Teoria krytyczna a edukacja

1. Czynniki określające współczesną kulturę

• Wzrost kapitału międzynarodowego

• Zanik gospodarczej roli państw narodowych

• Zmniejszenie legitymizującej roli państwa

• Eksplozja informacyjna

• Unifikacja kultury masowej

• Rozbicie i relatywizacja idei

• Wzrost synkretycznego myślenia obrazowego

1. Cechy współczesnej kultury określanej jako postmodernizm

• Relatywizm

• Rozproszenie

• Nieciągłość

• Powierzchowność

• Znaczenie różnic

• Przypadkowość

• Hiperrealizm (pozbawienie rzeczy ich rodzimego kontekstu, wystawianie na próbę w zmienionych realiach)

1. Założenia teorii krytycznej

Krytyka władzy, jej dążenia do narzucania kontroli jednej zbiorowości nad inną.

Reforma umożliwiająca przejęcie przez uciskane grupy nad swoim życiem i przeznaczeniem.

1. Krytyka władzy jej dążenia do narzucania kontroli jednej zbiorowości nad inną.

Zagadnienia istotne do analizy stosunków władzy obejmują:

System rozróżnień ustanowionych przez prawo, tradycje, warunki ekonomiczne.

Typy celów do których dążą intencjonalnie osoby, które wpływają na działania innych.

Sposoby ustanawiania stosunków władzy.

Formy instytucjonalizacji (kombinacja struktur prawnych i tradycji).

Stopień racjonalizacji w wyznaczaniu sprawowania władzy.

Argumentacja wykorzystywana w teorii krytycznej

Jean – Francois Loytard: Utrata wiary w zdolność ludzkiego intelektu do poznawania prawdy rzeczywistości. Konieczne jest poszukiwanie sprawiedliwego rozwiązywania konfliktów rodzących się z różnorodności.

Richard Rorty: Prawda powstaje w konwersacji, co nie musi prowadzić do ustaleń, uzgodnień. Powinniśmy się skupić na tworzeniu ładu społecznego według zasad 1.Tolerancji – zapewnia bezkonfliktowość funkcjonowania społeczeństwa, które tworzą podmioty autonomiczne. 2 Ironii – krytyczne podejście do przeświadczeń moralnych. 3 Solidarności – zainteresowanie się innych losem ludzi.

Jacques Derrida: Są pojęcia, które nie są uchwytne w języku. Nie ma PRAWDY, każdy ma prawo do swojej prawdy. Pojęciom nadaje się własne znaczenia, niezgodne z tradycją filozoficzną. Neguje się przyczynowość. Derrida wprowadza określenie KOPIA BEZ ORYGINAŁU.

Należy prowadzić dekonstrukcję (jest to metoda czytania tekstów), która zmierza do odkrycia sedna struktury tekstu. Trzeba rozbić strukturę języka aby wykryć nierozstrzygalniki.

F.Feyerband: Nie jest prawdziwe, to co prawdziwe, lecz to, co za prawdziwe uchodzi wedle norm obowiązujących w danej kulturze. Celem ludzkiej działalności jest szczęście, a Drogą do niej jest wolność.

1. Reforma umożliwia przejęcie przez uciskane grupy panowania nad swoim życiem i przeznaczeniem.

Nauczanie – połączenie przekonań N z szerszymi zagadnieniami społecznymi, ekonomicznymi, współdziałanie z lokalnymi społecznościami.

Uczenie się powinno być oparte na edukacji wielokulturowej. Istotne jest opanowanie krytycznego języka przydatnego do analizowania bieżącej sytuacji. Ważna jest analiza programu nauczania jawnego i ukrytego.

Polecana lektura:

Ivan Illich, Społeczeństwo bez szkoły , Warszawa 1967, PIW.