Spis treści:

1. Pojęcie etyki i kodeksu etycznego ……… ……………………………. 2

2. Etyka zawodowa żołnierza zawodowego wojska polskiego

   1. Pojęcie sił zbrojnych i żołnierza …….……...……………………… 2

   2. Zasady kodeksu etycznego ………………………………………… 3

   3. Cechy osobowe - wzór idealnego żołnierza ………………………. 4

   4. Podstawowe powinności etyczne …………………………………. 4

   5. Uniwersalne wzory postępowania …………………………………. 5

   6. Powinności etyczne poza służbą …………………………………… 6

   7. Zasady pełnienia służby …….……………………………………… 7

Bibliografia ……………………………………………………………. 9

1. Pojęcie etyki i kodeksu etycznego

Etyka z gr. ethos – obyczaj, zwyczaj. Należy do nauk humanistycznych i filozoficznych. To filozofia moralności, nauka o moralności. Przez etykę rozumie się przestrzeganie ustalonych i obowiązujących norm współżycia i powinności w danym społeczeństwie. Etyki ze względu na tradycje i praktykę można używać zamiennie z moralnością. Jednakże przez wzgląd na charakter teoretyczny pojęcia te powinny być rozróżniane.

Kodeks etyczny - jest to zbiór zasad i norm postępowania przyjętych w danym społeczeństwie.

1. Etyka zawodowa żołnierza zawodowego wojska polskiego

2.1 Pojęcie sił zbrojnych i żołnierza

Siły zbrojne -(potocznie: wojsko, armia) to organizacja upoważniona przez państwo do użycia siły, zwykle z włączeniem uzbrojenia, w celu obrony jego interesów, poprzez walkę z obecnymi lub przewidywanymi zagrożeniami. Siły zbrojne zwykle funkcjonują jak społeczeństwa w społeczeństwach, gdyż posiadają swoje własne stowarzyszenia, instytucje edukacyjne, służby medyczne oraz wiele innych odpowiedników instytucji cywilnych.

Żołnierzem nazywa się osobę pełniąca służbę w siłach zbrojnych danego kraju i zobowiązaną do obrony jego granic. Żołnierzem jest również osoba wykonująca zadania bojowe poza granicami własnego kraju, zarówno wówczas, gdy kraj ten jest agresorem, jak i w przypadku uczestniczenia sił zbrojnych danego kraju w misjach pokojowych lub siłach szybkiego reagowania w sytuacjach zmuszających społeczność międzynarodową do natychmiastowego zbrojnego współdziałania. Żołnierz jest podstawową jednostką w wojsku.

2. Zasady kodeksu etycznego

Etyka zawodowa to zespół zasad i norm określających, w jaki sposób, z moralnego punktu widzenia, powinni zachowywać się przedstawiciele danego zawodu. Występuje w postaci norm zinstytucjonalizowanych np. kodeksy, przysięgi, ślubowania oraz norm formułowanych, jako indywidualne propozycje, luźne lub stanowiące uporządkowany zespół postulatów. Od tak rozumianej etyki zawodowej należy odróżnić reprezentowane przez daną grupę zawodową przekonania moralne oraz należy wyodrębnić moralność zawodową rozumianą, jako postępowanie danej grupy zawodowej oceniane ze względu na kryteria moralne. Postępowanie żołnierza sił zbrojnych, wymaga też moralnego, czyli etycznego zachowania i postępowania. Oznacza to, że prawo niech będzie prawem, ale samo prawo w demokratycznych państwach już nie wystarcza do zbudowania ładu społecznego o ludzkim obliczu, trzeba jeszcze do tego etyki. Główną zasadę etyczną zachowania żołnierza określa przysięga wojskowa, której treść brzmi: ¹

„Ja, żołnierz Wojska Polskiego, przysięgam służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, bronić jej niepodległości i granic. Stać na straży Konstytucji, strzec honoru żołnierza polskiego, sztandaru wojskowego bronić. Za sprawę mojej Ojczyzny w potrzebie, krwi własnej ani życia nie szczędzić. Tak mi dopomóż Bóg”

Etyka zawodowa oddziałuje na podejmowane decyzje, na zwyczaje i zachowania, a także na postępowanie ludzi. Oddziaływanie to nie pozostaje jednak w ścisłej zgodności norm etycznych zawartych w kodeksie z normami moralnymi, tzn. z faktycznym postępowaniem i faktycznymi przekonaniami.

2. Cechy osobowe - wzór idealnego żołnierza

Prawdziwy żołnierz powinien dawać ludziom dobry przykład swym zachowaniem.

Cechować go powinien: patriotyzm, uczciwość, umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych, prawdomówność, sprawiedliwość, szczerość szacunek, oraz podporządkowanie się dowódcy. Poza tym sportowy tryb życia, opanowanie, samodyscyplina, odwaga, samodzielność, racjonalność, odpowiedzialność, konsekwencja, determinacja, skłonność do poświęcenia, pewność siebie, silny charakter i otwartość wzmocniłyby jego status społeczny i wartość.

2. Podstawowe powinności etyczne

Powinności etyczne są formułowane po to by ukazać grupom zawodowym, jaką drogą iść, jak postępować i jakie wartości powinny być dla nas najważniejsze. Powinność głównie wiąże się sumieniem człowieka. W siłach zbrojnych również zostały uformowane główne wartości, zadania jakimi powinien kierować się żołnierz w czasie pełnienia służby i nie tylko. Zostały one zapisane w „Kodeksie Honorowym Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego”. Mówi on o tym, że żołnierz powinien:²

• czcić godło i flagę państwową;

• czcić hymn państwowy;

• być wierny przysiędze państwowej i sztandarowi;

• szanować swój mundur wojskowy;

• być dumny z przynależności do społeczności wojskowej;

• respektować normy prawne i społeczne;

• być honorowy;

• spełniać obowiązki wojskowe nawet za cenę własnego życia

• być odpowiedzialnym za swoje czyny;

• rzetelnie wykonywać rozkazy;

• wyrażać szacunek;

• dążyć do integracji swojego środowiska zawodowego;

• udzielać pomocy potrzebującym i bronić pokrzywdzonych.

Żaden żołnierz nie powinien zapominać o tych powinnościach, wręcz przeciwnie, jego służba Narodowi powinna opierać się na tych wartościach, a swoim zachowaniem powinien być wzorem do naśladowania.

2. Uniwersalne wzory postępowania

Żołnierz powinien służyć Państwu z wielkim oddaniem. Służba to coś więcej niż zwykła praca, wymaga pełnej identyfikacji z wykonywanym zawodem. Powinien postępować w taki sposób by takie wartości jak honor, ojczyzna i godność były na pierwszym miejscu. Z pośród nich wyróżnia się:³

• gotowość do spełniania obowiązków wobec Ojczyzny nawet za cenę własnego życia;

• kształtowanie pozytywnych cech charakteru i podnoszenie kwalifikacji zawodowych;

• w stosunku do przełożonych przejawianie szacunku, szczerości oraz gotowości do realizacji zadań;

• poczuwanie się do odpowiedzialności za podjęte decyzje i działania;

• rozkazy i polecenia zawsze podporządkowuje dobru służby;

• w relacjach z podwładnymi i współpracownikami wyraża szacunek dla drugiego człowieka i jego godności osobistej, kieruje się poczuciem sprawiedliwości oraz dąży do umacniania więzi koleżeńskich.

Armia państwa (jej stan, siła i sprawność) powinna być głównym wyznacznikiem wizerunku i siły państwa, decydującym o jego znaczeniu i wiarygodności w stosunkach międzynarodowych. Dla własnego państwa armia stanowi reprezentację siły i sprawności własnego państwa, ostoję i oparcie wojskowe dla społeczeństwa oraz pozostałych instytucji państwa. Dlatego powinna być jak najlepiej zorganizowana i stać się autorytetem dla innych obywateli.

2. Powinności etyczne poza służbą

Żołnierz, powinien zachowywać się w sposób etyczny nie tylko w czasie służby, ale także w czasie wolnym. A w tym :

• w środowisku społecznym prezentować najwyższe wartości moralne i obyczajowe;

• być wzorem kultury osobistej i dobrego wychowania;

• dążyć do umiejętnego łączenia potrzeb służby z troską o dobro swojej rodziny;

• dążyć do integracji swojego środowiska zawodowego, a w kontaktach towarzyskich prezentować postawę otwartości;

• nie być obojętnym wobec negatywnych postaw i poczynań;

• udzielać pomocy potrzebującym i występować w obronie pokrzywdzonych;

• nie podejmować działalności, która naruszałaby jego dobre imię i dobre imię Sił Zbrojnych RP.

  2. Zasady pełnienia służby

Żołnierzem zawodowym może być wyłącznie osoba:⁴

• posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie, o nieposzlakowanej opinii (nie karana sądownie);

• wierność dla Rzeczypospolitej Polskiej nie budzi wątpliwości,

• posiadająca kwalifikacje wymagane do służby w danej jednostce posiadająca zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia zawodowej służby wojskowej.

Od kandydatów na żołnierza zawodowego wymagane są następujące cechy osobowości, predysponujące do tego zawodu: odwaga, uczciwość, poczucie odpowiedzialności, samodzielność, kreatywność, inicjatywa, lojalność, kultura osobista, opanowanie.

Podstawowym zadaniem, a więc racją i sensem istnienia każdej formacji mundurowej jest ochrona społeczeństwa, danego państwa. Wypełnianie ustawowych zadań przez ludzi w mundurach budzi szacunek i społeczne poważanie. W ekstremalnych sytuacjach dobro wspólne, jakim jest Ojczyzna, trzeba postawić ponad dobrem osobistym, nawet ponad największe dobro jakie człowiek posiada – życie. Tak wielka siła zobowiązania ilustruje bardzo prostym, zrozumiałym dla wszystkich porównaniem. Gotowość do oddania swojego życia w obronie Ojczyzny jest istotnym rysem żołnierskiego ideału. Każdy dokument etyczny w formie kodeksu, zasad czy przykazań ma pewną siłę oddziaływania na postawy ludzi. Uchwycone zobowiązania moralne oraz idee moralne będące częścią etosu żołnierza, mogą i powinny stać się źródłem inspiracji etycznych dla tych wszystkich, którzy obecnie ochraniają granice naszego państwa.

Bibliografia:

Dziennik ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Wydania 139-148, Urząd Rady Ministrów 2008

Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej

---

1. Dz.U.1992.77.386 - Przysięga wojskowa. Ustawa z dnia 3 października 1992 r. o przysiędze wojskowej.↩

2. Kodeks Honorowy Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego DWiPO MON(wybrane treści) www.wojsko-polskie.pl↩

3. Kodeks Honorowy Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego DWiPO MON(wybrane treści)↩

4. Rozporządzenie MON z dnia 1 marca 2004 r. w sprawie powoływania do zawodowej służby wojskowej (Dz. U. Nr 43, poz.398)↩