Pojęcia opisujące przedmiot badań pedagogicznych

* procesy: edukacja, kształcenie, wychowanie, nauczanie, uczenie się;

* człowiek, dziecko, zachowanie ludzi;

* rozwój człowieka, osobowość, zaburzenia tych procesów;

* opieka;

* polityka;

* procesy zachodzące w społeczeństwie;

* nauka i nauczanie;

* teoria edukacji, kształcenia, wychowania;

* metody zdobywania wiedzy, przekazywania wiedzy, doświadczeń, tradycji;

* metody, którymi posługują się nauczyciele i pedagodzy;

* metody obserwacji i doskonalenia ludzi;

* recepta na życie (sukces, szczęście, skuteczne działanie);

* fakty, zdarzenia, osiągnięcia i przemiany związane z procesami (edukacji,

kształcenia, wychowania, nauczania i uczenia się).

Przedmioty pedagogiki

1. EDUKACJA - jest to ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka.

WYCHOWANIE - świadomie organizowana działalność społeczna, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka.

1. KSZTAŁCENIE - system działań zmierzających do tego, aby uczącej się

jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmienienia świata

i ukształtowanie własnej osobowości (W. Okoń)

4) UCZENIE SIĘ - proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu (wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia) W.Okoń

N NAUCZANIE - jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku

planowanej pracy nauczyciela z uczniami (W. Okoń)

SYSTEM OŚWIATOWO – WYCHOWAWCZY – ogół powiązanych ze sobą

placówek i instytucji kształcenia i wychowania (W. Okoń)

Obszary i typy badań pedagogicznych

* edukowanie, kształcenie, wychowanie, nauczanie, uczenie się;

* wartości;

* poznanie i poznawanie

* kształtowanie wnętrza człowieka, charakteru, zachowań;

* wprowadzenie w życie społeczne i kulturalne

* przygotowanie do życia;

* poznanie siebie;

* poznanie tajników wiedzy;

* poznanie skutecznego wpływania na innych;

* pomoc ludziom w uczeniu się, kształceniu, wychowaniu, odnalezieniu właściwej

drogi, radzeniu sobie z problemami, obserwowaniu ludzi, zbieraniu informacji o

człowieku itd.

* fakty, czynności i wartości (empiryczna, prakseologiczna i hermeneutyczna)

Dziesięciościan jako model kształtowania procesów praktyki edukacyjnej

Dziesięciościan (dekader edukacyjny) został opracowany przez Z. Kwiecińskiego jako analiza strukturalno-funkcjonalnych procesów edukacyjnych. Niedopełnienie któregoś z elementów wpływa na zakłócenie równowagi edukacji, jako praktyki społecznej. Dziesięciościan to:

1. Hominizacja – proces kształtowania cech gatunkowych człowieka polegająca na uczłowieczeniu poprzez wychowanie zdrowotne, higieniczne i seksualne, unikaniu kar, maksymalizowaniu przyjemności, nie szkodzenia innym, jak i kształtowanie i kanalizowanie potrzeb pierwotnych.

2. Kształcenie i humanizacja – proces nauczania i uczenia się umożliwiające poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury oraz rozwój kompetencji poznawczych, wraz z kształtowaniem potrzeb wtórnych

3. Wychowanie i jurydyfikacja – wdrażanie do akceptowania i realizowania czynności i ról społecznych, obywatelskich, prawnych, a tym samym kształtowania świadomości społecznej.

4. Inkulturacja i personalizacja – proces wrastania w określoną kulturę, zmierzający do uzyskania tożsamości autonomicznej, poprzez wybór wartości i przyswajanie przekazywanych systemów filozoficznych i religijnych.

5. Socjalizacja – rozumiana jako proces socjalizacji pierwotnej w rodzinie, grupy rówieśniczej, społeczności lokalnej, bazującej na wrastaniu w zastane normy.

6. Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja – kształtowanie przydatności do zatrudnienia i funkcjonowania w społeczeństwie zorganizowanym, zinstytucjonalizowanym i zideologizowanym.

7. Kolektywizacja – procesy socjalizacji wtórnej dokonujące się poprzez więź i interesy klasowe, solidarność, etos itd.

8. Nacjonalizacja – procesy kształtowania więzi z narodem (językiem, kulturą, tradycją, mitem itp.).

9. Etatyzacja – wprowadzenie w organizację i struktury funkcjonowania państwa oraz powinności obywatelskie.

Globalizacja – wprowadzenie w problemy globalne – monocentryzm, brakujące źródła energii, żywność, polityczny podział świata, edukacja.