55 Dekadentyzm i symbolizm w malarstwie i rzeźbie około 1900

55. Dekadentyzm i symbolizm w malarstwie i rzeźbie około 1900.

- symbolizm nie był stylem, lecz nurtem,

- termin „symbolizm” upowszechnił się po ogłoszeniu Manifestu symbolizmu przez Jeana Moreasa- francuskiego poetę pochodzenia greckiego. Postulował w nim istnienie poezji, która zamiast nazywać czy opisywać rzeczywistość miałaby przez rytm, dobór słów itp. pobudzać wyobraźnię człowieka,

- odbiór dzieła sztuki byłby zaś uzmysłowieniem sobie niewyobrażalnych idei, którym ów obraz miał odpowiadać,

- o symbolizmie w sztukach plastycznych jako pierwsi pisali krytycy Felix Feneon, Remy de Gourmont i Albert Aurier,

- Albert Aurier opublikował artykuł Symbolizm w malarstwie w którym twierdził, że celem malarstwa nie może być dokładne odwzorowanie rzeczywistości, lecz „wyrażanie idei przez tłumaczenie ich na specjalny język”, podawał przykład Gauguina,

- symbolizm przeciwstawia się naturalizmowi, postuluje nadrzędną wartość wyobraźni,

- Nietzsche w „Narodzinach tragedii” pisze o podziale na kulturę apollińską i dionizyjską, malarze symboliści nawiązuje do dionizyjskiego, wiążącego się z erotyzmem i mistycyzmem,

- tendencja symbolizmu przewija się w sztukach plastycznych przez cały 19 wiek,

- wyróżnia się 3 główne fazy symbolizmu:

1. początek 19 wieku- antyteza dogmatów mieszczańskiego racjonalizmu estetycznego, moralnego i religijnego,

2. 2 poł 19 wieku- sprzeciw wobec realizmu, pozytywizmu i późnego mieszczańskiego romantyzmu

3. 19/20 wiek- antyteza naturalizmu, historyzmu i naukowości myślenia

- symbolizm użył impresjonistyczną żywość koloru, którą doprowadził do ostrości i intensywności, kolor pełnił funkcje dekoracyjne i symboliczne,

- symbolizm zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować.

- po raz pierwszy w historii kultury nowy prąd miał korzenie muzyczne, wielką rolę odegrała wizja „totalnego” dzieła sztuki sformułowana w pismach i wyrażona w dramatach muzycznych Richarda Wagnera.

- programowym postulatem symbolistów stała się „korespondencja sztuk”,

- malarstwo symbolistyczne wywodzi się od twórczości Gustave'a Moreau, Arnolda Böcklina i prerafaelitów.

Gustave Moreau

- głosił prymat wyobraźni w sztuce,

- jego dzieła przejawiają silny związek z literaturą

Pierre Puvis de Chavannes

- zajmował się malarstwem olejnym i ściennym,

- uzyskuje wrażenie spokoju, uciszenia,

- używał również alegorii

Odilon Redon

- należy do pokolenia impresjonistów,

- w dziełach jego artysty ujawnia się sfera podświadomości, marzeń

Arnold Bocklin

- czerpał tematy z mitologii i literatury,

Przedstawiciele polscy:

Józef Mehoffer

Jacek Malczewski,

Stanisław Wyspiański

Witold Wojtkiewicz

Władysław Podkowiński

Dekadentyzm

- przekonanie o schyłku cywilizacji łacińskiej, upadku tradycyjnych wartości, kulturowym przesycie,

- wzmożone zainteresowanie religią i teologią katolicką oraz religią i filozofią Wschodu, okultyzmem,

- poczucie schyłkowości etapu rozwoju kulturowego łączono z koniecznością przemian artystycznych, umożliwiających wyrażenie nowych, wysublimowanych idei,

Przykłady z Muzeum Narodowego w Krakowie:

Witold Wojtkiewicz

- jeden z przedstawicieli symbolizmu i wczesnego ekspresjonizmu, bywa również uznawany za prekursora surrealizmu.

- jego kompozycje przesiąkają pesymizmem i przygnębieniem.

- Tadeusz Boy-Żeleński pisał, iż malarstwo Wojtkiewicza jest „niepodobne do niczego”.

- malarz ukazuje swój własny, wewnętrzny świat sennych wizji, i obrazów baśniowych w których biorą udział przerażające manekiny i kalekie lalki.

- Pozornie jest to typowa młodopolska kompozycja w rozjaśnionych barwach przedstawiająca postać na tle, ale jest to postać zasmuconego starca o makabrycznej, przypominającej trupią czaszkę, głowie, ubranego w krakowski gorset założony na powłóczystą szatę.

- grupa osób ubranych w długie szaty i ukrywających swoje twarze za maskami, dodatkowo po ich prawej stronie znajdują się marionetki teatralne.

- Wojtkiewicz ukazuje nam w swoim malarstwie świat na pograniczu rzeczywistości i sztuki teatralnej i cyrkowej.

- malarz pragnął przez swoje malarstwo wniknąć w naszą psychikę i ukazać dramat człowieka wyobcowanego, ograniczonego konwenansami obyczajów współczesnego świata właśnie przez to wyalienowanie jednostki pod maskami ludzkich twarzy,

- obraz często porówywany jest z malarstwem Edwarda Muncha,

- obraz uznawany za ostatnie dzieło artysty, należący z cyklu „Ceremonie” ilustrującego tajemnicze obrzędy i rytuały.

- ceremonia Medytacji rozgrywająca się u stóp barokowego ołtarza, bierze w niej udział strojnie ubranej kobiety o rysach młodopolskiej muzy i skrywanej miłości Wojtkiewicza- Maryny Pareńskiej.

- Kobieta ta dzieli płótno na dwie kontrastujące ze sobą grupy- kobiet ubranych na czarno i na biało.

- Płótno można interpretować dwojako- albo jako medytacje nad kolejami życia, albo jako nawiązanie do Popielca, jak wskazuje drugi człon tytułu- czyli dnia oddzielającego radosny karnawał od Wielkiego Postu.

Wojciech Weiss

- dekadenckie nastroje, katastroficzne wizje życia naznaczonego smutkiem, tragedią, poczuciem beznadziejności i bezsilności.

- obraz pełen psychologicznego napięcia, ukazujący ludzki dramat rozgrywający się w kawiarni.

- rozpacz kobiety pochylonej w płaczu nad stolikiem i cynizmem przyglądającego się jej mężczyzny, spokojnie siedzącego z papieroskiem i szklaneczką absyntu, bawiącego się do tego krzesłem i wydającego się całkiem nieźle bawić jej widokiem.

- Tytułowy „Demon” posiada rysy Stanisława Przybyszewskiego, co stanowi klucz do interpretacji obrazu. W 1898 roku Weiss poznał pisarza i publicystę Stanisława Przybyszewskiego, żarliwego wyznawcę filozofii Schopenhauera, Nietzschego, Bergsona czy Freuda. Malarz przejął od przyjaciela Przybyszewskiego jego poglądy, które przelewał na płótna.

- Demon nawiązuje do filozoficznego ujęcia problematyki płci, która to zgodnie deprecjonowała kobietę i usprawiedliwiała niesymetryczność stosunków między kobietą a mężczyzną.

- Obraz ten przedstawia niezwykle przystojnego malarza Antoniego Procajłowicza ujętego w bliskim i ciasno skadrowanym ujęciu.

- Inny tytuł obrazu to „Totenmesse”, ponieważ płótno to łączy się z poematem Stanisława Przybyszewskiego o tym właśnie tytule. Totenmesse opisuje neurotycznego mężczyznę poddanego eksperymentowi psychologicznemu. Ma on zbadać możliwość zagłębienia się człowieka we własne, nieświadome wnętrze i doświadczenia Absolutu, a według Przybyszewskiego to przeżycie może stymulować tylko pierwsza elementarna siła sprawcza, jaką jest popęd erotyczny. I ten właśnie popęd erotyczny został przedstawiony przez Weissa za pomocą specyficznego ułożenia dłoni modela.

- ciekawy jest mlecz w butonierce melancholika, ponieważ mlecze symbolizują witalność i energię, której modelowi zdecydowanie brakuje.

Władysław Podkowiński

- ostatnie, nieukończone dzieło Podkowińskiego, jednego z pierwszych polskich impresjonistów i symbolistów końca 19 wieku.

- Jest to przedśmiertelny krzyk rozpaczy artysty, jego skarga wobec przemijalności życia.

- Poprzez dramatyczne napięcie i silne emocje obraz ten jest przyrównywany do „Krzyku” Muncha.

- Płótno to jest nokturnem osadzonym w przerażającym pejzażu z niebem przesłoniętym chmurami, zza których ledwo prześwituje księżyc.

- W jego słabym blasku majaczą ciemne zarysy koron drzew i chmary ptaków.

- Po lewej strony kroczy tajemniczy orszak z otwartą trumną, w której spoczywa kobieta.

- Niemal w centrum znajduje się wyraźnie rozświetlona postać mężczyzny w dramatycznym geście. Jak się dobrze przyjrzymy to zauważymy, że nad całością dominują zawieszone w przestrzeni dzwony.

- W obrazie Podkowińskiego wrażenia płynące z form malarskich przenikają się z muzyką i poezją, mamy tu doczynienia z tzw. korespondencją sztuk.

- Podkowiński twierdził, iż zainspirował go wiersz Kornela Ujejskiego Marsz żałobny, a z drugiej strony Ujejski zainspirowany był fragmentem jednej z sonat Chopina, stąd obraz Podkowińskiego często nazywany jest „Marszem żałobnym Chopina”.

Gustaw Gwozdecki

- kompozycja ukazuje głowę młodego mężczyzny z pustymi oczodołami wyłaniającą się z bezdennej ciemności.

- Owa otchłań, zarówno tła jak i oczu, ma symbolizować niebyt, chaos, stan sprzed aktu stworzenia Wszechświata.

- jeśli oczy są zwierciadłem duszy, puste oczodoły oznaczają niewiarę w jej istnienie.

- Obraz ten jest kolejnym z serii dekadenckiego przeświadczenia o bezsensie istnienia i zmierzania ku końcowi, dodatkowo wzmacnia to tytuł „Apokalipsa”, który podkreśla, że świat dąży ku zagładzie, po której ponownie nastąpi nicość.

Dekadentyzm i symbolizm w rzeźbie około 1900

- nacisk na środki czysto formalne,

- deformacja natury, stylizacja

Auguste Rodin

- W swoich pracach łączył elementy symbolizmu i impresjonizmu.

- Rodina przyjęło się uważać za przedstawiciela impresjonizmu w rzeźbie i ma to swoje podstawy w sposobie w jaki formował swoje rzeźby – pewna szkicowość i pobrużdżona, zmarszczona czy pofałdowana powierzchnia jego prac sprawia, że światło i cień tworzą na niej wibrującą strukturę.

- jednak charakterystyka jego twórczości wykracza poza impresjonizm. Artysta zaadaptował na potrzeby rzeźby formalne, stylistyczne jakości impresjonizmu, lecz przywiązywał przeciwnie niż impresjoniści dużą wagę do literackich, mitycznych treści swoich przedstawień. W tym sensie był kontynuatorem francuskiego romantyzmu, przekształcając tę tradycję w nowoczesną formę.

- Rodin ulegał różnym wpływom: naturalizmu (Wiek spiżu), historyzmu (odwoływanie się do sztuki greckiej, Michała Anioła, Donatella i Berniniego).

Michała Anioła oglądał w Rzymie, szczególne wrażenie wywarli na niego „Jeńcy”,

- Rodin uczył się z natury „Jedynym moim dążeniem jest być wiernym sługą natury”,

- charakterystyczna dla Rodina jest wielowątkowość rzeźb,

- dla Rodina proces twórczy stanowił specyficzne zjawisko fizyczne, jedność duchowo-plastyczna,

- sprzeciwiał się literackości w rzeźbie,

- problem ruchu w rzeźbach Rodina:

Rodin często łączył kilka faz ruchu w jednej rzeźbie

- skrótowo ukazany motyw kroczenia, ruch ma charakter zarówno biologiczny ja i symboliczny,

- duże przeciwstawienie fazy ruchu,

- zamówienie jako portal wejściowy do Musee des Arts Decoratifs,

- wpływy Dantego i Baudelaire’a,

- pomnik dla miasta Calais,

- temat z kronik mówiący o oblężeniu miasta w 1347 roku przez Anglików- Edward III obiecał ustąpić, jeśli 6 najwybitniejszych mieszczan odda się w jego ręce w samych koszulach z uprzężami na szyi, następnie skazał ich na śmieć, ale królowa oddała im wolność,

- dzieło przedstawia osobiste reakcje mężczyzn,

- zamówiony przez Societe des Gens de Lettres,

- szereg szkiców wstępnych, ostatatecznie ciało ukryte w fałdach szlafroka, przypomina pień drzewa,

- forma w procesie kształtowania się bryły,

- już we wczesnym dziele da się zauważyć osobistą wizję plastyczną Rodina,

Rzeźby w formie embrionalnej:

Camille Claudel

- studiowała w Akademii Colarossiego.

- około 1884 r. zaczęła rzeźbić w pracowni Rodina. Została jego kochanką, mówiło się nawet, że to Rodin wzoruje się na pracach Claudel.

- rzeźby Claudel były niezmiernie dynamiczne, wykonane na ogół w kamieniu i brązie.

- świadoma próba zerwania ze stylem Rodina

George Minne

- jego symboliczne dzieła mają charakter mistyczny, nasycone są melancholią, wyrażają ciszę i skupienie,

- geometryzacja, abstrakcyjny wyraz całości,

- silna stylizacja, rytmiczne powtarzanie elementów formy

Gustave Moreau

- pozostawił po sobie 12 rzeźb, modelował figurki z wosku w sposób przyspieszony, sumaryczny

- również zajmował się rzeźbą, tworząc ją na podstawie ukończonych obrazów z myślą o rzeźbie w brązie,

Gustave Vineland

- norweski uczeń Rodina,

Max Kilinger

- rzeźba wyrażająca koncepcje jubilerskie, technika bliska chryzolefantynie,

- postać na kształt starożytnych bogów + orzeł,

Konstanty Laszczka

- w pierwszej fazie twórczości zajmował się aktem i tematem literackim w rzeźbie,

- około 1897 roku związał się z symbolizmem,

- około 1900 roku głównym przedmiotem jego zainteresowań był akt,

- w XX wieku pojawił się w jego twórczości motyw nagiej, leżącej kobiety,

- obok aktu specjalnością rzeźbiarza były popiersia portretowe, które oscylują między impresjonizmem a secesją,

Wacław Szymanowski

- studiował w Paryżu, na stałe osiadł w Krakowie,

- w 1903 roku zorganizował w warszawskiej Zachęcie wielką wystawę swych rzeźb

Bolesław Biegas

- stanowi uplastycznienie wobrażeń artysty o kosmogonii i doskonałej harmonii uniwersum.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
polski-mloda polska , MŁODA POLSKA - Inne nazwy: neoromantyzm, modernizm, dekadentyzm, symbolizm
2 - 3 Dekadentyzm symbolizm impresjonizm w m éodej polsce
2 - 3 Dekadentyzm symbolizm impresjonizm w m éodej polsce
081 Krakowskie środowisko artystyczne około 1900
Plan prezentacji maturalnej Omów funkcjonowanie motywu cierpiącej Matki w literaturze, malarstwie, r
Symbolizm w malarstwie młodopolskim
Brzozowski naturalizm, dekadentyzm, symbolizm
www wilanow palac pl symbolika malarstwa sredniowieczneg
55 malarstwo romantyczne i symboliczne
Symbol węża w literaturze i malarstwie, Matura z polskiego, Motywy literackie
Symbol jako środek?cydujący o oryginalności i ponad czasowości dzieła literackiego i malarskiego
Galeria malarstwa symbolicznego
Praca proseminaryjna, Malarswto symbolistyczne J Malczewski
TECHNIKI RZEŹBIARSKIE i MALARSKIE ogolna notatka1
TECHNIKI RZEŹBIARSKIE i MALARSKIE ogolna notatka1
WEWNĘTRZNE PROCESY RZEŹBIĄCE ZIEMIE

więcej podobnych podstron