Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych

w Łabiszynie

P R O G R A M

edukacji filozoficznej

realizowany na zajęciach dodatkowych

metodą projektu

SPIS TRESCI

1. Ogólne założenia programu

2. Edukacyjne cele programu w zakresie wiadomości, umiejętności, postaw i przekonań

3. Bloki tematyczne

4. Sposób organizacji pracy i oceniania osiągnięć uczniów

5. Ewaluacja projektu

1. Ogólne założenia programu.

Program ma na celu zapoznanie uczniów ze specyfika pracy metoda projektu, jedna z cenionych metod aktywizujących, dzięki której opracowuje i realizuje wybrany temat z zakresu edukacji filozoficznej.

W trakcie opracowywania koncepcji programu w sposób szczególny zwrócono uwagę na:

• dostosowanie treści nauczania do wieku i zainteresowań uczniów,

• uwzględnienie specyfiki zajęć pozalekcyjnych – kółka – których celem jest zachęcenie i motywowanie młodzieży do podejmowania aktywności w celu zdobycia wiedzy na temat filozofii i jej roli w kształtowaniu stylu życia, rządzenia państwem, zasad moralnych i etycznych.

• korelowanie treści programowych z podstawą programową nauczani filozofii w szkole ponadgimnazjalnej.

Cele edukacyjne niniejszego programu obejmują:

• wiadomości jakie uczeń osiągnie w wyniku realizacji programu,

• umiejętności, jakie uczeń powinien opanować, oraz

• nabycie określonych postaw i przekonań

Program Edukacji filozoficznej realizowany metoda projektu uwzględnia:

- podstawę programową z filozofii w zakresie podstawowym

- najnowsze trendy w nauczaniu

1. Cele programu

Wiadomości:

1. Cele edukacyjne:

• kształcenie umiejętności krytycznego myślenia, umiejętności uczestnictwa w dialogu, w tym prezentacji własnego stanowiska i jego obrony.

• uświadomienie specyfiki zagadnień filozoficznych, ich genezy, rozwoju i roli w kulturze.

• rozwój myślenia teoretycznego.

• uzyskiwanie samowiedzy poprzez uświadamianie zagadnień egzystencjalnie i moralnie doniosłych.

2. Opracowanie i prezentowanie na lekcjach wybranych treści wiedzy socjokulturowe dotyczącej j:

• podstawowych pojęć filozoficznych,

• narodzin filozofii, jej pierwszych koncepcje w starożytnej Grecji, różnych sposobów pojmowania filozofii ( Sokrates, Platon, Arystoteles, Marek Aureliusz, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel)

• filozofii a innych dziedzin kultury: nauki, religii, sztuki, światopoglądu ,ideologii.

• elementów antropologii filozoficznej

• elementów teorii rzeczywistości

• -elementów teorii poznania,

• Elementów logiki formalnej.

Umiejętności:

• Nabycie umiejętności pracy w zespole i wspólnego rozwiązywania problemów,

• Pogłębianie umiejętności wyrażania własnych opinii,

• Umiejętność formułowania podstawowych pytań filozoficznych dotyczących rzeczywistości, człowieka i kultury.

• Umiejętność definiowania, klasyfikowania, argumentowania, prowadzenie dyskusji.

• Umiejętność dokonywania analizy tekstów filozoficznych w aspekcie zawartych w nich problemów,

• Dostrzeganie zagadnień filozoficznych w nauce, literaturze, sztuce oraz w moralności i religii.

Postawy i przekonania

• Uczeń rozwija zainteresowania i filozofią, historią i literaturą w kontekście szukania odpowiedzi na odwieczne pytania ludzkości,

• Rodzi w sobie zainteresowanie innymi narodami cywilizacjami,

• Uczeń prezentuje postawę tolerancji wobec innych kulturowych i religijnych systemów wartości.

1. Bloki tematyczne

L.p	Hasła programowe	Osiągnięcia uczniów	Procedury osiągnięcia celów	Planowana ilość godz.
1.	Podstawowe pojęcia i problemy filozoficzne.	Uczeń: definiuje pojecie filozofia, działy filozofii, wskazuje cechy charakterystyczne myślenia filozoficznego, potrafi sformułować pytania i problemy typowe dla podstawowych dziedzin filozofii: ontologii( pytanie o początek, zasadę świata) epistemologie ( kryteria prawdy), etyki (pytania o sens i cel ludzkiego życia, czym jest dobro, wolność) i estetyki( pytanie o naturę piękna)	Uczniowie pracują z tekstem źródłowym i na podstawie zdobytych informacji przechodzą do etapu „burzy mózgów”	4
2.	Narzędzia i metody	Uczeń wskazuje przedmiot semiotyki, zna pojęcie znaku, nazwy i języka, rozpoznaje rodzaje definicji, określa przedmiot logiki formalnej, omawia pojęcie sylogizmy, podaje przykłady rozumowania dedukcyjnego i indykacyjnego. Uczeń wskakuje praktyczne zastosowanie retoryki, podaje elementy budowania przemowy (inventio, dispositio,elocutio, action, memoria). Zna podstawowe chwyty erystyczne i niebezpieczeństwo manipulacji, wskazuje zasady prowadzenia dyskusji filozoficznych	Praca z tekstem źródłowym, operowanie rachunkiem zdań, samodzielne budowanie przemowy, wyszukiwanie podstaw każdej dialektyki. Z nagranej dyskusji wy uczniowie wypisują chwyty erystyczne.	6
3	Pierwszy okres filozofii starożytnej	Uczniowie stawiają za Talesem i filozofami przyrody pytania, znają poglądy Heraklita, Parmenidesa, Demokryta, Pitagorejczyków, uczniowie znają powiedzenia: byt jest stały i jeden, Zenona z Elei paradoks wystrzelonej strzały, Heraklita z Efezu: wszystko płynie,	Praca z tekstem źródłowym, uzupełnianie luk w tekście, samodzielne interpretacje znanych poglądów. Film dokumentalny: Grecja wczoraj i dziś.	4
4.	Drugi okres filozofii starożytnej.	Uczniowie znają pojęcia związane z nauka głoszona przez Sokratesa, rozumieją definicje cnoty i dobra jako wartości absolutnych, potrafią interpretować mit o jaskini Platona, znają wpływ, uczniowi filozofii Sokratesa ma myśl Platona, potrafią podać znaczenie logiki Arystotelesa, potrafią zdefiniować: substancje, materie, formę.	Praca z tekstem źródłowym, analiza dzieł Platona: Obrona Sokratesa, Uczta, Państwo ( fragment o jaskini), Arystotelesa: Metafizyka ( fragment o substancji, materii i formy), Etyka nikomachejska ( fragment o dzielności moralnej). Drama: uczniowie starają sie wcielić w oskarżonego Sokratesa i przygotować mowę obrońcy oraz wcielić sie w oskarżycieli i przytoczyć argumenty oskarżenia.	5
5.	Trzeci okres filozofii starożytnej.	Uczniowie znają poglądy stoików oraz przedstawicieli: Zenona z Kation, znają nauki głoszone przez epikurejczyków- Epikur, rozumieją pojęcia: panteizm, cnota, afekty, hedonizm. Uczniowie potrafią scharakteryzować poglądy sceptyków.	Uczniowie przygotowują krótkie referaty i dokonują prezentacji w czasie lekcji, każdy uczeń współpracuje z grupą, która wyraża jego przekonania.	4
6.	Poglądy św. Augustyna i św. Tomasza.	Uczniowie na podstawie teksów mogą podać interpretacje dobra i wskazać dowody na istnienie Boga.	Na podstawie tekstu źródłowego Wyznania i Suma filozoficzna, toczy sie dyskusja w klasie, w której uczniowie przedstawiają swoje poglądy.	4
7.	Lewiatan	Uczniowie potrafią podać definicje państwa wg. Thomasa Hobbesa, potrafią wyjaśnić problem podziału społeczeństwa i nierówności z przydziałem władzy, znają termin suweren, mogą podać przykład z historii powszechnej.	Na podstawie wykładu nauczyciela uczniowie potrafią rozrysować system zależności władzy w państwie.	4
8.	„Jestem jak trzcina myślący…”	Uczniowie potrafią podać definicje racjonalizm, empiryzm, znają główne poglądy B. Pascala, G. Berkeleya, D. Humea.	Uczniowie na podstawie tekstów źródłowych: Blaise Pascal, Myśli, George Berkeley, Traktat o zasadach poznania ludzkiego, David Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego, dokonują interpretacji poglądów w/w filozofów. Sprawdzenie wiedzy uczniów w postaci krótkich testów: wskaz zdanie prawdziwe i nieprawdziwe.	6
9.	Historiae magistra vitae?	Uczniowie potrafią wskazać definicje trójpodziału władzy, rozumieją pojęcia ateista, teista, deizm, progresywizm, humanitaryzm, dobry dzikus.	Uczniowie analizują teksty źródłowe i na podstawie dzieł: Ch. Monteskiusza, O duchu praw, F.Woltera, Kandyd, Jean-Jeacques Rousseau, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności miedzy ludźmi, podnoszą dyskusje, wnioski zapisują na planszach.	5
10.	Kant i Hegel: przymus i wolny wybór.	Uczniowie znają pojecie: imperatyw kategoryczny, znają niektóre znane cytaty: niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie.	Uczniowie prezentują krótkie referaty o filozofach, ukazując ich podobieństwo i różnice.	5
11.	Ryzykowna teoria Sartre`a…	Uczniowie znają epokę, w której żył Jean-Paul Sartre, znają pojęcia: egzystencjalizm, humanizm, humanitaryzm, relatywizm.	Uczniowie na podstawie różnych dostępnych materiałów – Internet – sami tworzą charakterystykę filozofa i sami starają sie odpowiedzieć na pytanie dotyczące ludzkiego życia.	5
12.	Co czynić, aby żyć zgodnie z etyka i szczęśliwie?	Uczniowie potrafią przytoczyć tradycje augustynizmu, znają teorie predestynacji Jana Kalwina, , teorie optymizmu, św. Tomasza z Akwinu, potrafią zaprezentować personalizm ks. Józefa Tischnera, znają pojęcia etyka przyjemności ( eudajmonizm, hedonizm), etyka korzyści ( utylitaryzm), etyka heroiczna ( stoicyzm, egzystencjalizm), znają podział wartości.	Uczniowie pracują z materiałami przygotowanymi przez nauczyciela: teksty źródłowe, fragmenty poezji, grafy. Uczniowie przy pomocy tych materiałów sami definiują pojęcia.	6
13.	Historia filozofii współczesnej (XX wieku).	Uczniowie potrafią wymienić filozofów XX wieku, znają takie pojęcia jak: fenomenologia, personalizm, marksizm, filozofia analityczna Praca uczniów zostaje sprawdzona w formie testu wielokrotnego wyboru, przytoczenie kilku wybranych filozofów i przybliżenie ich życia – gazetka.	Praca uczniów zostaje sprawdzona w formie testu wielokrotnego wyboru, przytoczenie kilku wybranych filozofów i przybliżenie ich życia – gazetka.	6

1. Organizacja pracy i ocenianie osiągnięć uczniów.

1. Zapoznanie uczniów z pojęciem metoda projektu.

2. Przedstawienie zadań uczniów oraz określenie roli nauczyciela.

3. Przedstawienie tematyki lekcji ( z uwzględnieniem tematów zaproponowanych przez samych uczniów w trakcie realizacji zadania).

4. Odpowiedni podział zadań i materiałów uczniom.

5. Ustalenie metod pracy przez uczniów, którzy pracują w grupach, lub samodzielnie.

6. Uczniowie sami wybierają określone zadania.

7. Realizacja przydzielonych zadań.

8. Konsultacja z nauczycielem ( pomoc w dotarciu do materiałów)

9. Ustalenie terminów prezentacji.

10.Prezentacje zespołowe.

11.Bieżace wystawy uczniów: gazetki, prezentacje

1. Podsumowanie projektu

Sposoby ewaluacji projektu:

• Wyrażanie własnych opinii,

• Rozmowy i dyskusje na lekcji i w trakcie pracy nad prezentacja,

• Udział uczniów w konkursach ,

• zainteresowanie uczniów problematyką ( wzrost czytelnictwa).

Opracował: Anna Nowak Zatwierdzam do realizacji:

……………………………………..