Oligofrenopedagogika

Oligofrenia-z grec. oligos - mało,

phren - myślę, umysł

To dział pedagogiki specjalnej, zajmujący się nauczaniem i wychowaniem jednostek niepełnosprawnych intelektualnie.

PRZEDMIOT BADAŃ

Jednostka upośledzona umysłowo i jej rewalidacja, obejmująca optymalny, wszechstronny rozwój i przystosowanie do życia w społeczeństwie ludzi zdrowych.

Podmiot oddziaływań

Osoby o nieco niższym niż przeciętnym poziomie rozwoju intelektualnego.

Osoby lekko upośledzone umysłowo.

Osoby umiarkowanie upośledzone umysłowo

Osoby znacznie upośledzone umysłowo.

Osoby głęboko upośledzone umysłowo.

Osoby upośledzone umysłowo z wadami słuchu.

Osoby upośledzone umysłowo z wadami wzroku.

Osoby upośledzone umysłowo i niedostosowane społecznie.

Osoby upośledzone umysłowo i przewlekle chore.

Osoby upośledzone umysłowo z zaburzeniami narządów ruchu.

Zadaniem oligofrenopedagogiki jest:

ustalenie takich metod i form rewalidacji, które jednostce upośledzonej zapewniłyby optymalny, wszechstronny rozwój

przystosowanie do warunków społecznych

przygotowanie do zawodu

wspieranie autonomii

PODSTAWOWE POJĘCIA

upośledzenie umysłowe, oligofrenia (niedorozwój umysłowy), demencja

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

To istotne niższe niż normalne funkcjonowanie inteligencji, z jednocześnie występującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych.

Wg. Kościelaka – to istotnie niższy od przeciętnego (o co najmniej 2 odchylenia standardowe) poziom funkcjonowania intelektualnego o charakterze globalnym wraz z zaburzeniami w zakresie dojrzewania , uczenia się i przystosowania społecznego, spowodowany przez czynniki genetyczne i egzogenne na podłożu względnie trwałych zmian w ośrodkowym ukł. nerwowym.

Umiejętności:
porozumiewania się, samoobsługi, trybu życia domowego, uspołecznienia, korzystania z dóbr społecznych, kulturowych, samodzielności, troski o zdrowie i bezpieczeństwo, umiejętności szkolnych, organizowania wolnego czasu i pracy

Oligofrenia (niedorozwój umysłowy)

To te przypadki upośledzenia umysłowego, które powstały we wczesnych okresach rozwoju, do 3 r.ż., a zaburzenie funkcjonowania intelektualnego
i przystowawczego widoczne jest niemal od początku. Większość badaczy współczesnych przyjmuje, że NU jest to deficyt globalny, wrodzony
i nieodwracalny. Najistotniejszą cechą oligofrenii jest DYSHARMONIA systemu poznawczego oraz dysharmonia procesów poznawczych.

Demencja(otępienie)

O otępieniu orzekać będziemy wtedy, gdy upośledzenie umysłowe powstaje po 3 r.ż.. W przypadku demencji ogólny rozwój umysłowy do pewnego momentu przebiegał prawidłowo, a następnie w wyniku działania czynników szkodliwych, następuje rozpad pełnosprawnych funkcji intelektualnych z tendencją do regresji.

Do oligofrenii nie można zaliczyć wszystkich przypadków upośledzenia umysłowego obejmuje ona tylko przypadki bardzo wczesnego zahamowania rozwoju ,które powstały w okresie płodowym bądź w czasie porodu, w pierwszych latach życia dziecka

Odchylenie od normy zachowania przystosowawczego mogą się ujawnić w różnych okresach i przejawach zachowania.

W okresie przedszkolnym w zaburzeniach zaradności i zdolności nawiązywania kontaktów.

W okresie szkolnym trudność uczenia się.

Dysfunkcje intelektualne

GLOBALNE: odchylenie od normy w poziomie funkcjonowania intelektualnego rozpoznamy wówczas, gdy poziom wszystkich mierzonych sprawności intelektualnych tworzących inteligencję, jak też poziom zachowania przystowawczego jest istotnie niższy tj. niższy o 2 odchylenia standardowe lub więcej.

·         Upośledzenie umysłowe( niedorozwój umysłowy –oligorfenia, ogólne otępienie –demencja)

·         Zahamowanie rozwoju

·         obniżenie poziomu intelektualnego

·         opóźnionie rozwoju intelektualnego

PARCJALNE : Gdy od normy odbiega jedna funkcja, dwie lub kilka (np. tylko percepcja wzrokowa bądź słuchowa albo oba rodzaje percepcji) przy prawidłowym ogólnym poziomie funkcjonowania intelektualnego(fragmentaryczne deficyty).

·         upośledzenie określonej funkcji

·         zahamowanie rozwoju określonej funkcji

·         obniżenie poziomu rozwoju określonej funkcji

·         opóźnienie rozwoju określonej funkcji

Osoba niepełnosprawna napotyka dwie grupy barier zewnętrznych:

Fizyczne (architektoniczne)-stanowiące element przestrzeni człowieka  przestrzeni życia człowieka. Proces ich likwidacji postępuj powoli, aczkolwiek wszystkich ich wyeliminować się nie da.

Postawy społeczne – te niepożądane, ważące na poczuciu godności człowiek, powodujące nieustanną walkę o uznanie osoby niepełnosprawnej za normalnego człowieka. Zmiana stosunku społeczeństwa nie dokona się z dnia na dzień, na to trzeba czasu wiedzy i doświadczenia.

STOPNIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ

lekki; umiarkowany; znaczny; głęboki.

LEKKIE UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

niedorozwój uczuć wyższych; mniejsza wrażliwość i powinność moralna; niestałość emocjonalna; impulsywność; agresywność; niepokój; słaba samokontrola.

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE:

trudności w nauce, zdolność do pracy, utrzymywanie prawidłowych stosunków społecznych, wnoszenie wkładu w życie społeczne

UMIARKOWANE, ZNACZNE I GŁĘBOKIE UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

dotyczy ono wszystkich sfer rozwoju;

to stan, którego nie można wyeliminować;

powstaje ono w okresie rozwojowym;

jest obniżeniem ogólnego poziomu sprawności intelektualnej oraz zastosowania przystosowawczego.

Umiarkowane upośledzenie umysłowe

Ograniczona umiejętność posługiwanie się mową.

Upośledzenie w zakresie samoobsługi i umiejętności ruchowych.

Bardzo duże ograniczenia w nauce (tylko część jest w stanie opanować, w zakresie podstawowym, czytanie, pisanie i liczenie).

Potencjonalna zdolność do wykonywania prostych, praktycznych prac pod wykwalifikowanym nadzorem.

Całkowita niezależność w dorosłym życiu to rzadkość.

Zdolność do nawiązywania kontaktów, porozumiewania się i angażowania się w proste społeczne działania.

Znaczne upośledzenie umysłowe.

Podobieństwa w zakresie obrazu klinicznego do upośledzenia umiarkowanego.Częste współistnienie uszkodzeń aparatu ruchowego i deficyt neurologiczny.Wymaga nadzoru i kontrolowanego środowiska.

Głębokie upośledzenie umysłowe

Poważne trudności w rozumieniu i spełnieniu poleceń i instrukcji.

Brak zdolności do dbania o swoje własne podstawowe potrzeby.

Wymagają stałej pomocy i nadzoru.

Duże deficyty neurologiczne i fizyczne.

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE:

umiarkowane upośledzenie umysłowe – znaczne opóźnienie rozwojowe w dzieciństwie, pewien zakres samodzielności w sferze samoobsługi, dostateczne umiejętności komunikacyjne i szkolne, zapotrzebowanie na różnego stopnia wsparcia, aby żyć i pracować w społeczeństwie;

znaczne upośledzenie umysłowe – stała potrzeba wsparcia;

głęboki upośledzenie umysłowe – poważne ograniczenia samodzielności w zakresie samoobsługi, kontroli potrzeb fizjologicznych, komunikacji i poruszania się, stała potrzeba wsparcia.

Klasyfikacja lekarska:

Opóźnienie umysłowe związane z :
· Schorzeniami zakaźnymi
· Z chorobami i czynnikami intoksykacyjnymi
· Z zaburzeniami metabolizmu i odżywiania
· Ze schorzeniami pourazowymi lub czynnikami fizycznymi
· Z nowotworami
· Ze schorzeniami i czynnikami działającymi w okresie przedporodowymi
· Opóźnieniem umysłowym

PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ

zespół Downa;

fenyloketonuria;

zatrucia toksynami w czasie ciąży;

maltretowanie i zaniedbywanie dziecka.

POSTĘPOWANIE

Profilaktyka – całość postępowania zapobiegawczego oraz rozwój opieki lekarskiej nad matką i dzieckiem.

Nie jest znane postępowanie lecznicze wpływające bezpośrednio na rozwój inteligencji.

Ważną rolę odgrywają: reedukacja i rehabilitacja – umożliwienie przystosowania do życia
w społeczeństwie.

Leczenia wymagać mogą towarzyszące choroby