Baza materialna - Urządzenia zaspokajające potrzeby turystów. Dzieli się ona na bazę noclegową, żywieniową, komunikacyjną oraz towarzyszącą. Bez bazy materialnej turystyka nie mogła by się rozwijać.
Szczegółowy podział rodzajów bazy: Baza noclegowa – jeden z podstawowych elementów zagospodarowania turystycznego, w skład którego wchodzą różnego rodzaju obiekty noclegowe i urządzenia towarzyszące, pozwalające turystom na przebywanie poza miejscem stałego zamieszkania w warunkach zbliżonych do ich stałych upodobań. Podział: hotele motele,pensjonaty kempingi domy wycieczkowe schroniska młodzieżowe schroniska - pola biwakowe.Bazagastronomiczna – zakłady i punkty gastronomiczne stałe i sezonowe,których przedmiotem działalności jest przygotowanie oraz sprzedażposiłków i napojów do spożycia na miejscu i na wynos. Dzieli się na: Placówki żywieniowe (restauracje i bary uniwersalne, jadłodajnie i bary szybkiej obsługi, bistra i bary przekąskowe).Placówki uzupełniające (kawiarnie i herbaciarnie, cukiernie, winiarnie, bary piwne). Punkty gastronomiczne (smażalnie, pijalnie, lodziarnie, bufety w kinach, na stadionach itp.). Bazakomunikacyjna wpływa bezpośrednio na stopień ruchu turystycznegoobszaru, a możliwość skorzystania z różnych rodzajów transportu stajesię istotnym kryterium przy planowaniu podróży. Np. sieć dróg kolejowych ikołowych, częstotliwość połączeń kolejowych i drogowych oraz bliskośćlotnisk. Baza komunikacyjna jest elementem kluczowym z punktu widzenia możliwości rozwoju turystyki i dzielimy ją na komunikację: Powietrzną (loty regularne, czarterowe i inne) Wodną (linie pasażerskie, statki wycieczkowe i inne).Lądową(kolej, autobusy i inne środki publicznego transportu drogowego,samochody prywatne, pojazdy wynajęte i inne środki transportulądowego). Bazy towarzysząca zaliczamy tutaj urządzenia turystyczne, które mają na celu zaspokojenie potrzeb turystycznych oraz urządzenia paraturystyczne,które służą zaspokojeniu potrzeb innych niż turystyczne, głównie mieszkańców stałych, ale korzystają z nich także turyści, np. muzea, biura podróży, hale sportowe, siłownie, baseny, stadiony, korty tenisowe, kąpieliska, stoki narciarskie, znakowane szlaki turystyczne oraz organizacje istowarzyszenia służące turystyce, ale także sieć wodno-kanalizacyjną,elektryczną i telefoniczna, sklepy, banki, stacje benzynowe, urzędy pocztowe, placówki zdrowia, teatry, kina itp.Rodzaje obiektow hotelowych wg GUS: hotele, motele, pensjonaty, domy wycieczkowe, schroniska, schroniska młodzieżowe, szkolne schroniska młodzieżowe, ośrodki wczasowe, ośrodki kolonijne, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, domy pracy twórczej, zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych, kempingi, pola biwakowe, ośrodki wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego, zakłady uzdrowiskowe, pozostałe niesklasyfikowane.
4. Rozmieszczenie bazy noclegowej w Polsce: Pojezierze Mazurskie; Tereny górskie; Tatry; Kaszuby i Bory Tucholskie; Wybrzeże Zachodnie; Pojezierze Lubuskie i Sierakowskie; Sudety; Pojezierze Suwalskie.
Na pojezierzu zachodnim od Świnoujścia do Kołobrzegu jest największa koncentracja ośrodków bazy noclegowej: I – 1) Świnoujście, 2) Międzyzdroje, 3)Kamień Pomorski, 4) Wolin, 5) Wisełka, 6) Dziwnów, 7) Dziwnówek, 8) Łukęcin, 9) Trzęsacz, 10) Rewal, 11) Niechorze, 12) Pogorzelica, 13) Mrzeżyno, 14) Dźwirzyno, 15) Kołobrzeg;
II – 1) Ustronie Morskie, 2) Mielno, 3) Ustka, 4) Darłowo, 5) Łeba
| Miejsca hotelowe | Ośrodki wczasowe | Kempingi, pola biwakowe | |
|---|---|---|---|
| Nadmorskie rejony | 6 % | Ok. połowy | Ok. 10 % |
| Górskie | 15 % | Prawie 30 % | Ok. 10 % |
| Pojezierne | 10 % | Prawie 30 % | 20 % |
| Aglomeracyjne | Ok. połowy | x | x |
5. Typy hoteli:- miejskie – centrum miasta, Stare Miasto, przy dworcu kolejowym, autobusowym, przy węźle komunikacyjnym, rezydenckie np. centrum miasta, i wakacyjne np. kurorty wypoczynkowe, miejscowości letniskowe, obszary nadmorskie, z widokiem na Stare Miasto, z widokiem na góry, z widokiem na morze, dla podróżnych tranzytowych – przy głównych drogach krajowych, wojewódzkich, przy autostradach, kongresowe – w dużych miastach, aglomeracjach przeważnie w centrach miast, lotniskowe – przy lotniskach Łańcuch hotelowy określa zespół hoteli kierowany przez wspólny zarząd, prowadzący jednolitą politykę w zakresie wyżywienia i zakwaterowania, utrzymujący jednolity standard usług hoteli należących do jednego właściciela lub gestora. Główne łańcuchy hotelowe na świecie i w Polsce np. Holiday Inn., Best Western, Accor. Ceny w całej sieci hoteli są jednakowe.Hotel: co najmniej 10 jedno i dwuosobowych pokoi…..zagospodarowanie innych rodzajów bazy noclegowej opza hotelową- zagospodarowanie gospodarstw agroturystycznych, pól biwakowych, moteli, domów wczasowych, kempingów itp.
6. Zagospodarowanie turystyczne bazy hotelowej. Turystyczne zagospodarowanie przestrzenne to planowanie regionalne/krajowe, urbanistyka, architektura (zewnętrzna). Każdy hotel albo obiekt typu hotelowego składa się z: a) części mieszkalnej; b) części technologicznej; c) lokalizacji; Ad. a) Parter – hall główny (funkcja poczekalni); wejście z hallu do części gastronomicznej, handlowej, kongresowej, rekreacyjnej; przejścia, recepcja, informacja turystyczna. Zaplecze: kierownik, biura, sejfy.
Pietro mieszkalne – pokoje, klatki schodowe, windy. Jednostki mieszkalne – apartamenty wielopokojowe (grand suits), apartamenty 1-2 pokojowe, lub 1-pokojowe z aneksem kuchennym (suits), standardowe pokoje. Loggie, tarasy, balkony. Ad. b) Niedostępna dla turystów, obejmuje: Komunikację – postój taksówek przed hotelem, podjazd, plac manewrowy, parking (wielkość – liczba j.m./liczbę JM. Na 1 miejsce); Część produkcyjno-usługową. Ad. c) 1) Hotele miejskie – centrum miasta, przy dworcu kolejowym, przy węźle komunikacyjnym; Hotele lotniskowe; Hotele przy walorach turystycznych – z widokiem na Stare Miasto, z widokiem na góry, z widokiem na morze.
9. Urządzenia turystyczne to urządzenia służące np. celom rozrywkowym, wypoczynkowym, uprawianiu turystyki kwalifikowanej, kulturowym, sportowym, które są wykorzystywane dla potrzeb turystów, co może stwarzać dodatkowe walory turystyczne, lub też umożliwiające korzystanie z walorów podstawowych. Do urządzeń turystycznych zalicza się:1. kolejki linowe;2. wyciągi narciarskie;3. kąpieliska;4. szlaki turystyki pieszej;5oraz inne urządzenia i instytucje. Urządzenia paraturystyczne to urządzenia i instytucje służące celom: usługowym, rozrywkowym, kulturowym, handlowym, sportowym, które są wykorzystywane dla potrzeb turystów, co może stwarzać dodatkowe walory turystyczne, lub też umożliwiające korzystanie z walorów podstawowych.Do urządzeń paraturystycznych należy zaliczyć:1. instytucje kulturowe, na które składają się: teatry, opery, operetki, filharmonie, kina, biblioteki;2. instytucje bezpieczeństwa publicznego np. policja, wojsko, straż miejska itd.;3. instytucje z zakresu ochrony zdrowia np. ośrodki zdrowia, punkty apteczne, apteki, szpitale;4. urządzenia pocztowe i telekomunikacyjne;5. technicznego uzbrojenia terenu np. sieć elektro-energetyczna, wodna, kanalizacyjna, gazowa; 6. odpowiednio rozwinięta sieć handlu detalicznego towarami spożywczymi i przemysłowymi np. sportowe, turystyczne, pamiątkarskie;7. urządzenia żeglugi pasażerskiej pn. promy;8. usług dodatkowych takich jak np. usługi fryzjerskie, szewskie, fotograficzne, które są ważne dla turystów.
10. Transport turystyczny- całokształt działań sprowadzający się do odpłatnego świadczenia usług mających na celu przewóz osób i towarów (inaczej działalność mająca na celu pokonywanie przestrzeni).Transport jest podstawowym składnikiem produktu turystycznego (stanowi 70% ceny wycieczki).
| Lata/środek tr. | PKS | PKP | Sam. indyw. |
|---|---|---|---|
| 60-80 | 35% | 50% | 15% |
| 2000 | 35% | 5% | 60% |
Zagospodarowanie turystyczne kolei – dworce 3600 budynków z których większość nie jest przystosowana.
12. Transport lotniczy: Rodzaje komunikacji lotniczej:1. rejsowa2. czartery3. loty specjalne l KOMUNIKACJA REJSOWA Są to te wszystkie loty, które są ujęte w rozkładzie lotów.Oparta jest na uzgodnieniach międzynarodowych. Te połączenia są koordynowane.80% ruchu pasażerskiego 2. CZARTERYLot, który jest wynajęty (nie widnieje w rozkładach)Najemcami są najczęściej biura podróży.Zalety :- 40% tańsze niż loty rejsowe- latają w takich porach, jakie najemca sobie ustali zprzewoźnikiem- latają często tam, gdzie nie ma połączeń rejsowych (z Polski: Cypr, Rodos, Kreta, Grecja, Tunezja, Hiszpania, Egipt\3. LOTY SPECJALNE Przeloty dla ludzi, którzy nie mają czasu czekać na terminalach- zależy im na jak najszybszym transporcie (nawet w niedostępne miejsca)Największe lotniska świata: l) Lotnisko w Atlancie 78 min pasażerów rocznie 2) Chicago (0'Hara)76min pasażerów3) Heathrow 71 min pasażerów 4) Los Angeles 60 min pasażerów 5) Frankfurt(7miejsce) 6) Paryż (9 miejsce) 7) Warszawa (153 miejsce; 8,3min pasażerów)
Lotniska w Polsce: Warszawa – ok. 8,3 mln, Kraków – 2,7 mln, Katowice – 2,3 mln, Gdańsk – 1,9 mln, Wrocław – 1,3 mln, Poznań – 1,2 mln, Łódź – 312 tys., Rzeszów – 380 tys., Szczecin – 276 tys., Bydgoszcz – 264 tys., Zielona Góra – 3 tys., Szczytno.
13.Żegluga turystyczna: Marina– mały lub średni port (też wydzielona część portu tj. basen jachtowy) przystosowany do przybijania, cumowania i postoju jachtów i innych niewielkich jednostek pływających. Obszar portu osłonięty jest zazwyczaj od strony otwartego akwenu falochronem w sposób naturalny lub sztuczny.Port wodny– miejsce do czasowego postoju jednostek pływających, gdzie może odbywać się załadunek/wyładunek towarów, przyjęcie pasażerów, uzupełnienie potrzebnych zapasów i artykułów, obsługa jednostki. Porty są wyposażone w zespół urządzeń umożliwiających cumowanie jednostek, wymianę osób i towarów, wykonanie typowych czynności związanych z eksploatacją danej jednostki (obsługa techniczna, uzupełnianie zapasów, usunięcie nieczystości, tankowanie itp.).Szlak wodny przebiega przez spławne akweny i cieki wodne. Większość szlaków w Polsce ma oznakowanie zgodne z instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK. 14.Wskaźniki zagospodarowania tur.
1. Charvata – liczba miejsc noclegowych na 1 km2 powierzchni calkowitej - wskaźnik określający intensywność zagospodarowania – nasycenia bazą turystyczną; wskaźnik nasycenia bazą turystyczną, wyrażony liczbą miejsc noclegowych przypadających na km2 powierzchni całkowitej.
2. Deferta – liczba turystów nocujących na 1 km2 – wskaźnik określający intensywność ruchu turystycznego; wskaźnik funkcji turystycznej, wyrażony liczbą turystów korzystających z noclegów, przypadającą na km2 powierzchni całkowitej.
3. Schneidera – liczba turystów nocujących na 1000 mieszkańców – wskaźnik określający funkcję turystyki powiatu/gminy; wskaźnik intensywności ruchu turystycznego, wyrażony liczbą turystów korzystających z noclegów, przypadającą na 1000 mieszkańców stałych.
4. Baretje’a i Deferta – liczba miejsc noclegowych x100/liczbę mieszkańców; wskaźnik funkcji turystycznej miejscowości, wyrażony liczbą turystycznych miejsc noclegowych, pomnożoną przez 100, przypadającą na liczbę ludności miejscowej.
5. Wskaźnik liczby udzielonych noclegów - liczba udzielonych noclegów przypadająca na km2 powierzchni całkowitej.
15.Szlak turystyczny – trasa wycieczkowa oznaczona specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi. Szlaki turystyczne są znakowane w celu ułatwienia turystom dotarcia do najciekawszych miejsc regionu. 2 def. - To trasa wyznaczona, określona na mapie i w terenie łącząca punkty atrakcyjne turystycznie i najczęściej prowadzone terenami atrakcyjnymi krajobrazowo. Szlaki turystyczne nie powinny się nakładać, np. kolarski z konnym. W Polsce najwięcej mamy szlaków pieszych – ok. 500 to jest w sumie 30 tys. Km bieżących. Najwięcej szlaków znajduje się w Parkach Narodowych bo ok. 230 szlaków. Szlaki lądowe wykorzystują biegnące w terenie drogi i ścieżki, szlaki wodne przebiegają zaś przez spławne akweny i cieki wodne. Ze względów historycznych większość szlaków w Polsce ma oznakowanie zgodne z instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK.W Polsce na obszarze parków narodowych i rezerwatów przyrody są to zazwyczaj jedyne dopuszczalne trasy, po których mogą poruszać się turyści bez specjalnego zezwolenia. Szlak rowerowy - trasa wycieczkowa dla rowerzystów, oznaczona specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi. Zgodnie z normami znakowania PTTK, szlaki rowerowe oznaczone są białymi kwadratami z czarnym symbolem roweru i paskiem koloru szlaku (szlaki krajowe), lub literą R i numerem szlaku (szlaki międzynarodowe). Można jednak spotkać w terenie oznaczenia nie trzymające się tych norm (zwłaszcza starsze szlaki) np. biały kwadrat z symbolem roweru w kolorze szlaku. Ze względu na częstsze niż w przypadku szlaków pieszych umieszczanie oznakowania na drogach publicznych, znaki szlaków rowerowych uznane zostały za dodatkowe znaki drogowe, uzyskując symbole R-1, R-1a, R-1b, R-2, R-2a i R-3. Szlaki motorowe- gęsta sieć dróg o nawierzchni utwardzonej oraz leśnych traktów o nawierzchni ulepszonej, sprzyjająca wykorzystywaniu samochodów i motocykli przy organizowaniu wycieczek lub dojazdów do obozowisk, róznych atrakcji turystycznych znajdujących się nad jeziorami, bądź położonych w terenie leśnym. Szlaki motorowe długodystansowe w Polsce: 1. Szlak Piastowski (m.in. Strzelno, Kruszwica, Inowrocław, Trzemeszno, Gniezno), 2. Szlak Cysterski – przebiega przez cały kraj, 3. Droga Tysiąca Jezior – przebiega przez pojezierza, 4. Szlak Kopernikański - Rozpoczyna się przy Wysokiej Bramie w Olsztynie, skąd biegnie przez tereny województwa warmińsko-mazurskiego, pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego ku Toruniowi, 5. Szlak Zamków Krzyżackich (Malbork, Gniew, Świecie, Kwidzyń, Radzyń, Toruń, Dybowo)
16. Wielkoprzestrzenny System Obszarów Chronionych (WSOCH) – sieć ekologiczna mająca podstawy prawne, w skład której wchodzą parki narodowe, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Ekologiczny system Obszarów Chronionych(ESOCh) - to ciągły układ przestrzenny terenów otwartych, przyrodniczo aktywnych, zapewniajacy prawidlowe funkcjonowanie żywych zasobów naturalnych oraz kształtowanie właściwych warunków klimatycznych i możliwości rekreacji ludności w kontakcie z przyrodą. ochrona obszarów o szczególnych wartościach przyrodniczych, naturalna aktywizacja niestabilnych ekosystemów, tworzenie i utrzymywanie terenów zieleni w mieście, ochrona istniejących oraz rozwijanie nowych połączeń przyrodniczo-funkcjonalnych między ekosystemami, zapewnienie osłony ekologicznej dla zurbaniozowanych obszarów koncentracji życia i aktywności gospodarczej społeczeństwa,zachowanie terenów właściwych dla ekologicznych metog gospodarowania, poprawa biologicznych i społecznych.
| Typy krajobrazów | Forma ochrony | Zagosp. tur. | Użytk. Tur. (formy) |
|---|---|---|---|
| Pierwotny | Rezerwaty, P.N. | x | Penetracja turystyki kwalifikowanej |
| Naturalny | Rez., P.N., P.K., OChK | TAK – obrzeża i otuliny, P.K., OChK | |
| Harmonijny uprawowy | OChK | TAK | Turystyka wiejska, agroturystyka |
| Zdegradowany | x | Wieś – x; Miasto- tak |