T: Walki narodowo-wyzwoleńcze Polaków w I poł. XIX w

T: Walka Polaków z rusyfikacją i germanizacja.

T: Organizacje spiskowe na ziemiach polskich w 1832- 1848

Upadek powstania listopadowego wiąże się ze zniesieniem autonomii Królestwa Polskiego i anulowaniem zasad konstytucyjnych poprzez wprowadzenie Statutu Organicznego 1832r.

W marcu 1832 we Francji w ramach Wielkiej Emigracji powstaje TDP (Towarzystwo Demokratyczne Polskie) kierowane przez Joachima Lelewela, który przez sieć emisariuszy będzie prowadził działalność spiskową na ziemiach polskich podejmując próby wywołania powstań zbrojnych i doprowadzenia do niepodległości kraju.

Najważniejsze organizacje spiskowe w tych latach:

- Lelewel nawiązał poprzez emisariuszy Waleriana Pietkiewicza kontakty z pułkownikiem Józefem Zaliwskim i w związku z tym powstaje w 1833r Związek Bezimienny zwany też „ Partyzantką Zaliwskiego”. Organizacja ta chciała rozpocząć działania na terenie Galicji. Partyzantka Zaliwskiego zostaje rozbita przez Rosjan i część uczestników m.in. Kacper Dziewicki, Michał Kołłowicz zostają skazani na śmierć a sam przywódca ujęty przez Austriaków i skazany na więzienie. To działanie było z góry skazane na niepowodzenie, a dla Rosjan stanowiło pretekst do przywrócenia stanu wojennego

Zaliwski skazany na 20 lat więzienia opuścił je po odbyciu kary po 1837.

- Na terenie Krakowa w 1835r założono Stowarzyszenie Ludu Polskiego pod przywództwem Seweryna Goszczyńskiego, Szymona Konarskiego. Organizacja ta skupiająca masonerie polską dążyła do powołania powstania w 3 zaborach. Została rozbita w 1836r.

- Największe znaczenie miał spisek Szymona Konarskiego na terenie Wołynia, Białorusi, Litwy w latach1836-39. Głównym celem było powstanie zbrojne, a spisek przyjął nazwę Związku Ludu Polskiego i skupiał ok. 4 tys. ludzi. W związku z tym, iż doszło do aresztowania Konarskiego w maju 1838r został on rozbity, a następnie Konarski został rozstrzelany w Wilnie 27 lutego 1839r. Po tym wydarzeniu TDP zaczęła organizować organizacje spiskowa w zaborze Pruskim: Komitet Poznański i Związek Plebejuszy.

- W Królestwie Henryk Kamiński i Edward Dębowski zaczęli organizować Związek Narodu Polskiego od 1839. ZNP nawiązał kontakty z księdzem Piotrem Ściegiennym, który przy wsparciu chłopstwa próbował przeprowadzić powstanie na terenie Kielecczyzny. Ściegienny został schwytany 12 października 1844r i skazany na karę śmierci, wrócił do kraju w 1874r.

Prócz wyżej wymienionych organizacji działał szereg ugrupowań masońskich, np. Związek Węglarzy Polskich Konstantego Słotwińskiego, Konfederacja Powszechna Narodu Polskiego Juliana Goślara, Młoda Sarmacja z którą związał się Gustaw Echremberg ( wcześniej SLP)

Wśród najsłynniejszych prac teoretycznych o potrzebie ruchu spiskowego wymienia się:

-„Katechizm demokratyczny” Henryka Kamińskiego

- „O prawdach żywotnych Narodu Polskiego” Henryka Kamińskiego

- „ Złotą Książeczkę” ks. Piotra Ściegiennego

-„ List Ojca św. Grzegorza Papieża” P. Ściegienny

Działalność organizacji spiskowych pod dyktando TDP doprowadza do rozpoczęcia powstania krakowskiego w lutym 1846r. Centralizacja TDP kieruje też ruchem spiskowym w okresie wiosny ludów na terenie Galicji i wspiera obóz czerwonych w przygotowaniach do powstania styczniowego. W związku z tym istniały ścisłe związki między organizacjami spiskowymi na terenie 3 zaborów, a Centralizacją TDP ( Rząd Emigracyjny Demokratów), którym kierował po 1835r Wiktor Hetman.

2 Organizacje lojalistyczne wobec Zaborców w latach 1832-48.

Po powstaniu listopadowym serwiliści i Lojaliści skupili się wokół hrabiego Henryka Rzewuskiego i księdza Antoniego Kotowskiego i z ich inicjatywy w 1841r powstał w Warszawie pomnik „ Siedmiu bohaterów” ( 6 generałów i jednego pułkownika) zabitych w noc listopadową, gdy nie chcieli poprzeć oddziałów Wysockiego. W Warszawie był nazywany „pomnikiem Siedmiu Łajdaków”.

Do ugrupowań lojalistycznych zaliczano:

-Organiczników skupionych wokół instytutu Agronomicznego W Marymoncie, którym przewodził Michał Oczapowski- głosili oni idee rozwijania pracy u podstaw i porzucenia idei niepodległościowej.

- W 1842r z inicjatywy hrabiego Andrzeja Zamoyskiego powstaje środowisko zwolenników pracy organicznej. Spotykają się oni w jego majątku w Klemensowie, a w związku z tym będą nazywani Klemensowszczykami. Oni później stworzą Towarzystwo Rolnicze które stworzy obóz Białych przed 1863r.

Nurt lojalistyczny wiązał się z konserwatystami i powstająca na ziemiach polskich burżuazją, która propagowała te idee. Już po powstaniu styczniowym spopularyzował je w 1871r Aleksander Świętochowski tworząc program pozytywizmu warszawskiego.

Uwagi:

Powyższy materiał do prac: Ziemie polskie po powstaniu listopadowym do 1863r; Królestwo Polskie w latach 1815-23; Ruch spiskowy na ziemiach polskich 1815-1863r; Działalność grup spiskowców przy tematach dotyczących poszczególnych zaborów poszczególnych zaborów.

T: Śląsk w polityce państw zaborczych w XIX w.

T: Monarchia Henryków Śląskich w XIII-XIV w.

T: Śląsk w latach 1918-1939 w ramach II RP

T2: Plan pracy

Wstęp:

z. merytoryczna- powstanie i znaczenie polityczne, społeczne i ekonomiczne monarchii Henryków Śląskich.

z. chronologiczny- 1201-1333r

z. terytorialny- Śląsk a także pozostałe ziemie Polskie

Rozwinięcie

W 1157 Bolesław Kędzierzawy zgadza się, by synowie Władysława Wygnańca wrócili na Śląsk, a w 1172r po powrocie dzielną oni Śląsk na 3 księstwa, z których najważniejsze będzie Księstwo Wrocławskie Bolesława Wysokiego. W 1201r po jego śmierci władzę przejmie jego syn Henryk zwany Brodatym.

1 Monarchia Henryka Brodatego 1201-1238

M.in. objęcie tronu krakowskiego 1234r i włączenie w skład swojego państwa Śląska, Wielkopolski i Małopolski.

Rozwój osadnictwa Niemców, Czechów i Żydów, oraz lokacje na prawie niemieckim miast i wsi. W związku z wojna mi i lokacjami, konflikty z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem.

2 Monarchia Henryka Pobożnego 1238-1241:

Jego śmierć w bitwie pod Legnicą w 1241r wywołuje wojnę domową między jego synami do 1255r. W tym czasie dochodzi do rozpadu monarchii Śląskiej.

3 W związku z objęciem rządów nad Księstwem Wrocławskim dochodzi do odtworzenia monarchii Śląskiej przez Henryka IV Probusa, który doprowadzi do zjednoczenia Śląska, a w 1289 obejmie tron krakowski i będzie dążył do zjednoczenia całego kraju.

4 Dominacja Henryka III Głogowskiego 1295-1309 i jego walka o koronę Polski z Władysławem Łokietkiem

5 Henryk VI Żelazny i inni książęta Śląscy składają hołd lenny królowi Czech Janowi Luksemburgowi. Śląsk staje się częścią Królestwa Czech, prócz Księstwa Jaworsko-Świdnickiego.

Wniosek

-Istnienie monarchii Śląskiej mogło przyczynić się do zjednoczenia ziem polskich w okresie Henryka Brodatego i Henryka IV Probusa.

-W ramach monarchii postępuje rozwój ekonomiczny dzielnicy, która została najbogatszą z pośród dzielnic polskich

- represje Łokietka wobec Krakowa i Poznania przyczyniły się do tego iż Śląsk stał się częścią Czech. Plany odzyskania Śląska to jeden z głównych celów polityki Kazimierza Wielkiego.

T: Rewolucja na ziemiach polskich 1905-1907

Geneza wystapień rewolucyjnych w 1905

Krwawa niedziela w Petersburgu 22 luty 1905r , rozwój działań rewolucyjnych na ziemiach polskich i ich skutki.

z. terytorialna i chronologiczna ujęta w temacie

Rozwinięcie

1 Główne siły polityczne na ziemiach polskich wobec rewolucji: PPS, Endecja i partie radykalnej lewicy m.in. SDKPiL

2 Wojna domowa w ramach rewolucji miedzy ugrupowaniami polskimi i terroryzm ( działalność organizacji bojowo- spiskowej : Biały terror Endecji

3 Skutki rewolucji: uzyskanie praw politycznych i obywatelski i legalizacja działań partii politycznych

Możliwość nauczania w szkołach prywatnych i zakończenie polityki rusyfikacji, rozpad poszczególnych partii politycznych- rozłam PPS ( PPS frakcja rewolucyjna i Lewica). Rozławm w Endecji i powstaje Narodowy Związek Robotniczy.