6/06/2013

Priony – przesączalny czynnik zakaźny; zmutowane postacie białek , normalnie występujących na komórce
P^rP^c – forma komórkowa, 3-α- helisa
P^rP^sc – forma patogenna, przewaga obszarów patologicznych (wyprostowanie helisy)
cecha charakterystyczna: zmieniają strukturę przestrzenną
PrPc jest przyczepione do powierzchni komórki za pomocą kotwicy glikozoinozytolowej, 2 miejsca kotwikacji (?).

Priony wędrują do CUN drogą limfatyczną lub nerwową. Priony patologiczne spotykając neuron zmuszają konformację prionów do zmiany w formę patogenną.
Gdy dojdą do CUN tworzą złogi powodujące wakuolizację (degradację) neuronów i podejmują działanie cytotoksyczne. Powoduje to gąbczastą strukturę mózgu =encefalopatia gąbczasta (degradacja + zanik neuronów) .

Ubytki zaburzenia psychiczno – ruchowe śmierć

Źródła zakażenia :

• Żywność pochodzenia zwierzęcego (nerwy – nie mięśnie, ale zakończenia włókienek nerwowych w nich zawarte),

• Kosmetyki zawierające proteiny pochodzenia zwierzęcego,

• Leki pochodzenia zwierzęcego i organopreparaty (np. żelatyna),

• Preparaty krwi.

Nie powodują wytwarzania przeciwciał = nie indukują odpowiedzi immunologicznej !

Choroby prionowe = przenośne encefalopatie gąbczaste (TSE)

• U wszystkich gatunków ssaków,

• Długi okres inkubacji,

• Status chorób nieuleczalnych,

• Kończą się zawsze śmiercią,

• Wymiar ekonomiczny ( uboje),

• Leczenie wyłącznie objawowe.

Choroby prionowe zwierząt:

• Scrapie (trzęsawka ): owce, koza
  - zakażenia matka-jagnię, pokarm, szczepionki
  - typowa bez swędzenia,
  - agresja,

• Gąbczasta encefalopatia bydła ( BSE, choroba szalonych krów)
  - porażenia !, niedowłady, śmierć

• Zakaźna encefalopatia norek (TME),

• Egzotyczna encefalopatia zwierząt kopytnych,

• Przewlekła choroba wyniszczająca (CWD) : mulak, łoś

• Encefalopatia kotów – nowe zjawisko

U człowieka:

• Kuru

• Choroba Crutzfielda – Jakoba = nowy wariant choroby od bydła

• Zespół Gerstmanna – Strausslera – Sheinekera

• Śmiertelna bezsenność rodzinna

Kuru:

• Papua-Nowa Gwinea, plemię Fore w Nowej Gwinei (kanibale)

• Objawy: ból brzucha, kończyn, utrata masy, chód niepewny, nie można siedzieć, ataksja, porażenie, śmierć, dysfazja, zmiany nastrojów,

• Obecnie nie występuje

Po co białka prionowe w zdrowej komórce?

• Zdrowe białko prionowe chroni neurony przed samobójczą śmiercią – apoptozą.

Bariera międzygatunkowa:

• Charakterystyczne dla gatunku różnice

• Między prionami bydła i człowieka – 30 aminokwasów

• Bydło – owca 7 aa

• Bydło – drób 50

• Między 21 a 120 aminokwasem w łańcuchu prionów występują słabe wiązania – w tym miejscu następuje łamanie bariery międzygatunkowej

• Zespół Gerstmanna – Strausslera – Sheinekera – zmiana w 102 aminokwasie

• Śmiertelna bezsenność rodzinna
  - kłopoty ze snem, zaburzenia CUN, ataksja, drgawki
  - możliwość zakażenia na zwierzęta

• Choroba Crutzfielda – Jakoba (CJD)
  - wiek > 65 lat, dziedziczna,
  - formy: rodzinna, sporadyczna, jatrogenna (przeszczep rogówki)

Wrażliwość na choroby prionowe zapisana jest w 129 kodonie genetycznym białka prionowego :

• Hetero (walina – metionina) – praktycznie niewrażliwe,

• Homo (walina – walina / metionina – metionina) – bardzo wrażliwe

Co na egzamin z prionów :

• Co to jest?

• Zmiany konformacji?

• Dlaczego są niezbędne do życia?

• Choroby u ludzi i zwierząt – wymienić

• Objawy – nie każdej choroby osobno, ale ogólnie = ataksja, porażenie, śmierć