OGNIWA PROCESU NAUCZANIA, UCZENIA SIĘ ORAZ JEGO FUNKCJE.
Ogniwa (moment)- w procesie nauczania-uczenia się występują elementy niezależne od tego, co jest przedmiotem nauczania-uczenia się i dla kogo jest ono organizowane. Te elementy odnoszą się do organizacji i przebiegu procesu.
Ogniwa wyróżnione przez Wincentego Okonia dotyczą:
motywów nauczania-uczenia się (uświadamianie uczniom celów i zadań nauczania)
przebiegu tego procesu (zaznajamianie ich z nowym materiałem i utrwalanie go kształtowanie uogólnień, umiejętności i nawyków)
wyników (wiązanie teorii z praktyką)
Te ogniwa maja charakter dyrektyw postępowania dydaktycznego, przeznaczonych dla nauczycieli, tzn. wskazują, jak uczyć się aby uzyskać optymalne wyniki. Czynią to zarazem niejako niezależnie od przyjętego przez nauczyciela toku pracy dydaktyczno-wychowawczej na lekcji:
podającego (opartego na poznaniu pośrednim ),
poszukującego (opartego na poznawaniu bezpośrednim).
Oba wyżej wymienione toki uzupełniają się nawzajem i najczęściej występują łącznie, nawet podczas pojedynczych lekcji.
OGNIWA PROCESU NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ W PODAJĄCYM TOKU PRACY DYDAKTYCZNEJ:
Przygotowanie do pracy- wytwarza u uczniów pozytywną motywację, która sprzyja uczeniu się. Kształtuje ono wolę uczniów, uświadamia czego i po co ma się uczyć.
Podanie uczniom nowego materiału- służy do tego słowo mówione, np. pogadanka, wykład, bądź też słowo pisane dzięki podręcznikom.
Synteza przekazanie uczniom materiału oraz wyeksponowanie zawartych w tym materiale idei, przewodnikach, podstawowych faktów w celu uporządkowania i utrwalania materiału.
Kontrola stopnia opanowania przez uczniów przekazywanych im wiadomości. Zadaniem nauczyciela jest wykrycie braków i luk w wiadomościach, także ocena trwałości i operatywności opanowanej przez nich wiedzy. Celem jest likwidowanie ujawnionych luk (możliwe w drodze ćwiczeń)
Zaleta omawianego systemu nauczania: szybkie i bezpośrednie przekazywanie uczniom gotowej wiedzy przez nauczyciela.
Słabość toku polega na niskim stopniu aktywności uczniów, oraz pamięciowe przyswajanie wiedzy
OGNIWA PROCESU NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ W POSZUKUJĄCYM TOKU PRACY DYDAKTYCZNEJ:
Uświadamianie sobie przez uczniów, pracujących pod kierunkiem nauczyciela, określone trudności o charakterze teoretycznym lub praktycznym jest punktem wyjścia do samodzielnego rozwiązania problemu.
Słowne określenie napotkanej trudności, tzn. sformułowanie problemu oraz zebranie i uporządkowanie danych, które może przyczynić się do rozwiązania problemu pośrednio lub bezpośrednio.
Formułowanie hipotezy prowadzącej do rozwiązania problemu, oraz udowodnić ją na podstawie wiedzy. Następuje selekcja hipotez.
Weryfikacja empiryczna jest potrzebna w poszukiwaniu toku pracy dydaktycznej, kwalifikuje się właśnie tę, a nie inną hipotezę.
W przypadku potwierdzenia hipotezy-utrwalanie i zastosownie wiedzy
W przypadku wskazania fałszywości hipotezy-powrót do trzeciego ogniwa i dalsza praca do momentu, kiedy uczniowie potrafią sformułować właściwą hipotezę i uzasadnić jej prawdziwość
Poszukujący tok nauczania wymaga od uczniów więcej samodzielności myślenia i działania. Na realizację tego toku potrzeba o wiele więcej czasu
WSPÓŁCZESNE PRÓBY POPULARYZACJI:
W połowie lat sześćdziesiątych w Wielkiej Brytanii została rozpowszechniona wychowania otwartego. Koncepcja rzutuje na organizacje oraz na tok procesu nauczania-uczenia się. Podstawę wychowania stanowią następujące tezy wg. Piageta:
Punktem wyjścia stały się bezpośrednie kontakt z rzeczywistością oraz współdziałanie z rówieśnikami
Dziecko poznaje rzeczywistość na poziomie konkretów.
FUNKCJE WYCHOWAWCZE:
Wiedza operatywna kształtuje podstawę poglądów, przekonań i postaw. Pomaga właściwie określić postępowanie innych osób jaki i własne.
Uczniowie kształtują metody samokształcenia oraz wdrażają się stopniowo do racjonalnego posługiwania się odpowiednimi technikami pracy umysłowej.
Działalność poznawcza uczniów kształtuje wrażliwość na piękno przyrody, dzieła sztuki, wyrabianie umiejętności estetycznych i moralnych, rozwijanie uczuć patriotycznych, wpajanie zasad demokratycznych i norm współżycia.