Zesp贸艂 Szk贸艂 Ponadgimnazjalnych
w 艁abiszynie
P R O G R A M
edukacji filozoficznej
realizowany na zaj臋ciach dodatkowych
metod膮 projektu
SPIS TRESCI
Og贸lne za艂o偶enia programu
Edukacyjne cele programu w zakresie wiadomo艣ci, umiej臋tno艣ci, postaw i przekona艅
Bloki tematyczne
Spos贸b organizacji pracy i oceniania osi膮gni臋膰 uczni贸w
Ewaluacja projektu
Og贸lne za艂o偶enia programu.
Program ma na celu zapoznanie uczni贸w ze specyfika pracy metoda projektu, jedna z cenionych metod aktywizuj膮cych, dzi臋ki kt贸rej opracowuje i realizuje wybrany temat z zakresu edukacji filozoficznej.
W trakcie opracowywania koncepcji programu w spos贸b szczeg贸lny zwr贸cono uwag臋 na:
dostosowanie tre艣ci nauczania do wieku i zainteresowa艅 uczni贸w,
uwzgl臋dnienie specyfiki zaj臋膰 pozalekcyjnych 鈥 k贸艂ka 鈥 kt贸rych celem jest zach臋cenie i motywowanie m艂odzie偶y do podejmowania aktywno艣ci w celu zdobycia wiedzy na temat filozofii i jej roli w kszta艂towaniu stylu 偶ycia, rz膮dzenia pa艅stwem, zasad moralnych i etycznych.
korelowanie tre艣ci programowych z podstaw膮 programow膮 nauczani filozofii w szkole ponadgimnazjalnej.
Cele edukacyjne niniejszego programu obejmuj膮:
wiadomo艣ci jakie ucze艅 osi膮gnie w wyniku realizacji programu,
umiej臋tno艣ci, jakie ucze艅 powinien opanowa膰, oraz
nabycie okre艣lonych postaw i przekona艅
Program Edukacji filozoficznej realizowany metoda projektu uwzgl臋dnia:
- podstaw臋 programow膮 z filozofii w zakresie podstawowym
- najnowsze trendy w nauczaniu
Cele programu
Wiadomo艣ci:
1. Cele edukacyjne:
kszta艂cenie umiej臋tno艣ci krytycznego my艣lenia, umiej臋tno艣ci uczestnictwa w dialogu, w tym prezentacji w艂asnego stanowiska i jego obrony.
u艣wiadomienie specyfiki zagadnie艅 filozoficznych, ich genezy, rozwoju i roli w kulturze.
rozw贸j my艣lenia teoretycznego.
uzyskiwanie samowiedzy poprzez u艣wiadamianie zagadnie艅 egzystencjalnie i moralnie donios艂ych.
2. Opracowanie i prezentowanie na lekcjach wybranych tre艣ci wiedzy socjokulturowe dotycz膮cej j:
podstawowych poj臋膰 filozoficznych,
narodzin filozofii, jej pierwszych koncepcje w staro偶ytnej Grecji, r贸偶nych sposob贸w pojmowania filozofii ( Sokrates, Platon, Arystoteles, Marek Aureliusz, 艣w. Augustyn, 艣w. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel)
filozofii a innych dziedzin kultury: nauki, religii, sztuki, 艣wiatopogl膮du ,ideologii.
element贸w antropologii filozoficznej
element贸w teorii rzeczywisto艣ci
-element贸w teorii poznania,
Element贸w logiki formalnej.
Umiej臋tno艣ci:
Nabycie umiej臋tno艣ci pracy w zespole i wsp贸lnego rozwi膮zywania problem贸w,
Pog艂臋bianie umiej臋tno艣ci wyra偶ania w艂asnych opinii,
Umiej臋tno艣膰 formu艂owania podstawowych pyta艅 filozoficznych dotycz膮cych rzeczywisto艣ci, cz艂owieka i kultury.
Umiej臋tno艣膰 definiowania, klasyfikowania, argumentowania, prowadzenie dyskusji.
Umiej臋tno艣膰 dokonywania analizy tekst贸w filozoficznych w aspekcie zawartych w nich problem贸w,
Dostrzeganie zagadnie艅 filozoficznych w nauce, literaturze, sztuce oraz w moralno艣ci i religii.
Postawy i przekonania
Ucze艅 rozwija zainteresowania i filozofi膮, histori膮 i literatur膮 w kontek艣cie szukania odpowiedzi na odwieczne pytania ludzko艣ci,
Rodzi w sobie zainteresowanie innymi narodami cywilizacjami,
Ucze艅 prezentuje postaw臋 tolerancji wobec innych kulturowych i religijnych system贸w warto艣ci.
Bloki tematyczne
L.p | Has艂a programowe | Osi膮gni臋cia uczni贸w | Procedury osi膮gni臋cia cel贸w | Planowana ilo艣膰 godz. |
---|---|---|---|---|
1. | Podstawowe poj臋cia i problemy filozoficzne. |
Ucze艅: definiuje pojecie filozofia, dzia艂y filozofii, wskazuje cechy charakterystyczne my艣lenia filozoficznego, potrafi sformu艂owa膰 pytania i problemy typowe dla podstawowych dziedzin filozofii: ontologii( pytanie o pocz膮tek, zasad臋 艣wiata) epistemologie ( kryteria prawdy), etyki (pytania o sens i cel ludzkiego 偶ycia, czym jest dobro, wolno艣膰) i estetyki( pytanie o natur臋 pi臋kna) | Uczniowie pracuj膮 z tekstem 藕r贸d艂owym i na podstawie zdobytych informacji przechodz膮 do etapu 鈥瀊urzy m贸zg贸w鈥 |
4 |
2. | Narz臋dzia i metody | Ucze艅 wskazuje przedmiot semiotyki, zna poj臋cie znaku, nazwy i j臋zyka, rozpoznaje rodzaje definicji, okre艣la przedmiot logiki formalnej, omawia poj臋cie sylogizmy, podaje przyk艂ady rozumowania dedukcyjnego i indykacyjnego. Ucze艅 wskakuje praktyczne zastosowanie retoryki, podaje elementy budowania przemowy (inventio, dispositio,elocutio, action, memoria). Zna podstawowe chwyty erystyczne i niebezpiecze艅stwo manipulacji, wskazuje zasady prowadzenia dyskusji filozoficznych |
Praca z tekstem 藕r贸d艂owym, operowanie rachunkiem zda艅, samodzielne budowanie przemowy, wyszukiwanie podstaw ka偶dej dialektyki. Z nagranej dyskusji wy uczniowie wypisuj膮 chwyty erystyczne. | 6 |
3 | Pierwszy okres filozofii staro偶ytnej |
Uczniowie stawiaj膮 za Talesem i filozofami przyrody pytania, znaj膮 pogl膮dy Heraklita, Parmenidesa, Demokryta, Pitagorejczyk贸w, uczniowie znaj膮 powiedzenia: byt jest sta艂y i jeden, Zenona z Elei paradoks wystrzelonej strza艂y, Heraklita z Efezu: wszystko p艂ynie, |
Praca z tekstem 藕r贸d艂owym, uzupe艂nianie luk w tek艣cie, samodzielne interpretacje znanych pogl膮d贸w. Film dokumentalny: Grecja wczoraj i dzi艣. |
4 |
4. | Drugi okres filozofii staro偶ytnej. |
Uczniowie znaj膮 poj臋cia zwi膮zane z nauka g艂oszona przez Sokratesa, rozumiej膮 definicje cnoty i dobra jako warto艣ci absolutnych, potrafi膮 interpretowa膰 mit o jaskini Platona, znaj膮 wp艂yw, uczniowi filozofii Sokratesa ma my艣l Platona, potrafi膮 poda膰 znaczenie logiki Arystotelesa, potrafi膮 zdefiniowa膰: substancje, materie, form臋. |
Praca z tekstem 藕r贸d艂owym, analiza dzie艂 Platona: Obrona Sokratesa, Uczta, Pa艅stwo ( fragment o jaskini), Arystotelesa: Metafizyka ( fragment o substancji, materii i formy), Etyka nikomachejska ( fragment o dzielno艣ci moralnej). Drama: uczniowie staraj膮 sie wcieli膰 w oskar偶onego Sokratesa i przygotowa膰 mow臋 obro艅cy oraz wcieli膰 sie w oskar偶ycieli i przytoczy膰 argumenty oskar偶enia. |
5 |
5. | Trzeci okres filozofii staro偶ytnej. |
Uczniowie znaj膮 pogl膮dy stoik贸w oraz przedstawicieli: Zenona z Kation, znaj膮 nauki g艂oszone przez epikurejczyk贸w- Epikur, rozumiej膮 poj臋cia: panteizm, cnota, afekty, hedonizm. Uczniowie potrafi膮 scharakteryzowa膰 pogl膮dy sceptyk贸w. |
Uczniowie przygotowuj膮 kr贸tkie referaty i dokonuj膮 prezentacji w czasie lekcji, ka偶dy ucze艅 wsp贸艂pracuje z grup膮, kt贸ra wyra偶a jego przekonania. |
4 |
6. | Pogl膮dy 艣w. Augustyna i 艣w. Tomasza. |
Uczniowie na podstawie teks贸w mog膮 poda膰 interpretacje dobra i wskaza膰 dowody na istnienie Boga. |
Na podstawie tekstu 藕r贸d艂owego Wyznania i Suma filozoficzna, toczy sie dyskusja w klasie, w kt贸rej uczniowie przedstawiaj膮 swoje pogl膮dy. |
4 |
7. | Lewiatan | Uczniowie potrafi膮 poda膰 definicje pa艅stwa wg. Thomasa Hobbesa, potrafi膮 wyja艣ni膰 problem podzia艂u spo艂ecze艅stwa i nier贸wno艣ci z przydzia艂em w艂adzy, znaj膮 termin suweren, mog膮 poda膰 przyk艂ad z historii powszechnej. |
Na podstawie wyk艂adu nauczyciela uczniowie potrafi膮 rozrysowa膰 system zale偶no艣ci w艂adzy w pa艅stwie. |
4 |
8. | 鈥濲estem jak trzcina my艣l膮cy鈥︹ |
Uczniowie potrafi膮 poda膰 definicje racjonalizm, empiryzm, znaj膮 g艂贸wne pogl膮dy B. Pascala, G. Berkeleya, D. Humea. |
Uczniowie na podstawie tekst贸w 藕r贸d艂owych: Blaise Pascal, My艣li, George Berkeley, Traktat o zasadach poznania ludzkiego, David Hume, Badania dotycz膮ce rozumu ludzkiego, dokonuj膮 interpretacji pogl膮d贸w w/w filozof贸w. Sprawdzenie wiedzy uczni贸w w postaci kr贸tkich test贸w: wskaz zdanie prawdziwe i nieprawdziwe. |
6 |
9. | Historiae magistra vitae? |
Uczniowie potrafi膮 wskaza膰 definicje tr贸jpodzia艂u w艂adzy, rozumiej膮 poj臋cia ateista, teista, deizm, progresywizm, humanitaryzm, dobry dzikus. |
Uczniowie analizuj膮 teksty 藕r贸d艂owe i na podstawie dzie艂: Ch. Monteskiusza, O duchu praw, F.Woltera, Kandyd, Jean-Jeacques Rousseau, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nier贸wno艣ci miedzy lud藕mi, podnosz膮 dyskusje, wnioski zapisuj膮 na planszach. |
5 |
10. | Kant i Hegel: przymus i wolny wyb贸r. |
Uczniowie znaj膮 pojecie: imperatyw kategoryczny, znaj膮 niekt贸re znane cytaty: niebo gwia藕dziste nade mn膮 i prawo moralne we mnie. |
Uczniowie prezentuj膮 kr贸tkie referaty o filozofach, ukazuj膮c ich podobie艅stwo i r贸偶nice. |
5 |
11. | Ryzykowna teoria Sartre`a鈥 |
Uczniowie znaj膮 epok臋, w kt贸rej 偶y艂 Jean-Paul Sartre, znaj膮 poj臋cia: egzystencjalizm, humanizm, humanitaryzm, relatywizm. |
Uczniowie na podstawie r贸偶nych dost臋pnych materia艂贸w 鈥 Internet 鈥 sami tworz膮 charakterystyk臋 filozofa i sami staraj膮 sie odpowiedzie膰 na pytanie dotycz膮ce ludzkiego 偶ycia. |
5 |
12. | Co czyni膰, aby 偶y膰 zgodnie z etyka i szcz臋艣liwie? |
Uczniowie potrafi膮 przytoczy膰 tradycje augustynizmu, znaj膮 teorie predestynacji Jana Kalwina, , teorie optymizmu, 艣w. Tomasza z Akwinu, potrafi膮 zaprezentowa膰 personalizm ks. J贸zefa Tischnera, znaj膮 poj臋cia etyka przyjemno艣ci ( eudajmonizm, hedonizm), etyka korzy艣ci ( utylitaryzm), etyka heroiczna ( stoicyzm, egzystencjalizm), znaj膮 podzia艂 warto艣ci. |
Uczniowie pracuj膮 z materia艂ami przygotowanymi przez nauczyciela: teksty 藕r贸d艂owe, fragmenty poezji, grafy. Uczniowie przy pomocy tych materia艂贸w sami definiuj膮 poj臋cia. |
6 |
13. | Historia filozofii wsp贸艂czesnej (XX wieku). |
Uczniowie potrafi膮 wymieni膰 filozof贸w XX wieku, znaj膮 takie poj臋cia jak: fenomenologia, personalizm, marksizm, filozofia analityczna Praca uczni贸w zostaje sprawdzona w formie testu wielokrotnego wyboru, przytoczenie kilku wybranych filozof贸w i przybli偶enie ich 偶ycia 鈥 gazetka. |
Praca uczni贸w zostaje sprawdzona w formie testu wielokrotnego wyboru, przytoczenie kilku wybranych filozof贸w i przybli偶enie ich 偶ycia 鈥 gazetka. |
6 |
Organizacja pracy i ocenianie osi膮gni臋膰 uczni贸w.
1. Zapoznanie uczni贸w z poj臋ciem metoda projektu.
2. Przedstawienie zada艅 uczni贸w oraz okre艣lenie roli nauczyciela.
3. Przedstawienie tematyki lekcji ( z uwzgl臋dnieniem temat贸w zaproponowanych przez samych uczni贸w w trakcie realizacji zadania).
4. Odpowiedni podzia艂 zada艅 i materia艂贸w uczniom.
5. Ustalenie metod pracy przez uczni贸w, kt贸rzy pracuj膮 w grupach, lub samodzielnie.
6. Uczniowie sami wybieraj膮 okre艣lone zadania.
7. Realizacja przydzielonych zada艅.
8. Konsultacja z nauczycielem ( pomoc w dotarciu do materia艂贸w)
9. Ustalenie termin贸w prezentacji.
10.Prezentacje zespo艂owe.
11.Bie偶ace wystawy uczni贸w: gazetki, prezentacje
Podsumowanie projektu
Sposoby ewaluacji projektu:
Wyra偶anie w艂asnych opinii,
Rozmowy i dyskusje na lekcji i w trakcie pracy nad prezentacja,
Udzia艂 uczni贸w w konkursach ,
zainteresowanie uczni贸w problematyk膮 ( wzrost czytelnictwa).
Opracowa艂: Anna Nowak Zatwierdzam do realizacji:
鈥︹︹︹︹︹︹︹︹︹︹︹︹︹..