Wykład 1: Podstawy prawne ochrony pracy.

9.10.2014r.

1. Akty prawne regulujące dany temat, zagadnienie, np. podstawy prawne.

2. Proces pracy (praca) oznacza następujące po sobie w czasie i przestrzeni współdziałanie ludzi, środków pracy (maszyny narzędzia) i przedmiotów pracy (energia która przetwarzamy, informacje) dla realizacji określonych celów i zadań.

3. Ochrona pracy – oznacza ochronę człowieka w środowisku pracy, która obejmuje:

-całokształt norm prawnych ( prawna ochrona pracy),
-środków badawczych (badania i rozwój),
-środków organizacyjnych (zarządzanie i organizacja pracy),
-środków technicznych (technika i technologia).

Mających na celu ochronę praw pracownika oraz ochronę jego życia i zdrowia przed czynnikami środowiska pracy (zagrożeniami zawodowymi), a także stworzenie mu (PRACOWNIKOWI) optymalnych warunków z punktu widzenia ergonomii.

4. Podstawowe pojęcia dotyczących ochrony pracy wynikających z ustawy kodeks pracy.

Kodeks pracy – ustawa zasadnicza obejmująca podstawowe prawa i obowiązki dotyczące pracodawcę i pracownika.

Podstawowe prawa i obowiązki dotyczące studiowania określa REGULAMIN STUDIÓW.

PRACODAWCA: jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna jeżeli zatrudniają one pracowników (trzeba kogoś zatrudniać).

PRACOWNIK: (pracobiorca) osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o prace.

PRACUJĄCY: pracownik i inne osoby świadczące prace, np. umowę o dzieło, umowę na zlecenie.

5. PRAWO PRACY: przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw i rozporządzeń określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

DO ZASTANOWIENIA

Mobbing  

Jest czymś więcej niż niesprawiedliwym traktowaniem czy złośliwą plotką w miejscu pracy. Może się on przejawiać w tyranizowaniu czy też nękaniu pracownika. Mobbing jest rodzajem terroru psychicznego, stosowanym przez jedną lub kilka osób przeciwko przeważnie jednej osobie.
Trwa wiele miesięcy, jest sytuacją powtarzalną a osoba mobbowana pozbawiona jest możliwości obrony. 
 Mobbing jako zjawisko patologiczne, powtarza się systematycznie i występuje od wielu lat w zakładach pracy. Jego cechą jest bezbronność ofiary wobec mobbera (tak nazywa się osobę, która stosuje zachowania mobbingowe). Same akty przemocy fizycznej nie stanowią natomiast istoty mobbingu.

Mobbing może być stosowany jako mobbing czynny i bierny.
Mobbing czynny można określić jako obarczanie zbyt dużą odpowiedzialnością pracownika przy jednoczesnym ograniczeniu mu możliwości podejmowania decyzji, co powoduje poczucie zagrożenia u pracownika.
Mobbing bierny to powtarzający się stan lekceważenia pracownika poprzez np. niewydawanie mu poleceń.
Instytucja mobbingu wprowadzona została do Kodeksu pracy przepisami ustawy z 14.XI.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, weszła natomiast w życie 1.I.2004 r. 
Molestowanie?

MOLESTOWANIE SEKSUALNE

  Jest to sytuacja, w której zachodzi niepożądane zachowanie werbalne, niewerbalne lub fizyczne o charakterze seksualnym, którego celem lub też skutkiem jest naruszenie godności pracownika.
Molestowanie seksualne stanowi przejaw dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na płeć. 

W jej świetle MOLESTOWANIE oznacza niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności i stworzenie zastraszającego, wrogiego, poniżającego, upokarzającego lub obraźliwego środowiska.
W takiej sytuacji aby dane zachowanie może pozornie przypominać mobbing i aby zostało uznane za MOLESTOWANIE, muszą zajść następujące przesłanki:

• zachowanie musi być uwłaczające i subiektywnie przykre dla pracownika do którego się odnosi. Przy czym ważnym elementem jest wyrażenie sprzeciwu przez osobę molestowaną.

• zachowanie takie może być zachowaniem jednorazowym. Jednak nie powinno uznawać się za molestowanie pojedyncze sytuacje w których pracodawca lub inni pracownicy zachowują się naruszając dobra osobiste molestowanego pracownika.

• za pomocą obiektywnych kryteriów działania zostają uznane za naruszające godność danego pracownika.

• zachowania są upokarzające wobec molestowanego pracownika i tworzą klimat zastraszenia.

• powstaje skutek naruszenia uprawnień osoby molestowanej w zakresie zatrudnienia.

Szczególną formą dyskryminacji ze względu na płeć jest MOLESTOWANIE SEKSUALNE.
Ustawodawca polski wprowadził do Kodeksu pracy tę definicję w art. 18[3a] § 6, który brzmi następująco: dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie pracownika: na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.

Cechą MOLESTOWANANIA SEKSUALNEGO jest to, iż pozostaje ono nieakceptowane i niechciane. MOLESTOWANIE SEKSUALNE najczęściej przybiera postać:

• czynienia sugestii,

• domagania się lub proszenia o korzyści seksualne,

• flirtowania, które może być obraźliwe,

• sprośnych aluzji,

• czynienia propozycji.

Komisja Ekspertów w sprawie przestrzegania Konwencji MOP nr 111 dotyczącej dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu przedstawiła raport zawierający przykładową listę zachowań stanowiących przejaw molestowania. Takimi zachowaniami są:

• insynuacje,

• niestosowne uwagi na temat wieku, ubioru, uczesania czy też sytuacji rodzinnej,

• obelgi i zniewagi,

• opowiadanie niestosownych dowcipów,

• niestosowne spojrzenia,

• prezentacja treści o charakterze pornograficznym itp.

15.10.2014

6. Mobbing – działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uproszczonym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zniżoną ocenę przydatności poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowane z zespołu współpracowników.

Wg kodeksu pracy udowodnienie mobbingu polega na stwierdzeniu co najmniej półrocznego czasu i rozstroju zdrowia.

7. Kodeks pracy – określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.

8. Molestowanie ­– niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaszczającej atmosfery.

9. Molestowanie seksualne – niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaszczającej atmosfery.

Molestowanie seksualne może mieć 3 wymiary:

-fizyczny,
-werbalny,
-pozawerbalny (zachowania).

10. Równe traktowanie w zatrudnieniu – niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio.

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu jest niedopuszczalna, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religie, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacje seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy.

ODPISAĆ OD ANGELINY