Stres to stan napięcia spowodowany trudną sytuacją, z którą nie umiemy sobie poradzić, a jest to sytuacja stresowa- napięcie psychiczne, napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca, podniesione ciśnienie- występuje zawsze, gdy dzieje się z nami coś złego, niezależnie od tego czy jest to zagrożenie fizyczne czy psychiczne.
Istnieją 3 typy definicji stresu:
1)Stres jako bodziec – sytuacje występujące w naszym otoczeniu mające naturalną zdolność do wywoływania napięcia i silnych emocji. Do teorii związanych z tym rodzajem definicji należą: teoria Elliotta i Eisdorfera, koncepcja Janisa oraz koncepcja zmian życiowych Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a.
2)Stres jako reakcja – zarówno fizjologiczna jak i psychologiczna będąca odpowiedzią na działanie stresorów (sytuacji wywołujących stres). Do teorii związanych z tym rodzajem definicji należą: homeostatyczna teoria Cannona czy koncepcja Selyego (GAS, LAS).
3)Stres jako proces lub transakcja – relacja między jednostką a otoczeniem: transakcyjny model Lazarusa, koncepcja Antonovsky'ego, koncepcja Hobfolla, koncepcja sytuacji trudnych Tomaszewskiego, regulacyjno-informacyjna teoria stresu Reykowskiego.
Selye wyraźnie stwierdza że nie każdy stres jest szkodliwy. Uważa on, że aktywacja pod wpływem stresu może być pozytywną siłą motywującą. Pozytywny stres określa mianem EUSTRESU, a osłabiający, nadmierny stres DISTRESEM. Wraz ze wzrostem stresu ulega poprawie samopoczucie ogólne oraz stan zdrowia. Jeśli stres nadal rośnie, to osiąga swój punkt maksymalny. Po jego przekroczeniu stres staje się szkodliwy dla organizmu.
Reakcja stresowa jako odpowiedź na zewnętrzny bodziec natury psychospołecznej.
Reakcja „walcz lub uciekaj”:
Traktowana jako mobilizacja organizmu, który w odpowiedzi na spostrzegane zagrożenie przygotowuje się do aktywności mięśniowej. Mechanizm ten umożliwia organizmowi walkę z zagrożeniem lub też ucieczkę przed nim.
Ogólny zespół adaptacyjny (GAS- Genaral Adaptation Syndrome):
Dzieli się na 3 stadia:
1)Reakcja alarmowa- ogólny wstrząs somatyczny, mobilizujący mechanizmy obronne organizmu.
2)Stadium odporności- radykalna redukcja większości procesów występujących w stadium alarmowym, a organizm wykazuje dużą odporność na specyficzny bodziec stresowy.
3)Stadium wyczerpania- jeszcze raz wyzwalanie alarmu somatycznego; może być zagrożone fizyczne przetrwanie organizmu.
Niektóre dzwonki alarmowe:
Dot. organizmu | Dot.psychiki |
---|---|
-palpitacje -suchość w ustach -pocenie się -częste oddawanie moczu -czasmi brak apetytu lub namierny apetyt -dolegliwości związane z trawieniem i biegunka -bóle głowy, szyi, dolnej części pleców -drżenie, tiki nerwowe |
-niepokój, podniecenie, stan trwogi -depresja -poczucie zmęczenia -niezdolność uwagi i skupienia -zaburzenia snu -Zwiększona konsumpcja używek( papierosów, alkoholu) -poczucie słabości, zawrotów głowy i nierealności |
Choroby związane ze stresem- aby reakcje emocjonalne miały wpływ patologiczny, reakcje muszą być intensywne lub chroniczne lub takie i takie. Wrzody trawienne, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, arytmia, alergia, astma oskrzelowa, hiperwentylacja, choroby skóry, zaburzenia układy mięśniowo-kostnego, obniżenie odporności organizmu. Objawy psychioczne to lęki, formy zachowania maniakalnego
Jak sobie radzić ze stresem?
-relaksacja-np. regulacja oddechu, medytacja
-wykonywanie ćwiczeń fizycznych
- zastosowanie hipnozy
-słuchanie muzyki
-masaż
-obrazy mentalne
-kotwiczenie stanów emocjonalnych (stworzenie odruchu warunkowego na określony bodziec)
- przeramowanie sytuacji (zmiana kontekstu sytuacji)
- Technika emocjonalnej wolności (podobna do akupunktury, polega na opukiwaniu konkretnych części ciała)
-prowadzenie zdrowego trybu życia( odpowiednia dieta, sen)
- zioła na uspokojenie
- aromatyczna kąpiel
- pozytywne myślenie
- unikanie sytuacji stresowyc