RACHUNKOWOŚĆ

Pojęcie, zadania i zasady

Pojęcie rachunkowości

System wartościowego pomiaru, opisu, prezentacji oraz interpretacji zdarzeń gospodarczych zachodzących w jednostce gospodarczej.

Dostarcza informacji o sytuacji finansowej jednostki gospodarczej w danym momencie oraz jej zmianach w czasie.

System informacji służący jego użytkownikom do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych. Użytkownikami tego systemu są m.in.:

• Zarząd jednostki,

• Inwestorzy (współwłaściciele i potencjalni)

• Wierzyciele

• Kontrahenci

• Konkurencja

• Pracownicy

FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI:

• INFORMACYJNA – dostarczanie, niezbędnych, przejrzystych, rzetelnych i wiarygodnych informacji o działalności gospodarczej jednostki.

• ATESTACYJNA – poświadczenie wierności odzwierciedlenia faktycznego stanu i sytuacji finansowej jednostki.

• ROZLICZENIOWA – umożliwienie rzetelnego i prawidłowego rozliczenia kierownictwa jednostki z efektywności gospodarowania powierzonego kapitału.

ZAKRES RACHUNKOWOŚCI

RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA – część rejestracyjna systemu, budująca bazę danych (prowadzenie ksiąg rachunkowych, księgowość),

RACHUNEK KOSZTÓW – wewnętrzne procedury rozliczania i kalkulacji kosztów, ustalanie kosztu wytworzenia produktów,

SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA – generowanie sprawozdań finansowych, czyli informacji wyjściowych z sytemu, które musza być emitowane na zewnątrz jednostki w określonej formie i w określonym momencie,

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA – generowanie informacji dla potrzeb decyzyjnych

NORMY RACHUNKOWOŚCI

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002, Nr 76, poz. 694 z późn. zm.),

Rozporządzenia Ministra Finansów (np. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości banków, zakładów ubezpieczeń, instrumentów finansowych grup kapitałowych)

Krajowe Standardy Rachunkowości

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej

Dyrektywy UE

Wymagania innych instytucji: GUS, KNF itp.

METODY RACHUNKOWOŚCI:

• METODA PODMIOTOWA – rachunkowośc jest prowadzona dla konkretnego podmiotu i w związku z tym klasyfikowanie i interpretacje zdarzeń muszą być dokonane z punktu widzenia tego podmiotu

• METODA BILANSOWANIA – polega na stosowaniu określonych równań tożsamościowych, co oznacza, że zmiana wartości jakiegoś elementu pociąga za sobą zmiane wartości innego elementu, przy czym zmiana ta jest opatrzona takim samym lub przeciwnym znakiem. Jej przejawem jest podwójna charakterystyka pojedynczej operacji gospodarczej wyrażona odpowiednim zapisem, agregacja dodatnich i ujemnych zmian stanu określonego przedmiotu ewidencji w postaci konta, bilans zestawiający aktywa i źródła ich finansowania, rachunek wyników – zestawiający przychody i koszty itp.

NADRZĘDNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI:

• WIERNEGO I RZETELNEGO OBRAZU PRZEDSIĘBIORSWTA

• ZASADA MEMORIAŁOWA

• ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI

• ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA

• ZASADA OSTROŻNOŚCI

ZASADA WIERNEGO I RZETELNEGO OBRAZU PRZEDSIĘBIORSTWA

Oznacza ona wierne, zgodne z prawdą odzwierciedlenie rzeczywistości gospodarczej jednostki w sprawozdaniach finansowych.

Ustawa o rachunkowości stwierdza, że: „Jednostki obowiązane są stosować określone ustaw zasady rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy”.

W celu jej realizacji konieczne jest:

prowadzenie bieżącej rejestracji zdarzeń gospodarczych, tak aby były ujęte w sposób rzetelny, prawidłowy i kompletny,

chronologiczne (wg dat) i systematyczne (wg kont bilansowych i wynikowych) dokonywanie zapisów,

udokumentowanie zapisów.

ZASADY I REGUŁY PRAKTYCZNE

REGUŁA NEUTRALNOŚCI – zakłada bezstronność ujawnianych przez rachunkowość informacji w sprawozdaniach finansowych, co jest szczególnie ważne z punktu widzenia znaczenia funkcji informacyjnej rachunkowości. Informacja zawarta w sprawozdaniach powinna wolna od stronniczości, co zapewnia jego neutralność. Jeżeli dobór informacji i sposób ich przedstawiania w sprawozdaniu finansowym wpływa tendencyjnie na podejmowane decyzji lub wycenę jednostki, to takie sprawozdanie nie jest neutralne.

REGUŁA ZROZUMIAŁOŚCI – podstawową cechą jakościową informacji ujawnianych w sprawozdaniach finansowych powinna być ich zrozumiałość dla użytkowników, przy założeniu, że ich użytkownicy mają podstawową wiedzę z tego zakresu. Standaryzacja formalnych cech sprawozdań finansowych w skali międzynarodowej łagodzić i obniżać hermetyczność terminologii rachunkowości, przez ich stałość i niezmienność w czasie.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

SPRAWOZDANIA FINANSOWE

WPROWADZENIE

CELE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Zaspokojenie podstawowych potrzeb informacyjnych szerokiego kręgu użytkowników, tj. inwestorów, kontrahentów (dostawcy, odbiorcy), kredytodawców (pożyczkodawców), pracowników, klienci, rząd, społeczeństwo.

Informacjami użytecznymi są informacje o sytuacji majątkowej, finansowej, wynikach działalności oraz zmianach sytuacji finansowej jednostki. Za szczególnie istotne należy uznać informacje o:

Płynności finansowej – zdolności do regulowania zobowiązań krótkoterminowych,

Wypłacalności – dostępności środków pieniężnych w długim terminie,

Rentowności, czyli efektywności wykorzystania posiadanych zasobów w stosunku do wyników działalności.

Przepływach pieniężnych, po zwalają ocenić źródła generowania środków pieniężnych oraz ich wykorzystania w działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

SKŁADNIKI SPRAWOZDANIA FINANS.

Składniki bezpośrednio związane z ustaleniem sytuacji majątkowej i finansowej jednostki są to:

AKTYWA

ZOBOWIĄZANIA

KAPITAŁ WŁASNY

Składniki sprawozdania finansowego bezpośrednio związane z określeniem wyników jednostki są to:

• PRZYCHODY

• KOSZTY

Składnik aktywów to zasób, który posiada następujące cechy:

jest kontrolowany przez jednostkę,

jest możliwość wiarygodnego określenia jego wartości,

powstał w wyniku przeszłych zdarzeń,

wg przewidywań jednostka osiągnie dzięki niemu korzyści ekonomiczne.

Zobowiązania – wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Aktywa netto – aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu.

Przychody (i zyski) - uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Koszty (i straty) - rozumie się przez to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli

ELEMENTY SPRAWOZDANIA FIN.

BILANS

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

INFORMACJA DODATKOWA (obejmująca wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia) Sprawozdanie finansowe jednostek, które podlega obowiązkowi corocznego badania obejmuje ponadto:

ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE (FUNDUSZU) WŁASNYM

RACHUNEK PRZEPŁYÓW PIENIĘŻNYCH

Jednostki takie jak spółki kapitałowe, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie i przedsiębiorstwa państwowe do rocznego sprawozdania finansowego dołączają sprawozdanie z działalności jednostki, które powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opisu zagrożeń