Komunikacja może mieć charakter:
-bezpośredni
-pośredni (pismo, telefon, rafio)
Komunikacja może dokonywać się w czasie:
-rzeczywistym
-potencjalnym (komunikat utrwalony w postaci medium, którego odbiór jest możliwy po wielu latach i w wielu miejscach (fotografia, rękopis, książka)
Modele komunikacji (2):
-telegraficzny:
nadawca wysyła komunikat (wiadomość) do odbiorcy który go odbiera.
Komunikat dociera przez kanał komunikacyjny (radio, telewizja, tekst pisany/drukowany) i przy użyciu pewnego kodu (np. określony język, odpowiednie symbole obrazowe lub dźwiekowe), istotny jest również kontekst w jakim się on pojawia (inaczej rozmawia się w kawiarni i odp.na pytania nauczyciela w klasie)
-orkiestralny:
Nie wyróżnia się jednego komunikatu ani nie postrzega się komunikacji jako przekazywania komunikatu od kogoś do kogoś.
Jako znaczące traktuje się wszystkie elementy sytuacji komunikacyjnej (słowa, intonacje, gesty, wygląd, wyraz twarzy, relacje przestrzenne), a ją samą uważa się za dynamiczną.
Kontekst jest kategorią nadrzędną.
Komunikacja- łac. Communicare „brać udział/ dzielić się czymś” komunikacja w szerokim znaczeniu komunikacja obejmuje wszelkie posługiwanie się kodami kulturowymi. W znaczeniu węższym jest to nawiązywanie łączności i przekazywanie informacji przy użyciu któregoś z podstawowych mediów kulturowych (słowo, dźwięk, obraz, widowisko)
**Środki masowego przekazu (mass media, publikatory) – narzędzia i instytucje pozwalające na prekazywanie pewnych treści, bardzo dużej i zróżnicowanej grupie odbiorców. Do najważniejszych należą: prasa wysokonakładowa, radio, film, telewizja, telewizja satelitarna
**Media, środki przekazu – narzędzia i sposoby nawiązywania łącznośi i przekazywania informacji w kulturze, które w istotny sposób wpływają na środowisko kulturalne człowieka. Podstawowe media w kulturze:
SŁOWO- jest medium zarówno w postaci codziennego dialogu czy listu pisanego do przyjaciela, w postaci tekstu poetyckiego czy prozatorskiego.
DŹWIĘK – kołysanki nucone dzieciom, muzyka rozrywkowa i utwory symfoniczne, sygnał karetki, piosenka kibiców
WIDOWISKA KULTUROWE – zgromadzenia i imprezy publiczne, w których bierzemy udział: święta rodzinne, prywatki, koncerty, występy cyrkowe, marsze uliczne, msze, akcje charytatywne) jak i przedstawienia teatralne
OBRAZ- prywatna fotografia, film nakręcony na wakacjach, dzieła sztuki fotograficznej i filmowej.
Odmiany słowa:
- mówione
-pisane
-drukowane
-elektroniczne
Kultura oralna – kultura przekazów mówionych, w której nie istnieje pismo i inne techniczne sposoby utrwalania słowa
Kultura pisma (chirograficzna)- dominującą rolę odgrywają przekazy pisane (kultura starożytnej Grecji, k. średniowiecznej Europy.
Kultura druku (typograficzna)- kultura o znaczącej roli przekazu istniejącego w formie drukowanej (książki, czasopisma). W Europie od XVIw.
Kultura elektroniczna (zinformatyzowana)- ważną rolę odgrywają przekazy w formie elektronicznej(teksty komputerowe, strony internetowe itd.)
Oralność- posługiwanie się słowem mówionym
Oralność wtórna- posługiwanie się słowem mówionym w sposób nie bezpośredni, lecz przez jakiś inny środek przekazu (telefon, radio)
Pamięć – miejsce utrwalania i przechowywania słowa w kulturze oralnej; spełnia funkcję żywej biblioteki i żywego archiwum
Środki mnemotechniczne- ułatwiają zapamiętywanie i przywoływanie z pamięci np. rym i rytm (Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje), proste konstrukcje składowe, wielokrotne powtarzanie tych samych słów i sformułowań
Fazy pamięci: zapamiętywanie, przechowywanie, odtwarzanie.
PISMO KLINOWE:
ok. 3 500 lat p.n.e. w Starożytnym Sumerze (Mezopotamia)
odciskanie na glinianych tabliczkach przy użyciu zastruganej trzciny,
używane do celów gospodarczych i religijnych
PISMO HIEROGLIFICZNE (hieroglif – święte znaki)
Ok 3 000 lat p.n.e. w Egipcie
Składa się ze stylizowanych rysunków, przedstawiających ludzi, zwierzęta i rośliny. Były one ryte na ścianach lub pisane na papirusie (sklejone ze sobą włókniste łodygi rośliny rosnącej w delcie Nilu).
Używano również pergaminu z wyprawionej skóry owczej lub cielęcej
5 000 znaków
PISMO CHIŃSKIE (pismo piktograficzne)
Ok II tysiąclecie p.n.e.
Do jego pisania używano specjalnych pędzelków. Charakteryzują się dużą ilością znaków
40 000 znaków
ALFABET FONETYCZNY
II tysiąclecia p.n.e. przez Fenicjan
Dał początek wszystkim alfabetom świata
Pierwsze z nich: aramejski, arabski, hebrajski
Nie posiadają samogłosek,
tekst czyta się od prawej do lewej,
ALFABET GRECKI
VIII w.p.n.e.
Alfabet zawierający samogłoski
24 litery: 17 spółgłosek i 7 samogłosek
Tabliczki woskowe i rylec
ALFABET ŁACIŃSKI
VI w.p.n.e w Rzymie- 21 liter, (*Dzisiaj – 26 liter)
Tabliczki woskowe i rylec
CYRYLICA
Stworzona na podstawie j. greckiego
Posługiwali się nią płd i wsch Słowianie
Grażdanka- współcześnie zmodyfikowana wersja cyrylicy m.in. zapisywana w j. rosyjskim, białoruskim, ukraińskim i bułgarskim
Kaligrafia- sztuka pięknego pisania, najsłynniejsza: arabska, chińska, japońska
Funkcje pisma:
-początkowo: do sporządzania dokumentów o charakterze finansowo-ekonomicznym oraz do spisywania świętych przekazów
-do pisania tekstów naukowych, medycznych, prawniczych, literackich
-w średniowieczu: w praktyce szkolnej (notowanie), w celach prywatnych (listy)
-w epoce nowożytnej: stopniowo rozpowszechniały się praktyki pisma (dzienniki intymne, pamiętniki, autobiografie)
-może oddziałowywać niezależnie od woli autora
-wydaje się być bardziej wiarygodne od słowa mówionego
-może przemieszczać się w czasie i przestrzeni
SKRYPTORIUM ( lac. Scribere- pisać) specjalne pomieszczenie do przepisywania w sredniowiecznich klasztorach, zajmowali się tym SKRYBOWIE, pisano na luźnych pergaminach, po ukończeniu łączono w blok książek i oprawiano
ILUMINACJA- malarstwo książkowe
INICJAŁY – wyróżnienie pierwszych liter tekstu
BORDIURY – dekoracje marginesów
ILLUMINATOR- malarz zajmujący się w średniowieczu malarstwem książkowym
Forma książki:
Zwój, rulon (łac. Volumen) – nawinięty na drążek długi cienki odcinek papirusa lub pergaminu z pisanym po wewnętrznej stronie tekstem
Kodeks (łac. Codex) – plik kart papirusowych, pergaminowych lub papierowych, złożonych, połączonych ze sobą i przytwierdzonych do okładek z drewna, skóry , płótna lub kartonu (II/IIIw. Do dzisiaj)
E-booki- plik zawierający książkę w postaci elektronicznej, dostępny w internecie lub na nośnikach syfrowych
PRASA:
Ze względu na częstotliwość ukazywania: dziennik, tygodnik, miesięcznik, kwartalnik, rocznik
Ze wzg. Na zasięg występowania: tutuły lokalne, regionalne, ogólno krajowe, międzynarodowe,
Ze wzg. Na jakość i rodziaj inf: dzienniki prestiżowe, czasopisma opinii, prasę bulwarowo-sensacyjną
Ze wzgl. Na adresata: pisma kobiece, dla mężczyzn, dla dzieci, dla młodzieży
Ze wzgl. Na tematykę i adresata: pisma literackie, artystyczne, społeczno-kulturowe, o wychowaniu dziecki, hobbystyczne itd.
Acta Diurna (Acta Diurna Populi Romani) – rodzaj urzędowego informatora, założony przez Juliusza Cezara w 59 p.n.e.. Wychodził aż do 209 n.e. Acta Diurna były prototypem dzisiejszej gazety.
Marshall McLuhan (1911-80r.) kanadyjski teoretyk komunikacji i środków przekazu; sformułowania:” globalna wiosna”, „galaktyka Gutenberga”
Internet – globalna sieć internetowa, owstała w USA w 60r wykorzystywana w celach wojskowych, od lat 90. Jest ogólnodostępną siecią
Hipertekst- teksty dostępne w internecie , połączone ze sobą przez wyróżnione słowa, zwroty, które pozwalają na natychmiastową zmianę lektury.
Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: ©) – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo zespół norm prawnychwchodzących w skład prawa własności intelektualnej, upoważniających autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.
e-mail-programy umożliwiające wysyłanie wiadomości drogą elektroniczną
emotikony- znaki graficzne wyrażające stan emocjonalny piszącego
Kryptonimy- akronimy fonetyczne; skróty utworzone z dodanych do siebie składników fonetycznych słowa lub zwrotu: 3maj się, 4U, CU, 10x
Akronimy- skróty utworzone z pierwszych liter nazw lub zwrotów językowych: IMO=in my opinion, DWBH