1. Dobór ras w gospodarstwach ekologicznych.

A) Bydło

Czynniki decydujące o wyborze rasy bydła do gospodarstw ekologicznych

• poziom produkcji ras- nie mogą być o najwyższym poziomie produkcji

• doskonałe dostosowanie (przyswajanie) zwierząt (ras) do trudnych warunków środowiskowych

• okres użytkowania- odpowiednio długi, patrzymy na długowieczność

• duża odporność na choroby

• zadowalające wskaźniki rozrodu tej rasy i łatwość wycieleń

• wysoka wartość technologiczna mleka

• bardzo dobra jakoś mięsa wołowego

Preferowane rasy:

• średniej produkcji mleka, głównie typ dwukierunkowy, kombinowany np. mleczno- mięsne

• bierzemy pod uwagę rasę o dużej populacji w kraju (nie może być brana pod uwagę np. białogrzbieta)

• wybieramy z pośród ras krajowych ze względu na dobrą aklimatyzację

Rasy przydatne do produkcji mleka:

• Polska Czerwona, Simental

• Polaska Czerwono- Biała, Czarno- Biała (Polski H-F)

• Jersey (kierunek mleczny)- świetnie wykorzystuje pasze objętościowe, mleko wysokiej przydatności technologicznej

Rasy mleczne: POLSKA CZERWONA (dwukierunkowa), SIMENTAL (dwukierunkowa), CZERWONO- BIAŁA, CZARNO- BIAŁA INACZEJ POLSKA HOLSZTYŃSKO- FRYZYJSKA.

Rasy mięsne: HEREFORD, ABERDEEN ANGUS, SALERS, LIMOUSINE

Przy wyborze ras bydła bierzemy pod uwagę:

• długowieczność

• czas użytkowania krowy

• wydajność życiową

• odporność na choroby, pasożyty

• użytkowość rozpłodowa

• łatwość wycieleń

• skład mleka od danej rasy krów

• zawartość białka, tłuszczu

B) Owce

Wybór owiec:

• Rasy dobrze wykorzystujące pastwisko

• Odporne na warunki klimatyczne (chłód)

• Odporne na choroby szczególnie w grupie (kulawka i zarobaczenia, pasożyty)

Rozpoczynamy dobór od okrywy włosowej (wełnistej)

Zwierzęta z wełną mieszaną i grubą ( szybko wysycha i stanowi odpowiednią osłonę przed utratą ciepła)

Najlepsze rasy lokalne, które najlepiej potrafią się przystosować do danych warunków klimatycznych

Chów ekstensywny:

• U nas preferowane były owce z delikatnym runem (okrywą włosową)- merynos, owca nizinna, Polska owca długowełnista (nie są najlepsze do gospodarstw ekologicznych, nie nadają się na wielomiesięczne przebywanie na pastwiskach) utrzymywane dawniej w systemie alkierzowym (w budynkach)

Dobra do gospodarstw ekologicznych jest Polska Owca Górska oraz owca wrzosówka (duża odporność, plenność i jest niewybredna w żywieniu)- rejony Polski północno- wschodniej mają surowy klimat więc świetnie się tam nadaje, jednak wrzosówka nie nadaje się do warunków górskich.

Safold, Hildefrans, Saola- rasy importowane, które nie nadają się do gospodarstw ekologicznych (rasy mięsne)

Rasy mięsne w gospodarstwach ekologicznych:

• Czarno-główka (nadaje się nawet na tereny górskie), rasa mleczna (prod. mleko i inne produkty mleczne)

• Wschodnio- fryzyjska- bardziej delikatna, nie nadaje się w góry i na Suwalszczyznę, muszą być dobre pastwiska; można ją wykorzystać do krycia z Polską Owcą Górską (takie krzyżówki charakteryzują się wyższą plennością i mlecznością od Polskiej Owcy Górskiej)

Inne rasy do gospodarstw ekologicznych: mieszańce ras lokalnych z trykami ras mięsnych. Stanowią lepszy materiał do opasu. Linie syntetyczne do produkcji ras rzeźnych w oparciu o dobre pastwiska

Preferuje się, aby w gospodarstwach ekologicznych utrzymywać zwierzęta ras rzadkich

C)Trzoda chlewna

Rasy

• Cechy rozrodcze

• Uzyskanie jak największej liczby w miocie

• Okres między miotami powinien być jak najkrótszy

• Wykorzystanie pasz

• Cechy rzeźne zwierząt

Parametry rzeźne:

Procent mięsa w tuszy, umięśnienie poszczególnych elementów, odtłuszczenie

Czym się kierować przy doborze ras: rasy lokalnie hodowane

Linia ojcowska- powinna mieć odpowiednie przyrosty masy ciała, wysoka mięsność, odpowiednie wykorzystanie paszy

Linie mateczne- wysoka użytkowość rozpłodowa, odpowiednie przyrosty dzienne, odpowiednia mięsność, odpowiednie wykorzystanie paszy

Użytkowość rozpłodowa ras świń w Polsce

Odporność na choroby, brak genetycznych obciążeń, anomalii prowadzących do mięsa PSE i DFD

Budowa ciała

Maciory

• Silne kończyny, nieco dłuższe niż w gospodarstwach konwencjonalnych

• Większa zdolność pobierania pasz w okresie laktacji

• Instynkt macierzyński musi być dobrze rozwinięty

Knury

• Lżejsze niż w gospodarstwach konwencjonalnych

• Libido wysokie

• Mocne kończyny, zwłaszcza tylne

• Nie powinny być zbytnio umięśnione

• Skóra powinna być pigmentowana

Zyski z produkcji w gospodarstwach ekologicznych

Dobrze jest pozyskać zwierzęta pochodzące z krzyżowania różnych ras

Wielkość stada w gospodarstwach ekologicznych zależy od areału upraw rolniczych

Rodzime rzadkie rasy świń: Puławska, Złotnicka biała, Złotnicka pstra

Rasy świń w Polsce

Tradycyjnie hodowano w Polsce świnie rasy polskiej białej zwisłouchej i innych o lokalnym znaczeniu. Rasy te mają mały udział mięsa w tuszy, dlatego obecnie w tuczu wielkotowarowym świnie przeznaczane na rzeź są zazwyczaj pierwszym pokoleniem mieszania linii matecznej i ojcowskiej. Tylko dla takich mieszańców uzyskuje się odpowiedni materiał mięsny oraz niskie koszty produkcji.

W liniach matecznych używa się głównie rasy: polska biała zwisłoucha (pbz) oraz wielka biała polska (wbp).

W liniach ojcowskich używa się rasy: pietrain, duroc, hampshire oraz linia 990.

Hoduje się też stare polskie rasy jako tzw. bank materiału genetycznego: złotnicka biała i pstra, puławska.