nie naturalnych i patentycznych pozach. Pojawiła się technika inkrustacji(układania wzorów z kości słoniowej, masy perłowej, złota) i intarsji(układania wzorów z różnych gatunków drewna).
Dzieła literackie były pełne dynamiki ,zdania zawikłane, szyk przestawny. Szlachta pisywała w wyszukanym stylu listy, pamiętniki, a także wiersze. Dbałość o formę wypowiedzi doprowadziła jednak czasem do zatarcia jasności. Nawet do długich i zawiłych tytułów wplątywano obce słowa, nazywane makronizmami.
Tematykę swych dzieł twórcy baroku czerpali z Biblii, mitologii, historii i życia codziennego. Autorzy barokowej architektury rzeźby, malarstwa, literatury i muzyki chcieli zadziwić i oszołomić odbiorców, dążyli do jak najsilniejszego oddziaływania. Dlatego ich dzieła odznaczały się przepychem, bogactwem barw i światłocieni.
„Sonet do trupa”
Przedstawia nieszczęśliwą miłość mężczyzny do kobiety. Podmiot liryczny porównuje swoją sytuacje do sytuacji trupa, który podobnie jak on, leży zabity- nieboszczyk strzałą śmierci, mężczyzna strzałą miłości. Pierwsze dwie strofy to opis szczegółów, które mimo pewnych różnic, łączą te dwie postacie, np., nieboszczyk ma związane ręce (w trumnie), natomiast podmiot liryczny jest zniewolony psychicznie.
Kolejne dwie zwrotki przedstawiają nam różnice pomiędzy zakochanym a trupem. Mężczyzna czuje, cierpi, jego świat przypomina piekło, natomiast ten drugi milczy, jest pozbawiony czucia i przypomina raczej lód aniżeli ogień piekielny. Paradoksem zawartym w puencie jest także to, że miłość podmiotu lirycznego pali go, ale nie spala (wieczne katusze zakochanego).
Cały utwór zbudowany jest na zasadzie kontrastu: trup a nieszczęśliwie zakochany człowiek. Dziwi nas paradoks wynikający z wiersza: lepiej być martwym aniżeli cierpieć z powodu nieszczęśliwej miłości.
„Niestatek”
Tytuł utworu – „Niestatek”- dotyczy niestałości kobiet, o których mowa w wierszu. Jest to wyliczenie rzeczy, które staną się „prędzej” niż któraś z kobiet będzie stateczna. Sytuacje, o których mówi podmiot liryczny, są niemożliwe, wręcz abstrakcyjne. Jest to np. zamknięcie wiatru w wór, złowienie obłoków w sieci. Przedstawienie tego typu czynności w utworze sprawia, iż nabiera on tonu prześmiewczego. „Ja” liryczne utworu nie ujawnia się. Prawdopodobnie jest to mężczyzna, który nie wierzy, iż spotka stateczną kobietę. Koncept tego wiersza polega na tym, że autor posługuje się wyliczeniami. Wymienia rzeczy niemożliwe do spełnienia, a na końcu stwierdza, iż spełnienie ich jest bardziej realne niż ustatkowanie się kobiety. Cały wiersz jest jednym zdaniem. Autor używa porównań i hiperboli, które uwypuklają niemożność spełnienia tez zawartych w utworze.
„Krótkość żywota”
To przykład epigramatu. Podmiot liryczny w wierszu przyjmuje postawę mędrca, bezpośrednio zwraca się do adresata, którym jest każdy człowiek. Wszystkich czeka śmierć – to oczywiste przesłanie utworu. Jednak celem wiersza nie jest uświadomienie oczywistości, ale oddanie dramatyzmu tej sytuacji. Warto zwrócić uwagę na to, że podmiot utworu zwraca się do odbiorcy, jak do kogoś, kto już należy do przeszłości: Jest to zabieg z jednej strony uświadamiający bliskość śmierci, z drugiej oddający koncepcję czasu, jako ciągłego ruchu, zmiany. Człowiek staje się kimś innym w każdej chwili życia, a największą, najbardziej drastyczną zmianą, jakiej może oczekiwać, to przejście w przestrzeń nieistnienia. Czas jest przedstawiany jako tajemnica, coś niepojętego, został skojarzony z niepewnym kołem Fortuny, co dodatkowo dramatyzuje sytuację człowieka. Wg podmiotu czas to okrutna uśmiercająca bez uprzedzenia machina. W tym utworze najstraszniejsza jest chyba ukryta w nim świadomość, że człowiek nie ma na nic wpływu. Niektórzy z ludzi nie dostali nawet tyle czasu, ile trawa błysk.
Cechy poezji Naborowskiego:
Utwory poetyckie Daniela Naborowskiego odznaczają się kunsztowną, barokową formą. Są one ułożone w skomplikowane formy wersyfikacyjne.
W utworach tych jest bardzo duże nagromadzenie środków stylistycznych, które świadczą o ich barokowej poetyce. Odznaczają się one bogatą metaforyką. Na przykład w Krótkości żywota występuje nagromadzenie krótkich, jednosylabowych symboli ludzkiego przemijania w jednym wersie. Występują anafory. Każdy z utworów zakończony jest puenta. Na przykład w Marności żywota następuje podsumowanie treści zawartych we wcześniejszych wersach przy pomocy wyszukanego, zaskakującego porównania – życie ludzkie jest tak krótkie, jak ćwierć czasu mrugnięcia okiem.
„Pamiętniki”
Podzielone są na dwie części. Pierwsza część przedstawia opis wypraw i tułaczki wojennej autora, druga natomiast ukazuje Paska jako pędzącego spokojny żywot na roli gospodarza.
Według opisów Paska szlachcic sarmata jawi się nam jako dzielny i waleczny żołnierz. Nie walczy on jednak dlatego, że ma na sercu los ojczyzny, ale dlatego że wojna przynosi mu zysk i ogromne dobra materialne jakie pochodzą z łupów. Podróże odbywa dlatego że go one interesują, budzą w nim ciekawość. W utworze tym w części pierwszej mamy także opis udziału Paska we Mszy Świętej. Wziął w niej udział nie zmywszy krwi ze swoich rąk.
Pasek jawi się jako zawadiaka, częsty uczestnik zabaw i pojedynków. Jest osobą chytrą, przebiegłą ale i tchórzliwą. Postanawia w końcu zmienić tryb życia i osiąść na stałe na wsi i zająć się gospodarką. Rozpoczyna poszukiwania kandydatki na żonę. Ponad to druga część tego dwu częściowego utworu jest obrazem życia ziemskiego jaki wiódł Pasek. Jest on tu ukazany jako typowy przedstawiciel Sarmatów. Ma takie cechy jak pijaństwo, lenistwo, zabobonność. Język którym zostały napisane pamiętniki jest niezwykle barwny żywy ale i także potoczny. Wskazuje to na zamiłowanie Paska, do tworzenia gawęd.
„Wojna chocimska”
Potocki przedstawia portret polskiego Sarmaty raczej krytycznie, chciał zmusi szlachtę do zastanowienia się nad sobą. Cały utwór, przerywany jest rozważaniami na temat: oni i my. Poeta porównywał szlachtę dawną oraz współczesną. Zwracał uwagę na zanik tradycji rycerskiej, nieumiejętność wykorzystywania przywilejów i wszechobecną prywatę. Współczesną sobie szlachtę Potocki krytykuje we wszystkich napisanych przez siebie utworach. Potocki nie spogląda z uwielbieniem na Polskich Sarmatów. Krytykuje konserwatyzm szlachty, jej wykręcanie się od służby wojskowej, brak troski o dobro ojczyzny. Potocki dostrzegał przepaść pomiędzy sarmackimi ideałami, a sarmacką rzeczywistością. Porównanie współczesnych Polaków do dawnych Sarmatów, przodków bez skazy, jeszcze bardziej wyostrzało teraźniejszy upadek moralny szlachty. Szlachta jest niezdyscyplinowana, gnuśna, otacza się przepychem, nie myśli o przyszłości. Twórczość Potockiego posiada charakter reformistyczny. Poeta i równocześnie szlachecki ideolog broni założeń sarmackiego wzorca społecznego i jednocześnie krytykuje jego realizację.
Makiawelizm - cecha osobowości, charakteryzująca się brakiem uczuć wyższych, chłodnych relacjach interpersonalnych i instrumentalnym traktowaniu innych. Uważa się, że takie osoby mają skłonności do manipulowania ludźmi i są egoistyczne.
Makbet
Gdy Dunkan na swojego następcę wyznaczył Malkolma, Makbet nie był jeszcze gotowy do morderstwa, aby zasiąść na tronie Szkocji, ale zaszły już w jego psychice zmiany - mógłby zamordować Malkolma, ale jednocześnie obawiał się konsekwencji takiego czynu.
Kolejnym etapem było podjęcie decyzji o zamordowaniu Dunkana. Nie był to łatwe, ponieważ Makbet zdawał sobie sprawę, że konsekwencje tego czynu będą go prześladować do końca życia. Jednak ambicja okazała i żądza władzy okazały się silniejsze w konfrontacji z moralnością i sumieniem. Wkrótce po tym marze krwią i zabija strażników króla, aby wina spadła na nich. Makbet wkrótce po tym obawiając się, że Banko domysli się kto popełnił zbrodnie na królu i wejdzie w posiadanie władzy postanawia zabić jego i jego syna.
Król wspomina o kolejnym wrogu, Makdufie, który najbardziej dociekliwie analizował zachowanie Makbeta po śmierci dawnego władcy. Zamierza napaść zamek Makdufa i zgładzić jego rodzinę. Na oczach lade Makduf zabija jej syna a potem ją. Podczas napaści zabija żołnierza Siwarda
Makbet od samego początku był jednostką słabszą psychicznie niż jego żona. Targały nim wątpliwości przed i po zabiciu Dunkana. Wewnętrzne napięcie pomiędzy przerośniętą ambicją a wyrzutami sumienia prowadzi oboje bohaterów do szaleństwa. Pomimo tego, że była silniejsza, to właśnie Lady Makbet padła ofiarą dręczącego ją sumienia i popełniła samobójstwo. Momentem, w którym narodziła się w umyśle bohatera żądza władzy jest przepowiednia czarownic, po której Makbetem zaczęła targać żądza władzy